Drie oud-leden NMR
krijgen celstraffen
Affiche verwijderd op conferentie Straatsburg
Brandstof Italië duurder
voor herstel rampgebied
Nog onzekerheid over Buitenlandse Zaken
terugroepen
Haags advocaat klaagt Suriname aan
Bijna drie miljard gulden nodig
Oostenrijkse vice-
bondskanselier
treedt toch af
Aftappen telefoon
Wallraff was
ongrondwettelijk
Volkswagen gaat
29.000 auto’s
Jenkins: Brits
uittreden uit
EG „waanzin”
Antiterreurplan op
CVSE ingediend
„VS moeten hun
basis ontruimen
op Diego Garcia”
12 DECEMBER
Kunstmanen houden
Polen in de gaten
ten
ten
I M
BINNEN* EN BUITENLAND
2
3
VRIJDAG
1980
-
itig
hun
ie te
deed
het
ater-
i, die
>eten
sche
inste
±we„
m ik
n, en
?htig
[spit-
loen)
ooly-
er-
ieeld
voet
voet-
wor-
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De nieuwe Amerikaanse
president Ronald Reagan heeft gisteren de
benoeming bekendgemaakt van zes belang
rijke ministers in zijn kabinet en twee topfunc
tionarissen.
-
(Van onze redactie buitenland)
(Door drs Chriet Titulaer)
(Van onze redactie buitenland)
Rel rond ambassadeur
(Van onze redactie buitenland)
ien in
s vie-,
voor
e het
huis
links
huis,
twee
nt ik
die
oeten
s het
n Pa
chter
ar er
ook
afval
Vol-
'land.
NEW DELHI. Alle buitenlandse
militaire bases in het gebied van de
Indische Oceaan moeten worden ont
ruimd, ook die van de Amerikanen op
het eilandje Diego Garcia. Dat eiland
moet aan Mauritius worden terugge
geven.
Dat staat in een gezamelijke verkla
ring van de Sovjet-Unie en India, die
De Kamerleden Bolkestein (WD) en
Van den Bergh (PvdA) hebben minister
Van der Klaauw inmiddels opheldering
gevraagd over het optreden van Breman.
Verder heeft het Roze Front, een samen
werkingsverband van het COC en homo
groepen in de PvdA, WD, PSP, PPR,
CDA en CPN bij Van der Klaauw gepro
testeerd tegen de „grove discriminerende
uitlatingen en handelingen’’ van Breman.
Op de conferentie in Straatsburg zelf
werd gisteren onder de deelnemers een
handtekeningenactie gestart om te protes
teren tegen de „intolerantie” van de Ne
derlandse ambassadeur.
deelneemt aan de NAVO-ministersconfe-
rentie toonde zich gisteren gepikeerd over
het gedrag van Breman. „De ambassa
deur heeft een rede over het Nederlandse
beleid uitgesproken die ik graag zelf had
voorgelezen. Als je vervolgens affiches
gaat Verscheuren, is het effect van zo’n
rede natuurlijk helemaal weg,” aldus Van
der Klaauw.
In de verklaring wijzen beide landen
iedere buitenlandse inmenging af in
Zuidwest-Azië. De Russische aanwe
zigheid in Afghanistan wordt in de
verklaring echter niet aangeroerd. Zo
als bekend zijn Brezjnjev en premier
Gandhi het oneens gebleven over het
Russische ingrijpen in Afghanistan.
Ten aanzien van het Midden-Oosten
pleit de gezamelijke verklaring voor
een „alles omvattende, duurzame en
rechtvaardige vrede op basis van het
vertrek van Israel uit alle arabische
gebieden”.
werd uitgegeven nadat de Russische
president Brezjnjev gisteren na een
bezoek van drie dagen uit New Delhi
was vertrokken.
In Straatsburg werd gisteren ook be
kend dat het in Londen gevestigde Institu
te of Jewish Affairs een rapport heeft
ingetrokken dat met het oog op de confe
rentie over intolerantie in Europa, was
opgesteld. Het rapport bevatte de volgen
de zinsnede: „Terwijl het bijvoorbeeld
waar is dat de gemiddeld gemeten intelli
gentie van zwarten zeven punten lager ligt
dan die van blanken, is het evenzeer waar
dat een groot aantal zwarten intelligenter
is dan een groot aantal blanken.”
j zin-
v-ordt
zich
hndt.
huis
e tot
roote
geo-
n de
n be-
j van
ïs bij
lelijk
enz.
et er
>anse
r het
idere
tuin,
naak
scha-
r het
emd,
ioudt
har-
igen.
MADRID-DEN HAAG. Zeven
westerse landen hebben op de Confe-
rentie voor Veiligheid en Samenwer
king in Europa (CVSE) in Madrid een
voorstel ingediend voor internationale
samenwerking bij terreurbestrijding.
van
5 aan
ok al
lis te
ons
n de
men,
entje
>tten,
amer
>i dat
lusje,
ene
yclo-
dan
leter
ge
in je
Vol-
zers-
ingel
ge-
is er
rs is
)r de
igers
■keer
1 de
eeds
van
De conferentie in Straatsburg is gister
avond besloten met een aantal aanbeve
lingen, waarvan meer rechten voor gas
tarbeiders de belangrijkste is. De ruim
honderd deelnemers deden op hun natio
nale regeringen een beroep, in hun wetge
ving het stemrecht voor gastarbeiders en
andere minderheidsgroepen te garande
ren, evenals het recht op een dubbele
nationaliteit, bescherming tegen discrimi
natie en het recht op goede huisvesting en
werk.
Reagan stelt nieuwe
ministersploeg voor
STRAATSBURG-BRUSSEL.
Minister Van der Klaauw van Buiten
landse Zaken wi zo snel mogelijk
opheldering over een incident in
Straatsburg, waar de Nederlandse
permanente vertegenwoordiger bij
de Raad van Europa, mr. J. Breman
bij is betrokken.
De Senaat moet de benoemingen nog goedkeuren. Het gaat de staat Pennsylvania zich achter Reagan schaarden.
Senator Richard Schweiker (54 jaar) wordt minister van Ge
zondheid en Sociale Zaken. Hij heeft eerder dit jaar laten weten
niet langer zitting in de Senaat te willen hebben. Vier jaar
geleden was hij Reagans keus als vice-president. Minister van
Handel wordt Malcolm Baldridge, 58 jaar oud en fabrieksdirec
teur. Baldridge was campagneleider voor Reagan in de staat
Connecticut.
De zeer belangrijke post van directeur van de Centrale Inlich
tingendienst (CIA) zal worden bezet door de 67-jarige William
Casey. Hij was Reagans hoogste campagneleider, oud-voorzitter
van de federale commissie voor beurzen en effecten en werkte
vroeger als agent voor de CIA. Verwacht wordt dat de taken en
bevoegdheden van de CIA onder Casey’s bewind zullen worden
uitgebreid.
Directeur voor het bureau van administratie en begroting
tenslotte, wordt de 34-jarige David Stockman, de jongste man in
de nieuwe ploeg van Reagan. Hij is momenteel lid van het Huis
van Afgevaardigden. Volgens sommigen is de snelcarrièrema-
kende Stockman de meest conservatieve van de acht. Hij is een
van de weinigen die geen langdurige ervaring in het bedrijfsle
ven heeft. Reagan had na zijn verkiezing al aangekondigd
hoofdzakelijk ministers en andere topmannen te willen hebben,
die al carrière gemaakt hebben en daarom zonder grote ambities
maar wel met veel kennis van zaken hun ambt kunnen aan
vaarden.
herstel nodig. De Italiaanse regering heeft
verder een caravanbedrijf in Coevorden
opdracht gegeven voor de bouw van enke
le honderden caravans. Hiermee zijn vol
gens het bedrijf enkele miljoenen guldens
gemoeid. Ook de regering in Den Haag
heeft het bedrijf opdracht gegeven veertig
caravans voor het rampgebied te bouwen.
In Napels en omgeving komen intussen
steeds meer protesten van eigenaren van
tweede woningen, die door de regering
zijn gelast hun vakantieonderkomen tij
delijk ter beschikking te stellen voor de
ruim veertigduizend daklozen in het ge
bied. De overheid heeft na een demonstra
tie van eigenaren van een tweede huis met
nadruk gesteld, dat zij niet van haar vor-
deringsplannen zal afzien.
president wil een man op het ministerie van Justitie hebben die
hij goed kent, omdat deze hem moet adviseren bij de zeer
belangrijke benoemingen van opperrechters, rechters, marshalls
en dergelijke.
Minister van Vervoer wordt de 49-jarige Drew Lewis. Hij is
partijfunctionaris en bedrijfsadviseur en steunde Reagan dit
jaar bij de verkiezingen. Vier jaar geleden echter steunde Lewis
de kandidatuur van Gerald Ford, waarbij hij Reagan een gevoe
lige slag toebracht door te voorkomen dat de gedelegeerden van
(Van onze redactie buitenland)
KEULEN. Het aftappen van de tele
foon van de Westduitse schrijver Günter
Wallraff gedurende drie maanden in 1974,
was in strijd mei de grondwet. Dat bepaal
de gisteren een ambtenarengerecht in
Keulen.
Volgens het gerecht had het ministerie
van Binnenlandse Zaken niet tot het af
luisteren mogen overgaan, omdat niet op
alle punten afdoende was aangetoond dat
Wallraff in strijd met de grondwet zou
hebben gehandeld. Zowel het ministerie
als de betreffende commissie van het par
lement had zich er onvoldoende van
overtuigd of Wallraffs naam voorkwam in
een notitieboekje van een terroriste. Het
boekje werd gevonden bij een huiszoe
king in Hamburg.
WOLFSBURG (DPA). Volkswagen
gaat 29.000 wagens van de types Golf en
Jetta van het modeljaar 1981 naar de
dealer terugroepen, zo is gisteren in
Wolfsburg bekendgemaakt. Het meren
deel van deze auto’s is geëxporteerd, et
materiaal dat voor de bodemplaat aan de
voorkant is gebruikt, blijkt te bros te zijn,
zodat er scheurtjes in kunnen ontstaan als
er bouten in worden vastgedraaid.
Onderdelen van de voorwielophanging
zouden hierdoor los kunnen raken. Vol
gens een woordvoerder van Volkswagen
in Wolfsburg heeft de leverancier van de
bodemplaten een verkeerd materiaal ge
bruikt. Hoeveel van de auto’s in Neder
land zijn verkocht, is nog niet bekend.
De troepenbewegingen rond de
Poolse grenzen worden door Oost
en West niet alleen met radar-
vliegtuigen, maar ook met kunst
manen in de gaten gehouden.
Waarnemers vinden het opvallend
dat Frankrijk en Ierland het voorstel
niet formeel hebben gesteund. De Bas-
kische afscheidingsbeweging ETA be
reidt vaak in Frankrijk acties voor die
op Spaans grondgebied worden uitge
voerd, terwijl het Ierse Republikeinse
Leger, de IRA in de republiek Ierland
acties voorbereidt die in Ulster worden
uitgevoerd. Het plan is uitgebreid be
sproken met alle landen van de EG, en
geen van de lidstaten heeft er bezwa
ren tegen.
De indieners van het plan zijn de
Verenigde Staten, West-Duitsland,
Spanje, Portugal, Italië, Groot-Brittan-
nië en Turkije. Het voorstel is gericht
op het zesde beginsel van de slotacte
van Helsinki, dat bepaalt dat landen
zich niet mogen mengen in eikaars
binnenlandse aangelegenheden. Het
plan wil voorkomen dat terreurorgani
saties dankzij die bepaling het ene land
kunnen gebruiken ais plaats om acties
in een ander land voor te bereiden.
De Italiaanse luchtmacht doet zijn best ook op het platteland caravans zo dicht mogelijk te plaatsen bij de onbewoonbaar geworden huizen
en boerderijen, zodat de boeren aan het werk kunnen blijven. Op de foto wordt een caravan door een helikopter geplaatst op een van de
r 'anderiien.
ROME (DPA/ANP). De regering
in Italië heeft gisteren besloten de
benzine en dieselolie vanaf vrijdag 18
cent per liter duurder te maken, om
aan geld te komen voor de wederop
bouw van het door een aardbeving
getroffen gebied ten zuiden van
Napels.
In totaal is in de komende twaalf maan
den bijna drie miljard gulden voor het
Twee leden van een commissie van
Westeuropese parlementariërs hebben
gisteren met de Russische delegatie
gesproken over het lot van de joden in
de Sovjet-Unie. Ze hebben onder meer
gewezen op de moeilijkheden die Rus
sische joden ondervinden wanneer ze
naar Israel willen emigreren.
hadden ze niet, want pas vier dagen voor
de zitting werden de dossiers aan hun
raadslieden overhandigd. Dat is veel te
kort dag voor een vergrijp dat zo weinig
voorkomt. Maar de openbare aanklagers
hebben wel drieëneenhalve maand de tijd
genomen om hun kant van de zaak voor te
bereiden”.
De advocaat vindt!het ook „zeer du
bieus” dat burgers voor de krijgsraad
worden gedaagd, zoals met zijn vier cliën
ten in de zaak-Sftal is gebeurd. Zo worden
burgers immers achteraf veroordeeld en
gestraft voor misdaden, die ze hebben
gepleegd terwijl ze niet onder het militair
strafrecht vielen.
Spong en Wladimiroff zullen naar
aanleiding van hun bevindingen in Para
maribo Suriname voor verschillende
internationale forums aanklagen wegens
schending van de mensenrechten. Zij den
ken daarbij aan het comité voor de Rech
ten van de Mens van de Verenigde Naties,
de Internationale Juristen Commissie en
Amnesty International.
overwegend om oudere blanke republikeinse mannen, van wie
Reagan gisteren zei: „De aanstaande ministers hebben de erva
ring, kracht en visie om de Amerikaanse droom gestalte te
geven”. De nieuwe president die op 20 januari zijn ambt zal
aanvaarden, heeft zijn ministers echter niet zelf bij de pers
geïntroduceerd, wat tegen de gewoonte is.
Naar verluidt kwam Reagan niet persoonlijk, omdat hij de
laatste belangrijke ministerspost, die van Buitenlandse Zaken
nog niet heeft kunnen bemannen. Oud-NAVO-opperbevelhebber
in Europa generaal Alexander Haig is een van de belangrijkste
kandidaten voor deze functie, maar tegen hem bestaan vanwege
zijn steun aan de ontspanningspolitiek van oud-minister Kissin
ger van Buitenlandse Zaken grote bezwaren.
Minister van Defensie in Reagan’s kabinet wordt de 63-jarige
Caspar Weinberger, die onder Nixon minister van Gezondheid,
Onderwijs en Sociale Zaken is geweest. Hij beheerde de finan
ciën toen Reagan gouverneur in Califomië was en verwierf in
zijn loopbaan de bijnaam Cap the Knife (Kap het Mes) vanwege
zijn ingrijpende besnoeiingen op uitgaven. Verwacht wordt dat
hij vele overbodige uitgaven van het Pentagon zal afschaffen.
Minister van Financiën wordt de 61-jarige Donald T. Regan.
Deze is momenteel directeur van de grootste financieringsonder
neming in de VS. William French Smith (61 jaar) wordt minister
van Justitie. Zijn benoeming komt niet onverwacht, omdat hij
zowel advocaat is van Reagan als een goede vriend. De nieuwe
WENEN (DPA/ANP/AP). De Oosten
rijkse vice-bondskanselier en minister
van Financiën Androsch zal eind volgen
de maand aftreden. Hij heeft gisteren
meegedeeld genoeg te hebben van de vele
tegen hem gerichte „intriges”.
Het bestuur van de regerende socialisti
sche partij heeft het ontslag aanvaard.
Androsch zal worden benoemd tot direc
teur van de grootste bank in het land. De
minister wiens aftreden al eerder werd
verwacht, is meermalen in opspraak ge
komen in verband met bijbaantjes die hij
had en geruchten over omkopingszaken.
Twee maanden geleden gaf hij zijn bij
werk als belastingsconsulent voor grote
firma’s op. Hij heeft verder altijd ontkend
betrokken te zijn geweest bij een smeer-
geldzaak rond de bouw van een gigantisch
ziekenhuis bij Wenen, waaraan al vijftien
jaar wordt gebouwd en dat met een totaal
prijs van 8 miljard gulden uiteindelijk 36
maal zo duur blijkt te zijn als oorspronke
lijk begroot.
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO/DEN HAAG.
De Surinaamse krijgsraad heeft
drie vroegere leden van de Nationale
Militaire Raad (NMR) gisteren tot ge
vangenisstraffen veroordeeld.
De Ex-NMR-leden Mijnals en Sital kre
gen twee jaar gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest opgelegd en Joeman werd
veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest. Alle drie is
gedurende vijf jaar het recht ontzegd deel
uit te maken van de Surinaamse krijgs
macht.
De krijgsraad achtte bewezen dat de
verdachten hebben samengezworen om
het wettig gezag in Suriname omver te
werpen. Vier burgers werden voor hun
aandeel in wat een samenzwering zou zijn,
eveneens veroordeeld. Een van hen kreeg
een jaar gevangenisstraf, de drie anderen
een half jaar opgelegd, in alle gevallen
met aftrek van voorarrest.
De vroegere directeur van het Suri
naamse planbureau, ir. J. Thijm, moet
maandag voor het Bijzonder Gerechtshof
in Paramaribo verschijnen omdat hij
wordt beschuldigd van onmaatschappe
lijk gedrag. Thijm was niet alleen direc
teur van het planbureau, maar tegelijker
tijd ook adviseur van het Nederlandse
OGEM-concem, wat volgens de Suri
naamse openbare aanklager een onaan
vaardbare combinatie van functies is.
De Haagse advocaat van Surinaamse
afkomst mr. G. Spong vindt dat Neder
land de ontwikkelingshulp aan Suriname
moet stopzetten, omdat de mensenrechten
daar naar zijn mening ernstig worden
geschonden. Hij en zijn collega mr. M.
Wladimiroff moesten onlangs uit Surina
me ontsnappen om aan arrestatie te ont
komen. De beide Haagse raadslieden wa
ren naar Suriname gereisd als verdedi
gers in het proces tegen onder meer de ex-
voorzitters van de Nationale Militaire
Raad Sital en Mijnals.
Spong: „Volgens het verdrag hebben
verdachten recht op een raadsman van
eigen keus. Dat hadden ze niet. Ze hebben
het recht onmiddellijk te horen waarvan
ze worden beschuldigd. Dat hoorden ze
niet. Ze hebben ook het recht op tijd om
hun verdediging voor te bereiden. Dat
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Het zou „bijna waanzin”
zijn als Groot-Brittannië uit de Europese
Gemeenschap zou stappen. Dit zei de
scheidende Britse voorzitter van de Euro
pese Commissie, Roy Jenkins, gisteren in
Londen. De socialist Jenkins viel in een
toespraak het anti-EG-standpunt aan, dat
de Labourpartij op haar congres in Black
pool innam.
Jenkins noemde dit standpunt „zowel
een frivole als een ondemocratische bena
dering van de beleidsvoering”. Hij wees
de Britten erop dat hun toekomst politiek
en economisch in de EG ligt. De noodzaak
voor een gemeenschappelijke Europese
stem en een gemeenschappelijke buiten
landse politiek is in een veel gevaarlijker
wereld groter dan ooit, aldus Jenkins, die
stelde dat Britse tegenstanders van de EG
zich gedragen als „eekhoorns in een kooi”.
De Nederlandse vertegenwoordiger
heeft woensdagavond, tijdens het congres
over intolerantie in Europa, de aankondi
ging van een Amerikaanse film over ho
moseksualiteit van de muur gerukt, ver
frommeld en op de grond gegooid met de
mededeling dat hij de aankondiging zou
verbranden als deze opnieuw zou worden
opgehangen. Breman motiveerde zijn ac
tie door te zeggen „dat het van een bijzon
der slechte smaak getuigde zoiets te verto
nen op een conferentie over intolerantie.”
Minister Van der Klaauw, die in Brussel
leter
min-
>ieke
me-
eter.
die
zou
kilo- I
i 140
■den. i
Wie
i? Ik
-acht
is 2
een
Zowel de Sovjet-Unie als de Verenigde
Saten beschikken over satellieten die
om de aarde draaien en die elk plekje
van de aardbodem in detail kunnen
fotograferen.
De kwaliteit van de Amerikaanse ver-
kenningsfoto’s is al enkele malen ge
bleken, toen onthulling over de aanleg
van Russische bases op Cuba door de
VS werden gedaan. De Amerikaanse
militairen werken met grote platforms
die in een lange baan om de aarden
draaien.
Om veiligheidsrenenen worden de foto’s
die de satelieten van de aarde maken,
niet radiografisch overgeseind. De op
name worden op echte films gemaakt
en belichte films worden in capsules
teruggeschoten naar de aarde. Tijdens
de afdaling in de atmosfeer worden
die capsules onderschept door vlieg
tuigen, die gebruik maken van een
soort vangnet. Deze techniek voor het
bergen van in de ruimte belichte films
hebben de Amerikanen al ongeveer 20
jaar onder de knie.
De Amerikanen werken gedurende lan
ge tijd vaak meer dan een jaar met één
verkenningssateliet, waaruit vele cap
sules met films afgeschoten kunnen
worden.
Teneinde snel ieder plekje op aarde te
kunnen fotograferen, is er steeds meer
dan één Amerikaanse verkenningssa-
telliet in de ruimte. Bij het uitbreken
van grote conflicten, zoals in het Mid
den-Oosten, lanceert Amerika vrijwel
op de dag dat zo’n probleem zich ma
nifesteert, een extra militaire verken-
ningssatelliet.
Van een aantal van deze „spionage”-
kunstmanen zijn details bekendge
maakt. Deze satellieten worden soms
aangeduid met de naam Samos of Big
Bird, doch meestal staan ze als NN,
NO NAME (geen naam), in de lanceer-
overzichten.
Van de zestien Amerikaanse lancerin
gen die het vorig jaar werden uitge
voerd, betroffen er maar liefst zeven
NN-satellieten. Het gebruik van de mi
litaire verkenningssatellieten heeft de
noodzaak van het gebruik van U-2-
vliegtuigen, die boven vijandelijk ge
bied neergehaald kunnen worden, te
ruggedrongen. De kleinst zichtbare
details op de satellietfoto’s zijn enkele
meters.
De Sovjet-Unie gebruikt een heel andere
techniek bij de verkenning vanuit de
ruimte. Met de regelmaat van een klok
lanceert Moskou militaire satellieten
in de Kosmos. Deze kunstmanen wor
den in een lage baan om de aarde
geplaatst, maken foto’s en keren daar-
ne terug naar de aarde. Waarschijnlijk
zijn deze Russische militaire verken
ningssatellieten van het type Sojoez,
dat ook voor bemande vluchten wordt
gebruikt. Deze Sojoez’en worden in
enkele verschillende versies aan de
lopende band geproduceerd, gelan
ceerd en geborgen.
Gemiddeld is het aantal lanceringen van
militaire verkenningssatellieten in de
Sovjet-Unie 30 per jaar. Om een idee
te geven van enkele lanceringen: de
Cosmos 1205 werd op 12 augustus van
dit jaar gelanceerd en op 25 augustus
geborgen; de Cosmos 1208 werd op 26
augustus ’80 gelanceerd en 24 septem
ber geborgen; op 3 oktober werd,
waarschijnlijk in verband met het
conflict tussen Iran en Irak, de Cos
mos 1213-verkenningssatelliet gelan
ceerd. Ook de Cosmos 1219 (lancering
31 oktober). Cosmos 1220 (lancering 5
november 1980) en de Cosmos 1221
betreffen zeer waarschijnlijk militaire
verkenningssatellieten.
Om een idee te geven van de baan van
een kunstmaan: de Cosmos 1221
draait één keer in de 90,5 minuten om
de aarde. Het hoogste punt in de baan
is 424 km, het laagste punt 207 km. De
baanhelling is 72.9 graden, dat bete
kent dat de satelliet tot 72,9 graden
noorderbreedte komt en dus dat bij
voorbeeld Polen helemaal door deze
kunstmaan gefotografeerd kan
worden.
Op dit moment beschikken alleen de
Sovjet-Unie en de VS permanent over
militaire verkenningssatellieten. Chi
na heeft gedurende korte perioden in
het verleden dit type kunstmaan in de
ruimte gehad. Frankrijk werkt ook
aan dit type satelliet, doch zal er niet
voor 1984 over kunnen beschikken.
