ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Bericht aan adverteerders
vooruitbetaling
No. 449.
Woensdag 3 Maart 1920
5e Jaargang
Abonnementsprijs SO ets., per 3 maanden, franeo per
post 95 ets., voor toet Buitenland f 1.26, Abonnementen
worden aangenomen aan toet Bureau en bjj Agenten
Tot plaatsing van advertentiBn ran buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het
Advertentiebureau P. F. C. B 01 L S E, IJMUIDEN.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Uitgave van de Naasai. Venn, Uitgevers Mg. „IJntuiden"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
N. Y. Drukkerij Sinjewel, Willemsplein 11, IJmuiden
Telefoon 153
ADVERTENTIlN van 1—i regels f 1.— Iedere regel
meer 20 ets. Kleine advertentiën en familieberichten
10 ets per regel bij vooruitbetaling. Ingezonden mede-
deelingen 25 ets. per regel. Advertentieeontraeten
tegen zeer billijk tarief. Advertentiën u i t e r 1 k in
te aenéen W0EN8BA9 sa ZATERDAG tot 9 aar v,jm
"Wegens de verplichte invoering van den vrijen Zaterdagmiddag
moet onze courant des Zaterdags vroeger klaar zijn en kunnen
wij voor advertenties, later ingezonden dan Vrijdagmiddag
4 uur, geen zekerheid geven, dat deze nog in het nummer
van Zaterdag worden opgenomen, De Administratie
Kleine advertenties
en familieberichten kosten bij
slechts 10 cent per regel.
Dringend verzoek
om bij verhuizing het oude
en het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bureau
WILLEMSPLMN 11, op te
geven. De Administratie.
OFFICIEEL.
Communiqué Duurtecommissie
In de afgeloopen week werd gedis
tribueerd
215 el katoen, 33 el molton,
20 el keper, 11 el flanel, 6 elpool-
bont, 9 theedoeken, 11 sloopen,
9 wollen dekens, 2 molton dekens.
De eerstvolgende verkoop zal
plaats hebben te IJmuiden op Dins
dag 16 Maart in het dienstgebouw
Willemsplein; te Velseroord op
Woensdag 17 Maart in de politie
post; op Donderdag 18 Maart te
Wjjkeroog ia het gebouwtje naast
de zusterschool Corverslaan en te
Santpoort op Vrijdag 19 Maart ia
de voormalige secretarie; te Velsen
op 19 Maart in het raadhuis.
Aangekomen is een Dart jj poolbeut
van prima kwaliteit a f075 par el
en gefestoneerde sloopen a f 1.25
per stuk.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Velsen brengen ter open
bare kennis dat ter Gemeente
secretarie ter inzage ligt een verzoek
met bijlagen van de Rubberfabriek
„Holland" te Velsen om vergunning
tot uitbreiding barer Rubberfabriek
door plaatsing van verschillende
werktuigen en een electromotor van
3 P. K. op het perceel kadastraal be
kend Gemeente Velsen. Sectie H
No. 4214, gelegen aan den Doodweg
L 24. Op Vrijdag, den 12 Maart 1920
des voormiddags te elf uren, zal
ten Gemeentehuize gelegenheid be
staan om bezwaren tegen dit
verzoek in te brengen en deze mon
deling en schriftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoeker als zij, die
bezwaren hebben, kannen gedurende
drie dagen voor het bovenver
melde tijdstip op de secretarie der
Gemeente kennis nemen van
de ter zake ingekomen schrifturen.
Voortsavwordt er aan herinnerd,
dat volgehs de bestaande jurispru
dentie niet tot het beroep gerechtigd
zjjn zjj, die niet overeenkomstig
artikel 7 der Hinderwet voor het
Gemeentebestuur of een of meer
zijner leden zijn verschenen, teneinde
hunne bezwaren m o n d e 1 i n g toe
te lichten.
Velsen, 27 Febr. 1920.
Burgemeester en Wethouders voorn.
de Burgemeester,
H. VER LORÏN VAN THEMAAT.
de Secretaris,
Th. J. WIJNOLDT DANIÉLS.
Van den Wachttoren.
Noord-Holland binnen vjjf
jaar onbewoonbaar!
Wij zfjn bezig met baggermolens
en afsluitdijken een nieuwe provineie
te veroveren; er is echter ook gevaar,
dat we een vruchtbaar gewest ver
liezen. De vijand heeft met legers
van millioenen zijn inval gedaan
en heeft zich overal in loepgraven
genesteld en bestookt van daaruit
onze bevolking. Hg heet malaria en
zijn soldaten zjjn de muggen, die
door hun beet het bloed vergiftigen
en een wel niet direct gevaarlijke
maar wel een zeer langdurige en
verzwakkende ziekte verwekken. Zij
nestelen in plassen en moerassen
en stinkslooten en vanuit die loop
graven bedreigen zij ons. Er is
allang over die ziekte geschreven
en men is ook al jaren bezig met
strijdplannen te maken, maar nu
eindelijk gaat de bestrjjdiEg ernstig
beginnen. De regeering is waakzaam
en paraat geworden en in de pro
vincie, die het meest te lijden heeft
zal de bestrijding kracht'g ter hand
genomen worden.
Er is in Haarlem een vergadering
van allerlei autoriteiten en genees-
heeren gehouden ais een krijgsraad
voor den veldtocht, die straks zal
beginnen. Volgens Br. Aldershcff
sterven er wel weinigen aan malaria
maar de ziekte bereoft velen hun
lichaams- en geestkracht. Volgens
Dr. Jenny Weyerman komt deze
ziekte weinig in andere provincies
voor, in Friesland o. a. slechts in
enkele gevallen aan de spoorlijn
Sneek—Leeuwarden. Middelburgen
omstrekeu hebbeu een vrji ernstige
malaria-epidemie. In Noord-Holland
is de toestand ernstig. Het zieken
fonds te Alkmaar heeft het vorige
jaar niet minder dan 118 Kilo kinine
verstrekt tegen malaria; bijna de
helft van het bedrag der medicijn
rekening van dit f inds diende voor
kinine. In Amsterdam is de buurt
over het IJ zeor aangetast en andere
buitenwijken evenzeer. Te Haarlem
breidt de ziekte zich uit enz. De
regeering heeft dan ook bevolen,
dat de Malariabestrijding in Noord-
Holland stevig aangepakt zal worden.
De ziekte ontstaat door een mugge-
beet en op da vergadering te Haar
lem werd dan ook aan de muggen
de oorlog verklaard. Zij moeten
opgezocht en uitgerooid worden. De
slooten moeten schoongemaakt en
gehouden worden. Alle donkere es
warme ruimten stallen en hokken
en bedsteden enz. moeten gezuiverd
worden. Bestrjjdingskoloanes zullen
op last van het rijk door de dorpen
trekken. Die kolonnes rij den m auto's
waarop in groote letters geschilderd
staat: Malariabestrijding. De bevol
king zal daardoor „oorlogszuchtig"
gemaakt worden. Het rijk stelde
reeds een ton beschikbaar voor de
bestriding. Jammer, dat bet mooie
en zachte voorjaar tegenwerkt. De
muggen verlaten toeh reeds hun
schuilplaatsen, om hun eerste broed
eieren te leggen. Zoo ernstig acht
Dr. Aldershoff den toestand, dathjj
zonder medewerking van het publiek
iu dezen strjjd Noord-Holland binnen
vjjf jaar misschien onbewoonbaar
acht.
Ons volk is echten aan stevig
ingrijpen der overheid, aan nieuwe
maatregelen, die natuurlijk lastig
zjjn, niet gewoon en verzet er zich
graag tegen. Aan Pruisischediseipline
en gehoorzaamheid zijn we, ook al
werken ze ten goede, niet gewend.
Bjj de bespreking verklaarden de
autoriteiten voorloopig van dringende
maatregelen te willen afzien. Volgens
hen toch komt men bij de Noord
Hollanders het verst met overleg
en een gemoedelijk woord! We
hooren de muggen al genoegelijk
gonzen bij die verklaring. Nog is er
voor hen geen gevaar! Ze kannen
voortgaan met hun steken het bloed
van velen te vergiftigen; men zal
gemoedelijk de sloten en stallen
vuil laten.
Als de geneesbeeren niet over
drijven en het kwaad inderdaad zoo
groot is, dan is krachtig optreden
der autoriteiten toch zeker plieht.
Kraeht en gemoedelijkheid zijn twee.
Gemoedelijkheid is goed, mits de
stok van ongemoedeltjke strengheid
bij de deur staat, ja al in de hand
wordt opgeheven. Het is echt Hol
landsen zulk een gemoedelijke be
strijding van een ziekte, die toch
zeker voortdurend aan duizenden
den lust om te laven en te werken
beneemt
De strijd tegen de Zuiderzee
begonnen.
Wij zijn begonnen met de droog
legging der zoiderzee. De eerste
kannonnen in den vorm van groote
baggermachines zjjn opgericht tegen
den vijand. In alle stilte heeft men
een begin gemaakt met een van de
grootste ondernemingen, die ooit
van ons rijk zjjn uitgegaan. Bij een
ander volk zou dat begin plechtig
en feesteljjk zijn geweest. Wij heb
ben geljjk ea zullen niet bij de eerste
maar bij de laatste schop slik uit
de Zuiderzee de bloemetjes buiten
zetten. Niet voor maar na den slag
viert men triumphfeesten.
De man van de drooglegging ia
de ingenieur, oud-minister, thans
nog kamerlid dr. O. Lely. Hij heeft
voor de Delftsebe studenten aller
lei wetenswaardigheden over de
drooglegging meegedeeld. Wij gaan
niet over één nacht ijs! Reeds in
1848 werd een afsluiting der Zui
derzee op het smalste gedeelte be
pleit. Daarna kwamen op geregelde
tijden commissies ea plannen. In
1877 werd het eerste wetsontwerp
tot droogmaking van het Züideijjko
gedeelte ingediend. Er zou nog heel
wat water door de Zuiderzee gaan,
voor dat wetsontwerp ook wet werd.
Zou het werk niet goedkoop door
het slib van den IJssl kunnen ge
schieden? Deze rivier werpt ieder
jaar 400000 M8 in de zee. Dr. Lely
heeft door een eenvoudig sommetje
aangetoond, dat deze arbeider wel
heel goedkoop maar ook uiterst
langzaam werkt.
Door het I Jselslib r jjst de bodem een
tiende millimeter per jaar. In 10000
jaar zou de bodem dus een Meter
gerezen zijn en eerst na 20000 a
30000 jaar zon de zee door land
ingenomen kannen zjjn.
Het zoutgehalte vanhet Ysselmeer
dat door de uitvoering van het plan
ontstaan zal, wordt, volgens Dr. Lely,
hoe langer hoe geringer. Men krijgt
eindelijk zoet water, wat voor de
watervoorziening van Friesland van
groot belang is. De drooglegging zal
een eind maken aan de Zuiderzee-
visseherjj. Haar opbrengst is jaar-
ljjks twee a drie millioen. Dit
bedrag is gering vergeleken bij de
aanwinst van zeer vruchtbaar land.
Het ontwerp tot droogmaking der
Zuiderzee is eigenljjk nog vrjj on
verwacht en met algemeene stem
men in '18 aangenomen. Dat iB vol
gens Dr. Lely te danken aan de
overstrooming in '16. Was daarbij
ook de dijk bij Muiden bezweken,
dan was de ramp niet te overzien
geweest en had zelfs de Haarlem
mermeer gevaar geloopen. De Zui
derzee heeft dus haar eind verhaast
en haar doodvonnis geteekend. Maar
bovendien was ons parlement er in
de oorlogsjaren aan gewoon geraakt,
om vele millioenen uit te geven.
Men was, naar Dr. Lely zeide, niet
meer zoo angstvallig in het voteeren
van groote bedragen.
Ie distributie kostte alleen 600
millioen per jaar; een uitgave van
300 millioen, over twintig verdeeld,
voor het Zuiderzeeplan, leek daarbij
maar een kleinigheid. Niet alleen
kamerledenhsbben deze eigenaardige
vrijgevigheid in de laatste jaren
geleerd. Wij geven allen thans mak-
keiijker vijf en twintig gulden dan
vroeger een tientje uit.
Dr. Lely sprak eindelijk de hoop
uit, dat men in de nieuwe provincie
meer rekening zou houden met de
eisehen der schoonheid en goeden
smaak als in de Haarlemmermeer
Deze provineie behoeft niet met
passer en liniaal in deelen geschei
den te worden met wegen en sloo
ten enz., die geen enkele bocht ken
nen en ook bij het bouwen van
dorpen en steden beeft men niet
alleen met .het nut en voordeel te
rekenen. Het oog wil ook watNiet
alleen onze waterbouwkundigen,
maar ook onze groote bouwkunste
naars mogen meewerken aan een
nieuw, rijk maar ook mooi gewest.
Plaatselijk Nieuws.
IJMUIDEN.
De Haariemsche rechtbank
veroordeelde A. v, Pketelbikker
alhier, wegens mishandeling tot
f 25 boete of 10 dagen en G. S.,
huisvrouw van J. T eveneens we
ger, s mishandeling tot flO boete of
5 iagen hechtenis.
De vorige week stond voor de
Haarlemsche Rechtbank terecht J.
B. W., 43 jaar, los werkman alhier,
dia op 11 Juli 1919 zich. 3/4 kist
schol ongeveer 75 pond fcad
toegeëigend ten nadeele van de N.V.
Visseherij Mij. „Union." Beki. moeat
een schuit van de maatschappij,
met drie andere z.g. „pakkers"
lossen en is het de gewoonte, ver
telde hij, dat de pakkers elk „een
zoodje" visch krijgen. Dasrhjj „aan
nemer" van de schuit was, had hjj
zelf zijn a&udeel niet gehad, maar
de 75 pond verdeeld onder de drie
andere pakkers.
Is 25 pond een zoodje? vroeg
de president, Mr. de Marees van
Swinderen.
Dat is een zoodje op IJmuideD,
Edelachtbare, antwoorde beklaagde.
Sommige readers geven geen visch
maar f5.
Daar de Rechtbank hst noodig
achtte in deze zaak nog een ge
tuige, die wel gedagvaard maar met
verschenen was, te hooren, werd
de verdere behandeling uitgesteld
tot 4 Maart.
Vervolgens moesten in het
beklaagdenbankje plaats nemen J.
C. K., visehkneeht alhier en R. T.
Tegen deze laatste werd verstek
verleend; daar hij op zee was, zooals
zijn medebeklaagde vertelde.
17 Juli 1919 vertoefden beiden in
de visebhal alhier en namen toen,
ten nadeele van den vischhandelaar
H.G., eenige schollen weg: „een
bakzoodje voor thuis bij de boter
ham", zei K. De waarde van 't
gestolenö was niet groot, ongeveer
f 1.50.
Het O.M. er op wijzende, dat deze
beklaagden samen ook nog vroeger
vischmanden en een partij schol
gestolen hsdden, eisehte tegen elk
f40 boete subs. 20 dag. hechtenis.
Bij de vorige week gehouden
aanbesteding voor het maken van
privaatgebouwtjes met bijkomende
werkzaamheden op de terreinen der
Visscherskaven alhier was inge
schreven door: Wed. P. v. Hejjst,
Velsen f 21000; KI. Zanderbeek,
f19723; J. G ten Broeke Jr., Vel
seroord, f 18400; fa. P. Heere Zn,,
alhier, f18350; J. Lindhont &J. de
Waard, alhier, 18320B. R, de Jong,
Castricum, f 17991J. J. Ruis en
G. J. van Wijngaarden, Velseroord,
f15685. De raming bedroeg f 13500.
Se Rijksveldwachter B. J.
Karame is 1 Maart j.l. van hier
naar Wijk aan Zee overgeplaatst.
Met ingang van 1 Maart j.l.
is de kommies 3e kl., bij de Directe
Belastingen M. Bazuin van hier naar
Deventer verplaatst.
De verplaatsing van den assistent
W. H. v. d. Meer van hier naar
'e-Gravenhage D. B. is ingetrokken.
VELSEROORD.
Nadat eerst van den bouw
was afgezien,'is thans door den
principaal besloten de garage te
Wijk aan Zee waarvan archi
tecten zijn de heeren H. W. J. Mey-
ran en Ant. ten Broeke te IJmuiden
te doen bouwen.
Be bouw is opgedragen aan de
laagste inschrijvers, de heeren J. J.
Ruis en G.J. van Wijngaarden al
hier, voor f11148.
VELSEN.
Donderdagavond had alhier
de derde Winterlezing plaats. Ds.
J. Netelenbos van Middelburg
sprak dezen avond over den dichter
P. A. de Geneatet.
De spreker begon met te herin
neren hoe Da Genestet in 1829 te
Amsterdam geboren werd en in
1861 te Roosendaal overleed. Het
leven gaf hem veel zonneschijn,
maar ook veel leed. Al vroeg ont
popte zich bij hem de gave tot
dichten, als jong gymnasiast gaf hjj
gedichten uit.
Zijn vader heeft hjj nooit gekend,
zjjn moeder ontviel hem vroeg.
Spreker citeert een gedicht van hem
over haar verscheiden en hoe hem
dit aangreep.
Spreker vertelde dan van De
Geo est et'8 jeugd, van zijn verblijf
bij den schilder Krusemaa, zijn stu
dietijd te Amsterdam. Zijn meest
geliefde leoraar was Dss Amorie
v. d. Hoeve». Theoloog in den sehool-
s»n zin is hjj nooit geworden en al
hield hjj van Horatius en Ovidius,
toch werd hij geen klassicus. Hij
hield 'f meest van de modernen,
van de Musset, Victor Hugo, de
Lamartise enz van Rüekert ver
taalde hjj menig vers. Wat de Ne-
derlandsche dichters betreft, hield hjj
meer van Huygens dan van Hooft,
terwijl bjj Cabs stelde boven Vendel.
Van zjjn tjjdgenooten hield hij het
meest van Beets en Bilderdjjk, maar
Da Costa stelde hjj boven allen.
Spreker noemt dan het oordeel van
enkelen over hem, o.a. van Ghantepie
de la Saussaye, die hem stelde
boven Beets.
Na zjjn studietjjd kortelijks ge
schetst te hebben, kwam spreker op
het begin van zjjn predikantsloop
baan te Delft. Zjjn talent als spreker
was zeer groot, al spoedig was de
Remonstrantsche kerk te klein. In
1852 huwde hjj met Mej. Bienfait
te Bloemsndaal. Het eerste geluk
wordt geschetst, hjj krijgt drie kin
deren en spreker citeert het gedicht
bjj de geboorte van zjjn zoon. Dan
komt de ziekte en het sterven van
zjjn vrouw, daarna van zijn zeontje.
Dan wordt hjj zelf lijdende, het
predikantsambt wordt hem te zwaar,
hjj neemt afscheid van Delft en
vestigt zich te Amsterdam. Daar
leerde hjj Potgieter en van Lennep
kennen, terwjjl hjj in Bloemsndaal
in aanraking kwam met Busken
Huet en Allard Fierson. In 1860
openbaarde zich eehter reeds het
ljjden dat hem ten grave zeu slee-
pen. De heerlijke natuur te Roosen
daal kon hem niet genezen, begin
Juni 1861 overleed hjj daar, waar
hjj ook rast en waar op een eenveu-
digen grafsteen, behalve zijn naam,
de levensspreuk van zjjn laatste
jaren staat gebeiteld: Fiat voluntas
„Uw wil geschiedde".
Wat is het geheimen de bekoor
lijkheid van De Genestet's poëzie?
Spreker noemt wat Busken Huet
zeide, n.l. dat hjj het leven van zjjn
tjjdgenooten heeft gezien en in ver
zen gebracht en van Sehaepman,
hoe hjj het Hollandsehe leven ver
rijkt heeft.
Spreker slaat dan een blik in het
zieleleven van den dichter, die in
zjjn verzen zijn g&nsche zic-l bloot
legt. Spreker citeert bet bekende
„Daar is geen priester, die
Hem verklaart".
Sehaepman valt dan dichter hier
over aan en stelt Afred de Musset,
die God ter verantwoording roept,
boven de Genestet. Spreker noemt
deze critiek onbarmhartig. In nog
meerdere opzichten is Sehaepman
onbillijk in zjjn critiek. Spieker
vraagt of ens land geen behoeft^
heeft aan frischheid en levenslust
Tegenover de hymnen van een Da
Gosta, die spreker voor geensehat-
ten zon willen missen, zou hjj
toch ook ongaarne missen de ge
dichten van De Genestet.
Spreker kwam daarna over des
dichters goeateljjken strjjd, waartoe
hjj eerst een beschouwing gaf van
den tjjd, waarin De Genestet leefde.
Het was de tjjd vn het Naturalisme,
van de moderne rich ngwaarin de
werken „Het leven van Jezus"
van Strauss en Renan de boeken
waren. Spreker herinnert aan de
voormannen der moderne lichting,
de koogleeraren Sihflten te Leiden,
Opzomer te Utrecht en Hoekstra te
Amsterdam.
De Genestet heelt in zjjn poezie
het meest de deakbeeiden van Prof.
Hoekstra naar voren gbbracht, zoo
als Busken Huet deed met die van
Scholten. Naast het determinisme
kende msn hier de „vermlttelungs"
theologie en sen verdeelde orthodoxe
richting. In zijn „Leekedichtjes"
hekelt De Genestet de verschillende
richtingen. Spreker wees er op boe
achter al zijn humor veel leed en
strjjd schuilt. Zijn twijfel belet o»b
hem in te deelen bjj een fractie.
Wjj kunnen hem noch liberaal,
noch modern noemen. De ondergang
van het supra-natnralisme heeft hjj
zeker zonder harteleed aangezien.
Het rjjke volle leven was voor hem
het groote wonder. Orthodox was
De Genestet allerminst, zegt spreker,
maar hjj erkende Christus noodig
te hebben. Daarom is spreker het
niet eens met Busken Huet, dat
De Geiestet tot de modernen be
hoorde. Ondanks dat in zjjn gedich
ten wel eens anders uitkomt, was
hg een man van geloof.
Spreker eindigde met het gedicht,
dat Bernard ter Haar aan De Ge
nestet bjj dieus verscheiden wijdde.
De talrjjke aanwezigen het
Gebouw voor Chr. Belangen was
geheel bezet volgden met groote
aandacht deze sehoone lezing van
den eminenten spreker over den
dichter, die nog altjjd een groote
plaats in vele harten inneemt.
Voor het examen nuttige
handwerken zjjn te 'sGravenhage
geslaagd de dames A. M. Greenewold
en D. H. Rem van hier,
Het woonhuis aan de Kanaal
kade, bewoond door den heer J. Pot,
werkmeester aan de papietfabriek,
zal vergroot worden. Het werk zal
in eigen beheer geschieden.
Aan de school voor Chr. Volks-
onderwjjs te Wjjkeroog zal met
ingang van 1 April a.s. een 7e leer
jaar werden verbonden, waarin o. a.
onderwjjs zal worden gegeven in
wiskunde, boekhouden, handels-
rekenen, correspondentie, Kngelsch
en stenografie.
De Ring Kennemerland van
het Ned. Jongelingsverbond hield
gisteravond een vergadering in het
Gebouw voor Chr. Belangen alhier.
Wij hopen hier Woensdag een
verslag van te geven.
UMUIDER COURANT
