Alkmaar bijna een jaar lang in
houdgreep ziekenhuis-schandaal
1?
Ia
w,
jfl
I
5?
5 5
RAADSLID AREND LIND ACHT PORREN HOOGST NOODZAKELIJK
9
A
1
IS
f|
T
V
tjl i
zg
IK
t
1
r
t
DE
I
Te slap
Ui
1
Ka-
1
X
mi
Biai
to®
I -
ik.
i
r
Wachten
Schuld
Arend Lind: „Deze trainering
maakt de uitkomst van het
onderzoek en de rapportage op
zich al bijzonder
ongeloofwaardig’’.
f
r
i
I
door
Theo van der Kaay
Al bijna een jaar lang wordt er
in Alkmaar gegist, gespeculeerd,
gelogen, eindeloos gewacht op
officiële rapporten en af en toe
een tipje opgelicht van de
geheimzinnige sluier die ligt over
de „isotopen-affaire” van het
Medisch Centrum Alkmaar.
i «f,
AA
1
n
j
isotopen-affaire
Stilzwijgen over
-■
gezien hadden”.
o
*0
x«.
L
X
3OUW
Mr. kV. Adriaansens
liever streekziekenhuis
klappen wat er met het onderzoek
gedaan wordt.
'Ai
Burgemeester C. Roozemond
publiek gerustgesteld.
Een onderhoud misschien met
mevrouw mr. M. Otterspoor-
Kousemaker, rechter-commissaris
in Alkmaar en al vanaf februari
vorig jaar belast met het
gerechtelijk vooronderzoek naar
mogelijke overtredingen in het
Medisch Centrum Alkmaar.
Jammer, haar onderzoek is zojuist
afgerond en ligt bij de hoofdofficier
van justitie mr. J. Abspoel. Hij zal
de laatste zijn die uit de school gaat
De keus valt op een lid van de
gemeenteraad, de heer A. Lind. Hij
vertegenwoordigt als enige de
plaatselijke partij Stadsbelang, een
partij „die de voorstellen van B. en
W. beoordeelt zonder gehinderd te
worden door politieke ideologieën
van de landelijke partijbureaus”.
verdwijnen. Hij krijgt een baan in
Paramaribo. Een ingezonden brief in
de krant: „Kan Paramaribo
misschien nog een burgemeester
gebruiken?”
Het had zo mooi kunnen zijn in
Alkmaar. Voeg twee bestaande
Wie ook geen enkele haast lijkt te
maken om het MCA weer wat in het
gareel te brengen is hoofdofficier
van justitie mr. J. Abspoel. Hij is
zelf niet aanwezig om de vraag te
beantwoorden of justitie stappen
gaat ondernemen tegen personen
die fout gehandeld hebben. Zijn
secretaresse weet te melden dat mr.
Abspoel het vreselijk druk heeft,
dat er best wel een rapport over de
zaak zou kunnen verschijnen, dat
dat ook best niet kan gebeuren, dat
dit een zaak is die al zó lang sleept,
dat de haast er wel af is en dat we
nog maar eens op moeten bellen.
Isotopen-affaire, fusieproblemen,
hoge investeringen, over al deze
nu mensen die korte tijd geleden
uiterst belangrijke zaken beslissen
1 nu mensen die korte tijd geleden
nog geen ziekenhuis van binnen
gezien hadden”.
Op vrijdag 16 februari 1979 maakt
Alkmaars burgemeester C.
Roozemond zelf het schandaal
wereldkundig: in het
isotopenlaboratorium van het
Centraal Ziekenhuis (samen met het
Elizabeth Ziekenhuis het Medisch
Centrum Alkmaar) is jarenlang
gebruik gemaakt van te grote
stralingsdoses jodium 131Het hoofd
van het laboratorium, dr. A. Hilvers
werd met onmiddellijke ingang
geschorst.
In zijn nevenfunctie als
bestuursvoorzitter van het Medisch
Centrum Alkmaar kon Roozemond
het publiek geruststellen met de
mededeling dat de overdoses „niet al
te groot” zijn geweest en dat er geen
reden was tot paniek. Roozemond is
op dat moment precies vier maanden
voorzitter van het ziekenhuisbestuur.
Van verschillende kanten komen
onderzoeken op gang. De inspectie
volksgezondheid laat alvast weten
dat de veiligheidsvoorzieningen in
het beruchte lab als sinds 1975
onvoldoende zijn. Hoofofficier van
justitie mr. J. Abspoel gelast een
Op ongelofelijke wijze hebben de
betrokkenen elkaar het afgelopen
jaar de schuld van het schandaal in
de schoenen proberen te schuiven.
Allereerst was daar natuurlijk dr.
Hilvers, het hoofd van het lab. Hij
zou direct verantwoordelijk zijn
geweest voor de overdoses aan
straling die al jaren werd toegepast.
Nee, zei Hilvers, dat is gebeurd met
volle instemming van de betrokken
internisten van het ziekenhuis. De
reden dat veiligheidsnormen
werden overschreden is, dat
directie en bestuur van het
ziekenhuis jarenlang dringende
verzoeken van Hilvers tot
verbetering van het sterk
verouderde isotopenlab naast zich
neer hebben gelegd.
In de spaarzame officiële
rapporten van het afgelopen jaar is
aangetoond dat ziekenhuisbestuur
en -directies wisten dat er niet
anders dan onverantwoordelijk
kon worden gewerkt in het
laboratorium. Waarom hield
Hilvers er dan niet mee op?
„Organisatorisch had hij zijn
zwakheden”, zegt de heer Lind die
Hilvers van nabij kent, „maar in
zijn vak van biochemicus is hij
buitengewoon begaafd. Qua kennis
wordt hij door specialisten op
handen gedragen. In overleg met de
medici is hij buiten zijn boekje
gegaan omdat hij te goed van hart
was. Hij werd geconfronteerd met
lijdende en doodzieke mensen die
bezwaarlijk naar andere
ziekenhuizen konden reizen. De
organisatie was hier fout. Gebruik
en controle waren in één hand en
dat moet altijd gescheiden blijven”.
Arend Lind: „Het is hoogst
noodzakelijk dat er weer eens in de
isotopenzaak gepord wordt. We
zitten nu al bijna een jaar te
wachten op de uitslag van het
onderzoek door de rechtbank. Ik
Stadsbelang zit op een wippositie,
want de stem is vaak
doorslaggevend in de raad. Lind
weet waarover hij praat, want hij is
voorzitter van de Vereniging
Medisch Centrum Alkmaar
(opgericht vanwege de noodzaak tot
fusie en verbouwing van twee
ziekenhuizen) en heeft jarenlang
een functie bekleed bij een
multinational die
röntgenapparatuur verkoopt.
ziekenhuizen bij elkaar en maak er
een hoogwaardig medisch centrum
van boven het Noordzeekanaal, zo
luidde de bestuurlijke gedachte. De
fusie kwam, verbouwingsplannen
kwamen van de grond, maar de
medische staven van de twee
ziekenhuizen gingen kibbelen. De
voorganger van Roozemond als
bestuursvoorzitter, wethouder J.
Helder, krijgt nu het verwijt dat hij
bij de invulling van de fusie te slap
is geweest. Het
isotopenlaboratorium heeft een
centrale rol bij de fusieplannen
gespeeld. Wie krijgt wat? werd de
vraag en er ontvouwde zich een
machtsstrijd tussen de
ziekenhuizen.
9 i
i.
's
A
V"
I
•JK
X
De voorzitter van het
ziekenhuisbestuur dan, de heer C.
Roozemond, „in zijn vrije tijd ook
burgemeester van Alkmaar” zoals
het Noordhollands Dagblad hem
afschildert. Door zijn füncties verre
van neutraal en bovendien nogal
ongemakkeljjk in zijn contacten
met de pers, dr. A. Hilvers is
eigenlijk de aangewezen persoon
voor een gesprek. Als voormalig
hoofd van het
isotopenlaboratorium
verantwoordelijk gesteld voor het
feit dat al jaren in het ziekenhuis de
veiligheidsnormen voor radio
actieve straling werden
overschreden. Hilvers blijkt in
december plotseling te zijn
afgereisd naar Suriname waar hij
nu een baan heeft als biochemicus
in het academisch ziekenhuis van
Paramaribo.
inmiddels weten dat er in het MCA
medisch verantwoord is gehandeld.
Uit een opgeduikeld verslag van
een vergadering blijkt plotseling dat
ziekenhuisbestuur en -directie al
twee jaar op de hoogte zijn van de
toestanden in het lab. Wat koppen uit
de plaatselijke pers: „Blundersen
gesjoemel op alle niveaus' en
„Isotoop splijt eenheid in
ziekenhuis"
Als een donderslag bij heldere
hemel biedt geneeskundig directeur
dr. G. Hooiveld op 26 februari zijn
ontslag aan (Alle boven beschreven
gebeurtenissen vonden plaats in een
periode van tien dagen). Hooiveld
zegt nadrukkelijk dat dit niet gebeurt
vanwege de isotopen-affaire, „hij
had al veel langer weggewild”. Een
dag later doet de geschorste dr.
Hilvers voor het eerst zijn mond
open. Hij schuift alle schuld op
bestuur, directie en medische staf.
Weer een paar dagen later moet
burgemeester Roozemond in de
Alkmaarsche Courant lezen dat er
geheime nota's uit 1976 bestaan van
ern organisatiebureau dat de leiding
van het laboratorium onbekwaam
acht. Het ziekenhuisbestuur legde
deze nota's destijds naast zich neer.
Zaterdag 24 maart, een nieuwe
algemeen directeur voor het MCA.
Personeels- en
organisatiedeskundige mr W.
Adriaansens treedt aan. Hij komt van
de noodlijdende multinationale
handelsonderneming Hagemijer,
maar wil graag in een
streekziekenhuis werken. Minister
Ginjaar van volksgezondheid gooit
de knuppel weer eens in het
hoenderhok door te beweren dat de
ziekenhuisdirectie de afgelopen
jaren wel degelijk in gebreke is
gebleven
Na lang het stilzwijgen bewaard te
hebben maakt de inspectie
volksgezondheid eind november
1979 bekend dat het MCA op
onverantwoorde wijze met
stralingstherapie is omgesprongen.
De directie en de specialisten
worden verantwoordelijk verklaard,
dus niet alleen dr. Hilvers. Deze laat
op 3 december opnieuw van zich
horen door volledig van het toneel te
horen. Komende woensdag beleeft
de gemeenteraad een
gedenkwaardige dag: voor het eerst
een openbaar debat over de
isotopen-affaire.
gerechtelijk onderzoek, en in
Alkmaar gonst het ondertussen al
van roddels en achterklap.
Het patiëntenboek van dr. Hilvers
verdwijnt spoorloos en duikt later
weer op, hij zelf verdwijnt naar een
onderduikadres. Het laboratorium
was al in december gesloten, maar
heimelijk werd er nadien toch nog
gebruik van gemaakt, zonder dat het
ziekenhuisbestuur daarvan afwist.
Voor de zekerheid wordt het lab nu
verzegeld. Burgemeester
Roozemond wordt door de
raadsfractie van D'66 aan de
schandpaal genageld: hij doet naar
buiten toe onschuldig, maar zou het
schandeel veel te lang
binnenskamers hebben gehouden
Er gaan geruchten dat niet de
aanvankelijk genoemde 63 patiënten
slachtoffer zijn, maar een totaal van
380 personen zou aan teveel straling
zijn blootgesteld. Roozemond roept
in het NOS-journaal oud-patiënten
op om zich te melden. Het ziekenhuis
krijgt telefoontjes en bezoeken van
enkele honderden mensen. De
inspectie volksgezondheid laat
wil niet zeggen dat de hoge heren
zich in de nesten hebben gewerkt,
maar ze doen wel hun best die
indruk te vestigen. Pas in het najaar
zijn de rapporten bekend gemaakt
van de heren Copier en Bienfait
(inspectie volksgezondheid). Zij
toonden aan dat er fouten zijn
gemaakt in het ziekenhuis.
Komende woensdag en dat is de
allereerste keer, komt er een debat
in de gemeenteraad over de zaak.
Dat wordt een plaatselijk politiek
gevecht tussen mensen die niets van
röntgenstralen weten. En over de
schuldvraag past ons natuurlijk
bescheidenheid”.
De rechter-commissaris heeft
inmiddels het justitieel onderzoek
afgerond en aan de officier van
justitie overhandigd. Deze heeft tot
op vandaeg n^g niets van zich laten
Lind: „De Vereniging MCA heeft
bezwaar gemaakt tegen de
bouwplannen voor uitbreiding van
het ziekenhuis, een zaak die daar
nog eens bovenop komt. Het blijkt
dat een paar heren beslissen over
investeringen van 190 miljoen
gulden.
Het raadslid Lind bij het Centraal Ziekenhuis in Alkmaar: „Hier zijn fouten
gemaakt"
F yX
•X1
Een nog onbekend aantal
patiënten met schildklier- en
nierafwijkingen zijn behandeld met
het isotoop jodium 131 en hebben
daarbij, evenals enkele
verpleegkundigen, hogere doses
radio-actieve straling gekregen dan
volgens veiligheidsvoorschriften
toegestaan is. Na elf maanden is
Alkmaar nog niet verder gekomen
dan geruzie over de schuldvraag,
terwijl de rechterlijke macht zich
blijft hullen in stilzwijgen over het
onderzoek dat inmiddels wel heeft
plaatsgehad.
Patiënten en verpleegkundigen
die een overdosis straling hebben
opgelopen, weten niet of zij zich
ongerust moeten maken. Van de
inspectie volksgezondheid horen zij
enerzijds dat er medisch
verantwoord is gehandeld en
anderzijds dat er wel degelijk
fouten bij de behandeling zijn
gemaakt.
Er heerst moedeloosheid in de
Kaasstad en het is niet gemakkelijk
om mensen te vinden die nog iets
zinnigs kunnen toevoegen aan het
gekrakeel over het
ziekenhuisschandaal dat als een
splijtzwam in de stad woekert. Wie
kunnen erover praten? De
directeur van het ziekenhuis
1 misschien, mr. W. Adriaansens. Die
zit net een halfjaar op zijn post en
weet van de pijnlijke periode net
zoveel als de gemiddelde
I krantelezer. Zijn voorganger
wellicht, dr. G. Hooiveld. Hij pakte
zijn biezen, luidop verkondigend
dat dit feit niets te maken had met
de isotopengeschiedenis. Hij zwijgt
nu als het graf.
