Onderzoek TNO:
Gas in huizen Haarlem-Noord
AMSTERDAMSEBUURTERS
Emotionele reacties
EISEN IN KORT GEDING
STOPZETTING HEIWERK
na bericht sluiting
lab Gist-Brocades
l^aarlemmer
galletjes
niet afkomstig uit spaanplaat
„Lijm in wanden hoofdschuldige”
„Er wonen veel jongen mensen
dus je maakt gauw vrienden”
Eremedaille voor
spoorwegman
Winkeldief gepakt
Agent redt man
uit ijskoud water
van Kampersingel
Cheques en geld
buit bij inbraken
Mm
Eerst gevolgen onderzoeken”
RESEARCH MEDICIJNEN NIET RENDABEL
Bureau
Vriend
Baby
STAD
VRIJDAG
1 2
DECEMBER
4
19 80
CAROLINE VAN ES, HAARLEMS AMBASSADRICE IN ANGERS:
o
o
I
Wantrouwend”
halve spaanplaat ook gipskarton-
plaat verwerkt. Dat wordt op het
spaanplaat gelijmd, de lijm blijkt
de boosdoener. Dat is het resul
taat van een onderzoek dat het
houtinstituut van TNO in op
dracht van de fabrikant, de firma
Linex uit Koewacht en de leve
rancier van de komplete wanden,
de firma Dijkstra uit Katwijk, is
verricht.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM/DELFT. Personeelsleden bij de Haarlemse vestiging
van Gist-Brocades hebben vanmorgen emotioneel gereageerd op de
mededeling van de directie dat hun laboratorium volgend jaar dicht
moet. Dit vertelde een lid van de ondernemingsraad. Van de tweehon
derd Haarlemse werknemers, waarvan het merendeel zich bezighoudt
mét de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen, kunnen er vijftig tot
zeventig naar Delft.
(Van een onzer verslaggevers
HAARLEM. Het te veel aan
spaanplaatgas dat is gemeten bij
de twee complexen woningen in
Haarlem-Noord is niet afkomstig
vam het gebruikte spaanplaat.
Dat voldoet aan alle eisen die
sinds 1 december 1979 verplicht
zijn en draagt het KOMO-keur
merk zoals de overheid dat heeft
voorgeschreven. Toch komt het
gas wel uit de wanden van de
woningen. In die wanden is be-
ir
5 y
5
De heer G. Wikke voert het woord na-
ir
ir
0
0
0
0
0
ebat
dat
i die
b te
een
nen-
leen
(Van onze stadsredactie)
HAARLEM. Spoorwegman J. A. van
Hattum, een van de oprichters van de
Vakvereniging Rijdend Personeel van de
spoorwegen, de tegenwoordige Federatie
ve Spoorweg Vakvereniging (FSV), is
sinds vanmorgen drager van de ereme
daille in de Orde van Oranje-Nassau. Wet
houder Tinus van de Water speldde de
heer Van Hattum de bijbehorende onder
scheiding vanmorgen op de borst. Hij
krijgt de onderscheiding voor zijn jaren
lange verdiensten voor de FSV. Sinds
1969 was Van Hattum bezoldigd secretaris
van deze vakorganisatie.
De stichting Woningbehoud vraagt de
president van de rechtbank voorts de drie
gedagvaarde partijen op te legeen een
onderzoek in te stellen naar de mogelijke
gevolgen van heiwerk voor de woningen
(Van onze stadsredactie)
HAARLEM. Een 30-jarige Haar
lemmer die gistermiddag een camera
had weggepakt uit een fotozaak aan
de Anegang, heeft zijn buit niet lang
in handen gehad. Hij werd korte tijd
later door de politie gegrepen.
(Van onze stadsredactie)
HAARLEM. Een agent van de
Haarlemse politie heeft vannacht
een inwoner van Heemstede gered
uit het ijskoude water van de
Kampersingel.
maatregelen tegen het zware vrachtver
keer dat dagelijks door de buurt rijdt.
Ook verlangen ze overleg over te nemen
stappen. Dat overleg met de bewoners en
hun vertegenwoordigers zou de gemeente
onvoldoende voeren. Door de gemeente
zijn woensdag verkeersborden in de wijk
geplaatst met het opschrift „adviessnel
heid 30 kilometer per uur”. Volgens buurt
bewoners halen deze borden niets uit.
Minder vrijblijvende maatregelen zijn
volgens hen nodig.
Het gaat om in totaal 174 woningen die
onlangs gerenoveerd werden in het com-
Caroline van Es werd ge
boren in Zuid-Afrika.
maar kwam als baby al
naar Hahrlem. Haar va
der zit, zoals ze het uit
drukt, in het behang. Hip
reist de halve wereld dopr
en ontvangt thuis regel
matig relaties. Ook Caro
line is dikwijls in het bui
tenland geweest. „We zijn
een internationaal geor-
iënteérd gezin”. Op de
middelbare school ont
wikkelde Caroline een
grote interesse voor talen.
Frans, Duits en Engels
spreekt ze naar haar zeg
gen vloeiend; ook met
Spaans en Italiaans kan
ze zich behoorlijk redden.
Na de HAVO volgde Ca
roline een opleiding voor
receptioniste-informatri-
ce. Kennis van de reiswe
reld deed ze op dooreen
speciale cursus te doen.
Na een stage bij een reis
bureau in Haarlem be
landde Caroline bij het
Sonesta-hotel in Am
sterdam.
Haar taak daar was het
ontvangen van gasten.
„Ik heb veel acteurs en
artiesten ontmoet en ter
gelegenheid van de inhul
diging van koningin Bea
trix Oranjebitter geser
veerd aan koninklijke
gasten. Het was een leuke
tijd en ik heb bij het So-
nesta een goede opleiding
gekregen”. Carolines ide
aal was een baan in
Frankrijk, een land waar
zij zich bijzonder thuis-
voelt. Het is haar bedoe
ling na het jaar in Angers
in Zuid-Frankrijk een job
te zoeken, bij een hotel of
een appartementencom
plex. „Als het me bevalt
blijf ik in Frankrijk
wonen”.
Caroline laat hier geen
bedroefde vriend na en
maakt er zich geen mo
ment zorgen over, of ze in
Angers leuke contacten
zal opdoen. „Ik heb in de
omgeving van die stad
veel vrienden wonen.”
Het mag niemand verba
zen dat Caroline spoedig
een Fransman aan de
haak slaat. Met een verle
gen lachje geeft ze toe op
Franse jongens te vallen.
Caroline van Es wil in An
gers perfect Frans leren
spreken. Ze heeft het
baantje van ambassadri
ce niet geaccepteerd voor
de verdiensten. De ge
meente Agners zal haar
circa 1200 gulden netto in
de maand gaan betalen.
Van dat geld dient ze de
huur van het apparte
ment. dat de gemeente
Angers voor haar aan het
universiteiten, een leuke
cursus gaan volgen en ik
hoop er ook te kunnen
blijven tennissen. Ach, er
wonen erg veel jonge
mensen, dus je maakt
gauw vrienden, denk ik.
Caroline beschouwt het
Op eigen initiatief brengt
Caroline volgende week
een bezoek aan het Natio
naal Bureau voor Touris-
me in Parijs, een Neder
landse organisatie die
Holland in Frankrijk pro
moot. „Ik wil weten of ze
me kunnen helpen Haar
lem in Angers te verko
pen” Bang heimwee te zul
len krijgen is Caroline
niet. In tegendeel, ze po
pelt van verlangen in
haar geliefde Frankrijk
aan de slag te gaan.
Elk jaar organiseert het
Haarlemse Leger des
Heils drukbezochte kerst
vieringen voor 65-plus-
sers. Ook dit jaar zal het
Leger driemaal een groep
ouderen ontvangen in de
HTS aan de Veldzigtlaan
in Haarlem. De kerstvie
ringen zijn op vrijdag 19
december om een uur en
om zes uur en op zaterdag
20 december om een uur.
De
ging
t de
iko-
als een uitdaging, dat ze
de vertegenwoordiging
van Haarlem in Angers
van de grond af zal moe
ten opbouwen. „De laat
ste vijf jaar heeft er nie
mand gezeten. Wel zal ik
hopelijk veel hebben aan
de ervaringen van het
meisje uit Osnabrück en
de Franse mevrouw met
wie ik ga samenwerken”.
:Van onze stadsredactie)
HAARLEM. Uit een woning aan de
Lorentzkade zijn in de nacht van woens
dag op donderdag cheques en een bedrag
van 150 gulden gestolen. De dieven namen
ook een betaalpasje mee. Cheques en een
pasje werden ook weggehaald bij een in
braak in een huis aan de Gibraltarstraat.
Ook hier verdween geld, 85 gulden. De
bewoners van een huis aan de Kortenaer-
straat missen na een inbraak een betaal-
pasje en een bedrag van vijftig gulden.
Twee videorecorders en een fotolens
zijn buitgemaakt bij een inbraak in een
fotozaak aan de Floris van Adrichemlaan.
i- en
lelie
heid
De
hulp
igen
oog-
eten
bij-
liter
g
r.
i-
e
n
n
e
n
ii
door Hans Invernizzi
islist
de
ister
eede
van
- en
r zal
verp
Rui-
n
sr
d
is
s-
ie
1-
De man uit Heemstede was op de
Kampervest met zijn auto in een slip
geraakt en in het water gereden. De 26-
jarige drenkeling had te diep in het
glaasje gekeken. Nadat hij van de eer
ste schrik was bekomen moest hij een
blaas- en bloedproef ondergaan.
Een kijkje op het isotopenlaboratorium van Gist-Brocades in Haarlem, waar onderzoekers
zich bezighouden met research op het gebied van geneesmiddelen
termiddag verwijderde de dienst openba
re werken van de gemeente de door buurt
bewoners geplaatste versperring. De
werkgroep Verzakkingen en de wijkraad
plaatsten gisteravond een nieuwe afzet-
in de buurt. Zoals bekend zijn er ernstige ting. Ze eisen van het gemeentebestuur
problemen met verzakkende woning in de
Amsterdamsebuurt. De stichting Woning
behoud is opgericht om de belangen van
bewoners van verzakkende woningen te
behartigen.
Binnenkort zou met de bouw van 28
flats aan de Heerensingel gestart kunnen
worden. De stichting vreest dat het hei
werk voor die bouw zodanige trillingen
veroorzaakt dat verzakkende woningen
nog meer bedreigd worden.
Aan het feuilleton rond de afzetting in
de Teylerstraat in dezelfde buurt is giste
ren weer een hoofdstuk toegevoegd. Gis-
Men kan zich tevoren op
geven bij het Leger des
Heils, Schagchelstrhat 26,
2011 HZ in Haarlm, tele
foon 023-321976. Een aan
tal bezoekers dient ver
voerd te worden. De orga
nisatoren doen daarom
een beroep op automobi
listen, die hun medewer
king willen verlenen. U
kunt zich dagelijk tussen
negen en vijf uur als vrij
williger opgeven bij het
Rode Kruis in Haarlem,
telefoon 023-312525.
Bij de hoofdvestiging bouwt Gist-Bro
cades voor vijftien miljoen gulden een
laboratorium voor onderzoek op het ge
bied van biotechnologie, waarin het con
cern grote toekomstmogelijkheden ziet,
aldus ir. W. de Witte, woordvoerder van de
hoofddirectie. Geneesmiddelen-research
wordt belangrijk verminderd. De verdere
specialisatie op het gebied van het werken
met micro-organismen om totaal nieuwe
produkten, zoals fijnchemicaliën, te krij
gen vormt een onderdeel van de nieuwe
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. De stichting Woningbehoud Amsterdamsebuurt eist maan
dagochtend om half tien in kort geding voor de Haarlemse rechtbank
maatregelen tegen heien, danwel stopzetting van heiwerk in de Oude Amster
damsebuurt. De stichting heeft woningbouwvereniging St. Bavo, het Centrum
voor sociale woningbouw en aannemer Vink en Veenman - allen betrokken bij
de geplande bouw van 28 woningen aan de Heerensingel - vandaag laten
dagvaarden.
zoeken is, te betalen.
Overigens is Caroline
nooit eerder in Angers ge
weest, maar ze heeft grote
verwachtingen van de
stad, waarover ze al het
nodige gehoord heeft.
„Ik wil aan een van de
verp
stitie
me-
i de
lden
sont-
mde
i op
oord
De
feit
het
1, in
In een woning aan de Anegang heeft de
politie gisteren een gestolen stoeltjesklok
gevonden. De bewoner, die zich bij de
politie had gemeld, is aangehouden op
verdenking van heling. Op zijn aanwijzi-
gingen werden in een woning in Vijfhui
zen vier gestolen tinnen pullen gevonden.
De klok is afkomstig van diefstal uit een
woning in Bloemendaal en de pullen wer
den ontvreemd uit een woning aan de
Wagenweg. De naam van de aangehouden
man was ter sprake gekomen bij het ver
hoor van een man uit Bloemendaal die is
gepakt op verdenking van diefstallen.
Caroline van Es laat me
een groot plakboek zien,
waarin zij de geschiede
nis en de culturele at
tracties van Haarlem uit
voerig beschreven heeft.
In het Frans, want het
boek gaat mee naar onze
jumelagestad Angers,
waar Caroline een jaar
lang als ambassadrice
gaat werken. Het is voor
het eerst sinds jarèn, dat
Haarlem in de Franse
stad vertegenwoordigd
zal worden. Caroline 21
jaar) is uit twintig kandi
daten gekozen om de pro
motie van Haarlem
nieuw leven in te blazen.
Ze is vol goede moed en
zit vol ideeën. Volgende
week brengt Caroline een
•kennismakingsbezoek
aan Angers; begin janua
ri treedt zij in dienst van
het gemeentebestuur al
daar. Het plakboek, aan
de hand waarvan Ange-
vijnen zich op de hoogte
kunnen stellen van de
toeristische mogelijkhe
den die Haarlem biedt, is
één ding. Caroline wil
ook proberen tentoon
stellingen van kunst te
organiseren, de bewoners
van Angers te informeren
met een film over Haar
lem en pogen uitwisselin
gen van bijvoorbeeld
scholieren te stimuleren.
Ze is ervan overtuigd,
dat de jumelage groot
nut kan hebben. „Er moet
alleen meer bekendheid
aan gegeven worden",
zegt ze.
het door TNO uitgebrachte rapport en
over de voorlichting van de kant van het
gemeentebestuur. Wikke toont meer ver
trouwen te hebben in de bevindingen van'
het Amsterdamse onderzoeksinstituut dat
niet de platen opmeet maar de ruimtes
waarin ook de platen zijn ondergebracht.
In een brief aan het college maakten de
bewoners deze week hun ongerustheid
over de gevolgde onderzoeksmethode
kenbaar. Volgens de bewoners zijn in één
van de complexen in „slechts twee wonin
gen monsters getrokken”.
De bewoners geloven niet dat alle ge
bruikte platen kunnen zijn voorzien van
het voorgeschreven KOMO-keurmerk.
Het keurmerk werd in december 1978
verplicht gesteld, en toen waren de eerste
woningen al opgeleverd”, aldus de opstel
lers van de brief. De bewoners verwijten
het gemeentebestuur dat beloftes worden
gedaan die niet worden nagekomen. Wik
ke: „Ik lees uit de krant dat nog voor de
kerst wordt geprobeerd de wanden in vier
woningen te vervangen, en van de aanne
mer hoor ik dat dat beslist niet het geval
zal zijn”.
Directeur Jan Hoek van de gemeentelij
ke dienst voor de Volkshuisvesting blijft
erbij dat de aannemer wel opdracht heeft
gekregen om de wanden in de vier huizen
te vervangen. „Wij hebben hem aanspra
kelijk gesteld en die aansprakelijkheid
heeft hij aanvaard. Als de aannemer daar
op terugkomt moet hij dat maar met ons
opnemen”.
Hoek sluit niet uit dat de metingen in de
kamers van de huizen een hoge concentra
tie gas bevatten. „In de voorwaarden van
het ministerie is bepaald dat de gemeten
hoeveelheid gas in de plaat maatgevend is
voor wat toelaatbaar is. Wij kunnen een
voudig niet anders dan met die bepalin
gen werken”. Wel is volgende week een
gesprek belegd met een vertegenwoordi
ger van het ministerie over die gasconcen
tratie in woonruimten. De aanleiding hier
toe is dat in één van de huizen een hoge
concentratie gas is waargenomen, terwijl
het spaanplaat aan de eisen voldoet.
Formaldehydegas komt niet alleen uit
spaanplaat en lijmsoorten. Tien rokende
mensen in een woonkamer veroorzaken
een gasafgifte die tot tienmaal de toelaat
bare grens kan overschrijden, tijdens het
gebruik van gastoestellen komt eveneens
formaldehyde vrij.
Aannemersbedrijf Ooijevaar, dat de
bouw heeft uitgevoerd, denkt dat de wan
den in ongeveer honderd huizen zijn ge
plaatst. „Toen bekend werd dat de wan
den gas afgaven zijn we met andere mate
rialen verder gegaan”, aldus hoofduit
voerder C. Boeree.
Overigens bestaat er ook een keurmerk
voor de hele systeemwand dat garandeert
dat noch het gebruikt spaanplaat, noch
andere delen van de wand het gas afschei
den. In het contract dat de gemeente
Haarlem met de aannemer afsloot wordt
echter slechts verlangd dat het spaanplaat
het KOMO-keur draagt.
innovatie-activiteiten in ons land. Als pro
ducent van gist had het Delftse bedrijf al
een grote voorsprong, ook internationaal
gezien, op het terrein van biotechnologie.
Reorganisatie is volgens De Witte nodig,
omdat het zoeken naar totaal nieuwe ge
neesmiddelen, mede door de prijsbeheer-
sing in Nederland, niet rendabel meer is.
„Het onderzoek-team zou daarvoor nog
belangrijk uitgebreid moeten worden (Er
houden zich nu ongeveer driehonderd
mensen mee bezig, waarvan 200 in Haar
lem, red.). Voor één nieuw medicijn zou
vijftig tot honderd miljoen gulden geïn
vesteerd moeten worden en ongeveer tien
jaar onderzoek nodig zijn. Dat komt in de
verkoopprijs niet meer terug. Zo’n last
kunnen wij niet dragen, we hebben het
jarenlang geprobeerd, maar echt iets
nieuws is er de laatste jaren niet meer
uitgekomen”. De geneesmiddelensector
van Gist-Brocades is te klein voor een
acceptabele rentabiliteit en produktver-
nieuwing. Dit moest financiële en organi
satorische gevolgen hebben, verduidelijk
te De Witte.
Ondanks de vergroting van de research
op het gebied van biotechnologie zullen
toch arbeidsplaatsen in de laboratoria
van de geneesmiddelensector verloren
gaan, aldus de directie. Ook in de produk-
tie en verkoop in binnen- en buitenland
moet gesneden worden. Gedwongen ont
slagen zullen echter zoveel mogelijk ver
meden worden, verzekerde De Witte.
Overleg met de vakbonden en de centrale
ondernemingsraad is begonnen.
In de laboratoria van Gist-Brocades
werken totaal 580 onderzoekers, waarvan
ongeveer de helft zich al bezighoudt met
biotechnologie. In deze sector is volgens
de directiewoordvoerder volop werk voor
de toekomst te verwachten. Het omstre
den DNA-onderzoek waarbij sprake kan
zijn van genetische manipulatie bij micro-
organismen vormt slechts een zeer klein
onderdeel van het biotechnologische on
derzoek, aldus De Witte. De overheid
houdt hierop nog een grote greep wat
bedrijven betreft; universiteiten hebben
al meer vrijheid in dit opzicht.
Volgens. ondernemingsraadslid P.
Koekkoek in Haarlem is de OR bezig een
standpunt te bepalen met betrekking tot
de voorgenomen sluiting. De volgende
week zullen ondernemingsraad en vak
bonden vergaderen.
De directie deelde mee dat voor tiental
len Haarlemse werknemers die niet mee
gaan naar Delft een sociaal plan opgesteld
wordt. De overige personeelsleden zullen
via natuurlijk verloop afvloeien, aldus De
Witte. Hij kon niet zeggen wanneer het
laboratorium dicht gaat, omdat dit afhan
kelijk is van de tijd die de procedures met
vakorganisaties en ondernemingsraad
vergen.
«O
Caroline van Es, een Haarlems meisje van 21. zal volgend jaar Haarlem als ambassadrice
vertegenwoordigen in onze Franse jumelagestad Angers.
plex Spaarohovenstaat, Archipelstraat en mens de bewoners van de complexen. Hij
Bantamstraat en in het complex aan en in toont zich _„heel erg wantrouwend” over
de buurt van het Weltevredenplein. Het
Amsterdams gemeentelijk milieulabora-
torium constateerde in september de aan
wezigheid van formaldehydegas, de tech
nische naam voor het gas. Volgens het
laboratorium was de concentratie gas in
de lucht veel hoger dan wettelijk is toege
staan.
Uit een eerste onderzoek door TNO
bleek dat met name de platen die in een
opslagloods lagen een te hoge concentra
tie gas afgaven. In november trok de
gemeente Haarlem daaruit de conclusie
dat de platen in de woningen die uit die
loods afkomstig waren, verwijderd moes
ten worden. De gemeentelijke dienst voor
de Volkshuisvesting maakte in een brief
aan de bewoners bekend dat het om vier
huizen ging. Geprobeerd zou worden de
wanden voor de kerst te vervangen.
Volgens de onderzoekers van TNO
„wijst alles erop” dat de gasafgifte snel
afneemt. „De doorluchtbaarheid is groot
en de lijnfilm is dun”, zo licht mevrouw J.
van der Elburg van TNO toe. Volgens
haar is het „zeer waarschijnlijk” dat de
huidige afgifte van het gas in alle huizen
nu al onder de wettelijk voorgeschreven
norm ligt. Overigens vermoedt mevrouw
Van der Elburg dat alle gebruikte wanden
met dezelfde lijmsoort zijn behandeld.
Dat wordt bevestigd door de leverancier
van de wanden. Jaap Dijkstra van de
gelijknamige firma die de Alpha-wanden
zo heten de geplaatste muren aan
elkaar lijmt: „Op het moment dat het er
op leek dat de lijm de oorzaak van het gas
was zijn we andere lijm gaan toepassen”.
