ARBEIDERS SLACHTOFFER VAN WANBELEID VAN GELDER WORM ER
Bond Zonder Naam
faillissementen
hoeft bezittingen
niet te verkopen
verontreiniging
Nieuwe discussie over afvalstoffen
Umond klaagt
het meest over
■Il
tie
1980
9
WOENSDAG 31
DECEMBER
PROVINCIE
door Hein Dik
Peststemming
een
I f
papierfabriek
Zo hoorden werknemers dat Van Gelder in Wormer definitief dicht zou gaan.
Jaarverslag Van Gelder 1975
Jaarverslag Van Gelder 1978.
(Van een onzer verslaggevers)
overeenkomst tussen de Bond Zonder
Naam en Hoba Exploitatie gesloten over
de verkoop van deze onroerende goederen
voor een bedrag van twee miljoen gulden.
Volgens de Bond Zonder Naam was er
slechts sprake geweest van oriënterende
besprekingen en is het nooit tot een
overeenkomst gekomen.
HAARLEM. In de Umond werd van
alle Noordhollandse streken vorige win
ter het meest geklaagd over milieuver
ontreiniging. Dit staat het halfjaarijkse
rapport over de luchtverontreiniging in
Noord-Holland (van de dienst Milieuhy
giëne van Provinciale Waterstaat). Bij de
klachtentelefoon kwamen 429 klachten
binnen. 292 daarvan hadden betrekking
op luchtverontreiniging, 33 op geluids
hinder. 4 op waterverontreiniging en 100
op overige zaken.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. De Stichting Bond
Zonder Naam hoeft een aantal onroe
rende goederen in haar bezit niet te
verkopen aan de Hoba Exploitatie
BV. Dat heeft de vice-president van
de Haarlemse rechtbank, mr. J. J.
Mathijsse, bepaald in zijn vonnis in
het kort geding dat Hoba onlangs
aanspande tegen de Bond Zonder
Naam.
Hoba Exploitatie BV eiste dat de Bond
Zonder Naam zou meewerken aan een
koopovereenkomst voor een terrein aan
de Troelstrastraat in Zandvoort, een ter
rein aan de Spruitenbosstraat in Haarlem
en een aandelenpakket in het hotelcom
plex Liga Sin Nombre in Spanje.
Volgens Hoba was er op 2 november een
Op 30 december is bij vonnis van de
Haarlemse rechtbank het faillissement
uitgesproken van:
Trend Fashion C.V., statutair gevestigd te
Heemstede, zaakadres te Amsterdam-C.
Nieuwendjjk 102.
Curator Mr. J. R. Coppel, Haarlem.
In dit faillissement is Mr. J. de Goederen
tot rechter-commissaris benoemd.
Nog een paar maanden, dan is het gedaan met Van Gelder
Papier in Wormer Ooit verdienden er 800 mensen hun
brood Nu 'zijn er nog zo n 80 oudere werknemers
over die per 1 maart ontslag is aangezegd Stakin- j
gen een bezetting en andere acties hebben
niet geholpen Een. bedrijf dat eeuwenlang
het gezicht bepaalde van Wormer. gaat
definitief dicht
De nonnen, die de Gezondheidsraad
heeft opgesteld voor de zuiverheid van de
lucht werden nergens overschreden gedu
rende het winterhalfjaar 1979-1980. Dat
bleek uit metingen via het nationale meet
net. Het ging daarbij om metingen van het
gehalte zwaveldioxyde, stikstofdioxyde,
ozon en koolmonoxyde in de buitenlucht.
Stofhinder is in de Umond nog steeds het
grootste probleem. Maar de cijfers wijzen
uit, dat de jaargemiddelden voor het stof
in vergelijking met voorgaande jaren op
een lager niveau lagen. Regenwateronder-
zoek wees uit, dat op het meetpunt in
Beverwijk de concentratie nitraat twee
keer zo groot als het landelijk gemiddelde
was.
In zijn vonnis overweegt de president
van de Haarlemse rechtbank, dat de Hoba
Exploitatie BV de ontkenning van de
Bond Zonder Naam dat er een koopove
reenkomst zou bestaan, deels niet heeft
weersproken. De Bond Zonder Naam be
riep zich op zijn statuten in het kort ge
ding. Die bepalen onder meer dat het
bestuur van deze stichting minimaal uit
drie personen moet bestaan, terwijl er ten
tijde van de onderhandelingen maar twee
bestuursleden waren.
het erg naar z’n zin als kantinebaas.
Werken bij Van Gelder betekende
zekerheid. Had z’n vader er immers geen
49 jaar gewerkt? In augustus werd hij
ontslagen.
„Ik had gedacht dat ik makkelijk ander
werk zou krijgen”, vertelt Buysman.
„Maar dat viel tegen. Ik heb inmiddels al
tussen de 20 en 30 sollicitatiebrieven
geschreven. Het is allemaal niks
geworden. Verder heb ik tientallen keren
getelefoneerd met bedrijven. Ik vind het
heel beroerd om in de WW te lopen.”
Hij wordt witheet van woede om de
reacties die hij soms krijgt na een
sollicitatie. Een onpersoonlijk stencil met
de aanhef: „Meneer, mevrouw”. Of een
briefje waaruit blijkt dat er nauwelijks
aandacht is geschonken aan zijn
informatie.
Buysman: „Ik heb beroerde dagen. Dan
kan ik er nauwelijks meer tegenop. Je
wordt bomhard in solliciteren. Het wordt
een routineklusje.”
Eén keer is hij echt ingestort. Een huilbui
die dagen aanhield. Dat hoopt hij niet
meer mee te maken. Maar hij gaat gebukt
onder zorgen. Weet niet hoe hij de
hypotheek voor z’n huis moet betalen, nu
hjj veel minder vangt. „Je zult wat minder
moeten, zeggen ze dan. Maar het kon
moeilijk minder. Ik heb geen auto en ging
niet op vakantie.”
„Hoewel er redenen zijn om aan te nemen
dat het dieptepunt van de recessie voorbij
is, lijkt het erop dat het herstel langzaam zal
gaan”.
Op 23 januari vindt overleg plaats tus
sen provincie en de gemeenten Benne-
Jaarverslag Van Gelder 1977
Het ziektepercentage bij Van Gelder in
Wormer heeft jarenlang boven het
landelijk gemiddelde gelegen. De laatste
jaren belandden er jaarlijks 20 tot 25
mensen in de WAO.
„Het klimaat is zeker zo geweest dat
sommige mensen het geestelijk niet
aankonden”, zegt maatschappelijk
werkster mevr. Mulder.
Ze heeft harde kritiek op de manier
waarop de concemleiding mensen heeft
geïnformeerd over de op handen zijnde
sluiting.
„De mensen werden nergens in
betrokken. Men zei nooit rechtstreeks de
waarheid. Mensen die jaren en jaren
achtereen hun beste krachten voor een
bedrijf hebben gegeven, verdienen meer
openheid en informatie.
Psychologisch is het spel misschien wel
slim gespeeld. Eerst kwamen er geruchten
over heel erge maatregelen. Als er dan iets
gebeurde, viel het nog mee. Het is een
soort salamitaktiek geweest waarbij
stapje voor stapje naar de sluiting is
toegewerkt.”
Mevr. Mulder heeft het meest geleden
onder de machteloosheid die ze ervoer als
maatschappelijk werkster.
„Het is mijn taak de mensen zo goed
mogelijk te begeleiden. Daar heb ik me
ook voor ingezet. Maar hier had ik het
gevoel aan het ziekbed te staan van een
opgegeven patiënt. Je stond met lege
handen. In die toestand worden woorden
al vlug holle kreten waar je weinig aan
hebt.”
Tijdens het gesprek met mevr. Mulder
komt een Turkse werknemer het
kantoortje binnen. Hij wil hulp van Van
Gelder bij aankoop van een huis. De
maatschappelijk werkster moet er
hartelijk om lachen. Kennelijk is het
nieuws over de sluiting nog niet tot
iedereen doorgedrongen.
Ook mevr. Mulder voelt zich veranderd
door de gebeurtenissen.
„Ik heb altfjd aan de kant van de
arbeiders gestaan. Maar dat is nu nog
toegenomen. Ik ben er linkser door
geworden. Het is vreselijk hoe machteloze
mensen worden gemanipuleerd.
Het heeft me veel meer gedaan dan ikzelf
had gedacht. Van Gelder wilde eigenlijk
dat ik in Velsen en Amsterdam ging
werken. Maar ik kón het niet. Ik voelde
me zo verbonden met het lot van deze
mensen. Dat kon ik niet loslaten. Hier ligt
nog een taak voor mij; zo heb ik dat
gevoeld.”'
„Tenslotte en dat is een belangrijke
reden waarom bij Van Gelder
herstructureringsmaatregelen nooit op stel
en sprong worden genomen speelt de
maatschappelijke verantwoordelijkheid een
grote rol.”
„Nee, ik ben niet verbitterd. Twee jaar
geleden zag ik de bui al hangen, ik heb er
naar toe geleefd. Je moet je geen illusies
maken bij zo’n sluiting”.
Wijnand Kerstens (53) uit Wormer is één
van de Van Gelder-mensen die volgend
jaar in de WW terecht komen. Vroeger
was hij baas grondstoffen, maar nu er nog
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. In januari en februari
houdt het provinciaal bestuur besprekin
gen over een nieuw afvalstoffenplan. Zo
als gemeld is het eerste afvalstoffenplan
op 6 oktober, nadat het door amendemen
ten was gewijzigd, door een geringe meer
derheid in de Noordhollandse Staten ver
worpen. De provincie moet nu opnieuw
met de gemeenten in overleg treden. De
besprekingen worden gevoerd aan de
hand van het eerste afvalstoffenplan plus
de aangenomen moties en amende
menten.
P. S. van Walbeek en A. Meijboom zijn
huisartsen in Wormer. Ze maakten deel
uit van het comité Van Gelder Zal Blijven,
maar merkten ook in hun werk de
gevolgen van de bedrijfssluiting.
„Natuurlijk merkje als huisarts het
effect. Al is het moeilijk om het verband
aan te tonen tussen zo’n sluiting en
klachten die mensen krijgen. Nee, er zijn
geen specifieke kwalen merkbaar. Het
verschilt per individu. Bij zo’n ingrijpend
gebeuren uit zich dat op een zwak punt.
Bij de één is dat z’n hoofd, bij een ander
z’n maag, bij een derde z’n rug.
Met leed om
leen verloren
broek, Bloemendaal, Haarlem, Haar
lemmerliede en Spaarnwoude, Heemste
de en Zandvoort, het gewest Kennemer-
land, Aalsmeer, Amstelveen, Haar
lemmermeer, Ouder-Amster en Uithoorn.
De bespreking wordt gehouden in het
provinciehuis, is openbaar en begint om
9.30 uur. De betekenis van het afvalstof
fenplan plus de aangenomen moties en
amendementen is voor het Amsterdam-
Noordzeekanaalgebied onder meer de
aanleg van twee scheidingsinstallaties
voor afval, waarvan er in elk geval één in
het Westelijk Havengebied moet komen.
De vuilafvoer van Zuid-Kennemerland
per VAM-wagons naar Drenthe zal dan
worden beëindigd.
Wat de mensen meemaken, kun je
vergelijken met een rouwproces. Verdriet
om het verlies, maar ook woede en
ontkenning spelen een rol. Als je te lang
onder spanning leeft, gaat ergens in je
lichaam iets protesteren.
Concreet merken wij de problemen
vooral bij mensen tussen de 50 en 60. Als
je dan iets mankeert, gebruik je je makkes
om in de WAO terecht te komen. Heel
begrijpelijk. Als huisarts word je daarin
betrokken, want je moet zoiets spelen via
de dokter in onze maatschappij. We zijn
altijd blij als de mensen het concreet op
tafel kunnen leggen. Als je geen
stommetje tegen elkaar hoeft te spelen.”
Meijboom en Van Walbeek zijn ook
persoonlijk veranderd door de sluiting
van Van Gelder.
„Je wordt er niet rechtser of liberaler
van”, zegt Meijboom.
Van Walbeek: „Wat mij tegenstond was
dat het ging om een international. De
beslissingen werden in Amerika
genomen. Maar gezinnen in Wormer zaten
met de sores. Heel vervreemdend heb ik
dat gevonden.”
„Voor de verdere toekomst zijn wij
optimistisch gestemd. Onvoorziene
omstandigheden voorbehouden zal de
gemiddelde groei van het paplerverbrulk in
1976 en de volgende jaren naar verwachting
circa vijf percent bedragen."
Jaarverslag Van Gelder 1974
Hennie Buysman (35) uit Wormer heeft
acht jaar bij Van Gelder gewerkt. Hij had
draaiend houden, werd gezegd. Daar
bleek niets van waar. Je kreeg het gevoel
dat er èen spel werd gespeeld.”
Hij heeft bedankt als vakbondslid na het
Van Gelder-deb&cle. „Ik kon het niet meer
opbrengen om lid te blijven.”
Blom heeft zich vaak vernederd gevoeld
door de hele aanpak. „Veertig arbeiders
werden in hun overall in kantoor
geroepen. Ze kregen te horen wie er als
eersten uit zouden gaan. Dan dacht ik:
Kerel, waar haal je de gore moed vandaan
om dit op deze manier te doen?”
„Ik heb de mazzel gehad dat ik in een
leuke ploeg werkte. We konden een hoop
bij elkaar kwijt. Dat was een goede
manier om met die spanning om te gaan.
We hebben elkaar goed kunnen steunen.”
„Inmiddels Is besloten om de fabriek te
Wormer een kans te geven de bestaande
verllesposltle om te buigen en op korte
termijn een „break even”-sltuatie te
bereiken.”
maar weinig mensen over zijn in het
bedrijf, is hij paneelbediende.
Kerstens: „Het enige watje kunt doen, is
vooruit kijken. Je raakt acht uur werk
kwijt, daar moetje iets anders voor
vinden.”
Hij is één van de steunpilaren achter de
projectgroep Niet Beroepsmatig Actieven
die bijeenkomt in het Ons Huis te
Wormer. „We hopen een soort
arbeidscollectief van de grond te krijgen”,
vertelt Kerstens. „We willen alles
aanpakken wat er aan werk is. Daar
hebben we wel de steun voor nodig van
Van Gelder, het gemeentebestuur en de
vakbonden.”
Inmiddels is cultureel werker Jaap de
Lange uit Zaandam aangetrokken om in
één jaar vorm te geven aan deze
projectgroep.
„In ons tot nu toe gevoerde sociale beleid
stonden In geval van
personeelsvermindering geleidelijkheid en
daarbij het zo mogelijk vermijden van
collectieve ontslagen voorop, naast ons
streven tot het creëren van vervangende
werkgelegenheid."
Jaarverslag Van Gelder 1976
De 34-jarige Fred Blom uit Wormer kijkt
met plezier terug op zijn jaren bij Van
Gelder Papier. „In de lasserij heerste een
prima sfeer. We hadden een goede
verstandhouding; praatten over alles wat
er gebeurde; gaven elkaar advies.”
Toen duidelijk werd dat het mis zou gaan,
heeft hij zelf ander werk gezocht. Hij
wilde geen lasser blijven. Hij is nu
groepsleider bij de thuislozenzorg in
Amsterdam.
Zoals veel Van Gelder-werknemers is
Blom bitter over de rol van de vakbonden.
„Daar ben ik volledig op afgeknapt. Ik
weet natuurlijk ook wel dat de bond een
bedrijf niet kan openhouden. Maar ze
hebben de illusie gewekt alsof er
mogelijkheden waren. Met 16 miljoen
kunnen we een groot deel van het bedrijf
„M’n hele gezin heeft meegeleden. Je hebt
geen aandacht meer voor je kinderen. Je
komt thuis in een peststemming en hebt
geen zin om met ze te spelen of te stoeien.
Er kwamen mensen in het bedrijf die
volstrekt niet in staat waren leiding te
- geven. Fouten en mislukkingen stapelden
zich op. Elke dag werd er gescholden en
gekankerd. We hebben tonnen papier
verprutst door stomme fouten.
Een paar jaar geleden begreep ik dat ik zo
niet door kon geen. Je gaat kapot aan zo’n
negatieve sfeer. Je komt thuis zonder één
positieve gedachte. Ik heb toen besloten
op de avond-m a v o te gaan. Het was een
verademing. Je was weer ergens mee
bezig, ik heb al m’n aandacht op de studie
gericht. Volgend jaar doe ik examen.
Straks als ik beter ben moet ik
proberen een baan te vinden. Moeilijk
hoor. Ik maak me zorgen. Maar ik ben ook
blij dat ik een ander leven kan beginnen.”
„Mede door de nauwere samenwerking met
Crown Zellerbach International kon het
vertrouwen In de onderneming zowel extern
als Intem worden hersteld.”
Jaarverslag Van Gelder 1972
Wie buiten zijn schuld werkloos wordt,
krijgt een WW-uitkering die 80 percent
bedraagt van het laatste loon. Na een half
jaar gaat de werkloze over naar de WWV.
75 percent van het laatste salaris. Weer
twes jaar later krijgt hij een RWW-
uitkering die gelijk is aan bijstand.
Mensen in de RWW moeten een groot deel
van hun eigen bezit inleveren. Spaargeld,
maar ook een eigen huis, worden
„opgegeten”. a. n
„Bij Van Gelder in Wormer waren nogal
wat mensen met een eigen woning”,
vertelt mevr. C. J. M. Mulder,
maatschappelijk werkster bij het bedrijf
in Wormer. „Voor dat bezit hebben ze hun
hele leven geploeterd. Het is een
verschrikkelijk drama dat ze straks
moeten inleveren, omdat ze onder de
bijstandsnorm vallen.”
„De verbetering In het afgelopen boekjaar
van het algemene conjunctuurbeeld heeft
de resultaten van onze vennootschap
gunstig beïnvloed.”
Jaarverslag Van Gelder 1973
„Binnen de onderneming werden adequate
r.” maatregelen getroffen om de
^."weerstandskracht van de onderneming te
"".versterken.”
Jaarverslag Van Gelder 1971
„Ik ervaar de sluiting als een opluchting.
De laatste jaren waren verschrikkelijk.
De sfeer was zo erg dat er niet meer viel te
werken. Ik hoop nooit meer mee te maken
wat ik de afgelopen twee jaar bij Van
Gelder heb meegemaakt. Nooit, maar dan
ook nooit in m’n leven ga ik nog eens bij
een bedrijf van Van Gelder werken.”
Cor Hoek uit Wormer is 44 jaar, getrouwd,
vader van twee zoons. Hij werkte bijna 27
jaar bij Van Gelder; eerst aan de
papiermachine, daarna als ploegbaas en
toen weer terug naar de papiermachine.
In de goede jaren voetbalde hij in een Van
Gelderelftal. Op vrije dagen ging hij soms
trimmen in Bakkum met Van Gelder-
i'CZ collega’s. De laatste acht maanden is hij
ziek thuis.
'TCCor Hoek: „In 1976 werd al duidelijk dat
•*4iet mis ging. Ik was toen secretaris van de
NKV-bedrijfsledengroep. We zagen hoe er
roofbouw werd gepleegd op de machines.
We zijn in actie gekomen; hebben
geprobeerd de ogen van de mensen te
openen.”
Hoek vertelt dat hij zich verwoed heeft
ingezet om mensen bewust te maken van
de situatie. Een houding die hem niet in
dank werd afgenomen. Dat hij werd
afgezet als ploegbaas en terug moest naar
de papiermachine, heeft hij ervaren als
een repressaillemaatregel. Hij raakte
verscheidene malen overspannen door
alle narigheid in het bedrijf.
jW»
<t Het bedrijf m Wormer
