Liefdes Leerschool
integer verbeeld
handig
Kinderlijke humor van
Loudon Wainright III
exposities
toll januari 19Ö
inn5 284 333 of schrijf aan
overzichteli)k
Trompettiste veertig jaar bij het Noordhollands Philharmonisch Orkest
Recordbedrag voor
beroemde diamant
Poëtische tekst bij Sater
y y *i i
y g
2
ZATERDAG 22 NOVEMBER
1980
Origineel minitheater van solozanger
Zwitserse architect
Von der Muhll overleden
Hans van der Horst
I
KUNST
door Brigitte Sprenger
De
*-*!
r
7
b.v. algemene boekhandel en antiquariaat
lWl H.DE VRIES BOEKEN
studieboekcentrum van kennemeriand
Ged. Oude Gracht 27 - In de Kalfsvelspoort -
Studieboekcentrum van Kennemeriand
Nederlandse buitenlandse literatuur, kinderboeken
Algemene wetenschappelijke boekhandel
Jacobijnestraat 5
Antiquariaat, boekkoopjes muziekliteratuur
Sport medische literatuur
(geen postzegel)
voor
traditionele
blazers, en
Neem even die
moeite, de KRO
is het waard.
OVERVEEN. Het is
inmiddels al veertig jaar
dat Nelly Gaffel-Boerée
op die stoel zat bij het
Noordhollands Philhar
monisch Orkest. De stoel
die vrijwel in het midden
staat, achter de tweede en
de altviolen, de cello’s
rechts van haar, de piano
links. Achter haar rug
staat de percussie opge
steld. De
plaats voor
eerste trompettiste
Nelly Boerée.
1.
Nelly Boerée altijd
nieuwsgierig naar
I
nieuwe composities
30).
JOOST NIEMÖLLER
B.S.
Marie-Louise
“)Vv
(ADVERTENTIES)
im
ALMA POST
-■’W
5 Boekwinkels
onder één dak
'V
HH1
3SC
lit-
Te
Patrick maskeert zijn onzekerheid ach
ter het gedrag van een ironisch jong genie,
zijn conversatie bestaat uit literaire cita
ten. Vrijen, of zelfs maar lief zijn, kan hij
niet. Na zijn eerste sex-ervaring (met Stel
la) reageert hij door een boek te willen
schrijven over erotiek. Tegenover zijn
stugge stoerheid, die ik maar mannelijk
zal noemen, staan die twee schattige vrij
ende meisjes: „Je hand is even groot als de
mijne”, zegt Jozé tegen Stella „die van
Patrick is zo groot.”
Mannelijke ego’s smelten in deze voor
stelling als sneeuw voor de zon. Patrick
wordt een paar maal flink door Stella te
grazen genomen en Jozé’s vader wordt tot
een sulletje gereduceerd door Jozé’s licht
neurotische moeder.
Toen ze weer ging zitten op de
inmiddels zo vertrouwde stoel,
was het als eerste trompettiste,
de enige in Europa destijds.
bij dat ze niet alleen trompettis
te, maar ook pianiste is.
Door de jaren heen zette Nelly
Boerée zich in voor nieuwe mu
ziek, meestal avant-garde. Ze in
troduceerde in Nederland het
Concert voor trompet en orkest
van Krizek en ook een gelijkna
mige compositie van Alexander
Aroetjoenjan.
Nelly Boerée: „Het orkest-re-
pertoire is eigenlijk overgoten
met de hoge romantiek. Het valt
vaak terug op dingen die mensen
herkennen. Maar er is zoveel
meer. Het is natuurlijk wel moei
lijk voor het publiek: wij kunnen
lange tijd repeteren en gewend
raken aan nieuwe werken, de
mensen in de zaal moeten het a la
minute opnemen en overwegen.
Maar het hangt van jezelf af.”
Nelly Boerée is niet van plan
om het nu, na veertig jaar, lang
zaam aan te gaan doen en op de
lauweren te gaan rusten. Inte-
mendaal de uitgave van de uiteindelijke
bijna 200 tekeningen in boekvorm een
financiële steun geven, ook daarover
heeft deze krant uitgebreid bericht. De
gemeente liet verstek gaan, maar het
boek is onlangs toch verschenen, op de
zelfde datum dat een expositie van het
merendeel van de tekeningen daarin
„Ik voel mezelf, noch als trom
pettiste, noch als iemand die
veertig jaar in het vak zit, uniek.
Ik probeerde meer te doen dan
alleen de trillertjes en loopjes te
spelen die men gewend is van
een trompet in een orkest Het
instrument heeft zijn beperkin
gen, maar zoveel is wel mogelijk.
Ik voel me verontwaardigd wan
neer men de trompet nu in nieuw
werk gebruikt zoals vroeger. Er
is zoveel werk waarin de trompet
gebruikt wordt op nieuwe, uitda
gende manieren.”
Jan Alders exposeert pentekeningen
en olieverfschilderijen in Galerie Hoogs-
tra Prinsengracht 575, Amsterdam). Tot
11 december. Dinsdag tot en met zondag
13-18 uur.
Van der Horst heeft zich niet beperkt
tot één aspect van het geheel, noch tot
één stijl van documentatie. In sommige
tekeningen weegt het architectonische
zwaarder dan de sfeer, soms is het een
Na zo’n acht solo-elpees,
ettelijke optredens en een
min of meer toevallig hitje,
heeft Wainwright zich in
ND-
ich-
Tel.
een
leel
Da-
/52,
nel.
etc.
all
350.
Tijdens een gezamenlijke vakantie van
het drietal en Jozé’s ouders ontstaat er een
liefdesverhouding tussen de twee meisjes,
heel mooi en heel speels, die in ieder geval
voor Jozé invult wat ze met Patrick niet
bereiken kan.
Hans van der Horst: tekeningen van
het voormalig landgoed Kareol. Tot en
met 13 januari 1981 in het Prentenkabi
net van het Frans Halsmuseum (Groot
Heiligland, Haarlem). Geopend: dage
lijks van 10-17 uur, zon- en feestdagen
van 13-17 uur.
r «ft 4
i IKV
SA-
irte
ne-
ler-
PO-
leel
rre-
ed.
70,
123-
EN,
ens
323-
IUIS
r.pr.
66.
ien
Uni
ird.
les,
m.
el
JW
20
tot
20-
o.
EN
'W/
oh.
oh.
st.,
ter,
0,-.
ast
ien
iet,
>ed
133
Verzoekjes worden soms
ingewilligd (School Days),
maar hij kan er ook open
hartig eerlijk vooruitko
men dat hij niet meer pre
cies weet hoe het liedje
ging en een andere keer
zegt hij eenvoudigweg dat
hij er deze avond geen zin
in heeft. „Maar ik heb wel
iets wat er een beetje op
lijkt.”
3
ek.
;cu
23-
Ged. Oude Gracht 27
Jacobijnestraat 3
Jacobijnestraat 7
recente grafiek en tekeningen in het
Provinciehuis (Dreef, Haarlem). Tot 31
december. Dagelijks van 9-17 uur.
De keramisten Nora Baetens, Bep
Broos en Alma Langeveld exposeren tot
18 januari 1981 in het Dordrechts Mu
seum. Dagelijks 10-17 uur, behalve zon
dag wanneer 13-17 uur.
In het Gemeentemuseum Arnhem is
tot en met 4 januari werk te zien van Jan
de Roden (keramiek) en Margot Rolf
(weefsels).
Kunstenaars Gilbert en George expo
seren fotowerken uit de periode 1971-
1980 van 29 november tot 4 januari in het
Van Abbemuseum in Eindhoven.
Vanuit textiel, een tentoonstelling met
werk van Maryan Geluk, Dana Horony-
ové, Kathy Hoyer, Carla Kraayeveld en
Guusje van den Heuvel is van 29 novem
ber tot en met januari te zien in Museum
Fodor (Keizersgracht, Amsterdam). Ge
opend: maandag tot en met zaterdag van
9.30-17 uur, zondag van 13-17 uur.
Jenny Maarschalk (gouaches, zinken
reliëfs en foto’s) en Maurice Heerdink
(litho’s, etsen, kleurpotloodtekeningen)
exposeren in de Openbare Bibliotheek
in Zand voort. Tot 20 december
De Haarlemse kunstenaar exposeert
Loudon Wainwright is
een rare van de betere
soort. Met een verfrissend
kinderlijk gevoel voor hu
mor trekt hij onafgebro
ken gekke bekken, maakt
een origineel minitheater
van eindeloos gitaarstem
men, zit iemand pestend na
te doen wiens gezicht hem
niet bevalt, verwisselt zijn
gitaar voor een piano wan
neer hij Red Guitar moet
zingen en krijgt het voor
elkaar om zijn publiek in
driestemmig koor te veran
deren.
Er is echter één grote ge
mene deler in het oeuvre
van Wainwright: zijn con
sequente simpelheid. Zo
wel de haast minimale wij
ze van gitaarspel als de ui
terst eenvoudige structure
ring van zijn teksten (Air-
plan too, bestaat bijvoor
beeld uit niets anders dan
een lange opsomming van
wat je allemaal in een
vliegtuig kunt vinden) ge
tuigen daarvan. En je moet
wel van grote klasse zijn,
om zoiets van begin tot
eind boeiend te laten zijn.
Wainright lukt dat.
HAARLEM. Lente Zomer Herfst
speelt rond die belangrijke zomer van het
eindexamen, die voor iedere jongere een
ander leven inluidt. Het gaat niet over
problemen van kamerbewoners, of sexue-
le uitspattingen, maar over zoeken, vra
gen, vinden en weer kwijtraken, kortom,
over alle dingen die niet in voorlichtings-
boekjes te vinden zijn.
Het is veel gekunstelder dan wat Sater
ooit deed, past precies in de huidige ont
wikkelingen, en ondersteunt de vragende,
onzekere thematiek van de voorstelling.
Alleen lukte het de spelers in het begin
niet altijd om de juiste toon te vinden,
waardoor het spel soms amateuristische
aandeed. Later werd dat beter, en ik vind
het in dit geval geen echt storend bezwaar.
Aat Ceelen, komisch acteur bij onder
andere de Toneelraad, laat zich in de tekst
herkennen met echte Ceelen-achtige grap
pen en fantasieën, die ik meestal leuk
vind, maar die soms iets teveel de werke
lijke gebeurtenissen versluieren. Als Jozé,
op de hoogte gebracht van de affaire
Patrick-Stella bijvoorbeeld, lacherig een
verhaal over een zielige koffer op een
perron gaat vertellen, vind ik dat een te
gemakkelijke manier om haar reactie te
omkleden: het kan voor mij van alles
betekenen. Het decor bestaat uit koude
metalen meubelen, met één vriendelijke
lichtblauwgeverfde tafel: opzet of geldge
brek?
„Kijk, ik vind dat de klanken
in welk genre dan ook niet zo
verschillen onderling. Zelfs pop
muziek er bestaat niet zoveel
verschil tussen dat en klassiek.
De klanken zijn niet gedefor
meerd maar alleen anders gefor
meerd. Vaak zou ik het publiek
een injectie van nieuwsgierig
heid en belangstelling willen ge-
Nelly Boerée: „Muziek is te lang in een corset gehouden
(Foto: Ron Michel)
Tekening van de westzijde van het voormalige landhuis Kareol Nummer 37 uit de serie
Kareol; ondergang van een monument door Hans van der Horst.
werd geopend in het Frans Halsmu
seum.
gendeel, nu zij over een wat
moeilijke persoonlijke periode
heen is, wil ze meer dan ooit
doorgaan en zelfs meer gaan
doen. Ze wil zich bijvoorbeeld
weer meer gaan bezighouden
met kamermuziek.
Jozé en Patrick zijn al van kindsbeen af
een stelletje, maar nog niet met elkaar
naar bed geweest. In de lente ontmoet
Jozé Stella, die al wat ervaring heeft.
ven voor vernieuwende muziek.
Mensen reageren te vaak met
„het is niet mooi” of „lelijk” of
„gek”. Het hoeft ook niet mooi te
zijn. Ik lig ook niet in aanbidding
bij het horen van een nieuwe
compositie maar ik ben wel al
tijd nieuwsgierig.”
De achtergrond van het gesloopte Aer-
denhoutse landgoed Kareol is wel be
kend. De laatste vijf jaar vooral heeft
deze Wagneriaanse burcht, gebouwd in
de in ons land weinig toegepaste Sezessi-
onstijl (Weense versie van Jugendstil),
ruime aandacht gekregen, vooral in deze
krant. Het eerste dreigement voor het
voortbestaan, de eerste pogingen tot be
houd, de ontwikkelingen die schommel
den tussen plannen voor een gerestau
reerd monument of de sloophamer; de
treurige geschiedenis en de nog meer
treurige, uiteindelijke uitkomst zijn alle
schriftelijk goed gedocumenteerd.
De Haarlemse tekenaar en tekenle
raar Hans van der Horst heeft vooral het
laatste hoofdstuk van het verhaal gedo
cumenteerd op eigen wijze. Sinds de
afbreuk begon vorig jaar gebruikte Van
der Horst zijn vrije tijd om naar de Van
Lennepweg te fietsen en daar onder de,
eerst wantrouwende en later meer vrien
delijke ogen van de slopers de dood en
ondergang van een unziek monument in
tekening vast te leggen.
Aanvankelijk zou de Gemeente Bloe-
Het is een heel poëtisch stuk, opge
bouwd uit korte scènes die steeds het
topje van een gebeurtenis laten zien, en de
logische verbanden aan jezelf overlaten.
ste eigenaar was Joseph Bonaparte, ver
volgens kwam het in de collectie van prin
ses Tatiana Youssoupoff, en daarna
kwam de steen in het bezit van de Parijse
juwelier Cartier.
„En daar ga ik mee door, hoor.
Ik blijf me toeleggen op het werk
van nieuwe componisten. De
aandacht voor de trompet is
groeiende; er is nu weer een
nieuw werk van Jolivet dat met
de wetten van harmonie breekt.
Muziek is te lang in een corset
gehouden”.
Bij Wainwright is alles
een grap. Ook - en mis
schien wel vooral - bij de
ontnuchterende parodiën
van de Stones of The Be-
HUI
',ülï I
In het Singer Museum (Laren, NH) is
van 30 november tot en met 1 februari
’81 de tentoonstelling Kerstkribben uit
de hele wereld te zien, (meer dan 400
nummers uit collectie dr. Maria Elisa
beth Houtzager).
r.sf 11
In Galerie de Kapberg (Egmond aan
de Hoef) exposeren tot en met 21 decem
ber Simon Hin (beelden). Lies Verdenius
(litho’s, Ruth Fischer Jacinta Hin en
Sylvia van Berkel (tekeningen), Sylvia
Oudekerk (etsen), Dorien Geertsma (ke
ramiek), Cees Broersen en Marian de
Clopper (aquarellen), en anderen.
Woensdag tot en met zondag 12.30-17
uur.
Walter Spies en de Balinese kunst is
tot 18 januari te zien in het Tropenmu
seum in Amsterdam. De tentoonstelling
omvat 20 schilderijen en 50 prenten.
Tijdens dezelfde periode is de tentoon
stelling met beide voeten op de grond,
over veranderingen op het platteland in
de tropen, te zien in het Tropenmuseum.
LAUSANNE (AFP). De Zwitserse ar
chitect Robert von der Muhll, mét Edou
ard le Corbusier stichter van het internati
onale congres van moderne architectuur,
is op 83-jarige leeftijd in Lausanne
overleden.
De in Elzas geboren Von der Muhll
vestigde zich in 1925 in Lausanne. Hij
publiceerde een reeks studies over archi
tectuur en kunstgeschiedenis.
treffende combinatie, soms heeft de
emotie, de nostalgie bijna, de overhand.
De serie is in zes hoofdstukken verdeeld:
De Omgeving, Het Huis, De Tuin, De
Sloop, De Tegels en Aanvullingen.
De serie is vooral een uitstekend,
waardevol en nauwkeurig document,
waarin eigenlijk alleen aandacht voor
het interieur ontbreekt. De ruwe, sfeer-
geënte illustraties, met kruipende strui
ken die de laatste glorie van het verval
len pand net niet kunnen verdringen,
zijn uiterst krachtige werkstukken. De
serie tekeningen rondom de sloop beel
den een overweldigend treurige sfeer
uit. Ze brengen machteloze, pijnlijke
woede tot uitdrukking.
Er is enkel een negatief aspect aan de
expositie; verwarring. Het nauwkeurig,
uitgebreid document werkt waarschijn
lijk meer begrijpelijk en overzichtelijk
in een boek je kan dan op je gemak
heen en weer bladeren om jezelf telkens
weer te oriënteren. Opgehangen, bieden
de tekeningen als verslag minder duide
lijkheid (de tegeltableaus zijn bijvoor
beeld meters verwijderd van de tekenin
gen van de plekken waar deze tableaus
gesitueerd waren). De extra verwarring
die het Frans Halsmuseum daarbij heeft
veroorzaakt door de nummering van de
serie niet logisch te volgen (nr. 48 wordt
bijvoorbeeld gevolgd door nummer 118
en pas na enig gefrustreerd zoekwerk
vond ik nr 49) doet heel wat af aan de
kern van het geheel.
Voorstelling: Lente Zomer Herfst,
collectief bedacht, geïmproviseerd en
vormgegeven door toneelgroep Sater.
Tekst: Aat Ceelen. Regie: Jaap van
Donselaar. Dekor/Kostuums: Frits
Jansma. Met: Marie-Louise Stheins,
Carla Hardy, Hans Ligtvoet, Frieda
Pittoors, Roelof den Ambtman. Ge
zien op 21 nov. 1980 in De Toneel
schuur, daar vanavond nog te zien.
„Dat het al veertig jaar is, ja
dat is moeilijk te vatten. Zo voelt
het echt niet aan,” zegt Nelly
Boerée nu, één week na de be
scheiden viering van dit feit sa
men met haar collegae. „Het is
snel gegaan, want het was een
erg druk bestaan. Niet alleen de
muziek, want ik heb ook drie
zonen.”
De eerste twintig jaren waren
op muzikaal gebied drukker dan
de laatste twintig. Nelly, nu we
duwe, woonde aanvankelijk in
Amsterdam. Vier keer per dag
pakte ze de trein, op en neer
tussen haar huis en Haarlem, of
welk ander dorp het orkest ook
moest spelen. Ze kapte met fo
rensen toen avondtoilet werd
geëist en verhuisde naar
Overveen. Behalve in het orkest
was ze ook actief op ander muzi
kaal terrein: kamermuziek,
schoolconcerten met Albert de
Klerk, oratoria. Daar komt nog
Lebenslaufe, een expositie van en met
Manon (m.m.v. Th. Wurth) is tot en met
19 december te zien in het Fundatie
Kunsthuis Amsterdam (Lijnbaans-
gracht 54). Dinsdag tot en met zondag 13-
17 uur.
DELFT. Halverwege de tweede set gespt Loudon Wainwright opeens zijn gitaar
af. ,Jk moet even naar de W.C. Praat maar wat met elkaar. Maak het je plezierig. In
een minuutje ben ik weer terug.” En inderdaad, na een snelle spurt staat Loudon
binnen de minuut weer op de planken, om grapjes te maken over de mensen die van de
weeromstuit ook moesten, maar daar kennelijk langer over deden. „Ik heb de
wedstrijd gewonnen. Mijn hele leven is een cirkelgang rond het toilet. Jullie vinden
het toch niet erg dat ik m’n handen niet gewassen heb? En nu een liedje over water.”
De „Poolster” maakte deel uit van de
collectie sieraden van Lady Deterding, de
weduwe van de oprichter van de Konin
klijke Shell. De diamant werd voor de
18de eeuw in de inmiddels gesloten mijn
van Golconda in India gevonden. De eer-
GENEVE (UPI). De zogenaamde
„Poolster” een van de beroemdste dia
manten ter wereld, heeft op de veiling van
Christie’s in Genève 4,6 miljoen dollar, ca
9,5 miljoen gulden, opgebracht. Het is een
wereldrecordprijs voor één enkel juweel
op een veiling. Verwacht was dat de 41,28
karaat wegende edelsteen ongeveer drie
miljoen gulden zou opbrengen. De koper
was een Indiase verzamelaar uit Bombay.
Nelly Boerée lijkt een lans te
willen breken voor al wat nieuw
is: „Het zou fijn zijn als de diri
gent zou kunnen breken met het
ijzeren repertoire dat het orkest
nu speelt. Maar het is voor een
dirigent van een provinciaal or
kest veel moeilijker dan voor de
leider van bijvoorbeeld het Con
certgebouw- of Residentie Or
kest. De verhoudingen en ver
wachtingen liggen anders. Maar
wat nu gebeurt is te onevenwich
tig. Waarom niet méér nieuw
werk? Eigenlijk zouden we alles
moeten spelen wat er geschreven
wordt. En laten we de componist
er dan bij halen, zoals ze vroeger
deden. Hij kan dan dirigeren of
een bepaalde uitleg geven.”
een positie gemanoeu
vreerd waarbinnen hij kan
doen en laten wat hem op
het moment invalt. Je ziet
hem denken, tussen twee
nummers door: „Wat zal ik
nu weer gaan uithalen”. En
die twee pretoogjes laten
hem geen moment in de
steek. Ook niet tijdens een
cynisch werkje over zelf
moord (Suicide Song),
drugs (Acid Song) of tij
dens zijn eindeloze collec
tie over alcoholmisbruik.
ach Boys. En. zowel aan
Reggae, Disco, Blues en
Country Western lijkt
hij een broertje dood te
hebben, want daarvan
worden de zowel tekstuele
als muzikale clichés wel
heel nadrukkelijk blootge
legd. Als je het over
Wainwright hebt, kun je ei
genlijk alleen een grote op
somming van anekdotes
geven.
Concert Loudon
Wainwright III. Loudon
Wainwright: zang, gi
taar, piano.
Waagtheater, Delft. 20
november 1980. (Van
daag nog in het Shaffy-
theater, Amsterdam).
Carla Hardy (staand) en
Stheins.
Ze hield voor het eerst een
trompet in haar handen op acht
jarige leeftijd, bijna vijftig jaar
geleden. Voor de piano, waar ze
vaak om had gebedeld, was geen
geld. Haar vader schonk haar
een trompet. Als zeventienjarige
kwam ze terecht bij de Haar-
lemsch Orkest Vereeniging
(HOV), zoals het NPO toen heet
te. Ze verliet die stoel enkel voor
een periode van twee jaar om bij
het Residentie Orkest te spelen
tjjdens de Tweede Wereldoorlog.
