ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
vooruitbetaling
No. 448.
Zaterdag 28 Februari 1920
5« Jaargang
Abonnementsprijs80 ets., per 3 maanden, franco per
post 95 ets., voor bet Buitenland f 1.26. Abonnementen
worden aangenomen aan het Bureau en hg d» Agenten
Tot plaats!sg ran advertentie» vaa buiten de gemeente
VELSEN in dit blad i# uitsluitend gerechtigd het
Advertentiebureau P. F. C. ROE1SE, IJKUIDEN.
Yerschijnt Woensdags en Zaterdags
Uitgave van de Nsansü. Venn. Uitgevers Mij. „Damden"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
N. V. Drukkerij Sinjewei, Willemsplei» 11, Ilmuiden
Telefoon 153
ADVERTENTIÊN va* 1—6 regels f 1.— ledereregel
meer 20 ets. Kleine advertentiön en familieberichten
10 ets per regel bij vooruitbetaling. Ingezonden mede-
deelingen 25 ets. per regel. Advertentieeontraeten
tegen zeer billijk tarief, Advarteritife n -. f e H 9 k 'm
ts .awüsJsït W0ÏN8DAG ZATERDAG 1 vvt »a
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
EERSTE BLAD.
Kleine advertenties
en familieberichten kosten bij
slechts 10 cent per regel.
Dringend verzoek
om bij verhuizing het oude
en het nieuwe adieB, NIET aan
den looper, doch aan ons bureau
WILLEMSPLEIN 11, op te
geven, De Administratie»
Kaadseverzicht.
Zitting van 24 Februari.
Dure asperges zijn voor ons niet
of »og niet te bekomen, dus eten
we raapstelen. Men zou ook kunnen
zeggen„beter een haf ei dan een
lodige dop". Zie daar de beginsel
verklaring, het princiep of de
beginselloosheid van de vertegen
woordigers van den Economiachen
Bond in onzen raad. 't Is een stand
punt, da's zeker, doch 89», dat we
in dit geval den Economischer
bonders niet benijden, 's Is econo
misch, de raapstelen, die goedkooper
zijn, te eten, al krijg ja er koliek
van en de asperges voor anderen
te laten; 't ia ook economisch een
half ei te prefereeeren boven de
ledige dop, doch principieel is 't
niet, althans niet in aangelegen
heden, waar hot prücipe moet
spreken.
Bij monde van Mevr. Beers were
verklaard, dat de fractie van dea
Economischer! Boud zon stemmen
vóór een subsidie van f 5000 'a jaars,
gedurende 25 j aar, aan de te stichten
Mariasticating, ofschoon msn vol
strekt geen voorstander van zoo
danige insteliing was, doch alleen
op de overweging, dat in afzien baren
t|jd nog niet tot den bouw van een
gemeentelijk ziekenhuis zou kunnen
worden overgegaan.
De vraag is gewettigd of het
systeem aanbeveling verdient om
zelfs met groots kesien te aanvaar
de», dat wat men niet wenscht ec
niet in het a'gemaen belang acht,
omdat men het betere niet op staan-
den voet kan bekomen. Wg zouden
meenen van niet en we meenen in
twijfel te mogen trekken of de
Economische Bonders, die met den
Vrijzinnig Democraat, Br. Hesliug»,
hier den doorslrg hebben gegeven
onze gemeente een dienst hebben
bewezen door de Btichtiog van een
R K. ziekenhuis met behulp van
gemeentegeld te he'pec bevorderen
en waarvan het gevolg zal kunnen
zijn, dat voor goed van een ge
meentelijk ziekenhuis zal moeten
worden afgezien.
'tWas ditmaal de heer NijsseD
die de kat de bel aanbond en eigen
lek geheel buiten de agenda om het
voorstel ter taf I bracht om thans
een beslissing te nemen in de
subsidieaanvrage. We erkennen
gaarne, dat de Mariastichting te
Haarlem recht had eindelek een
definitieve beslissing op haar ver
zoek om subsidie te ontvangen
doch het vragen daarnaar kwam
niet op de agenda voor.
Krachtiger dan de houding dar
Economische Bonders bij den
heer Heslinga heeft zeker medische
overweging den doorslag gegeven
kwam ons de houding voor van
den keer Wardenaar. Ofschoon we
hem zyn motieven niet hebben
hooren ontvouwen, stemde hy als
anti-revolutionair tegen, terwijl de
Ant. Rev. en Chr. Hist. Vermeulen en
Junnebier vóór de subsidie hebben
gestemd, 't Doet goed zelfstandig
denkende en zelfstandig oorde8lende
mcnschen in den raad te zien en
te hooren. Van den heer Laan
mochten wij aiet anders verwach
ten, dan dat hij tegen zou stemmen.
Naar een oppervlakkige 'oeoor-
deeling we kendende nieuw
aangewezen raadsleden niet eu
hebben ook hun spreektalent nog
niet kunnen toetsen maken
belde keeren toch wel den indruk
geen mannen te zijn die aan lei
banden moeten loopen. Hopea we
ons niet te vergissen en moge de
raad in deze beide mannen een
paar degelijke raadsleden rijker
;eworden zjjn.
Een langdurige en voor onze
gemeente belangrijke discussie,
omdat het onderworp zoo urgent
s, is ook gevoerd over de benoe
ming en de benoembaarheid van
jurgemeesters.Hetgemeentebestuur
van Behagen heeft zich tot de
regeering gewend met het verzoek
tot wijziging van artikel 59 der
Gemeentewet in dien z o, Cat aan
do ingezetenen ten opzichre van
de bttrgemeestersbenoenm-g raede-
zeggingsschap wordt toegekend.
Art. 59 der Gemeentewet zegt:
De burgemeester wordt door Ons,
voor den tijd van zes jaren benoemd"
H«t verzoek ---an Sebagens ge
meentebestuur ve'srhijst in een
eigenaardig licht aan de hana v&n
art. 61 der Gemeentewet, waarin
staat
„Niemand is tot burgemeester
„benoembaar, ds-i die mannelijk
„Nederlander is; niet bij rechterlijke
„uitspraak de b-schikking of het
„beheer van zijn gooderen heeft
„verloren, noch van de verkiesbaar
heid ontzet is, den ouderdom van
„vijf en twintig jaren heeft vervuld
iHjyaaiofttt»* ia dar gt>
Is 't nu niet wonderlijk, dat bij
acht van de tien benoemingen het
gemeentebelang medebrengt,althans
oogensehjjnl^jk medebrengt, dat van
het voorschrift in de eerste alinea
van art. 61 moet worden, althans
wordt afgeweken. Wat voorschrift
is en dus regel moet zijn is feitelijk
uitzondering geworden. De gevallen
dat een ingezetene tot burgemeester
der gem-rente wordt benoemd zjjn
zoo zeldzaam, dat, wat wet of regel
moest zijn, groote uitzondering is
geworden, waaruit de zuivere con
clusie gnrokken moet worden, dat
het benoemen van een ingezetene
tot burgemeister, a's zijnde in het
belang dier gemeente, een unicum
is geworden, en het balang van een
gemeente schijnt mede te brepge»,
dat men een outsider ziet a&nge
wezen. Men moet daarbij aannemeD,
dat degene, die benoemt, de Koning
of de KoningiD, zij het dan op
voordracst van de regeering, de
belangen van iedere gemeente zoo
danig kent, dat zy de behartiging
daarvan in de meeste gevallen niet
aan een ingezetene opdraagt, doch
aan iemand, die de gemeente,
wsarin hij benoemd wordt, dikwijls
slechts bg name kent, m. a. w. dat
vreemde oogen de gemeente moeten
dwingen.
We weten allen te goed, dat zulks
noch in theorie en allerminst in de
practtjk het geval is en de misluk
kingen in het aanwyzen van Bur
gemeesters, bu de afwijking rege
en het voorschrift uitzondering is
geworden, zyn zóóvele, al treden ze
niet altijd zoo naar buiten, dat de
vraag gewettigd is of het niet ver
standiger zou zyn terug te keeren
tot de verplichting van het voor
schrift en de afwyking weder to
groote uitzondering te maken.
Thans wordt ons een Burgemees
ter op dak gestuurd, zooals men
zich ee» postdirecteur, een commis
saris van politie, een commies der
belastingen e. a. ziet toegewezen,
d.w.z.de benoemde is een ambtenaar.
En nu weten we, dat by ambte-
yke benoemingen, tenzg van onbe-
nulligen aard of van anciënniteit,
gewoonlijk andere factoren spreken
dan het eenig noodige „het werke-
ïyke belang". Het zijn óf politieke,
öf finantieele öf en meest persoon-
lgke overwegingen, die den doorslag
geven, althans bij het meerendeel
der burgemeestersbenoemingen.
Hiermede te breken beoogt het
Schager adres. Het wil gebroken
zien met de onmondigheid der ge-
meenteD, om niet de minste zeg
gingschap te hebben, door wien men
zea achtereenvolgende jaren en
zoovele zestallen daarna geregeerd,
bestuurd zal worden, Want de zon
den, gebreken of fouten van een
burgemeester moeten wei vele en
zeer groote zyn, wil een herbenoe
ming uitblijven. Het adres van
Schagen's gemeentebestuur is o. i.
dus van groote beteekenis, ais het
iets meer uitwerkt, dan de aaadacht
trekken; wat we hopen.
De meeningen daarover in onze»
raad uitgesproken achten we van
voldoende beteekenis, om daarover
in een afzoaderiyk hoofdstuk nader
uit te wgder.
Piaatselij k N Ieiiw s.
IJMUIDEN.
De Kommies 3e kl. bg de
Directe Belastingen M. v. d. Kreeke
alhier is naar Vreeswijk verplaatst.
Aan de firma Van Vrede er
Bais alhier is opgedragen de instal
latie van het gemaal van den Hout-
rakpolder, wejfe stoomgemaal ver
anderd zal worden in een electrische
bemaüngs-inrichting.
Do af-i. Veisen en Omstreken
der Ned. Centrale Vereeniging tot
bestrydirg der Tuberculose hield
Woensdagavond in de Nieuwe Wil
lem Barendsz kaar eerste propagan
davergadering. De zaal was flink
bezet, hoewel de vergadering reeds
vroeg aanving.
De Voorzitter, de heer J. H. Unger
van Santpoort, sprak een openings
woord, waarin hy mededeelde dat
het aantal leden der afdeeling tot
240 was geklommen, welk getal
echter nog flink moet stggea.
Daarop verkreeg de spreker, Dr.
B. H. Vos, directeur van het Volks
sanatorium te Hellendoorn, het
woord.
Dr. Vos zeide dat het wel nood-
zakeiyk was den strgd tegen de
tuberculose aan te binden, want
ieder jaar sterven er in ons land
10 000 mensehen aan deze ziekte,
op elke 8 sterfgevallen is er één
aan de tuberculose. Er zyn in ons
land 50.000 tubereuloselgders.
Wy kennen de tuberculose in
verschillende vormen, voernamaiyk
in deu vorm van longtubereulose.
De menschen spreken van tering,
niet iedere tuberculoseiyder heeft
echter tering.
De tering is een geval van long
tuberculose met beslist doodeiyken
afloop. Andere vormen van tuber
culose zyn die van de gewrichten
de klieren, de hersenen en dé huitl
(lupus of wolf.) Van iedere 100
gevallen zyn er echter 64 longtn
berculose.
Spreker behandelt dan de vraag
hoe men tuberculose krygt? Velen
vinden de oplossing heel gemakke
ïykde ziekte is erfeiyk. Dit is
echter niet juist, de tuberculose
ontstaat door levende ziektekiemen
die va» buiten af in het lichaam
komen. Spreker licht dit uitvoerig
foe, herinnert aan de ontdekking
vau den tuberkel-bacil door Robert
ioch, hoe miiiioenen tuberkels noo-
aig zijn om den mecscb tot ees
tuberculoselijder te maken. Besmet
met de bacillen zjjn 70—80 procent
der menschen, maar gelukkig is
het weerstandsvermogen van de
meeste menschen zóó, dat zg de»
stryd doorstaan en geen lijders
worden.
De bacillen leven het best in
vocht, duisternis en onzuivere lucht,
u het zonlicht worden zy binnen
een kwaitier gedood. De strijd tegen
de tuberculose moet dus allereerst
zjjn een strijd tot verbetering der
volkshuisvesting. Verder zgu noodig
goede voeding en een krachtig weer
standsvermogen.
Bit weersJandsvermogen kan op
verschillende wijzen worden ver
zwakt, door ziekte (de griep vooral
maakte veel menschen tuberculose
ijdere), zorg, verdriet, alcohol, on
gezonde arbeid, overspanning, kou
vatten enz.
Spreker komt hierna tot bestry-
ding der tuberculose. De tuberculose
is besmettelijk, zy is te genezen en
te voorkomen. Natuurlijk niet altijd,
maar in, vel. gevallen wel, vooral
in de gezinnen van tuberculoselij
ders. Reinheid* licht, zod en lucht
zyn noodig, voorts bestrijding der
kwakzalverij, hulp van de overheid
De alcohol is een bondgenoot van
je tuberculose, immer-' by 1000
stergevallen aan tuberculose zyn
357 kellners en 314 herbergiers,
tegen b.v. slechts 57 predikanten.
Spreker somt dan op wat de ver
eeniging aih;er kan doen, wijst op
de noodzake'ijkheid van het con
isuitatieburesu en het werk der
huisbozoekster, wat deze te doen
heeft in de gezinnen enz, Hy hoopt
dat er nog veie leden zullen komen,
want de regeering betaalt voor ieder
lid nog eens zooveel.
Na de pauze vertoonde Dr. Vos
oen asnt&l lichtbeelden van sana
toria, lighalien, bosch- en buiten
scholen, enz., voorts een aantal
belangwekkecdestatistiekea.waarby
heel duideiyk werd aangetoond van
hoe grooten invloed een goede wo
ning, goede voeding, een hehooriyk
loon voer de arbeiders, het myden
van den alcohol in den stryd tegen
de tuberculose is.
De voorzitter bracht Dr. Vos een
woord van harteiyken dank voor
zyn kosbeiyke uiteenzetting. De
aanwezigen waren het daar zeker
mede eens want een warm applaus
klonk na het iaatstvertoonde plaatje.
Onder de aanwezigen waren de
burgemeester met zyn echtgenoote
en de secretaris der Gezondheids
commissie.
Het bouwen van een kantoor
gebouw met werkplaats voor den
motorbootdienst van den heer J, Los
aan de kade nabij het Sluispiein,
is opgedragen aan de keeren Zyp
en Hamburg alhier.
Het verbouwen van een pak
huis, vroeger behoorende aan de
reederjj Zaanstroom, aan de Trawler
kade tot winkelhuis, voor rekening
van den heer Jac. van Beelen, is
opgedragen aan de heeren Homburg
en Kramer alhier.
De ledenvergadering der afd.
Veisen ea Omstreken van de Ned
Vereeniging tot bestryding der
Tuberculose, welke Woensdagavond
na de lezing van Dr. Vos zou plaats
hebben, is niet doorgegaan.
Deze zal nu plaats hebben op
Maandag 8 Maart a.s., wederom in
de Nieuwe Willem Barendsz alhier,
Wy vernemen dat de vereeniging
Woensdagavond 25 nieuwe leden
heeft gewonnen.
Woensdagavond hield de afdae
ling Veisen van des Nationalen
Bond van Handels- en Kantoor
bedienden „Mercurius" haar jaar-
jjksehe algemeene vergadering.
Door den secretaris en penning
meester ward verslag uitgebracht
van de verriehtingan en van den
finantieelen toestand der afdeeling
ovtr het afgeloopen jaar. Beide
verslagen werden goedgekeurd, ©e
penningmeester werd gedechargeerd
voor zgu gehouden beheer. Als
voorzitter werd, in plaats van den
heer L. H. Reuses, gekozen de heer
de Ha»B, terwijl de heer Jac
Schiip als lid in het bestuur word
herkozen. Wegens uitbreiding van
het bestuur met 2 leden, werden
gekozen mejoff/euw 0. Kuneken en
de heer G. Zweers Jr.
Tot leden van de Propaganda-
Commissie, waarin de heer J. Mun
tendam nog zitting heeft, werden in
de plaats der aftredenden gekozen
mejuffrouw A. Nierop en da heeren
G. H. Porrlnga en G. van Straten.
Bes-loten werd een erquette te
ronden inzake vacantia actie.
In verband met de nienw inge
stelde contributie-regeling in den
bond werden enkele wyaigisgen in
do ontwerp-statuten e» huishoudelgk
regiement voorgesteld en goedge
keurd.
Na enkele besprekingen van huis
noudeiyken aard werd de geani
meerde vergadering te circa 10.30
uur gesloten.
Winterlezing,
Wat kunnen wy mensehea met
een doorsnee gezond verstand toch
eigeniyk »og slecht lezen. Zeker,
ws kunnen de woorden en zinnen
wel in ons opnemen, dosh verder
dan de interesse voor het geschre
ven verhaal gaat gewoonlijk onze
boUngsteliiig niet. En als het ver-
haai niet boeiend is, verdwijnt
spoedig de belangstelling ea leggen
we het boek maar al te vaak onuit-
gokzeu weg. Hoe benjjden we
daarom hen, die de kunst van lezen
zooveel beter verstaan, wien het
niet om het verhaal, doch in de
eerste plaats om de strekking te
doen is. Die zich geheel kunnen
verplaatsen in het zielsleven van
den schrgver of de sehryfster en
daarom medeleven in de bedoelingen
en de gedachtengasg van auteurs.
Zy zien in de beschreven personen
levende wezens en trachten zich te
verklaren waarom zy zóó zijn en
zóó doen en waarom zy niet anders
kunnen. Z§ begrgpen ze daardoor
veel beter en gevoelen, dat de auteur
zyu personen niet anders heeft
kunnen uitbeelden. Tot zulke lezers
behoort ook Dr. H. F. Obermann
van Heemstede, die ons Donderdag
avond de schoonheden van een
Zweedsch boek heeft onthuld
Schoonheden, die wg gewone lc-zers
er niet in hebben vermogen te
ontdekken. Sprekers als Dr. Ober
mann leeren ons, boe we lezen
moeten. Hoe we moeten trachten
re begrgpen, waarom en met welk
verheven doel de anteur onze aan
dacht is komen vragen, niet om
ons eenige afleiding te bezorgen,
doch om ons vertrouwd te maken
met de idee, dat hy iets tot ons
iuneriyk heeft te zeggen, om ons
te doen zien, hoe we wel en hoe
we niet behooren te zyn en te
leven.
Zulke auteurs, die niet langs de
de oppervlakte of den zelfkant van
hot leven gaan, doch de diepste
roerselen van het menscheiyk doen
en laten peilen, zy geven ons wijze
levenslessen in boek- en romanvorm
De kern er van ontgaat echter
meesttyds ons vluchtig denkende,
haastig levende menschen, De kern
wordt ontdekt door denkers als de
spreker van Donderdagavond.
Dr. Obermann heeft ons de groote
waarde, de diepe beteekenis ver
klaard van het meesterwerk van
Seima Lagerloff, genaamd Gösta
ïerung er. we houden ons overtuigd,
dat ieder, oie na cie t.-o-uende uit
eenzetting van de gedaeHengang in
eze roman, bet boek opnieuw ter
land zal nem;?n, daar intenser van
zal genieter), dan ooit daarvoor.
Wij zyn sprekers als Dr. Ober
mann zeer veel verplicht, dat 2lj ons
in staat stellen, goede lectuur te lee
ren verstaan en begrypen. Met
groote onverdeelde aandacht werd
de keurige voordracht gevolgd.
- Voor de op7oariugvan „Dolle
ïans" tgders dtn tooueelwedstryd
te Hoogsveen ie aan do Tocueel-
vereen. „Varia" alhier een tweede
prijs toegekend. Aan den heer P.
Siajewel alhier wtid de prijs uit
gereikt, beschikbaar gesteld voor
de mooiste t.ooneeldcco.ratie gedu
rende dezen toonee.wedstryd.
- Tot voorzitt er van de Woning
stichting „PatrinconiEm" is, in de
plaats van dea beer J. v. d. Steen,
gekozon de heer J. Feitsma, e» als
secretaris de heer P. 8. v. d. PItat.
Na een kortstondig bestaan
is de onlangs alhier opgerichte
Oratoriumvereeniging weder ontbon
den.
Van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen heeft ieder allicht
eens gehoord. Maar niet ieder heeft
zich de moeite getroost, eens na te
gaan, welk aandeel deze instelling,
sedert 1784, in de volksopvoeding
van ons land heeft gehad.
Hoe zy altyd op de bres heelt
gestaan, waar 't gold de lees- en on
derzoek in gelust, de spav zin en meer
dezer deugden aaa te wakkeren;
om, naar haar vermogen, alles, wat
zedelijk en maatschappelijke ver
heffing bedoelde, moreel en floantiëel
te steunen.
En bu worden er gevonden, die
in de kalme wyze, waarop 't Nut
werkt, eenige bedenking vinden.
Maar zou het in dezen rusteloos
gejaagden tijd zoo te betreuren zgn,
dat er nog worden gevonden, die
hunne kalmte hebben weten te be
waren; die desondanks op een ver
leden kunnen bogen, dat getnigt
van onmiskenbare bloei en gestadige
vooruitgang?
Hoe het zij: het. Nat heeft der'
tyden storm getrotseerd en kan met
voldoening op z'n arbeid terngzien.
En wanneer dan ook Woensdag a.s.
vanwege het departement IJmuiden
een volks-voordiacht-avond wordt
gehouden, dan wekken we ieder
op tot bijwoning, opdat daar een
indruk kan worden vt-rkregen van
de wyze, waarop de M&atschappy
door dergeiyke voordrachten de
volksontwikkeling meent te dienen.
Dat men zich ni> t late weerhouden
door de omstandigheid, dat ie in
een „kerk"gebouw wordt gehouden;
dit is louter een gevolg van onze
ervaring, dat dergeiyke voordrach
ten het best kuunen worden gevolgd
en het meest tot hun recht kernen
in eene rustig-stille omgeving.
VELSEROOR».
Tegen een juffrouw in den
Willemsbeekweg alhier is proces
verbaal opgemaakt wegens het lich
ten van den muntgasmeter, waarnit
z|j een bedrag van f 15 had genomen.
De Christ. IJmuider Besturen
Bond vergaderde Woensdagavond
in de Geref. Kerk alhier.
Door den Secretaris, de keer M.
Dykhuizen, werd eei woord van
hulde gebracht aan den vertrokken
voorzitter, de heer J. v. d. Steen,
die hier zeer veel voor de Chr.
Vakbeweging heeft gedaan en die
daarvan de leidende kracht in de
gemeente was.
Hy hoopte dat dit verlies in een
opzicht winst zou zgn, n.l. dat de
andere bestnurders zich met meer
kracht zenden geven.
IJMUIDËR COURANT
„Van dit laatste voorschrift kan, in het
„beinng dor gemeente, worden afge
„weken."