De Bult
1
F
GROOTSTE BROKSTUKKEN MEER DAN 1OO KG.
f ill-W
ANIMALLITEITEN
Yogi concentreert
zich op Skylab
5^7
■KS
s
vl
K
De val
door Chriet Titulaer
Voorspellingen
Problemen
O’:ÏM
Het Amerikaanse ruimtelaboratorium Skylab valt terug naar de
aarde. De datum waarop de gloeiende brokstukken van Skylab
als „vallende sterren” aan de hemel zullen verschijnen is
moeilijk precies te voorspellen. Volgens de laatste berekeningen
zal de val plaatsvinden tussen vandaag 7 juli en 25 juli en het lijkt
daarom zeker dat Skylab op 1 augustus niet meer om de aarde
draait.
Skylab kan zonder meer een geslaagd project in de Ameri
kaanse ruimtevaartgeschiedenis worden genoemd. Het labora
torium werd gebouwd uit onderdelen die waren overgebleven uit
het Apollo-maanproject. Toen de glans van de eerste bemande
maanlandingen begon te verbleken besloot NASA om het aantal
maanvluchten te reduceren. Door deze beslissing dreigde een
aantal raketten ongebruikt te blijven.
3 'fe
■V-
fc
SS:
sHrv
1
RD
per
jine
ier-
de
de
ott-
Skylab woog bij de lancering
90607 kilo. Het laboratorium werd
onbemand gelanceerd op 14 mei
1973 met behulp van een Saturnus-
V-raket. In feite werden de eerste
twee trappen van die raket gebruikt
om de omgebouwde derde trap in
een baan om de aarde te brengen.
Deze lancering was tevens de laat
ste waarbij een Saturnus-V-maan-
raket gebruikt zou worden. De be
manningen die later naar Skylab
gingen, maakten gebruik van de
kleinere Saturnus-IB-raket.
ik het: het zaad was in me wakker
geworden. Ik ging moeder wor
den. De mannen werden tenslotte
uit de buurt gejaagd. Wij vrouwen
zochten een aparte hoek uit. En
zo gebeurde het in die dagen. Ik
had een jong. Een kaal scharmin
kel eigenlijk, als ik eerlijk ben.
Maar hij mocht er toch zijn, vond
ik. Hij klampte zich vast aan mijn
„valse" tepel. Zo gaat dat nu een
maal. Hij groeide en toen hij een
donslaag op zijn lijf had, vond ik
het welletjes. Je kan niet aan het
rondsjouwen blijven. We gingen
samen op jacht. Ik belandde tij
dens zo’n prooivlucht dan in die
bewuste huiskamer.
Die dag zal ik niet vergeten,
want een ongeluk hoe goed ook
afgelopen komt nooit alleen.
Mijn jong en ik zetten koers naar
huis, naar de bult. Normaal tref
fen wij elkaar tegen het ochtend
gloren. Uit de verte hoor je dan
tussen de bomen al het gepiep van
de familie. Het was nu raar stil. Ik
begon weer bang te worden. Ik
zag een paar mensen wegrennen.
We vlogen op de bult af. Op de
grond lagen een paar vleermui
zen. Doodstil. De bult was voor
een deel vernield. Mijn jong wilde
er naar toe. Ik duwde hem al vlie
gend weg. We zijn nooit meer naar
dat bos terug geweest.
De eerste bemanning bleef 28 da
gen en 49 minuten weg. De tweede
bemanning, weer bestaande uit drie
astronauten, vertrok op 28 juli en
bleef 59 dagen, 11 uur en 9 minuten
in de ruimte. De derde drieper-
soonsbemanning ging op 16 novem-
Tengevolge van deze problemen
werd het vertrek van de eerste be
manning uitgesteld van 15 tot 25
mei 1973. De eerste bemanning zou
later de beklemde vleugel met zon
nepanelen weten te bevrijden en
een parasol boven Skylab plaatsen,
zodat het niet langer te warm werd
in het laboratorium (dat was name
lijk het geval door het wegvallen
van het meteorietenschild).
Kt vanuit een Apoll
aan komt vliegen.
Majoor Cross van het Noordamerikaanse verdedigingscommando kijkt naar een beeld
scherm, waarop de vluchtlijn staat van het gedoemde ruimtestation „Skylab
moment werd besloten af te zien
van alle reddingsoperaties. Intus
sen blijft Skylab zakken. Op 19 juni
was de hoogte nog 270 km boven de
aarde. Per dag wordt die hoogte nu
een kilometer of tien minder. Als de
hoogte is teruggelopen tot zo’n kilo
meter of 140 is voor Skylab het
einde nabij: de terugkeer op aarde
is dan nog een kwestie van uren.
Er zijn in totaal ongeveer 30 geval
len bekend van meteorieten van
meer dan een ton die ooit de aarde
hebben bereikt. NASA denkt dat de
kans dat iemand door een Skylab-
fragment wordt getroffen niet gro
ter is dan de kans dat iemand door
een meteoriet wordt getroffen.
Bijna dagelijks probeert NASA
beter te voorspellen wanneer Sky
lab de atmosfeer van de aarde zal
binnendringen. Op het ogenblik
luidt de voorspelling dat het tussen
vandaag en 25 juli zal zijn. Zolang
we de juiste datum niet weten, is
niet te voorspellen waar Skylab
valt. Pas als bekend is welke baan
van Skylab vermoedelijk de laatste
is, kan iets worden gezegd over de
vermoedelijke plaats. De berichten
die er nu al zijn verschenen over
een vermoedelijke landingsplaats
zijn derhalve grote flauwekul. Als
NASA weet welke baan de laatste
zal zijn, kan worden bekeken of er
nog iets gedaan kan worden.
Het is natuurlijk niet leuk om zo’n
fragment op je hoofd te krijgen. De
kans dat dat gebeurt is erg klein.
Per dag dringen er naar schatting
25 miljoen meteoren de atmosfeer
van de aarde binnen. Slechts een
heel klein deel daarvan bereikt de
aarde en een nog kleiner deel wordt
als meteoriet teruggevonden. Er
zijn een paar gevallen bekend van
meteorieten die schade hebben aan
gericht, maar dat zijn grote uitzon
deringen. Een heel enkele keer valt
een heel grote meteoriet op aarde:
zo werd de beroemde inslagkrater
in Arizona gevormd, en viel er een
flink brok op 30 juni 1908 in Siberië.
Naar schatting 25 ton, van de 90
ton die Skylab weegt, zal op aarde
terechtkomen. Deze 25 ton zal zijn
verdeeld over talloze brokstukken,
mogelijk 250, 500 of wel 1000. Dit
betekent dat de grootste brokstuk
ken meer dan 100 kg zullen wegen.
Alléén als die laatste baan over
een dichtbevolkt gebied (Azië, West-
Europa) voert, kunnen de vluchtlei-
ders proberen Skylab te kantelen,
om zo op het laatste moment de
wrijving te verminderen. Het ge
volg van die manoeuvre is dat de
terugkeer enkele uren wordt uitge
steld, als hij tenminste slaagt. In die
tijd is de aarde enkele tientallen
graden onder de baan van Skylab
doorgedraaid.
Tip:
una
ion:
Itio-
De lancering van Skylab verliep
niet zonder problemen. Een be
schermend meteorietenschild werd
afgerukt terwijl de raket opsteeg.
Dit schild trok in de val een vleugel
met zonnepanelen mee en blokkeer
de en passant een andere vleugel,
zodat Skylab meteen een energie
probleem had.
lag:
nne
.90.
mg;
js
jen
>le-
lar
aze
ijk
ef-
:en
ang
ma;
i en
:en;
en:
en
ro-
ra-
en
;en
an.
de
test
De grote brokstukken zullen ook
gedeeltelijk verdampen, maar ze
zullen ook gedeeltelijk de aarde be
reiken.
Bij de val van Skylab zal het
laboratorium in grote stukken bre
ken. Al die stukken gaan gloeien
terwijl ze de atmosfeer van de aar
de binnendringen. Skylab zal zor
gen voor een ware regen van „val
lende sterren” of beter gezegd „me
teoren”. Veel kleine fragmenten
zullen volledig verdampen en de
aarde niet bereiken.
bewijzen dat ruimtevaart niet duur
hoefde te zijn (door vooral overge
bleven onderdelen uit het Apollo-
project te gebruiken) en dat ruimte
vaart voor zinnige onderzoekingen
gebruikt kon worden. De derde trap
van de Saturnus-V-raket werd voor
dit doel gecomplementeerd door
een element met telescopen, een
koppelingsstuk, zonnepanelen en
een luik om ruimtewandelingen te
maken.
Het hoofdbestanddeel van Skylab
is een omgebouwde derde trap van
de Saturnus-V-raket. Deze derde
trap werd ingedeeld in een woon
ruimte en een werkruimte. Er was
zoveel ruimte beschikbaar dat de
astronauten een eigen slaapkamer
konden krijgen en dat er een toilet,
een douche en een eetkamer inge
richt konden worden. In de werk
ruimte waren veel instrumenten
voor wetenschappelijk onderzoek
ondergebracht. Met Skylab werden
de aarde en de zon bestudeerd en
werden zaken als kristalgroei in een
toestand van gewichtloosheid on
derzocht. Doel van Skylab was te
rug naar die malle bult bij het
landhuis. Dat was vroeger, zo
hoorde ik van oude knarren we
kunnen tenslotte wel vijftien of
twintig jaar worden een ijsbe-
waarplaats. Een soort half-onder-
grondse kelder met veel aarde er
over heen, lekker vochtig. In een
bos met vijvers. Wat wil je nog
meer? Hier was ik geboren. Hier
had ik vorige herfst ook gevrijd.
Ik had het zaad in me opgenomen
van mijn vriend. Maar ik was niet
zwanger geraakt. Want het was
tijd voor de winterslaap. Al vrij
end en schurkend en minnend wa
ren we naast elkaar gaan hangen,
de kop omlaag. We soesden weg,
werden koud. Zo koud als de
vochtige stenen en balken. Won
derlijk: ook het zaad ging slapen.
Eén keer werd ik wakker: het was
donker. Ik tastte naar mijn
vriend. Die gaf geen asem. Toen
ging ik ook maar weer onder zeil.
In het voorjaar was ik loom
wakker geworden. Er viel een ijle
reep licht naar binnen. Ik was de
enige niet, die zich eens even lek
ker uitrekte en keek of alles nog
in tact was. Na een paar dagen
begon ik me toch anders te voelen.
Ik wist niet precies wat het was.
Iets onbestemds. Ik kreeg steeds
meer trek in één soort vlieg. Ik
joeg mijn vriend weg. Toen wist
>pe-
)ick
Itg.:
ms-
,50.
Ise-
ijkt
Wist hij veel, dat ik hem met mijn
oren kon aftasten vanuit de verte.
Zoals met alles. Ik ben daar wel
trots op: wat wij vleermuizen al
van onze geboorte af kennen, daar
zijn die mensen heel lang naar
aan het zoeken geweest: ze noe
men het radar, sonar. En het is
toch heel simpel. Ik blaas gelui
den om me heen. Die weerkaatsen
en komen bij me terug. Ik weet
dus precies hoe ik alles moet ont
wijken. Sterker nog: ik kan daar
mee precies bepalen, waar mijn
prooien, mijn voedsel, vliegen en
muggen zich ophouden.
Maar genoeg gepocht op mijn
echoinstallatie. Ik zat doodge
woon in mijn piepzak. Ik heb van
soortgenoten gehoord, hoe ze in
sommige streken vleermuizen
hadden zien vangen. Die werden
dan levend tegen de deur getim
merd. Om de boze geesten te we
ren. Moet je nagaan. Ik voelde de
pijn al in mijn vleugels. Gelukkig
waren die kamerbewoners mij
ook liever kwijt dan rijk. „En
gerd”, riep een vrouwestem,
„weg”. De deub ging open en ik
zeilde naar buiten. Pfff... wat een
toestand. Als ik zweten kon deed
ik het.
Ik ging terug naar mijn kind,
dat al verontrust in de buurt
rondzwierf. Samen gingen we te-
De extra rakettrap voor de
reddingsoperatie van Skylab was
volop in aanbouw (in de Martin
Marietta-fabrieken), toen NASA be-
£in dit jaar besefte dat de Space
Shuttle niet tijdig klaar zou zijn om
de in aanbouw zijnde rakettrap
naar Skylab te brengen. Op dat
ber 1973 omhoog en vestigde een
nieuw ruimteverblijfrecord door
pas op 3 februari 1974 terug te
keren.
Oef, daar ben ik mooi aan het
noodlot ontkomen, twee keer op
één dag zelfs. En ik had het alleen
me zelf kunnen verwijten, als ik
aan de deur gespijkerd was. Ik
had namelijk een huis voor een
ruïne aangezien, een kamer voor
een prettige spelonk. Het was
schemerig. Er stond een kamer
deur open en ik vloog naar bin
nen. Nu heb ik het gevonden
dacht ik en ik kroop achter een
paar stukken aardewerk weg, die
later bloemenvazen bleken te
zijn. Ik dommelde in. Het was
tenslotte dag geworden en een
ordentelijke vleermuis wordt dan
geacht een stevige tuk te doen.
Plotseling werd ik wakker ge
rammeld. Ik was nog niet direct
bij mijn positieven, maar de be
woners van het huis gelukkig ook
niet. Ik kan het me voorstellen:
wie komt er nu op klaarlichte dag
een gezonde vleermuis tegen op
zijn vensterbank? Ik had dus even
het voordeel van de grote verras
sing. Ik probeerde weg te sluipen.
Ik hoorde een jongen roepen:
„Kijk uit, want vleermuizen vlie
gen altijd in je haren”. Alsof ik
geen betere plekjeg weet.
De alarmfase was aangebroken,
want iedereen raakte in paniek.
Ik was voorlopig nog te slaperig.
Bijna werd ik gevangen in een
netje, dat naar belegen water
vlooien rook. Ik stelde mijn
sonarapparatuur in werking: ik
joeg geluiden uit mijn neus, die de
mensen gelukkig niet kunnen op
vangen. Zo verstaan ze me ten
minste niet en kon ik me niet
verraden. Ik trok mijn vleugels
uit. „Duiken” riep de jongen.
„Kalm, kalm”, zei een ander. Ik
ging door de kamer cirkelen. De
jongen lag bijna op zijn knieén.
gram-
i naïe-
jllust.
ontro-
raad-
nte en
ad en
i voor-
lopen-
Hij
ftig
reven,
ibieus.
•n kir«-
ie mo-
aan-
imule-
iheden
r vast-
:is het
actuele
orst.
klank-
te zien
tg. om
)M t/m
t in de
gaan:
in het
ue dia-
De grote inslagkrater In Arizona werd veroorzaakt door de val van een meteoriet. Skylab
fragmenten kunnen de aarde bereiken en Inslagkraters veroorzaken.
Skylab werd driemaal bewoond door een
bemanning van drie astronauten. Deze
astronauten haalden tijdens een ruimtewan-
deling. zoals op deze toto, belichte films op
uit de zonnetelescopen.
De val van Skylab
f
Skylab in een baan om de aarde. De foto
L NEW DELHI (Reuter). Een Indi
ase yogi heeft besloten zijn gaven aan
te wenden om te voorkomen dat Sky
lab, het Amerikaanse ruimtelabora-
itorium dat op de aarde af komt, onze
planeet ook werkelijk bereikt.
Rama Kant Mishra, een yoga-beoe
fenaar in de Noordindiase stad Luck-
Ihow heeft gezegd dat hij zich twee
uur lang volledig op Skylab zal con
centreren.
Mishra is volgens eigen zeggen in
’staat met zijn innerlijke kracht en
zijn vaste wil het ruimtelaboratorium
buiten de aantrekkingskracht van de
aarde te houden.
Amerikaanse wetenschapsmensen
^hebben berekend dat halverwege de
volgende maand brokstukken van
Skylab op aarde zullen neerkomen,
maar zij kunnen niet voorspellen
waaraf, wanneer precies.
f-
i’
