Romeinen voetbalden met handen en voeten
28
Nogal wat verhalen doen de ronde
over herkomst en ontstaan van het
voetbalspel. Hoe oud is het, waar
werd het 't eerst gespeeld? Wat is
de geschiedenis van ons voetbal?
Degenen die tot nu toe over de
historie van voetbal schreven, hebben
weinig méér gedaan dan nieuwe
vraagtekens oproepen. Hoe meer
men zich verdiepte in de herkomst,
des te onduidelijker werd die. Maar
zo gaat zoiets meestal. Romeinen
en, vroeger in de tijd nog, de
Grieken, kenden al een spel dat
met bal, benen én armen werd ge
speeld. Handen en voeten werden
bij dat 'Episkyros' gebruikt, net als
bij het 'Arpaston', dat wellicht meer
op wat wij als 'kaatsen' kennen
lijkt. De spelen werden gespeeld met
een grote bal, een 'follis' en reizigers
uit Rome zouden het naar Enge
land hebben gebracht. Er was, in
ieder geval, tóen al sprake van bal
spelen voor twee partijen die zich
opstelden aan beide kanten van een
op een veld getrokken lijn. Een bal
in het midden en vervolgens wierpen
alle spelers zich erop, met handen
en voeten, om bal en spel in tegen
over gestelde richting te verplaatsen.
In Italië komt iets wat op voetbal
lijkt in de vijftiende eeuw het veld
op. In 1490 zou er al in Padua
gevoetbald zijn, zij het dat het
maken van 'hands' erbij geoorloofd
was. In 1580 schreef ene Giovanni
des Bardi, dat het nu maar eens af
gelopen moest zijn met 'het dragen
van de bal'. Er moest gewoon met
de voet geschopt, of met de vuist
I geslagen worden.
De Paduaanse voetbal was een
dierenblaas, gestoken in een
genaaide lederen zak. De 'palla de
vento', het pompje werd bekend,
beroemd en nagemaakt.
Een ander verhaal wil, dat de in
de derde eeuw bevochten over
winning op de Romeinen op een
jaarlijks weerkerende voetbaldag
werd gevierd. Dat is bv. te lezen in
Glover's 'History of Derby'. Derby
moet op deze wijze lang van zijn
victorie op de Romeinen hebben
genoten! Voetbaltégenslag ontstond
in 1314, de bronnen worden in deze
tijd duidelijker toen koning Edward
III het spelen van voetbal op straat
verbood. Niet dat het straatvoetbal
al verkeersgevaarlijk was of veel
ruiten kostte, maar het was ge
woon een zeer ruw spel.
In 1349 werd het spel geheel verboden
maar het 'volksspel' bleej onder
gronds welig doortieren, want het
verbod moest later herhaald worden
door bv. Richard II, Henry IV, Janus
III en Henry VIII. De tegenstand
buiten het veld groeide. Er werden
in die tijd zelfs tijdschriften uit
gedeeld aan beoefenaars van het
fiute' of 'foot-ball'. In Middlesex
praten ze er als het ware nóg over.
In de stad Cornwall werd jaarlijks
gespeeld tussen vrijgezellen en ge
trouwden. Dit spel begon op de
markt van Scone.
De gehuwden moesten proberen de
bal driemaal in een kuiltje ergens
van tevoren vastgesteld in de polder
te leggen (naar het 'dool' brengen)
en de vrijgezellen hadden tot taak
de bal driemaal in de rivier
onder te dompelen.
Iets soortgelijks vond men aan de
andere kant van het Kanaal, in
Bretagne, Frankrijk. Daar werd iets
dat op voetbal leek 'la soule' ge
noemd. Er zijn artikelen waarin
wordt verteld, dat er in de 11e eeuw
in Saint Aubin des Landes bij Vitré
een 'merkwaardige gewoontewas
ontstaan. De Heren van Montreuil
du Bois Bidi hadden het recht om
met kerstmis een grote bal in ont
vangst te mogen nemen. Dat recht
heeft zeker zeshonderd jaar bestaan.
In 1740 deed 'dame Fran^oise' dat
erfstuk teniet vanwege de on
gelukken en wraakoefeningen die
na afloop van dit traditioneel
gebeuren altijd plaats hadden.
Vreemd toch: zij vond het een wijs
besluit van zichzelf en liet zich, in
plaats van een bal, voortaan twee
kaarsen offeren.
Ook in Frankrijk werd gespeeld
tussen gehuwden en vrijgezellen.
Tot dat in 1686 werd verboden. Pim
Muiier denkt, dat het Willem de
Veroveraar was die dit spel naar
Engeland bracht, waar het uit
groeide tot football'. Hoe het ook
zij, in Engeland groeide en bloeide
ons voetbal als kool, in 1863 werd
er de eerste voetbalbond ter wereld
opgericht, de 'Football Association
Toen begonnen er ook allerlei vaste
spelregels te komen. Vier jaar na de
oprichting van de 'Football Associa
tion' werd bv. de 'off side' bepaling
ingevoerd. En in 1872 verscheen de
eerste 'Cup' ergens in de kast van
een Engelse universiteitsclub.
<fHaorlemsche Football Clubje
