Haarlem Zuid-West
wat heb je te zeggen
Jan en Nieske kunnen hun Van
Leewaarden-hofje niet
missen
Ifaarlemmer
i&lle(jes
J
Scholieren voeren
kerstactie voor
Dwaze Moeders
IN HUIS VAN BEWARING II
ri
i
■k
7
Nonnen
Klusjesman
Slot
:e
rt
Geitjes
PHILIPS
3
i
ZATERDAG 20 DECEMBER
19 80
8
STAD
EN
de badkamer
I
ECHTPAAR VAN DER WOLF KWART EEUW OPZICHTER
- rustpuntnoodzakeïijkheid is ge-
komt en ernaar verlangt lichaam
f
van 't Sierhuis-Lamp
Bgrteljorisstraat in Haarlem.
kleuren, zeer luxueus en zeer
dik wat zalig is in de winter.
Hoog beschaafde landen hebben
J - de perfectie gecultiveerd, ervan
uitgaande dat die badkamer een
Persoonlijk
De flame lamp heeft zijn draai precies gevonden
onder charmante lampekapjes. En zo heeft Philips
de juiste gloeilamp voor elke lamp.
en dus ook geest even te ont
spannen in een omgeving, die
prettig en weldadig aandoet.
Maar dan moet je geen koude
voeten krijgen en daarom die
grote voorraad badmatten in
een kleuren-keuze, die warmte
1 geeft.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. In het Haar
lemse Huis van Bewaring II, de
Koepel, is een Vereniging van Ge
detineerden opgericht, die zich
tot doel stelt de belangen van de
gedetineerden zo veel mogelijk te
behartigen. Volop functioneren
doet de vereniging nog niet. Het
bestuur voelt zich tegengewerkt
door de directie. De vereniging is
daarom van plan een kort geding
.tegen de staat, die toeziet op het
gevangeniswezen, aan te spannen
waarin faciliteiten voor de ver
eniging worden geëist.
worden voor de mens als hij in
deze hoogst nerveuze tijd thuis-
badmatten zijn anti-slip en was
baar en ook de hoogpolige
kunstvezelmatten hebben wij
- in de juist genoemde mode-
Of iemand smaak heeft, weet je
eigenlijk pas goed als je zijn bad
kamer hebt gezien. Wij krijgen
altijd gasten met oud en nieuw
en dan wordt de badkamer te-
voren grondig bekeken, want
wij willen dat die er modieus,
kleurrijk en gezellig uitziet. Als
u hetzelfde doet, moet u eens
bij ons in de zaak komen kijken
Wij hebben een enorme kollek-
tie bad- en toiletmatten in de
allernieuwste modekleuren.
Neem de hoogpolige katoenen
toiletmatten Cf 17,95) in de
kleuren bordeaux-rood, wit,
rose en curry, met bijkleurende
badlakens Cf 25,95) en gasten
doekjes vanaf f 7,50). Onze
1
i
i 23
127T
r Til iiiii
(ADVERTENTIES)
(Van onze stadsredactie)
SSÏÏK
I
T)
met
is de
Directeur H. Ossenkoppele van het Huis
van Bewaring II aan de Harmenjansweg
beeld dat de bewoners zelf van
hun wijk hebben. Verslaggevers
van Haarlems Dagblad leggen al
die blauwdrukken over elkaar in
één pagina Uw WIJK TE KIJK
door de bril van u, van uw buren
en van uw onbekende
buurtgenoten
fles
5.50
0.50
0.95
3.50
5.00
5.00
5.00
9.50
9.50
5.00
5.00
5.00
7.50
8.50
9.00
11.50
15.00
17.50
'5.00
19.75
12.50
>9.75
27.50
17.50
15.00
15.00
>0.00
>3.50
25.00
25.00
29.50
25.00
75 00
rfles
72.50
ro.oo
75.00
05.00
50.00
hitte-
issen
grote
I. Hei
twijn,
ur en
uitig,
maak
Iwijnt
ir fles
7.95
9.75
14.75
17.95
18.95
19.95
21.75
30.75
67.50
67.50
75.00
82.50
85.00
85.00
90.00
105.00
110.00
175.00
215.00
Volgens voorzitter Ko de Groot wordt
niet alleen de vereniging tegengewerkt,
maar ondervinden de bestuurders ook
persoonlijke tegenwerking in het Huis
van Bewaring. „Ik ben sinds woensdag in
hongerstaking. Ik heb nu een derde brief
aan de Vaste Kamercommissie voor Justi
tie gestuurd, waarin ik over die hongersta
king schrijf’, aldus De Groot.
In één lokaal was het daarentegen dood
stil. Leerlingen van de school luisterden
daar aandachtig naar de Kerstboodschap
van een Argentijnse „Dwaze Moeder”.
Niet bepaald een kerstboodschap van vre
de. Eerder een van verdriet en ellende.
De dwaze moeders vragen niet alleen de
aandacht van de wereldopinie voor hun
zogenaamd spoorloos verdwenen kinde
ren en echtgenoten door stille bijeenkom
sten te houden op het plein van de Eerste
mei in Buenos Aires, ook willen zij de
aandacht op zich vestigen door internatio
nale reizen te maken. Zo maken een aan
tal „dwaze moeders” een rondreis door
Europa.
Mevrouw Lucia Juana Cali is op het
ogenblik in Nederland. Gisteren was zij in
de Hendrik Andriessenschool. Reizen kost
geld en daarvoor hield men op de Andries-
sen-MAVO een actie. Onder meer was er
een rommelmarkt en werden er zelfge
maakte kerststukjes en kerstkaarten ver
kocht. In de lessen is de actie voorbereid.
Met behulp van folders is er in de buurt
ruchtbaarheid aan gegeven. Het zelf-doen
door leerlingen stond voor de leraren bij
dat alles voorop en die methode lijkt bij de
scholieren bijzonder te zijn aangeslagen.
De opbrengsten van de alternatieve kerst
viering, die naar schatting rond de dui
zend gulden belopen, komen rechtstreeks
aan de Argentijnse moeders ten goede.
Twijfels heeft de directie verder over de
continuïteit van de Vereniging van Gede
tineerden. Hoewel het overleg van de be
staande commissie op 30 oktober strand
de (het is donderdag weer op gang ge
bracht) heeft de directie meer vertrouwen
De directie gaat wel akkoord met verga
deringen van het bestuur van de vereni
ging, vertelt Ossenkoppele verder, maar
dan één keer per twee weken, in plaats
van wekelijks, en zonder advocaat en bui
tensecretaris. Vergaderruimte kreeg het
bestuur wel, „maar daar gaat de veréni-
ging niet akkoord mee”, aldus voorzitter
De Groot. Tenslotte wil de directie geen
overleg met de vereniging als zelfstandig
orgaan.
Wij hebben geen probleem met de ver
eniging, dat is een grondwettelijk recht.
Maar we zien die niet als vertegenwoordi
ger van alle gedetineerden”, aldus Ossen
koppele over het standpunt van de direc
tie. De handtekeningen van leden doen
hem niet zo veel. „In een inrichting als
deze zijn die niet zo veelzeggend”. Ossen
koppele wijst verder op de bestaande
overlegcommissie van gedetineerden. De
leden zitten hier voor drie vergaderingen
in. „Aan het overleg mag van de vereni
ging een permanente vertegenwoordiger
deelnemen”, aldus de directeur.
Hij erkent de beperking van de commis
sie („Het is een adviesorgaan voor, de
directie”), maar ontkent dat de directie de
leden kiest. De leden zorgen zelf voor
opvolgers, zegt hij. De directie wil echter
„wel een vinger in de pap houden” en de
bevoegdheid houden iemand te weigeren.
De bestaafde bverlegcomxissie vansge-
den en is te afhankelijk van de directie, zo
meent voorzitter De Groot. En: „de leden
worden door de directie aangewezen”.
Het Van Leewaardenhof-
je is vroeger een klooster
geweest van de witte
Franse Ursula-nonnen.
Het hoofdgebouw en de
zes huisjes rond de bin
nenplaats dateren uit
1451. Tijdens de beelden
storm werden de zusters
verjaagd. Later kwam het
hofje in handen van de
timmerman Pieter Merk
man. Het hofje kreeg zijn
huidige naam, toen Merk
man trouwde met de voor
name dame Isabella van
Leewaarden. Met Isabel
la’s geld, dat zij geërfd
had van haar broer Jus-
Nieske: „Jan is nu een all
round klusjesman, maar
het schilderen en witten,
dat doe ik. want daar
knoeit Jan teveel bij. Be
hangen en vloerbedek
king leggen doen we sa
men.” Het werk bestaat
verder onder meer uit het
schoonhouden van de bui
tenboel, het onderhouden
van de tuin (Jan: „Dat
doet Nieske. De mensen
zeggen altijd: het lijkt hier
wel een klein Keukenhof),
het doen van boodschap
pen, het functioneren als
praatpaal, kortom, het be-
Het beleid van de door de
kerk aangestelde regen
ten twee mannen en een
vrouw is in de loop der
jaren versoepeld. Werden
vroeger alleen bejaarde
Remonstrantse vrouwen
toegelaten, tegenwoordig
zijn ook jongere vrouwen
hulpzaam zijn van de be
woonsters op alle mogelij
ke manieren. Volgens hun
contract zijn Jan en Nies
ke verplicht ’s nachts al
tijd aanwezig te zijn. Op
vakantie gaan of een
weekendje er tussen uit
knijpen vergt een gehele
organisatie. Gelukkig
kunnen dochter Leida en
haar man Gerard tegen
woordig waarnemen. Drie
zondagen in de maand
fungeert Jan van der Wolf
tenslotte als hulp-koster
in de Remonstrantse Kerk
aan de Wilhelminastraat.
HAARLEM. Wat leeft er in Haar
lem Zuid-West? Hoe liggen de ver
houdingen in het gebied dat (globaal)
ligt tussen de Westergracht, de Rand
weg en de Leidsevaart? Met die vra
gen gaat het team van WIJK TE KIJK
maandag overdag door de wijk, ’s a-
vonds strijken de verslaggevers neer
in het gebouw van speeltuin Flora-
gaarde in de Van Oosten de Bruijn-
straat. Daar kunnen buurtbewoners
hun zegje doen. Eensweerslag van de
gesprekken met de bewoners wordt
afgedrukt op een paginagroot ver
haal in de krant van woensdag.
Een paar jaar geleden
werd op klaarlichte dag
het antieke slot gestolen
uit de voordeur, een dag
later verdwenen de even
eens antieke deurschui-
ven. Jan: „Toen hebben
we zitten posten. Er hing
ook nog een antieke bel en
ik dacht: daar komen ze
dan ook voor. En ja hoor,
op een gegeven moment
staat er een grote vent
voor de deur. Ik grijp
met een andere gezindte
welkom. Jan herinnert
zich nog goed, dat man
nenbezoek taboe was. De
dames zijn nu vrij om
iedereen te ontvangen.
Een paar keer heeft Jan
moeten optreden, om on
genode mannelijke gasten
het hofje uit te loodsen.
Over het geplande expeditieknooppunt
van de PTT is al veel gezegd en geschre--
ven. Kunnen de bewoners rustig slapen-
met zo’n EKP in de buurt? Wie het weet
mag het zeggen in Floragaarde.
of
zijn
de
t is,
nge
ipot
lOU't'
ten-
dan-
3ort
een
„Het hofje is eigendom
van de Remonstrantse
Kerk, maar zo voelen wij
het niet. Het is van ons.
We zouden het niet kun
nen missen. Een kwart
eeuw zijn Jan en Nieske
van der Wolf opzichter en
opzichteres op het Van
Leewaardenhofje aan de
Ursulastraat in Haarlem.
Een oase van rust te mid
den van het stadstumult.
Jan (58 jaar) en Nieske
(59 jaar) hebben de zorg
voor zeven alleenstaande
dames, die in leeftijd va
riëren van 27 tot 75 jaar.
Het echtpaar doet het
werk vanuit zijn geloofs
overtuiging, want er
staat slechts een kleine
vergoeding tegenover.
Een andere tegemoetko
ming van eigenaresse de
Remonstrantse Kerk is,
dat Jan en Nieske vrij
mogen wonen in het bij
het hofje behorende
hoofdgebouw. „Het is
liefdewerk, oud papier,
maar we doen het met
veel plezier. Het is ook
heel dankbaar werk," al
dus Nieske. Vijfentwintig
jaar hebben Jan en zijn
vrouw het volgehouden.
Ik ben er niet in geslaagd
uit te vinden in hoeverre
hun jubileum uniek is in
Haarlem, maar ik ver
moed dat Jan en Nieske
enig zijn in hun soort.
door Hans Invernizzi
De verhoudingen zijn ver
anderd (Jan: Vroeger wa
ren de dames bij wijze
van spreken onze moe
ders, nu zijn het qua leef
tijd onze zusters”! het
werk is lichter geworden
Jan en Nieske van der
Wolf hopen nog lang op
zichter en opzichteres te
kunnen blijven. Jan: „Het
is echt leuk hier”. Je be
leeft zulke grappige din
gen. Laatst zei een klein
dochter van een van de
dames: u bent meneer
Van der Wolf en u heeft
zeven geitjes’ Da’s toch
zalig.”
De directie is met de meerderheid van
de wensen niet akkoord gegaan. Enquêtes
en celbezoek zijn afgewezen, evenals ver
gaderen zonder toezicht. „Een kwestie
van orde en veiligheid”, aldus directeur
Ossenkoppele. „Onze eerste opdracht is te ging. Wekelijks overleg van de vereniging,
zorgen dat de veiligheid zo goed mogelijk
wordt gehandhaafd”, wat inhoudt te voor
komen dat mensen weglopen en de rust te
handhaven.
Zij zei: ach, af en toe een
pijper in de muur slaan en
ik zei: dat kan ik niet. In
de loop der jaren hebben
wij onszelf dit vak aange
leerd.”
hem, maar hij weet zich,
los te rukken. Mijn Buur
man is nog op de fiets
achter hem aangegaan,
maar raakte hem kwijt.
De sloten, de schuiven en
de dief zijn nooit gevon
den. Sindsdien hebben we
een elektrische verklikker
op de deur.” De zeven hui
dige bewoonsters en Jan
en Nieske vormen minder
een hechte leefgemeen
schap dan vroeger. „Ik ga
zelden bij iemand koffie
drinken, maar op verjaar
dagen gaan we wel even
langs. Vroeger kwamen
de dames wel allemaal bij
ons op visite, maar dat is
over. Nu ja, de mensen
moeten hun eigen leven
kunnen leiden.”
Het echtpaar Van der
Wolf heeft zich altijd ver
re van betutteling gehou
den, maar zich wel ingezet
voor verbetering van de
woonomstandigheden.
Jan: „De dames hebben
nu allemaal een gaska
chel. Ik heb heel wat mud
kolen geschept, vroeger.
Iedereen heeft ook een ei
gen aansluiting op de wa
terleiding. Voorheen lag
er één centrale leiding.
Gevochten hebben Jan en
Nieske voor een centraal
antennesysteem. „En
maar bedelen,” weet Jan
nog. De dames zijn nu op
„de kabel” aangesloten
Voorzitter De Groot van de Vereniging
van Gedetineerden verwijt de directie be
halve tegenwerking van de vereniging ook
tegenwerking van de bestuurders in de
persoonlijke sfeer. Zo vertelt hij tegen een
afspraak in uit zijn baan in de keuken te
zijn gezet, met het argument dat hij voor
de vereniging te veel afwezig was. Zo
noemt hij nog andere voorbeelden, die
hem het gevoel geven dat hij persoonlijk
wordt gepakt. Vandaar, zegt hij, nu zijn
hongerstaking.
„Door zijn activiteiten als voorlopig be
stuurslid was hij te dikwijls uit de keuken
weg”, zo reageert directeur Ossenkoppele.
„Hij veroorloofde zich vrijheden die ande
re gedetineerden niet zinden”. De voorzit
ter ontkent de tegenwerking van de ver
eniging en van de bestuurders persoon
lijk. „Er zijn faciliteiten en verbindingslij
nen voor de vereniging”, stelt hij
En over de persoonlijke tegenwerking:
„Het kan ook het gevolg zijn van te veel
vrijheid die ze zich veroorloven, omdat ze
in het bestuur van die vereniging zitten.
Die vrijheden kunnen wij niet geven. Je
zit nu eenmaal met die massaliteit. We
moeten uniform optreden en niet de één
vrijheid geven en de ander niet”, aldus de
directeur, die er later aan toevoegt dat de
praktijkervaring leert dat gedetineerden
„gebruik maken van de gelegenheid”.
25 Vijfhoek/Raaks-Doelen
26 Zuiderhout
27 Wilhelmmapark
28 Bosch en Vaart
29 Haarlem Zuid-West
30 Leidsevaart
31 Frans Hals
32 Stuyvesant
33 Te Zaanen
34 Planetenbuurt
35 Kleverpark
36 Centrum
Directeur H. Ossenkoppele van het Huis
van Bewaring zegt niets van die honger
staking te weten. „Ik wist het niet, maar ik
zie er ook de zin niet van in”, aldus zijn
reactie. „Tot nu toe hebben we die brief
nog niet ontvangen”, zo deelt de secretaris
van de Kamercommissie voor Justitie des
gevraagd mee.
Het initiatief voor de Vereniging van
Gedetineerden is afkomstig van de Belan
gengroep Wetsovertreders in Rotterdam,
die een voorbeeld voor de statuten heeft
gemaakt. De Haarlemse vereniging heeft
ze overgenomen. Het initiatief werd in
Haarlem in augustus opgepakt door Ko de
Groot. Een advocaat voor de vereniging
werd ingeschakeld, een medewerker van
de Algemene Reclasseringsvereniging
werd aangezocht als toegevoegd secreta
ris. De vereniging wil een man van buiten
om gebrek aan een bestuur bij overplaat
singen of strafontslagen van zittende be
stuursleden te voorkomen.
Aan de directie werden in oktober - er
waren toen volgens De Groot 109 van de
ongeveer 130 gedetineerden lid - facilitei
ten gevraagd. Het bestuur van de vereni
ging wilde een vergaderruimte, een keer
in de weeek vergaderen zonder be
waarder, overleg met de buiten-secretaris,
enquêtemogelijkheden om de mening van
de leden te peilen, celbezoek door be
stuursleden en overleg met de directie als
zelfstandig orgaan.
Het is nog niet zo lang geleden dat er een
schets werd gemaakt om windmolens op
de St. Bavo-basiliek te zetten. Met wind
energie zou de kerk gebaat zijn, vonden dëJJjSï
plannenmakers. Het bisdom en de ge-*-*iL'L
meente moesten gepast glimlachen om hef
idee. Het was wel een lumineuze vondst.- -
Gedetineerden richten
belangenvereniging op
11 Nieuwe Amsterdamsebuurt 17 Patrimoniumbuurt
18 Land van Prevmaire
19 Rozenpneel
20 Omg Zijlweg-Wesel
Randweg
21 Slachthuisbuurt
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Een kabaal van je
welste was het gisterochtend in de
Hendrik Andriessen-MAVO aan de
Bernhard Zweersstraat in Haarlem,
waar leerlingen en leerkrachten op
een originele manier Kerstmis
vierden.
in de voortgang hiervan dan in de vereni-
zo vertelt Ossenkoppele verder, vindt de
directie „niet nodig”, te meer omdat er al
overleg mogelijk is in de bestaande
overlegcommissie.
De buitensecretaris en de advocaat mo
gen niet bij de vergadering zijn, omdat die
alleen toegang hebben als het „functio
neel met een individu te maken heeft”,
aldus de directeur.
:g:
Nieske en Jan van der Wolf, gefotografeerd in „hun" hofje. Een kwart eeuw zijn zij er werkzaam als opzichter en
opzichteres. Het werk doen zij uit idealisme. Zijn brood verdient Jan als specialist in het vervaardigen van vouwbalgen
bij de centrale werkplaats van de Nederlandse Spoorwegen in Haarlem.
tus, werd Pieters werk
plaats in 1774 verbouwd
tot hofje voor bejaarde al
leenstaande vrouwen.
Weer later verwierf de Re
monstrantse Gemeente
het eigendom. De benoe
ming van Jan en Nieske
van der Wolf tot opzichter
en opzichteres op 14 de
cember 1955 berustte op
toeval.
Jan: „We woonden in Hil-
legom en ik moest elke
dag op de fiets naar mijn
baas, de Spoorwegen. In
het kerkblaadje las ik, dat
er in het hofje een huisje
leeg kwam. Ik wezen in
formeren. Toen bleek, dat
het bedoeld was voor een
oudere dame. Later vroeg
de toenmalige regentesse
zuster Kalf me, of wij op
zichter en opzichteres wil
den worden. Ik vroeg
haar wat het werk inhield.
Wensen, verlangens, eisen, dromen, wie
heeft ze niet? De verslaggevers willen ze
graag optekenen uit de monden van de
buurtbewoners. Maandagavond om acht
uur staat de koffie klaar in Floragaarde.
4 Europawijk
5 Harmenjanswijk
6 Heiliglanden/Kamp
7 Indischebuurt Zuid
8 Leidsebuurt
9 Meerwijk
10 Molenwijk
12 f^-kwartier-Binnenstad
13 Oude Amsterdamsebuurt
14 Oosterdum
15 Oud Schalkwijk
16 Parkwijk
wijk
32.
24
5
20
8
30,
9
WIJK TE KIJK is het portret van
een stukje Haarlem waarop
kinderen naar school gaan,
mensen in de hondepoep
stappen, plantsoenen groen of
met groen zijn, vetes bestaan, de
kroeg om elf uur dicht gaat, de
auto van de buurman voor de
deur staat, de lift kapot is, kortom
waar Haarlemmers hun dagen
slijten Bij de schildering van dat
portret gaat het vooral om het
22 Spaarndam
23 Stationsbuurt
24 Transvaalbuun
29/
/28,
2
•Pt
35/-L
/31
15 1
1 Bakenes/Wijngaard
2 Boerhaavewijk
3 Burawalbuurt
21
Vl3/ 11
j) ’6
