De Gunsteling.
FEUILLETON.
Aanbesteding. De volledige
uitslag der te Haarlem gehouden
aanbesteding voor het maken van
remmingswerk aan de noordoostzij
de van de visschershaven te IJmui-
den, is als volgt
D. v. d. Pias, IJmuiden, 1 17280
G. Schermers, Nieuwendijk, a.
f 16980, b. f 15900; KI. Kuiper,
Zaandam, a. of b. f 16670 ;A.W
Groot, Hintham, f 17650; P. Vol
oer, Zaandam, a. f 16870, b. f 16270
J. en Jac. Broersma, Alkmaar,
f 16300J. Spruit, Helder, a. of b.
f 17680 W. Uitslager, Amsterdam,
a. f 16551, b. f 16600H. Ploeger,
id., a. f 15640, b. f 15540J. Hui
berts, Alkmaar, f 16440 T. Tromp,
Zaandam, a. of b. f 15960H. L.
v. Zeijl, Zandvoort, a. of b. f 18794.
Krijgsraad. Door den Krijgs
raad te 's Gravenhage werden ver
oordeeld A. L. K., grenadier en P.
C. J. v. d. B., milicien der jagers,
afkomstig uit IJmuiden, wegens
diefstal van een partij schol, op
29 Juni j.l. tot 2 maanden gevange
nisstraf ieder, in te gaan 23 Aug.
Loonactie. Op de vergaderin
gen van de Afdeelingen Schippers,
Machinisten en IJmuiden van den
Algemeenen Xederlandschen Zee
mansbond, gehouden -op 3 en 5
October, resp. in Hotel Nummer Een
en Cycloop is de volgende motie
aangenomen
Overwegende dat de omstandig
heden waaronder het visscherijbe-
drijf word uitgeoefend van dien aard
en zoodanig gevaarlijk is, dat dit
met geld nooit te vergoeden zal
zijn;
Overwegende dat de besommingen
van dien aard waren over het af-
geloopen tijdperk van dit jaar, dat
eene verhooging van het procenten-
geld der gages in alle opzichten
gerechtvaardigd zou zijn
Besluiten het bestuur der Alge'
meene Nederlandsche Zeemansbond
op te dragen aan de reeders te
verzoeken een gageverhooging toe
te staan en daartoe het procenten-
geld voor alle opvarenden met y,
procent te verhoogen.
Openlijke mesthoopen. IJmui
den „riekt" niet altijd aangenaam.
Preutsche juffers hebben we we"
met het kanten doekje voor het
wipneusje hooren mompelen van
,,'n afïreusse" lucht. Wij zijn er
wel aan gewend, dat IJmuiden naar
visch ruikt, doch dat men roeke
loos spot met reinheid en hygiëne
dat dient verhinderd en anders
gestraft;.
Zondag „riekte" 't niet te IJmui
den, doch 't „stonk" er geweldig.
Wat zagen we. Aan den kanaaldijk
van het toeleidingskanaai naar de
kleine sluis in de nabijheid van de
(Herinneringen van een ambtenaar.)
naar het Duitsch
van H. SüDERMANN. door H. B.
(14)
Ik zal op mijn hoede zijn, dacht
ik en nam, nog steeds vergenoegd
glimlachend, afscheid. Toen ik on
geveer vijftien passen verder, even
omkeek merkte ik, hoe hij me
hoofdschuddend nakeek.
Ja een zoo beslist optreden
waarborgt een rustig geweten, zeide
ik triomfeerend tot me zelf.
Toen ik des middags naar huis
kwam, vond ik een geparfumeerd
briefje op mijn tafel. Het droeg de
voorname, lange letterhalen van de
vrouw van den gouverneur. De in
houd luidde:
Ik verwacht u hedenavond om
4 uur precies.
Agnes van H.
Het bloed steeg me naar het
hoofd, en ik liet mijn eerst genomen
besluit tersfond varen. Bovendien
zou het onbetamelijk geweest zijn,
de vrouw van mijn hoogste chef
een plompe weigering te zenden. Ze
had zich dan eenvoudig bij haar
echtgenoot kunnen beklagen 1
En nu zag ik plotseling in welke
tredmolen ik geraakt was, deze
vrouw had de macht, met mij te
doen wat zij wilde. Als ze met haar
glimlach niet bereikte mij naar haar
wil te dwingen, dan nam ze hare
positie te baat.
Ik was eigenlijk heel gelukkig,
dat ik haar om 4 uur kon spreken,
permamente mesthoop voor de ijsfa
briek, waren den dag of nacht te
voren groote hoeveelheden vischaf-
val en vischgrom neergesmeten.
Zondagmorgen waren een paar
honderd zeemeeuwen bezig zich aan
die lugubere stinkmassa te vergas
ten onder een oorverdoovend ge-
krijsch.
Aan den binnenweg naar de Vis
schersbaven langs den spoorbaan
lagen Zondagmorgen twee groote
hoopen haringkoppen in de zon te
rotten en te stinken.
Dit zijn schandelijke dingen. Visch
moeten en willen we wel ruiken
op IJmuiden. Dat is eenmaal onver
mijdelijk, maar schandelijk is't.dat
men spot met reinheid en gezond
heid door het maken van openbare
mesthopen van stinkende vischafval
We hopen, dat ons rijks- of gemeen
tetoezicht daaraan paal en perk
zal stellen.
De Speeltuin. Sinds 1 Oct. is
de speeltuin weder gesloten.
VELSEN.
Fabrieksarbeiders. Door de afd.
Velsen van de Nederlandsche Ver-
eeniging van Fabrieksarbeiders is
Zondagavond eene openbare verga
dering gehouden in Hotel „De Prins:
Spreker was de heer R. Sterhuis
van Amsterdam, die als onderwerp
gekozen had „Uitzichten".
In den oproep was den arbeiders
en arbeidersvrouwen verzocht in
grooten getale ter vergadering te
komen en vele hoorders en hoor-
sters waren dan ook aanwezig,
waaronder een luitenant als afge
vaardigde van den Commandant
der positie IJmuiden.
Spreker begon met er op te wij
zen dat we ons wel eens mogen
afvragen welke economische to astand
zich zal voordoen na afloop van
den oorlog. Dat is allereerst de taak
eener goede arbeidersbeweging.
Bij het begin van dea oorlog zijn
alle geschillen en verschillen tus
schen de partijen weggevaagd en
er is nationalisme ontstaan, waaruit
velen de gevolgtrekking maakteu,
dat er geen rekening meer behoefde
gehouden te worden met de arbei
dersbeweging. Nu, na twee jaren
is daar al het gevolg van gezien
Overal wordt de arbeider reeds weer
uitgebuit als ooit te voren. We
hebben dus te wachten, dat na den
oorlog de arbeiders weer kunnen
beginnen te trachten te heroveren,
wat ze in den oorlog aan den klasse
der kapitalisten hebben moeten
prijs geven.
Millioenen arbeiders zijn aan het
voortbrengen van allerlei onttrokken
De voorraden van allerlei goede
ren raken op en er komt door het
gebrek aan arbeiders niet voldoende
bij. Er is eene groote duurte ont
want de voorname atmosfeer van
het huis, de dikke tapijten, de hooge
spiegels die het beeld van den armen
provinciaal eleganter en mooier te-
ruggekaatsten, de bronzen Hermes,
die mij met zijn licht in de hand,
steeds vertrouwelijker scheen toe
te lachen, dat alles prikkelde mij,
streelde mijn ijdelheid. In die om
geving voelde ik mij gewichtiger.
Ze stond reeds aan de deur,
strekte beide handen naar me uit,
warm en bevend lagen ze in de mijne,
O, beste vriend, wat heb ik
U gewacht." fluisterde ze en boog
het hoofd een weinig, alsof ze op
mijn schouder wilde leunen.
En ik dwaze, ik had niet willen
komen
Ik leidde haar naar de divan,
waarop ze bij mijn vorig bezoek
had gezeten. De laatste stralen
van de herfstzon, vielen op haar
bleek mooi gelaat, waarop de ver
drietige trek nog meer zichbaar was
U lijdt, mevrouw, zeide ik
langzaam. In plaats van te ant
woorden brak ze in tranen uit.
Ik liet haar rustig uithuilen, doch
wierp van tijd tot tijd een verstolen
blik naar de kamer, waar de gouver
neur het laatst verdwenen was. Het
scheen me toe, alsof hij ieder oogen-
blik op den drempel moest ver
schijnen. Zij drukte de zakdoek
tegen de roode oogen, toen liet ze
iet hoofd weder in de kussens rus
ten en zeide:" Ik beb geen geheimen
voor U, ik mag U toch allesalles
vertellen
Als U wist, hoe vreemd het mij
te moede is bij deze gedachte, mij,
die mijn ongeluk jaren lang heb
moeten verbergen, zonder iemand
in vertrouwen te durven nemen.
staan en die zal bij het eindigen
van den oorlog niet gauw verdwij
nen. En wat een ontzettende
schuldenlast hebben de landen op
zich genomen. De renten daarvan
zullen betaald moeten worden en
door wie
Zullen de arbeiders de renten niet
in den vorm van belastingen moeten
opbrengen? De geldschieters zullen
toch niet zonder renten gelee ud
hebben Er zal een verschrikkelijke
tijd aanbreken voor de arbeiders,
daarvan kunnen ze verzekerd zijn.
Zou daar niets tegen gedaan kunnen
worden? Zorgt er voor ardeiders,
dat ge U tot een groote sterke
macht vereenigt, want nu reeds
blijkt het uit redevoeringen en ge
schriften, dat er op gerekend wordt
door het kapitalisme, dat de arbei-
bersbeweging zoo niet geheel mach
teloos zal nederliggen dan toch
weinig tegenstand zal kunnen bieden.
Direct na den oorlog zal er waar
schijnlijk een korte tijd van groote
bedrijvigheid aanbreken, om het
vele ontbrekende zoo spoedig mo
gelijk aan te vullen, maar de koop
kracht zal ontbreken. De magazijnen
zullen weer gevuld worden, maar
er zal dadelijk tengevolge van de
algemeene verarming geen koop
kracht meer zijn. Nu is het de taak
der arbeiders in. die korte periode
van bedrijvigheid hun slag te slaan;
op moreel gebied hebben de staats
lieden ons een mooi voorbeeld
gegeven. Trouwbreuk enz. worden
door hen niet meer afgekeurd, laten
wij in ons voordeel hun voorbeeld
maar volgen en de boel gedurende
bovengenoemde periode maar in de
war sturen en desorganisatie bren
gen. Daarin ligt ons behoud, want
anders gaan we geheel ten onder.
Ge hebt te kiezen tusschen de
nederlaag zonder strijd of misschien
eene overwinning als gevolg van
een vreeselijken, door U met tegen
zin ge voerden strijd met middelen
die U tegen de borst stuiten maar
het kan niet anders! Na de periode
van bedrijvigheid zal er spoedig een
volgen van depressie van werkloos
heid. Dan moeten de arbeiders sterk
staan door in de voorgaande zich
daartegen te wapenen. Daarvoor
zullen offers gebracht moeten wor
den, maar ziet daar niet tegen op
want als gij die vrijwillig brengt
dan komen ze te uwen voordeele
en zoo ge dat niet doet, dan zullen
ze U toch kort daarna afgedwongen
worden, maar dan zonder dat ge
er eenig voordeel mee bereikt.
Bij het debat meende de heer
Rem dat de spreker gesproken had
als revolutionnair socialist en daarom
had hij gewen scht, dat deze ook
dienstweigeraars de hand boven hr t
hoofd zou gehouden hebben. Direct
kwam de aanwezige luitenant tot
den voorzitter met het verzoek den
Lachen, praten en schertsen op
commando, dag in dag uit. Als ik U
nu aanzie, valt het me op: ik ken
u eigenlijk nog in 't geheel niet..
Heel vleiend, dacht ik met
eenige bitterheid.
En toch zijt gij voor mij als
een broeder, ik denk voordurenc
aan u alsof U mij helpen moest
Het doet me zoo goed, dat U bij
mij is, want ik weet dat U vriend
schap voor me gevoelt, dat ik 'CJ
vertrouwen kan. Waarom zou ik
ook aarzelen U is tochMaar
relpt U mij toch, onderbrak zij,
terwijl een blos haar wangen over
toog.... ik sta zoo hulpeloos tegen
over U, en ik schaam mij. Wat
kan ik er aan doen, dat het zien
van uw vriend duizenderlei gevoe
ens in mij heeft wakker geroepen?
k ben geen lichtzinnige vrouw, ik
leb zooveel geleden en gestreden,
en doe dat nu meer dan ooit.
Ik zag haar aan en wist dat zij
de waarheid sprak.
Sinds dien, weet ik eigenlijk niet
meer hoe te handelen. Dan vecht
ik met met me zelf en hoop, dat ik
van deze kwelling verlost mag
worden, dan weer komt een gevoel
van oneindig geluk over mij
Dan kan ik slechts de oogen sluiten
en voor me heen droomen. Zegt u
eens, heeft u dat van mij gedacht
Ben ik niet als een kind?"
Ik zweegik, kon geen woord
uitbrengen. Deze lijdende lieflijkheid
die onder tranen lachte, en placht
te schertsen als het hart bloedde,
werkte betoverend op mij
Spreekt U toch?
Laat ik uw zwijgende, trouwe
dienaar zijn, zeide ik.
Ze bedankte met een knikje, maar
debater te beletten op dien toon
voort te gaan. De heer Rem zeide
verder, dat het hem trof, dat
de leden der afdeeling Velsen zoo
meegaand waren ten opzichte der
Christelijke vakvereenigingen.
Nadat de heer Stenhuis geant
woord had, sloot de voorzitter de
vergadering met een woord van
dank aan spreker en aanwezigen.
Schoolcommissie. De Plaatse
lijke Schoolcommissie hield Maandag
avond een openbare vergadering ten
raadhuize.
De ingekomen stukken geven geen
aanleiding tot besprekingen en wor
den voor kennisgeving aangenomen.
In bespreking komt het voorstel
van den heer Olie inzake het onder
wijs aan achterlijke kinderen. De
heer Olie licht zijn voorstel toe.
Spreker achtte het wenschelijk dat
voor deze zaak een commissie werd
benoemd, niet om de mindere acti
viteit der Schoolcommissie, maar
om dat zij slechts een adviseerende
commissie is. In die commissie zou
spreker gaarne zien twee leden der
Schoolcommissie, een Hoofd van
eene school en een onderwijzeres
of onderwijzer. De heer Olie heeft
een onderzoek ingesteld en deelt
mede dat te IJmuiden een bepaalde
klasse voor het onderwijs aan
achterlijke kinderen best kan tot
stand komen. Spreker hoopt dat zijn
voorstel aangenomen wordt, opdat
deze kinderen beter onderlegd het
leven door kunnen gaan-
Jonk vr. van Tuyll vraagt of niet
een arts in deze commissie dient
opgenomen.
De heer Olie acht dit overbodig.
De heer Zegel juicht het voorste
zeer toe. 't Is niet alleen in 't belang
der achterlijke kinderen, maar ook
van de andere leerlingen, omdat de
eersten het onderwijs tegenhouden.
De Voorzitter is het daarmede eens.
Het voorstel van den heer Olie
wordt met algemeene stemmen
aangenomen.
In de Commissie ad hoe worden
benoemd de heer C. G. Olie en Mevr.
Polderman uit de Schoolcommissie
benevens de heer C. Klap, Hoofd
van school C en Mevr. Roelse. De
heer Olie zal als voorzitter der
commissie optreden.
Thans komt in bespreking een
onderzoek naar het M. U. L. Onder-
wijsin deze gemeente. Mevr. Pronker,
die deze zaak ter sprake brengt,
merkt op dat herhaaldelijk gevraagd
wordt naar de stichting van een
Hoogere Burger School in deze
gemeente.
Mevr. Pronker zou echter gaarne
weten of het M. U. L. Onderwijs
in deze gemeente voldoende is
opdat er voldoende onderwijs ver
strekt wordt voor de toelatings
examen tot de H. B. S.
het lachje om haar lippen werd
droevig. De tijd is kostbaar, zei ze
smartelijk, laten we nu alles voor
elkaar ophelderen. U hebt van uw
vriend alles gehoord, dat wil zeggen
al wat hij weet.
Ik ben van de wereld afgesloten,
ik durf niemand naar hem tervagen.
Is hij hier? Wat doet hij? KentU
hem lang? Gelooft U, dat hij ge
lukkig is?
Ik vertelde haar in korte woorden
wat ik vertellen mocht. De vraag,
of hij gelukkig was wilde ik ont
wijken, doch ze vroeg het mij nog
eens.
Hij vermijdt daarover te
spreken, antwoordde ik, maar voor
zoover ik er over oordeelen kan
is hij het niet.
Een rilling voor haar door de
leden, haar hoofd zonk zwaar in de
kussens neer.
Spreekt hij over mij vroeg zij.
Niet vaak loog ik.
En hoe spreekt hij over mij
Dat was een moeilijke vraag. Ik
vond het best te zwijgen.
- U antwoordt niet. Daarmede
beeft uw oordeel geveld. Natuurlijk,
hij veracht me.
-Dat zeker niet, riep ik.
-Neen, wat zegt gij, neen? na
alles wat ik hem heb aangedaan? Hoe
zou bij anders kunnen
- Hij kent slechts een wensch
en dat is: gelukkig te zien, doch
hij vreest dat gij het niet zijt.
Ze verborg het gelaat in de handen.
Het begon geheel en al donker
te worden, buiten werden de lan
taarns aangestoken, een eigenaar
dige schemering speelde door het
vertrek, vrees door den gouverneur
verrast te worden wilde niet wijken.
De heer Olie merkt op dat z.i. de
gelegenheid om zich te bekwamen
voor het ad missie-examen hier vol
doende is. Wanneer de H. B, S.
hier eenmaal is, zal inzake het
uitgebreid Lager onderwijs wel aan
de behoefte worden voldaan.
Mevr. Pronker acht de opleiding
niet voldoende. Zij zou minstens
drie U. L. O. scholen in de gemeente
wenschen, n.l. te IJmuiden, Velsen
en Santpoort,
De heer Bus is ook van meening
dat Velsen Uitgebreid Lager Onder
wijs noodig heeft. Jonkvr. van Tuyll
eveneens, wellicht zouden dan min
der jongelui de Normaalschool be
zoeken, waar allen toch niet door-
studeeren.
Besloten wordt deze kwestie
nader te onderzoeken en zich dan
te dezer zake tot B. en W. te
wenden.
Bij de rondvraag vraagt de heer
Olie, of het, afgescheiden van alle
persoonlijkheid, niet wenschelijk is,
dat den leden, die door werkzaam
heden of anderzins niet ter verga
dering komen, gevraagd wordt, hun
mandaat ter beschikking te stellen.
Niemand is daartegen.
Op een tweede vraag van den
heer Olie, inzake de commissie voor
het handwerkonderwijs, antwoordt
Mevr. Pronker dat de commissie
haar taak begonnen is.
De heer Olie informeert tenslotte
naar de tijdelijke krachten aan
school D.
Het schrijven aan den Raad
dien aangaande wordt voorgelezen.
Daarop is geen antwoord ontvangen.
Mevr. Polderman brengt de school-
baden tei sprake. De commissie
voor deze zaak wenschte de school-
baden te Wijkeroog, die zeer goed
geslaagd zijn, 't geheele jaar te
doen plaats hebben en ook te IJmui-
dee, waar thans een badhuis is, de
schoolbaden in te voeren. Zij vraagt
daartoe de steuD der Schoolcom
missie. Besloten wordt instemming
daarmede te betuigen.
Hierna wordt de vergadering ge-
gesloten.
Personalia. Jhr. mr. J. W. G.
Boreel van Hogelanden alhier heeft
bedankt als voorzitter van de Nederl.
Maatschappij voor Tuinbouw- en
Plantkunde.
Normaalschool. De inrichting
van eenige lokalen van school E
tot Normaalschool wordt door het
gemeentebestuur in eigen beheer
uitgevoerd.
Kiescollege. Bij de Zondag ge
houden stemming voor vier leden
van het kiescollege der Ned. Herv.
Gemeente zijn de aftredende leden,
de heeren H. van Heijst, A. Hille
en J. Smit alhier en Joh. v. d. Pijl
te Yelseroord, herkozen.
Kom tot U zelf mevrouw, zeide
ik langzaam, als men binnen kwam,
zou men uwe tranen zien."
Ze hoorde me niet, doch mompel
de een woord voor zich uit, dat zij
steeds herhaalde. Aanvankelijk ver
stond ik het niet, en ik moest
nauwkeurig luistereu. „Vader, va
der 1" klonk het klagend.
Ik zou niet graag, in je plaats
wezen, oude heer, met deze ver
antwoording, op het geweten, dacht ik
en weer kwam het warnet van
raadselen op, dat ik vergeefs poogde
te ontwarren.
Beste mevrouw, verzocht ik
nog eens.
Ja U hebt gelijk, zei ze en
sprong op, „als men mij zoo zou
vinden, zou ik en U waarschijnlijk
in groote moeilijkheden komen.
Ze schelde. „Licht" beval zij den
aediende en niets verried, wat er
in haar omging.
Toen het licht opgestoken was,
riep ze tot den bediende: Wacht
even. Vraag mijnheer die hier te
genover zit, of hij direct even wil
hier komen. Ik moet hem om raad
vragen.
Verschrikt zag ik haar aan. „Wat
een zonderling idéé".
Weest U maar niet angstig,
zei ze, terwijl ze tegenover mij ging
zitten.
„Ik heb toevallig gehoord, dat
mijn man naar een der domeinen
gegaan is, om inspectie te houden.
Mijn man houdt van verrassingen,
ging ze bitter lachend voort, niemand
weet, waar hij is, niemand weet
hoelaat hij thuis komt of heengaat.
(Wordt vervolgt).
