Baskische
Artsen schorten staking op
Vaticaanstad?
De Koning: Nog
tien jaar hulp
voor Indonesië
Kabinetscrisis
Italië dreigt
Russen in VS
uit naar Sovjet-Unie
afgeluisterd
Noodtoestand
in Rhodesië
duurt langer
Onthulling over
Egyptisch plan
voor autonomie
Deng in geweer
tegen liberalen
Ook Ghotbzadeh haalt
Opnieuw pleidooi voor
Spelen in Griekenland
(Van onze redactie buitenland)
Jonge Arabier
kaapt vliegtuig
aan beleidsplan
Broer Moboetoe
dood door drugs
partij uit
parlement
Carter werkt
Discussie of
Premier Karamanlis herhaalt voorstel
In Turkije zeven
politieke moorden
Acties personeel
overheid Suriname
Protest tegen inval in Afghanistan
2
n
H ZATERDAG 19 JANUARI 1980
3
w
BINKEN- EN BUITENLAND
leeuw
iders
te'
zoen
or de
rissen
1 juli
e eer-
k nog
vijzen
iizoen
itsen
afval
innen
aar te-
i grond
VIR) te
van 23
ven en
ide ge-
ïzwaar,
af van
bijdra-
n ken-
sr. Een
de ge-
is eind
Ibank
ijkheid
net in-
Er zijn
maand
dat het
oor de
juwbe-
tgeput.
un be
ren die
nemen
hen in
MMüi
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De regering
van de Belgische premier Mar
tens is na het ontslag van twee
Franstalige ministers deze
week niet meer grondwettig.
Martens die gisteren door het
parlement ter verantwoording
werd geroepen in het parle
ment, zei voor de volksverte
genwoordiging dat hij om deze
reden geen mededelingen kon
doen.
£1.
irken
kelijk
k kun-
m aan
consu-
m. De
len ge-
mbare)
jn pro- i
non ia 1
1 I
<1
Kabinet-Martens niet
meer grondwettig
Premier Martens.
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
kou in verband met het ingrijpen in Af
ghanistan.
ids gis-
verse
aan in
aamde
cht en
tuurljj-
jelang-
jtimale
Wij zijn op dit punt erg gevoelig en
zullen dan ook krachtig protesteren tegen
Het Belgische ministerie van Buiten
landse Zaken ontkent dat de Belgische
ambassade in Teheran gesloten is. Berich
ten daarover zijn verschenen in Engelsta
lige kranten. In die berichten liet men het
voorkomen als zou België als eerste van
de negen EG-staten zijn ambassade in
Teheran hebben gesloten.
De centrale bank van Frankrijk heeft
op verzoek van de Iraanse autoriteiten
een onbekend hoeveelheid fondsen van de
Franse vestiging van de Amerikaanse Ci
tibank tijdelijk bevroren.
De bevriezing wed woensdag geëffectu
eerd door een gerechtsdienaar, gewapend
met documenten waaruit zou blijken dat
Citibank de Iraanse centrale bank 50 mil
joen dollar (100 miljoen gulden) schuldig
is. Het geld was bij Citibank gestort en zou
per 19 december weer opvraagbaar zijn.
De som is echter niet terugbetaald omdat
president Carter alle Iraanse tegoeden bij
Amerikaanse banken heeft bevroren.
1
Veiligheidsfunctionarissen van het vlieg
veld bij Beiroet leiden de jonge Arabische
vliegtuigkaper direct na zijn overgave weg.
Rhodesië zal elke maand 48.000 ton mais
aan Zambia leveren. Er dreigt in Zambia
een hongersnood wegens ernstige tekor
ten aan graan. Het transport van mais van
Rhodesië naar Zambia was in november
stopgezet.
De eerste 900 vluchtelingen die na het
ingaan van het bestand naar Rhodesië
terugkeerden worden in de gevangenis
vastgehouden en guerrillacommandanten
hebben regeringstroepen opdracht gege
ven geweld te gebruiken tegen guerrilla
strijders die zich niet aan het bestand
houden.
Dit heeft het Russische regerings-
blad Izvestia gisteren gemeld. Woord
voerder Carter van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken be
vestigde later dat de Russen bij de
Amerikaanse regering geprotesteerd
hadden. Hij wilde echter niet ingaan op
de vraag of het protest doel trof.
voorstellen de Olympische Spelen in
plaats vinden.
Karamanlis had een dergelijke gedach
te ook geopperd in 1976, maar vond toen
geen gehoor bij het IOC. Gisteren zei hij te
menen dat spelen in Griekenland het
voortbestaan van de Olympische idee zou
den bevorderen. „Het Olympisch ideaal”,
zei Karamanlis, „wordt bedreigd door po
litieke en commerciële invloeden. Boven
dien is de organisatie alleen mogelijk voor
grote en rijke landen. Kleinere naties kun
nen zich dat niet meer veroorloven. Wij
moeten terug naar de bron van de spelen
om het kwaad dat in deze tijd is binnen
geslopen te kunnen beteugelen.”
Een woordvoerder van zijn regering
deelde gisteren mee dat Griekenland geen
plannen heeft af te zien van deelneming in
Moskou. „De Spelen moeten doorgaan in
Moskou, zoals het plan was, in weerwil
van de verwerpelijke handelwijze van de
Sovjet-Unie in Afghanistan”, aldus de
woordvoerder.
Internationaal gezien ontbreekt voor
alsnog voldoende steun voor een daad
werkelijke boycot van de Olympische
Spelen in Moskou. In het bijzonder is dat
het geval bij de atleten, die hopen deel te
kunnen nemen. Dat is de conclusie, die
grammawet van de Martens, welke onder
meer ten doel had de vrijwel failliete
gezondheidszorg in het land financieel
gezond te maken.
ANKARA (AP). In verschillende de
len van Turkije zijn gisteren door onbe
kende lieden zeven mensen doodgescho
ten, zo is door de politie meegedeeld.
l heeft
lamer-
f-
De grondwet schrijft voor dat een Belgi
sche regering evenveel Franstalige als Ne
derlandstalige ministers moet hebben. Na
het ontslag van de FDF-ministers is dit
niet meer het geval. Dit weekeinde hou
den de coalitiepartijen speciale partijcon
gressen om zich uit te spreken over de
kwestie die reeds wekenlang een kabi
netscrisis mogelijk maakt: de staatsher
vorming.
De twee ontslagen ministers hebben gis
teren een brief naar koning Boudewijn
van België gestuurd. In die brief gewagen
ze onder meer van hun verontwaardiging
over het feit dat ze via de radio hun
ontslag hebben moeten vernemen.
PARAMARIBO (ANP/SNA) Enige
honderden Surinaamse ambtenaren heb
ben gistermorgen in Paramaribo de mi
nisteries van Binnenlandse Zaken en van
Financiën bezet gehouden. Op initiatief
van de Centrale van Landsdienaren Orga
nisatie (CLO) werden de bezettingen na
ongeveer een uur opgeheven.
In december gingen duizenden ambte
naren in Paramaribo de straat op. In mei
vorig jaar kwam de CLO met de Suri
naamse overheid tot overeenstemming
over een nieuwe collectieve arbeidsover
eenkomst, maar de overheid is haar toen
gedane beloften nog steeds niet nage
komen.
De Belgische artsen, tandartsen en apo
thekers, die 29 dagen hebben gestaakt,
hebben gisteren besloten hun actie op te
schorten. Maandag gaan ze weer normaal
aan het werk. Dat besluit is genomen,
aldus hun leider, dokter Wynen, omdat,
gezien de huidige politieke problemen in
België, alle onderhandelingen met de re
gering onmogelijk zijn geworden.
PEKING (AFP). De Chinese vice-
premier Deng Xiaoping heeft stelling ge
nomen tegen vergaande liberalisering in
China. Hij wil het gezag van de Commu
nistische Partij versterken om de econo
mie sneller te ontwikkelen, aldus Chinese
zegslieden gisteren. Deng sprak voor
10.000 kaderleden van de Chinese Com
munistische Partij.
In Chinese kringen legt men deze rede
voering, die niet is gepubliceerd, uit als
een nieuwe aanval van het bewind op de
liberale Lente van Peking die sinds afge
lopen herfst onder druk is komen te staan.
In Peking is gisteren een man terecht
gesteld wegens moord op zijn verloofde
die hem wilde verlaten. Het doodvonnis
werd uitgesproken na een proces waarbij
een menigte van 17.000 mensen aanwezig
was, zo bericht het persbureau Nieuw
China.
ATHENE. De Griekse premier Karamanlis heeft gisteren bekend ge-
maakt dat hij het Internationaal Olympisch Comité (IOC) opnieuw zal
de toekomst in Griekenland te laten
aan te
m. Dit
mische
in een
iten op J
tegen
jannen
isteren
vraagd
igsver-
i perio-
i gezet.
•i laten
lligd.
Bak-
zande
nmid-
t Dan
getrokken wordt uit een opinie-peiling,
die het Britse persbureau Reuter in een
aantal wereldsteden deed. De Verenigde
Staten, Groot-Brittannië en Saoedi-Ara-
bië zouden heel wat meer druk dienen uit
te oefenen zou men willen komen tot een
boycot op grote schaal, zo meent men.
Inmiddels heeft het Amerikaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken de Ameri
kaanse overkoepelende atletiek unie ge
vraagd een trip van Amerikaanse boksers
en worstelaars deze maand naar de Sov
jet-Unie af te gelasten. Dat verzoek is nog
niet ingewilligd. Cava, een woordvoerder
van de unie, maakte bekend dat de voor
bereidingen gewoon doorgaan.
Het Internationale Olympische Comité
zal voorlopig het in 1974 met de Sovjet-
Unie overeengekomen contract betreffen
de de organisatie van de Olympische Spe
len respecteren. Dit heeft lord Killanin, de
voorzitter van het IOC gistermiddag in
een radio-interview in Parijs gezegd. Het
IOC zal wel de situatie, ontstaan door de
boycot-dreigingen van de Verenigde Sta
ten en Groot-Brittannië, bestuderen,
waarschijnlijk vlak voor de opening van
de winterspelen in Lake Placid op 13
februari.
Zuid-
vinden
n zwa-
erende
AVR
in ver-
stantie
ït wor-
BEIROET (AFP/UPI). Een Libanese
sji-itische moslim van vijftien jaar die
gisteren een Boeing 707 van Middle East
Airlines met aan boord 82 passagiers en
bemanningsleden had gekaapt, heeft zich
op het vliegveld van Beiroet overgegeven
aan de Libanese autoriteiten na de passa
giers en bemanning te hebben vrijgelaten.
De jongen die met een pistool was gewa
pend, had het toestel dat op weg was van
Beiroet naar Cyprus, gekaapt en de piloot
opdracht gegeven naar Teheran te vlie
gen. De gezagvoerder keerde echter terug
naar Beiroet omdat er niet genoeg brand
stof aan boord was om naar Iran te vlie
gen. De kaper wilde weten wat er gewor
den is van de leider van de grote sji
ietengemeenschap in Libanon die in au
gustus 1978 na een bezoek aan Libië ver
dween. Hij gaf zich over toen de Libanese
autoriteiten hem toestemming hadden ge
geven op het vliegveld van Beiroet een
persconferentie te houden.
TEL AVTV (AP). Egypte eist dat de
Palestijnse autonomie op de Westelijke
Jordaanoever en in de Streek van Gaza
wordt gebaseerd op een wetgevende
macht van 80 tot 100 leden en een herver
deling van Jeruzalem, zo heeft een Israëli
sche onderhandelaar gisteren gezegd.
Israel verwierp donderdag, na afloop
van vier dagen autonomiebesprekingen in
Cairo, de Egyptische voorstellen krachtig.
Egypte op zijn beurt wees een uitgebreid
schriftelijk voorstel van Israel van de
hand.
Het Israëlische voorstel zou morgen
worden onthuld. In onbevestigde berich
ten werd gezegd dat Israel een elf man
sterke bestuursraad wil, die beperkte
macht zou bezitten. Israel zou voorts wei
geren om zelfs maar verdeling van Jeru
zalem te overwegen.
I
Op een bijeenkomst van zesduizend mo
hammedanen in Cairo is gisteren een re
solutie aangenomen waarin wordt opge
roepen tot een Jihad (heilige oorlog) tegen
’’communisme en atheïsme”.
Een leider van de moslem-broeder-
schap, een fundamentalistisch-islamiti-
sche beweging, riep de moslems zich als
vrijwilligers te melden om in Afghanistan
tegen de Sovjet-troepen te vechten. In een
andere resolutie stellen de deelnemers
vast dat erkenning van Israel volgens de
Islam een zonde is.
SALISBURY. De Britse gouverneur,
lord Soames, heeft de noodtoestand in
Rhodesië met zes maanden verlengd. De
ze duurt nu tot 26 juli.
Hij was van krachtsinds de laatste Brit
se gouverneur, Sir Humprey Gibbs, hem
op 5 november 1965 invoerde op aandrin
gen van premier Ian Smith, zes dagen
voordat deze het land eenzijdig onafhan
kelijk van Engeland verklaarde. De nood
toestand zal automatisch worden opgehe
ven op de in maart verwachte onafhanke
lijkheidsdag, omdat dan een nieuwe
grondwet van kracht wordt.
JAKARTA. Minister De Koning van
Ontwikkelingssamenwerking verwacht
dat Indonesië zeker nog tien jaar afhanke
lijk is van buitenlandse hulp. De Koning,
die gistermiddag uit Jakarta naar Tanza
nia is vertrokken, verklaarde dat buiten
landse hulp noodzakelijk is, gezien het feit
dat het grootste deel van de bevolking nog
onder de armoedegrens leeft en een laag
inkomensniveau heeft.
Minister De Koning was tien dagen in
Indonesië en heeft als voorzitter van de
IGGI, de Inter-Gouvemementele Groep
voor hulp aan Indonesië, een groot aantal
ontwikkelingsprojecten gezien op Oost-
Java en Zuid-Sumatra.
WASHINGTON (AFP) Tijdens een
werklunch heeft de Amerikaanse presi
dent gisteren de laatste hand gelegd aan
wat inmiddels wordt genoemd de Carter
doctrine. Dit stuk bevat de nieuwe be
leidsvoornemens van de president na de
gebeurtenissen van Iran en Afghanistan.
Het is de bedoeling dat Carter zelf zijn
beleid ontvouwt in een woensdag te hou
den toespraak tot het congres, welke
rechtstreeks door de Amerikaanse televi
sie wordt uitgezonden.
STOCKHOLM (UPI). De ambassa
deur van Zaire in Zweden, Moboetoe Don
go Mema, een broer van de Zairese presi
dent, is in december overleden als gevolg
van druggebruik, zo is uit een bloedonder
zoek gebleken.
Hij had de narcotica illegaal gekregen
van artsen in Parijs en elders in het bui
tenland, aldus de politie. Moboetoe
overleed op 17 december, nadat hij met
spoed naar het ziekenhuis was gebracht
met klachten over vergiftiging.
istitie,
de op
ret ar-
Raad
ünatie
ijk tot
lelijke
le ille-
an de
jordat
‘t kan
BILBAO (UPI/AP). De centrum-link-
se Baskische Nationalistische Partij, de
grootste partij van de Baskische provin
cies, heeft gisteren bekendgemaakt, dat
zij het parlement in Madrid zal verlaten
uit protest tegen het falen van de Spaanse
regering verdere regeling van de autono
mie tot stand te brengen.
Zeven afgevaardigden en acht senato
ren zullen het parlement verlaten. Dit is
de grootste Baskische vertegenwoordi
ging in het Spaanse parlement. De partij
heeft de laatste tijd de christendemocrati
sche regering van Suarez ervan beschul
digd de reikwijdte van de autonomie voor
Baskenland te willen beperken. Een half
jaar geleden was een overeenkomst over
de autonomie tot stand gekomen, die ver
volgens in een referendum door de bevol
king van Baskenland werd bekrachtigd.
dat er Ook andere Spaanse streken is het
5 jaar
n het-
3 door
winter
Jat de
u zijn
alleen
in de
(Van onze redactie buitland)
TEHERAN. Ook de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Ghotbza
deh, heeft zich gisteren tegen de Sovjet-Unie gekeerd in verband met de inval
in Afghanistan. Volgens radio-Teheran zei hij op een persconferentie, dat de
Iraanse regering „niet onverschillig kan blijven tegenover een versterkte
Russische aanwezigheid aan de Iraanse grens”.
De actie van de artsen, die overigens in
België vrijwel geen problemen heeft opge
leverd en waaraan vooral in het Vlaamse
landsgedeelte weinig dokters meededen,
begon op 21 december. Ze was gericht
tegen onderdelen van de zogeheten pro-
ROME (AP) De Italiaanse socialisti
sche partij heeft de christendemocrati
sche regeringspartners gisteren laten we
ten, dat men de steun aan het kabinet zal
onttrekken indien de christen-democra-
ten op hun partijbijeenkomst begin febru
ari niet besluiten de communisten op te
nemen in de regering.
Volgens de Italiaanse socialisten vor
men de communisten een ontontbeerlijke
factor in het beleid. Reeds bij de vorming
van de huidige regering Cossiga vorig
jaar, hebben de socialisten sterke druk
uitgeoefend om de communisten in de
regering te krijgen.
MOSKOU, WASHINGTON (UPI/
DPA/Reuter). Russische deskundi
gen hebben afluisterapparatuur ont
dekt in de woningen van het personeel
van de Russische ambassade in Was
hington en in het Russische consulaat
in San Francisco. In verband hiermee
is bij de Amerikaanse regering een
protest ingediend.
(Van onze redacteur in
Italië, Hein ten Kortenaar)
ROME. Moeten de woorden van het
officiële synodeverslag „vrijmoedige en
openhartige discussie” vertaald worden
als „keiharde botsing”? Dat is de mening
van Giancarlo Zizola, Vaticaans redac
teur van het Milanese dagblad „II Gior-
no”, die in één adem ook vertelt wie er dan
wel zo hard gebotst zouden zijn: aan de
ene kant kardinaal Baggio, prefect van de
Congregatie voor de Bisschoppen, aan de
andere kant de Nederlandse bisschoppen
Ernst, Bluyssen en Moeller. Zizola geeft
govendien een reconstructie van de dis
cussie over de bevoegdheden van bis
schoppenconferentie en afzonderlijke
bisscopppen.
Kardinaal Baggio zou „een pikant theo
logisch en kerkrechtelijk traktaat” heb
ben voorgedragen, om aan te tonen dat de
conferentie slechts richtlijnen, maar geen
voorschriften kan geven; dat haar beslui
ten zonder goedkeuring van de Heilige
Stoel ongeldig zijn en dat iedere bisschop
ze naar eigen goeddunken kan interprete
ren en toepassen en er bovendien altijd
tegen in beroep kan gaan bij Rome.
Hierop zouden de genoemde bisschop
pen gereageerd hebben met de verdedi
ging van de conferentie en de kritiek op
degenen die zich gedragen alsof de confe
rentie niet bestond, die terug te vinden
zijn in het officiële afkooksel van het
synodebulletin van gisteren.
Nu is het „sprekertje raden” een druk
beoefende sport in vele synodeverslagen,
maar Zizola staat bekend om zijn uitste
kende informatiebronnen binnen het Va-
ticaan en zijn reconstructie is plausibel
genoeg om enkele vragen op te roepen.
Heeft hij inderdaad zijn oor te luisteren
kunnen leggen bij een van de niet-Neder-
landse deelnemers? Zo ja, dan wordt het
des te onbegrijpelijker waarom er juist
met de Nederlandse journalisten zo hard
nekkig verstoppertje wordt gespeeld, ter
wijl het juist hun lezers zijn die het meeste
recht op, en belang bij, een volledige in
formatie hebben.
Ten tweede lijkt het dan niet alleen te
gaan om de volledigheid, maar ook om de
juistheid van de geboden informatie, want
het beeld van een rustig voortkabbelende,
zij het ook levendige conversatie, dat ons
wordt voorgehouden door de officiële
voorlichter van het episcopaat Henk Kou-
wenhoven zou ronduit misleidend zijn, als
er in werkelijkheid fel geredetwist was.
Het antwoord op deze vragen is van
daag nog uitgebleven, maar het wordt
hoog tijd dat er een komt. Zoals van de
andere kant het gebruikelijke Vaticaanse
(en niet alleen Vaticaanse) verwijt, dat
journalisten zich slechts bezighouden met
geruchten en verzinsels, pas hout zou snij
den als er een zakelijk juiste en vooral
volledige informatie tegenover stond.
In ieder geval is het ook uit het slappe
aftreksel van de discussies, dat ons elke
dag in het bulletin wordt voorgezet, wel
duidelijk dat een aantal bisschoppen de
moed heeft om ook de hier in Rome min
der populaire kanten van het Nederlandse
katholicisme, als autonomie, inspraak, ex-
perimenteerlust en dergelijke, in het bij
zijn van paus en curiekardinalen zo niet
door dik en dun te prijzen, dan toch te
verklaren en te verdedigen.
Zo herinnerde een van de sprekers er
donderdag aan, „dat de gelovigen van
Nederland verlangen dat hun recht van
meningsuiting en hun recht om gehoord te
worden in hun kritiek erkend wordt in de
geest van dialoog en democratie, die ook
het kader vormt van hun maatschappelijk
leven”.
En op de vraag „of de bisschoppelijke
gedelegeerden, raden en commissies”,
waarmee ons vaderland zo rijk is geze
gend, „zich niet wat al te onafhankelijk
opstellen” neemt dadelijk een ander het
woord die instaat voor hun toewijding en
wijst op hun moeilijke positie tussen de
bisschop en de mensen, „waardoor zij
heel wat makkelijker dan de bisschop
door de gelovigen op hun vestje worden
getikt”.
En eveneens is het duidelijk, dat sommi
gen herhaaldelijk hun beklag doen over
de gang van zaken in de Nederlandse
kerk. Als men denkt aan het in Nederland
vaak gehoorde verwijt dat de bisschoppen
zich de massamedia en het onderwijs heb
ben laten ontglippen, dan wordt de op het
eerste gezicht tamelijk raadselachtige zin:
„Er werd gewezen op de mogelijkheden
geboden door de massamedia en de be
langrijke Nederlandse katholieke school
raad, waar het ambt van de bisschop als
leraar van het geloof duidelijk aan het
licht moet treden” een stuk doorzichtiger
en kan men ook met enige kans op succes
raden naar de spreker.
Maar het blijft een tamelijk steriele be
zigheid, die er weinig toe bijdraagt een
behoorlijke indruk, laat staan een analy
se, te geven van de Nederlandse bisschop
pensynode.
Over enkele dagen, zo werd er in het
vooruitzicht gesteld (maar er is al twee
keer uitstel geweest) zullen twee Neder
landse bisschoppen een persconferentie
geven. Bij die gelegenheid zullen zij moe
ten tonen of zij de synode willen blijven
beschouwen als een onderonsje waar wel
over maar, zelfs op het punt van de infor
matie, zonder hun gelovigen wordt ge
sproken en beslist.
an het
ïmisch
onder-
7 NV in
e com-
ndheid
J3OI
verwijt gekomen dat de regering in Ma
drid zich niet voldoende inzet voor regio
naal zelfbestuur.
Meer dan tachtig percent van de 9.000
man tellende nationale politie in Spanje is
gisteren met een stiptheidsactie begon
nen, onder andere uit protest tegen de
manier waarop politiemannen in het door
gewelddadigheden geplaagde Basken
land worden ingezet.
;rs van
BV in
deze concentratie van Russische troepen,
aldus minister Ghotbzadeh. Donderdag
heeft de Iraanse minister van Financiën,
ijkheid Bani-Sadr, felle kritiek geleverd op Mos-
□nomi- I J x ’■“L 1
