Voedselschaarste dreigt in
Ijaarlemmer
galletjes
l!
a
Bewoners teleurgesteld
over spaanplaatprocedure
Oeganda na slechte oogsten
ONTSLAGEN ADJUNCT-DIRECTEUR BEJAARDENTEHUIS LEGT ERNSTIGE CONFLICTEN BLOOT
E 'z-
rz
I
Slechte oogst
Veel vernield
gf
i
p
STAD
4
Schoterhof
Leed
GEVOLGEN VAN ACHT MAANDEN OORLOG ZIJN ZEER ERNSTIG
Gejuich
Samenwerking
Mi
f
Ml*J
eLJ
Spijkerhard
„Intimidatie”
Miljoen
door Pieter Taffijn
I
I
HAARLEM. „Tientallen be
woners en personeelsleden gaan
gebukt onder een directie-dicta-
tuur en een onbekwaam bestuur.
Ik verzoek u beleefd doch drin
gend een diepgaand onderzoek te
doen instellen naar de woon- en
werkomstandigheden in het ver
zorgingstehuis Schoterhof’. Ci
taat uit een brief van J. van den
Dool, tot 1 januari 1980 financi-
eel-economisch adjunct-directeur
van het Haarlemse bejaardente
huis Schoterhof aan de Plesman-
laan. De brief was gericht aan
Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland, die inmiddels een onder
zoek gelast hebben. Volgende
week zet de provinciale inspectie
op de bejaardenoorden de eerste
stappen. Geen overbodige luxe,
want in het christelijke Schoter
hof waar ruim 280 bejaarden wo
nen en ruim honderd mensen
werken is van alles mis. Van den
Dool zegt het krachtiger: „Het is
in Schoterhof een rotzooitje”.
ZATERDAG 19 JANUARI 1980
I
it. 19
l u.
1.
uis ’t
u. H.
>f. dr.
3. A.
Am-
i.
i. ds.
en 11
er.
Ger-
u.
Het bestuur zette ook Spyker en Van
(Van onze stadsredactie)
i
Zat.
tl 12
tuwe
a en
„De
Is. T.
;t (in
egst-
dorp
oor);
ngst
Mey,
lerts
rider-
Directrice Spijker doet haar naam eer
aan. Zij komt naar voren als een spijker
harde vrouw, die intrigeert, samenspant,
roddelt en met wie niet samen te werken
is. De administratie van Schoterhof is een
chaotisch geheel geweest; het financieel
beheer lijkt tenminste dubieus. Het be
stuur van Schoterhof staat hier, zo kan
worden geconcludeerd, machteloos tegen
over. De spanningen in Schoterhof heb
ben verschillende personeelsleden de das
om gedaan. Zij werden ziek, ontslagen of
stapten zelf, wanhopig geworden, op.
Het laatste slachtoffer in de rij is Van
den Dool. Na hooglopende ruzies door het
bestuur aan de kant gezet op basis van een
twijfelachtige reeks beschuldigingen. Dat
de kantonrechter, aan wie het bestuur
verzocht had Van den Dool te mogen
ontslaan, uiteindelijk toestemming gaf is,
zo blijkt uit de stukken, louter het gevolg
van het feit dat de rechter het niet verant
woord achtte - gegeven de ernstige ver
trouwenscrisis die was ontstaan - de ar
beidsovereenkomst te laten voortbestaan.
De stelling van het bestuur, door zijn
advocaat verwoord, dat Van den Dool zelf
schuldig zou zijn aan de gerezen conflic
ten tussen hem en met name mejuffrouw
Spijker haalt de kantonrechter onderuit.
Een citaat uit zijn beschikking: „De pro
blemen tussen Van den Dool en de direc
trice en tussen hem en het bestuur zijn
niet in het bijzonder aan hem te wijten”.
Tekenend is, dat de kantonrechter de
stichting verplicht heeft Van den Dool een
schadevergoeding van tienduizend gulden
te betalen. Frappant is ook de brief die
Van den Dool vrijdag in zijn brievenbus
vond. Van den Dool vecht voor „rehabili
tatie en mijn recht” en blijft daarom po
gen bestuursleden zover te krijgen dat zij
alsnog directrice Spijker ontslaan en hem
opnieuw aanstellen.
Dat mag kennelijk niet. In de brief
schrijft advocaat Verlooy van de stichting
dat „het nu uit moet zijn”. Indien Van den
Dool weer contact zoekt met bestuursle
den kan hij, zo deelt de advocaat mee, een
kort geding aan zijn broek krijgen waar
bij een fikse dwangsom zal worden be
dongen. De ex-adjunct directeur noemt
deze stap van het bestuur je reinste inti
midatie”.
Tot zover de affaire Van den Dool. Inte
ressant is ook de financiële huishouding
van Schoterhof. In de jaarrekening over
1978 schrijft Van den Dool, dat Schoter-
Het is alweer een behoor
lijk tijdje geleden dat ik
u wat kon vertellen over
het Kumi Leprosy Centre
in Oeganda. December
1978 vertrok de Haar
lemse familie Busstra
daar naar toe om er aan
het werk te gaan, op uit
nodiging van de Neder
landse Stichting voor Le
prabestrijding. Omdat
Bram Busstra tot dat mo
ment zitting had in de
gemeenteraad bestond er
een band tussen hem en
deze krant. We spraken
af dat hij ons geregeld op
de hoogte zou houden
van zijn ervaringen en
dat is de afgelopen tijd
dan ook gebeurd.
In zijn eerste brief al con
stateerde Busstra, dat er
bijzonder veel geld nodig
is om het centrum draai
end te houden. Vandaar
dat wij de actie „Haar
lem steunt Bram” in het
leven riepen. De naam
Hierna volgt de brief van
Bram Busstra, die ik de
ze week ontving.
van de bankrekening is
nog zo, de actie zelf
draagt intussen de naam
„Haarlem steunt Kumi”
om duidelijk te maken
dat het om het héle pro
ject gaat en niet om de
figuur van Bram
Busstra.
De man, die met zijn echtgenote zeven
jaar in Schoterhof gewoond heeft, schrijft
dat het bejaardentehuis „geen goede lei
ding” heeft, dat „er vriendjespolitiek be-
„Ongewild is oud en
nieuw toch een tijdstip
om terug te blikken op het
afgelopen jaar. De val
van Kampala, de angstige
periode daarna en de be-
vrijding van Kumi Lepro
sy Centre door de Tanza-
nianen waren zowel diep
te- als hoogtepunten voor
ons. De gevolgen van de
oorlog werken nog door.
Noodzakelijke levensbe
hoeften zijn nog steeds
moeilijk te krijgen en ook
de oogst valt erg tegen.
Het belangrijkste pro
bleem is op dit moment
vooral het gebrek aan
transport om het voedsel
aan te voeren en de opzet
van een goed distributie
systeem. Dit zijn ook de
handicaps voor een gere
gelde aanvoer van voed
sel naar grotere steden als
Kampala, Jinja en Mbale.
„Het gaat me niet om een zielig verhaal
over mezelf, hoewel mijn gezin door deze
affaire enorm geschaad is. Het gaat mij
om de bewoners, mensen die warmte no
dig hebben. Mejuffrouw Spijker geeft die
niet, zij kan niet onder de huid van de
bewoners kruipen. Bewoners zeggen
en daar ben ik het mee eens: zij kent het
woord liefde niet”, aldus Van den Dool.
HANS INVERNIZZI
Ook onder het personeel leeft kritiek
op mejuffrouw Spijker, zo leren brieven.
heden steeds meer tot in
de hemel schenen te
groeien.
„Toch merkje regelmatig
kleine verbeteringen, ter
wijl door veel mensen
hard wordt gewerkt om
de situatie te verbeteren.
Ook de steeds opbloeien
de discussies over politiek
en de vrijheid om te dis
cussiëren is een enorme
verademing na de Amin-
periode. Door deze ont
wikkeling van democra
tisch bewustzijn en de
daarmee gepaard gaande
politieke discussie lijkt
Oeganda soms voor de
buitenwereld misschien
minder stabiel, maar voor
ons is dat zeker niet het
geval. Wel is het nodig,
wanneer het westen de
democratie wil bescher
men, dat er uitgebreide
hulp naar Oeganda moet
komen om dit tere kas
plantje te laten
overleven.”
Ned.
Boer
„Het zal naar ons gevoel
nog wel langere tijd du
ren, voordat de gevolgen
van acht jaar Amin-be
wind en acht maanden
oorlog zijn overwonnen.
Veel is er gestolen en ver
nield door vluchtende
Aminsoldaten, maar ook
door lokale bevolkings
groepen, die de bezittin
gen van Nubiërs en ande
re aanhangers van Amin
gebruikten om hun wraak
op bot te vieren. Snelle
verbeteringen kun je niet
verwachten, want duurde
het ook geen drie tot vijf
jaar voordat Nederland
na de Tweede Wereld
oorlog weer enigszins
normaal werd? Boven
dien is er nu een wereld
wijde economische reces
sie, terwijl in die periode
de economische mogelijk-
erk.
H.
nond
Am-
Op bankrekening
16.13.73.682 is inmiddels
een bedrag binnengeko
men van f 17.832,61, ter
wijl 6400 gulden al in
Amsterdam is bezorgd.
De totaalstand is dus nu
f 24.232,61. Na de laatste
verantwoording kwamen
nog de volgende giften
binnen: A. T. K. 15, A. K.
5,A. W. M. 5,J. D. V. 100,
W. F. v. H. 10,A.M.K.5,
rente 92.69. Wie nog wil
storten: het gironummer
van de bank is 11109.
s. L.
evie-
G. J.
den
jofd-
d”, 6
urg).
cht”,
b
jek).
tar.
sser-
t/m.
Van den Dool: „Personeelsleden zijn
bang hun baan te verliezen, daarom dur
ven ze niet te klagen”. Feit is, dat Scho
terhof (nog) geen ondernemingsraad
heeft. De bewonerscommissie is op de
hand van mejuffrouw Spijker. Van den
Dool „Die commissie is ingepakt”. De ex-
adjunctdirecteur blijft bij zijn stand
punt, dat niet hij maar mejuffrouw Spij
ker-had moeten worden uitgerangeerd.
voor verdere behandeling doorsturen
naar het ministerie..
De bewoners vrezen nu dat het begin
van de werkzaamheden nog langer wordt
uitgesteld. Tevens zijn zij verbaasd over
het uitblijven van informatie over de
voortgang van de procedure. Inmiddels
heeft een aanzienlijk aantal bewoners het
heft in eigen handen genomen en is zelf
gaan breken.
De belangengroep Gezondheidsproble
men Groot-Haarlem en de bewoners-com-
missie Spaarne hebben gisteravond enke
le gemeenteraadsleden ingelicht over de
vertraging in de afwikkeling van de
spaanplaataffaire. Dit was voor de raads
leden Jan Adelaar (PPR), Pieter Eibers
(CPN), Bart Wiedemeyer (PvdA) en Ben
Evers (PSP) aanleiding wethouder Ton
Thuis van volkshuisvesting te verzoeken
de kwestie op woensdag 23 januari te
behandelen in de commissie volkshuisves
ting. De raadsleden zijn van mening, dat
de gemeente alles moet doen om de proce
dure te versnellen.
hof eind 1979 over een reserve van een
miljoen gulden zou beschikken. Voor een
organisatie, die geen winst beoogt te ma
ken (zo staat het letterlijk in de statuten),
is het opbouwen van een zo forse appel
voor de dorst volgens Van den Dool niet
verkieslijk. Toch mag uit de cijferopstel
lingen worden afgeleid, dat Schoterhof
best wat zuiniger met de centjes zou kun
nen omspringen. Van den Dool is ervan
overtuigd, dat door het ontbreken van een
commercieel getint beleid dit bejaarden
tehuis veel te duur gerund wordt. De
cijfers lijken hem gelijk te geven.
Keihard zeggen, dat er bewust slordig
met geld is omgesprongen durft de ex-
adjunctdirecteur niet, maar twijfels uit hij
wel. „Helaas heb ik mijn onderzoek niet af
kunnen maken”. Op de vraag of Van den
Dools gespit in de financiële besognes van
Schoterhof waarvoor hij was ingehuurd,
mede een reden is geweest hem te onts
laan, antwoordt hij bevestigend. Volgens
de ex-adjunctdirecteur vreesde het be
stuur kennelijk dat Van den Dool met
minder plezierige mededelingen op de
proppen zou komen.
Pikant is overigens ook, dat de accoun-
tants-maatschappij die de boeken van
Schoterhof controleert dezelfde is als
waarbij voorzitter Drost werkt. Uit de
stukken blijkt niets van betrokkenheid
van de voorzitter bij het controlewerk,
maar een feit is dat hij het Alkmaarse
kantoor van de Nederlandse Accountants
Maatschap beheert, waarvan het Haar
lemse kantoor controle op de financiën
van Schoterhof uitoefent.
Met nadruk stelt ex-adjunct Van den
Dool, dat de materiële verzorging van de
bewoners, dankzij een volledige inzet van
het personeel, niet onder de conflicten
binnen de top te lijden heeft gehad, het
geen echter niet wil zeggen dat er onder de
bewoners geen onvrede leeft over de wijze
waarop mejuffrouw Spijker Schoterhof
bestiert. Een brief van een bewoner
spreekt boekdelen.
De was in Kumi wordt buiten op een houtvuur ge
kookt, volgend jaar hoopt men een betere regeling te
hebben.
Al vanaf het moment dat Schoterhof in
1972 geopend werd gebeuren er, zo wordt
beweerd, vreemde dingen. Oud-directeur
Den Duik verhaalt van laakbare bemoeie
nissen van bestuursleden met zijn werk,
van een merkwaardige sollicitatieproce
dure waarin volgens Den Duik bij mejuf- o—r
frouw Spijkerde mdruk^werd gewekt dat den Dool, waarin hij zijn ontslag aankon-
digde, maar die hij kort daarop introk,
aan om een ontslagprocedure tegen Van
den Dool in werking te zetten. Met het
tr Ook het maken van volledig aangepast schoeisel
geschiedtl in Kumi.
zij directrice OU WORDEN, VAN HARD
NEKKIGE POGINGEN VAN Spijker en
een deel van het bestuur hem zo snel o
mogelijk weer weg te werken, van onoir- eerder gememoreerde besluit van de kan
bare handelingen van Spijker en medisch tonrechter die in feite Van den Dool in het
gelijk heeft gesteld, als resultaat.
staat”, dat Spijker „dames en heren van
dezelfde kerk (in Schoterhof wonen pro
testanten van verschillende signatuur,
mejuffrouw Spijker is hervormd, red.) of
diegenen die in de smaak vallen” bevoor
recht bij kamerruit, dat „de huidige con
troleurs en controleursters onder één
hoedje spelen” met de directie en dat „er
verborgen leed bestaat” onder de bewo
ners.
Dat niet meer bewoners klagen komt
volgens Van den Dool omdat „zij bang
zijn het huis uitgezet te worden”. Ook dit
citaat uit een brief van het bestuur aan
een bewoonster is typerend te noemen.
„Het spijt mij bijzonder van u te verne
men dat de directrice van ons tehuis u een
informatie heeft verstrekt over de toelaat
baarheid van zonwering welke informatie
niet in overeenstemming is metumet
standpunt van ons bestuur en dat zij u
bovendien ernstig heeft ontraden zich
over dit onderwerop tot ons bestuur te
wenden”, schreef toenmalig secretaris
Lunshof op 12 juli 1978.
HAARLEM. Bewoners van 421
spaanplaatwoningen in Molenwijk
zijn danig teleurgesteld door een
brief van de hoofdingenieur-direc-
teur van het ministerie van volkshuis
vesting in de provincie Noord-Hol-
land, de heer Wieringa. In de brief
aan het Haarlemse college van B. en
W. vraagt Wieringa om getekende
verklaringen van de bewoners, waar
in zou moeten staan, dat zij bereid
zijn het gasafgevende spaanplaat in
hun huizen te laten vervangen. Ver
der verlangt Wieringa een inschrij-
vingsbiljet van de aangetrokken aan
nemer, waarin deze het juiste aantal
te herstellen woningen vermeldt.
Eerst na ontvangst van deze gegevens
zal de hoofdingenieur de aanvragen
voor geldelijke steun van het rijk
„De prijzen zijn daarom
nog steeds erg hoog en de
poging van de regering
om met prijsmaatregelen
deze naar beneden te ha
len hebben niet het ge
wenste effect. De boeren
weigeren om voor deze
prijzen te verkopen: de
artikelen, die zij voor hun
verdiende geld moeten
Op 1 augustus 1977 werd Van den Dool
met gejuich binnengehaald om onder
meer de administratie, die een rommeltje
was geworden, weer op poten te zetten.
Begin 1978 ging de administrateur met
ziekteverlof en werd de administratie ver
der door twee dames gedaan, van wie een
zich, zo staat in de notulen te lezen, mis
droeg en niet capabel was. Zij weigerde
boekhouden te leren, constateerde het be
stuur. Deze administratrice, mejuffrouw
Juffermans, speelde een belangrijke rol in
het conflict tussen Spyker en Van den
Dool dat zou rijzen. De administratrice
bejegende Van den Dool onheus, wenste
zijn opdrachten niet uit te voeren en kon
het goed, volgens Van den Dool en het
bestuur, te goed, vinden met directrice
Spijker. Het bestuur zette Juffermans
voor het blok: U doet uw werk goed,
anders volgt er ontslag. De reden: „Zij
belemmert door haar optreden en gedra
gingen het goed functioneren van de ad-
junct-directeur in hoge mate”, aldus het
bestuur in een brief aan Van den Dool.
Uiteindelyk creëerde het bestuur dat
geen trek had in een proces, aan te span
nen door de vakbond een nieuw baan
voor mejuffrouw Juffermans: zij werd
aangesteld als arbeidstherapeute. De
escalatie in het conflict Spijker-Van den
Dool was toen evenwel al een feit.
De algemeen directrice mejuffrouw H.
E. Spijker, volgens Van den Dool en an
deren de grote boosdoener, weigert ieder
commentaar. De voorzitter van de stich
ting die Schoterhof bestuurt, de register
accountant H. A. Drost uit Aerdenhout,
was voor commentaar niet bereikbaar.
Desgevraagd deelde secretaris W. F. K.
Stamer mee dat het dagelijks bestuur
„het nut van commentaar geven niet in
ziet”. Inspectrice mejuffrouw Zonneveld,
door Van den Dool van gekonkel met
directrice Spijker beticht en door GS om
alle schijn van subjectiviteit te vermij
den bewust niet aangewezen om het on
derzoek te doen, wil alleen kwijt dat ze
als uitkomst van het onderzoek „geen
verrassingen verwacht” en dat de voor
stelling van zaken die Van den Dool geeft
„niet klopt”.
En toch, er is van alles mis in Schoter
hof. Van den Dool en de directeur van het
eerste uur J. J. den Duik bevestigen dat,
maar zij zijn partij. Uit vertrouwelijke
notulen, brieven van oud-personeelsle-
den, bewoners en advocaten, uit de jaar
rekening over 1978 - door Van den Dool
opgesteld en door het bestuur goedge
keurd - en uit de rapporten van de ac
countant, die de financiële handel en
wandel in de jaren 1975, 1976 en 1977
gecontroleerd beeft, kan echter een beeld
geconstrueerd worden, dat helder genoeg
is om te kunnen vaststellen dat in ieder
geval Van den Dool geen verhaaltjes uit
zijn duim heeft gezogen.
In de orthopedische werkplaats worden beugels voor
aan de schoenen gemaakt.
bare handelingen van Spijker en medisch
adviseur dr. S. J. de Jongh, van „roddel en
rare verwijten die nergens op sloegen”.
Op zijn beurt noemt de heer De Jongh
de aantijgingen van Den Duik „fantasie”.
Wel heeft hij informaties verstrekt over
Den Dulks gezondheidstoestand, maar
niet met het oogmerk hem van zijn direc-
teursstoel te drukken ten gunste van me
juffrouw Spijker, aldus vrij vertaald het
commentaar van de medisch adviseur. In
ieder geval verdween Den Duik, ziek en
wel, in 1976 definitief van het toneel en
stelde het bestuur mejuffrouw Spijker
aan als directrice van Schoterhof. Voor
dien was zij adjunct-directrice.
den Dool voor het blok. Beiden ontvingen,
na een serie gesprekken met het bestuur
te hebben gevoerd die niet het gewenste
resultaat opleverden, een brief waarin
duidelijk werd gemaakt dat het bestuur
hen een laatste kans gaf. „Een directielid,
dat niet in staat of bereid is tot hernieuw
de samenwerking zal hiervan zelf de con
sequentie dienen te dragen, derhalve uit
dienen te zien naar een andere werkkring
Mocht na een maand geen verbetering
zijn ingetreden, dan heeft respectievelijk
hebben de betrokkene(n) bewezen niet
geschikt te zijn voor de directiefunctie;
het bestuur zal dan passende maatregelen
nemen”, aldus de brief. Van den Dool
houdt vol, dat hij alles gedaan heeft om
goed te functioneren, maar dat mejuf
frouw Spijker hem daartoe niet de kans
heeft gegeven. Zij bleef, en de stukken
bevestigen dat, samenwerking weigeren,
zich baserend op een organisatiestructuur
van Volder Co uit Amsterdam.
In deze structuur is prake van een direc
trice en een adjunctdirecteur. Formeel
stond Spijker boven Van den Dool, maar
en hier wringt de schoen in de
praktijk zouden de directieleden gelijk
waardig zijn, zo had het bestuur besloten.
Liever had het twee „echte” directieleden
aangesteld; Gedeputeerde Staten vonden
dat niet gewenst. Te duur, stelden GS. Om
kort te gaan; mejuffrouw Spijker bleef
zich als de meerder van Van den Dool
gedragen, terwijl het bestuur dat nu juist
niet wilde.
Volgens Van den Dool kon het bestuur
toen slechts, gezien de brief met het ulti-
maum, één ding doen: mejuffrouw Spij
ker ontslaan. Dat deed het bestuur niet.
Dit greep een emotionele brief van Van
„Ruim een jaar zitten we
nu in Kumi en voor de
tweede keer vierden we
hier kerst en oud en
nieuw. We voelen ons hier
thuis, dat ervaarden we
toen we eind september
terugkwamen uit Neder
land. De ontvangst was
hartelijk en Marije voelde
zich gelijk weer in haar
element. Aan de andere
kant is dat ook niet zo
verwonderlijk: drie we
ken Nederland was een
periode van jagen, vlie
gen en vergaderen om een
veel te overladen pro
gramma toch af te kun
nen werken, zodat er nau
welijks sprake kon zijn
van enige rust. Toch was
het plezierig om familie
en sommige vrienden
weer te zien, zodat er even
„bijgepraat” kon worden.
Dat is geen wonder, want
in de tijd dat het land
moest worden bewerkt,
vluchtte iedereen de bush
in op de vlucht voor
Aminsoldaten. De kans
op een „hongerperiode” is
groot en berichten uit het
noorden van Oeganda be
vestigen al, dat voedsel
daar enorm schaars is.
1 kopen zijn ook schaars,
terwijl de prijzen daar
voor niet of nauwelijks
zijn geregeld, dus erg
hoog zijn.
Onderzoek gelast na klacht over
directie-dictatuur” Schoterhof
(Wordt vervolgd)
