gereedschap
weer
KAMERPLANTEN ZAAIEN
Zelf papier maken
eens een andere hobby
Houtverbindingen zonder
hogeschoolwerk
Spaar uw portierstrips
Huren van zwaar
Houten WC-bril terug
ff
O
-
4>-/tó
Welke planten?
Bladplanten
Hoe zaaien we?
Principe
11
B
‘V
e
HD
r
ig
HD
eft
ten.
>le-
al
ak
ten
in
'HD
wat
vergen
rf
1
I
eld
>m-
i
iaat
n
n-
len,
n
Het
en
Ook kunt u er nog wat turftnolm aan
toevoegen. Voor het kiemen van het zaad
is het belangrijk dat dit minstens bij ka
mertemperatuur gebeurt. Eventueel kunt
u het bakje op de radiator van de verwar
ming plaatsen, maar dan moet u het wel
of parket) wilt schuren., dan is de vlak-
schuurmachine duidelijk onbruikbaar ge
reedschap. En voor een klus waarbij u een
flinke hoeveelheid specie of beton moet
maken (een karwei dat maar zelden voor
komt) gaat u zich ook geen betonmolen
aanschaffen.
De laatste tijd wordt door grotere doe-
het-zelf-zaken en bouwmarkten een veelal
uitstekende verhuurservice geboden. Gro
te machines en speciale apparatuur als
werksteigers kunt u daar voor een dag of
meerdere dagen huren. Of het nu om een
vloerschuurmachine, een zware boorha-
mer, een compressor of een grondfrees
gaat, u kunt er voor dat ene karwei zo kort
of zo lang als nodig is gebruik van maken.
goed beschermen tegen de zon. Directe
zonnestraling is beslist verkeerd, de tem
peratuur loopt dan al gauw te hoog op en
de grond droogt uit.
Als u het zaad mooi over het bakje
verdeeld hebt (Erg klein zaad kunt u het
beste eerst vermengen met wat scherp
zand voor een betere verdeling) strooit u
er nog een laagje zand overheen. Als vaste
regel kunt u aanhouden dat dit laagje net
zo dik moet zijn als het zaad zelf. Tenslotte
dekt u het geheel af met een glasplaat of
doorzichtig plastic. Controleer regelmatig
of het zaaimedium niet te droog of te
vochtig is en verwijder condens van het
glas of plastic. Als de eerste kiemblaadjes
verschenen zijn, moeten de plantjes ver-
speend worden. Dat houdt in dat u ze
voorzichtig uit elkaar haalt, de sterkste
plantjes eruit zoekt en deze iets ruimer
weer uitzet in potgrond die nog iets ver
schraald is met zand. Nu kunnen ze ge
drongen opgroeien tot volwaardige plan
ten, daarvoor moet u ze op een lichte maar
niet te warme plaats zetten. De eerste tijd
nog even onder glas, maar langzaam aan
laat u ze wennen aan de gewone kamer
temperatuur, totdat het glas er helemaal
af kan blijven. Natuurlijk beschermt u de
plantjes nog steeds goed tegen direct zon
licht. Als de plantjes elkaar weer gaan
,Koude' haakse verbinding, met deuvels in
met elkaar corresponderende gaatjes.
Halfhoutverbinding, links voor een hoekver
binding, rechts een T-verbinding
na-
s;
m;
i
MTS
O
Informatie
Deze maand zult u ongetwijfeld weer
een prijscourant door de brievenbus ge
kregen hebben en daarin zult u ook zaden
van kamerplanten tegenkomen. Maar ook
bij een goede bloemist of een tuincentrum
in de buurt zult u diverse soorten zaad
kunnen krijgen. Er worden eveneens
kant-en-klare setjes aangeboden die de
laatste jaren steeds meer aftrek vinden.
Dat houdt in dat zowel de zaden als een
zaaibakje en het zaaimedium in één ver
pakking aangeboden wordt. U kunt direct
.Zwaar’ gereedschap te duur? Huur!
ren. Wees bij het huren van zulke appara
tuur toch wel kritisch op bepaalde punten.
Het gaat meestal om machines waarmee u
zelden of nooit gewerkt heeft. Er moet dus
minstens een duidelijke handleiding bij
zijn; nog beter is het wanneer iemand van
de verhuurafdeling u bij het in ontvangst
nemen een demonstratie kan geven en uw
eventuele vragen beantwoorden.
U dient ook altijd een waarborgsom te
storten die u terug krijgt wanneer u de
machine onbeschadigd retourneert. Ook
dat is een redelijke zaak, want de verhuur
der loopt toch een zeker risico.
Er is een deugdelijke manier om de
huurkosten zo goed mogelijk binnen de
perken te houden. Plan uw karwei tevo
ren goed, zodat u exact weet op' welke
dag(en) u de machine nodig hebt. U kunt
dan zonder vertraging door nog onuitge
voerde voorbereidingen aan de slag. Re
serveer de gewenste machine minstens
een aantal dagen voordien, anders is hij
misschien, net als een boek in de biblio
theek, ’uit’. Probeer het karwei op een
zodanig tijdstip af te ronden dat u de
machine nog vóór sluitingstijd terug kunt
bezorgen. Enkele verhuurders bieden een
bezorg- en ophaalservice; vaak is de appa
ratuur immers zó omvangrijk dat u ze niet
met uw personenauto kunt vervoeren.
verdringen, pot u ze op in aparte bloem
potten.
Zoals al eerder gezegd zijn er heel wat
planten geschikt om zelf te zaaien, aller
eerst noemen we enkele bloeiende plan
ten: abutilon, knol- of bolbegonia’s, bro-
wallia met blauwe bloemetjes, pantoffel
tje in gemengde kleuren, sierpepers, cine
raria in div. kleuren, crossandra of rosien-
tje met oranje bloemen, cyclamen in div.
kleuren, bitterblad (exacum) met violet-
blauwe bloemen, gloxinia, pijpje lak met
mooie rode bloemen, hibiscus of Chinese
roos met witte en donkerroze bloemen,
kruidje-roer-me-niet met lila bloempjes,
primula of sleutelbloem, Kaaps viooltje in
div. kleuren, streptocarpus of Kaapse pri
mula in div. kleuren, vinca rosea met
witte, roze en rode bloemen.
Vingerplant (fatisa japonica), sierasper-
ge, bladbegonia’s, diverse soorten cactus
sen, koffïeplant, siernetel (coleus), para
pluutje (cyperus), Australische zilvereik
(grevillea), hypoestes met gevlekt blad,
katoenplant, jacaranda, philodendron bi-
pinnatifidum, pindaplant, bananenboom,
schefflera en kamerlinde. Keus genoeg
om eens te proberen.
Zelf papier maken is een handvaardigheid, die als
hobby snel toeneemt. Er komen geen kookprocessen of
chemicaliën aan te pas, de grondstoffen kosten over het
algemeen niets en het gereedschap kunt u zelf maken.
meer werk. Er zijn diverse types, zoals
voor hoek-, voor T- en voor kruisende
verbindingen. Het is een methode die
vooral bij het verbinden van latten e.d.
wordt toegepast. De breedte van de inke
pingen is gelijk aan die van de lat, de
diepte is precies de helft van de latdikte.
Schrijf beide maten nauwkeurig met
scherp potlood af. Zaag de lijnen dwars
op de houtnerf met een kapzaag in en
steek het overtollige hout met een beitel
uit; niet alles ineens, maar in laagjes,
gaatjes’ de deuvelgaten, in elk deel zo Pas eerst ’droog’ uit, of de samengevoeg-
diep als de helft van de deuvellengte.
In dun materiaal (bijv, als u twee stuk
ken plaatmateriaal haaks verbindt) zal
Het hoeft helemaal niet zo hard te vriezen om toch een aardige schade aan uw
auto op te lopen tengevolge van vastgevroren portierstrips. Het rubber kan soms
net voldoende tegen de sluitranden aangevroren zitten dat ze bij het openen van
het portier losgerukt worden. Dat is heel vervelend, want u krijgt het portier
moeilijk dicht en als dat lukt zit u behoorlijk op de tocht.
Het euvel kan worden voorkomen door de strips een paar keer per winter in te
wrijven met talkpoeder. Het gaat sneller en deugdelijker met de speciale
spuitbusjes die hiervoor in de autoshop verkrijgbaar zijn. De paar guldens die u
ervoor moet uitgeven, verdient u aan ’voorkomen schade’ ruimschoots terug.
Wanneer u met losgerukte portierstrippen zit, kunt u ze zelf wel weer monteren.
Daarvoor kunt u speciale kit kopen.
Loop af en toe de toestand van de strips eens na. Als ze hier en daar loszitten, al
is het maar over korte afstand, breng dan ook wat van die kit aan. Want het zijn
de plaatsen die het meest gevoelig zijn; de strips hoeven maar even aangevroren
te zijn, en ze laten vanuit die zwakke plekken meteen helemaal los.
.Koude' haakse verbinding, met in de hoek
gelijmd latje
Dank zij de ontwikkeling van de lij
men kan zelfs de meest eenvoudig ge
construeerde houtverbinding, desnoods
domweg ’koud op elkaar’, meer dan
sterk genoeg zijn. Voor alle verbindin
gen die niet in het zicht komen, is het
parool: houd het zo eenvoudig mogelijk.
Twee delen die haaks op elkaar gemon
teerd moeten worden, kunnen door mid
del van een hoeklatje, dat met houtlijm
en spijkers of schroeven bevestigd
wordt, onwrikbaar verbonden worden.
De spijkers of schroeven dienen eigen
lijk meer als ’fixeer-hulpmiddel’ tijdens
het drogen van de lijm dan als wezenlijk
bestanddeel van de verbinding. Ze fun
geren min of meer als vervanger van een
klemrichting. Zo kunt u bijv, vrij gemak
kelijk een lade maken.
Ook de deuvel is een uitstekend ver
bindingsmiddel. Deuvels (korte ronde
stokjes met fijne groefjes over de lengte)
zijn in verschillende dikten te koop. Ze
maken het mogelijk om sterke ’koude’
verbindingen te maken (dus zonder sleu
ven, sponningen enz.) waarbij van de
verbindingsmethode zelf niets te zien is.
Het is echter wel een kwestie van se
cuur werken. De deuvels moeten in
vooraf geboorde gaten worden aange
bracht, met gewone witte houtlijm of
een speciale lijm. Dat betekent dat die
gaten in de te verbinden delen. Overal
precies tegenover moeten zitten. U kunt
daarvoor allerlei soorten deuvelmallen
kopen, van heel eenvoudig tot vrij inge
wikkeld. De allersimpelste deuvehnal is
echter gewoon een aantal dunne spij
kertjes, waarvan u de kop afknipt.
Leg de twee delen die u wilt verbinden
in de juiste positie naast elkaar en
schrijf met een scherp potlood de plaat
sen voor de deuvels af. Het hart van elk
boorgat is een duidelijk zichtbaar kruis
je; sla in het hart een spijkertje, met de
afgeknipte kant naar beneden. Laat alle
spijkertjes ongeveer een centimeter uit
steken. Breng dan de beide delen bij
elkaar, zodat de spijkerpuntjes een af
druk maken in het andere deel. Trek de
spijkertjes weer uit en boor op de ’prik-
De huurprijzen worden door verschei
dene consumenten als nogal hoog erva
ren. U moet daarbij echter wel bedenken
dat de verhuurder extra veel zorg en tijd
moet besteden aan het onderhoud. Fikse
winsten maken de verhuurders beslist
niet; ze zien de verhuur meer als een
noodzakelijke service aan hun klanten.
Het is logisch dat betonboren, slijpschij-
ven, schuurbanden e.d., niet bij het ge
huurde apparaat inbegrepen zijn. Die
moet u erbij kopen en de kosten daarvan
moet u dus bij de totale kosten incalcule-
oud papier (dat wel zorgvuldig geselecteerd moet
worden) geeft prima resultaten. Het papier wordt in
stukken gescheurd en in een emmer met water gedaan.
Met behulp van een verfmenger en een boormachine
wordt het papier fijngehakt en gemalen, tot er een
vezelige brij (de z.g. pulp) ontstaat. De met water
verdunde pulp komt in een grote, vierkante bak. Goed
roeren, zodat het mengsel homogeen blijft.
Verontreinigingen als pluisjes en grove vezels moeten
verwijderd worden (met de hand of met een zeef.
Vervolgens wordt het schepraam met dekzel (beide zijn
door een handige knutselaar makkelijk zelf te maken) in
de bak met pulp gedompeld en zachtjes horizontaal
heen en weer geschud. De pulp wordt daardoor
gelijkmatig over het raam verdeeld en de papiervezels
komen in alle richtingen door en over elkaar heen te
liggen. Vooral dat laatste is belangrijk voor de sterkte
van het papier. Haal het schepraam naar boven en laat
het overtollige water uitlekken. Hierna moet het vel
papier tussen natte doeken en vilt onder een pers
platgeperst worden.
Tenslotte hangen we de vellen aan een drooglijn op,
zodat ze op een natuurlijke wijze kunnen drogen. Als
afwerking dient het papier op de juiste maat gescheurd
(handgeschept papier wordt nooit geknipt!) en eventueel
gepolijst te worden. Nog even iets over het watermerk.
Dit ontstaat in een soort reliëfvorm door op het gaas van
het schepraam een figuur of woord van dun koperdraad
te plaatsen. Het reliëf kan ook naderhand in het nog
vochtige papier gedrukt worden. Het watermerk moet u
zien als een soort ’handelsmerk’ van de papiermaker,
vandaar dat er vaak initialen voor genomen worden.
De tijd dat doe-het-zelvers be
schouwd werden als pure fanatiekelin
gen die alles zo ingewikkeld mogelijk
willen doen, is voorgoed voorbij. Voor
het maken van houtverbindingen bijv,
wordt gewoonlijk de meest eenvoudige
methode gekozen. De typische ’zwaluw-
staarters’ zijn nog slechts dun gezaaid.
Zo’n verbinding is, ambachtelijk ge
zien, natuurlijk erg fraai en het kan
diepe voldoening schenken om zo’n
stukje hogeschoolwerk tot een goed ein
de te brengen. Maar dan zitten we meer
op het pure hobbyterrein dan op bet
gebied van praktisch zelf doen.
Iedere plantenliefhebber heeft wel
eens een kamerplant uit stek vermeer
derd, zoals dat zo mooi gezegd wordt in
vakkringen. De allereenvoudigste metho
de voor de leek is dan ook het bekende
stekje op water. Als u de juiste plant voor
deze methode uitzoekt is de kans op suc
ces ook redelijk groot. Toch zal de ware
liefhebber z’n planten liever helemaal
zelf opkweken, dus uit zaad. Dit biedt ons
bovendien de mogelijkheid om een groter
scala van kamerplanten zelf te kunnen
opkweken. En ook al bent u misschien
niet zo’n echte ’plantengek’ dat is toch
best eens leuk om eens een gok in deze
richting te wagen.
Zoals dat de laatste tijd bij vele oude handambachten
het geval is, staat het maken van papier op de
ouderwetse manier weer sterk in de belangstelling.
Niet zozeer om het commerciële aspect (industrieel
gefabriceerd papier is vele malen goedkoper), maar als
hobby om thuis te doen.
Natuurlijk kun je als doe-het-zelver aller
lei „zware” apparatuur gaan aanschaffen,
maar is dat verstandig? Je moet toch
kijken of je die apparatuur regelmatig
kunt gebruiken. Je moet kijken of je echt
het volle profijt op den lange duur van
dure machines hebt. Een ding van dui
zend gulden, dat je misschien hoogstens
eens per jaar gebruikt, is een onzinnige
investering.
aan de slag zonder al te veel poespas te
moeten maken.
Zoals hier al uit blijkt moet u in ieder
geval binnenshuis zaaien en het liefst in
een al dan niet eenvoudige kweekkas.
Aangezien de meeste van onze kamer
planten uit een tropisch gebied afkomstig
zijn, moeten de zaden op een warme
plaats en met een hoge luchtvochtigheid
kiemen. In de winkel kunt u allerlei
kweekkasjes kopen met of zonder bodem-
verwarming en met of zonder ventilatie-
mogelijkheid. Maar natuurlijk kunt u ook
in een bloempot of een ander bakje of
kistje zaaien. U moet dan echter wel zor
gen voor een goede waterafvoer onder in
de pot. Ook is het verstandig de bodem
eerst te bedekken met bijv, potscherven of
kleikorrels en pas daarop het zaaime
dium. Gewone potgrond is niet geschikt
om als zaaimedium te dienen, het is te
voedselrijk. U kunt het echter wel ge
schikt maken door het te mengen met
scherp zand in een verhouding van 1 1.
Het eindresultaat is een soort visitekaartje voor uzelf.
Dat zijn de geheimen van het succes van het zelf papier
maken. Als u meer wilt weten over deze interessante
hobby, dan kunnen we u het boekje ’Zelf papier maken’
van Kees van Bodegraven (uitgeverij Cantecleer, prijs
13,90) van harte aanbevelen. Het is een
gebruiksaanwijzing voor het maken van papier en de
bijbehorende gereedschappen. Een duidelijk
geschreven boek vol tips, illustraties en foto’s.
Extra sterke verbindingen, die boven
dien vochtbestendig zijn, krijgt u door
-xui—l gebruiken.
Veel doe-het-zelvers zijn, daarvoor rijp
gemaakt door het bezit van allerlei elek-
trisch gereedschap, gauwer geneigd alle
- mogelijkheden van de techniek te baat te
nemen bij het uitvoeren van klussen die
machinaal nu eenmaal gemakkelijker en
vaak ook beter gaan dan met de hand. Dat
brengt met zich mee dat de machines uit
de eigen werkplaats ontoereikend zijn.
2 Stel dat u een houten vloer (gewone delen
U zult zich misschien afvragen, waarom iemand zelf
papier gaat maken. Wel, het antwoord is heel eenvoudig:
het is een gezellige bezigheid die je alleen of met
meerdere mensen kunt doen en snel resultaten geeft. De
techniek is eigenlijk erg makkelijk en het leuke is, dat je
in het eindprodukt iets van jezelf kunt leggen. Dan
denken we natuurlijk aan de onuitputtelijke
mogelijkheden bij het ontwerpen en vervaardigen van
watermerken. U kunt zo uw briefpapier van een eigen
watermerk voorzien. Hetzelfde geldt voor feestelijke
uitnodigingen, wenskaarten, teken- en schilderpapier,
speciale brieven, menukaarten, enveloppen enzovoort.
En wat dacht u van een zelfgemaakt plakboek,
I fotoalbum of receptieboek van handgeschept papier
al dan niet met watermerk? Niet alleen voor uw eigen
foto’s, kaarten e.d., maar ook zeer geschikt om bij een
speciale gelegenheid aan een goede vriend cadeau te
geven.
Voor het maken van papier is eigenlijk maar weinig
nodig: de ruwe grondstof, een schepraam met deksel,
water, lappen, een pers en een droogplaats. De
grondstof heeft u een veel gevallen al in huis: oud papier
en textielvezels in de vorm van vodden. Met name het
Bijna niet te geloven,
maar de wc-bril van
hout komt weer terug.
Een van de deelnemers
aan Karwei gaat daar
een reeks sanitaire ac
cessoires presenteren
die geheel van (beuke-)-
hout zijn gemaakt. Ei
genlijk toch wel een lo
gische ontwikkeling;
kunststof is voor dingen
als wc-brillen, handdoe
kenhangers, closetrol-
houders, wastafelplan-
chetten, spiegels enz. om
zijn praktische eigen
schappen al sinds jaren
een veel gebruikt mate
riaal. Om het wat mooi
er te maken zijn naast
de transparante uitvoe
ringen ook „imitaties”
van hout vervaardigd.
de delen goed sluiten en op de verbin
ding precies de houtdikte vormen. Lijm
de zaak daarna in elkaar en zet er een
het gat in het ene deel, nl. dat waarin u in lijmtang op tot de lijm droog is.
het platte vlak boort, minder diep moe- Extra sterke verbindingen, die boven
ten zijn om er niet aan de andere kant
doorheen te komen. De gezamenlijke tweecomponentenlijm te gebruiken,
diepte van twee tegenover elkaar liggen- Daarbij hoeft de verbinding niet aange-
de deuvelgaten moet in elk geval min- klemd te worden; onbeweeglijk in posi-
stens even groot zijn als de lengte van de tie houden tot de lijm uitgehard is, is
deuvel; ca 2 mm meer is overigens wel voldoende. Daarvoor kunt u ook een
aan te bevelen. Druppel lijm in de gaten, lijmtang gebruiken, maar draai deze
tik de deuvels in één van de delen en niet vast aan. Ook deuvels kunt u met
monteer de zaak. Veeg de uitpuilende tweecomponentenlijm aanbrengen;
lijm meteen weg. vooral in spaanderplaat geeft dat extra
Halfhoutverbindingen vergen wat sterkte aan de verbinding.
En waarom dan geen
écht hout?
Wat vormgeving be
treft zijn de nieuwe hou
ten sanitaire accessoi
res (voor badkamer en
toilet) uiteraard sterk
verschillend van die van
vroegerin positieve
zin welteverstaan. Bo
vendien maken de mo
derne laktechnieken het
houten materiaal zeker
zo hygiënisch en be
stand tegen inwerking
van vocht, tegen bescha
digingen enz. als een
„vol” kunststofmateri-
aal van nature is.
De diverse onderdelen
van dit sanitaire pro
gramma in beukehout
zullen binnenkort per
stuk in de handel ver
krijgbaar zijn; u behoeft
dus geen complete uit
rusting te kopen. Sani
taire accessoires van
massief hout zullen on
getwijfeld beantwoor
den aan de voorkeur
voor echt-natuurlijke
materialen die de laat
ste tijd gesignaleerd
wordt.
Het is een van de pro-
dukten die binnenkort
op de beurs Karwei
(voor het publiek toe
gankelijk van donder
dag 24 tot en met zondag
27 januari) de moeite
van het bekijken waard
zijn. Over wat er verder
te zien zal zijn berichten
we binnenkort vanzelf
sprekend nog uitvoe
riger.
