ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Mo 69
Woensdag 29 Juni 1921
6e Jaargang
Tan den Wachttoren.
Een groote schoonmaak.
Wie een oude zaak 9verkrijgt,
een hals betrekt, waarin een gezin
lang gewoond heeft, een tain in
gebruik krijgt, door denzelfden
persoon jarenlang bewerkt, gaat
alles eerst eens nauwkeurig na en
dan maakt hij zijn plannen. Er moet
veel veranderd worden. Er moet
oen groote schoonmaak worden ge
houden. Allerlei fouten en verkeerd'
heden, die de voorganger niet meer
zag, worden dan opgeruimd.
Zoo heeft de jonge Sultan van
Djokja eok gedaan. Het is een
modern gevormde, flinke jonge man,
die b|j zijn bezoek aan ons land
onlangs een goeden indruk maakte.
Kort na zijn terugkeer is k$ zij a
vader opgevolgd en hjj heeft met
alleen de« scepter maar ook den
bezem ter hand genomen. Vroeger
moest ieder bruidje voor den Sultan
verschijnen en deze „annexeerde"
deze dan soms als zijn vrouw. Dit
gekke es schandelijke gebruik is
afgeschaft, de oude Sultan hield
er een groot aantal vechthanen en
kwartels op na met een vijftigtal
ambtenaren, om voor hen te zorgen.
De vechtdieren waren er meer om
de ambtenaren dan de ambtenaren
om da vogels. Deze rak van dienst
kostte dan ook schatten. De jonge
Sultan heeft de vogels aan
ambtenaren cadeau gegeven; ze
mogen ze nu uit eigen beurs voeren.
Aaa de onwettige verrijking van
vele ambtenaren, mogelijk door een
slordige regeling der fiaautifin, is
ook oen eind gemaakt. Ook heeft
de jonge Sultan een bureau voor
vrouwenzaken ingesteld, opdat de
mannes geen misbruik meer kunnen
maken va* hun Mt»«hl over vrou
wen, die hen noodig hebbes. De
Saltan huldigt blijkbaar ook moderne
denkbeelden over de vrouw, haar
rechten en vrgheid.
Makkelijk zal hij het de eerste
jaren niet hebben. Tegenover hem
komt een machtige oppositie te
staan van de vele#, die profiteerden
van allerlei misstanden ouder het
oude regime en wier rijk nu uit is.
Ook is het conservatisme in de
Oostersche wereld zeer groot en zal
menigse* hst den nieuwen Sultan
zeer kwalijk nemen, dat hjj zooveel
gaat verasderen, wat toch altijd
zoo geweest is.
Op den duur echter zal de Sultan
het winnen en zal zijn v<yk hst ook
waardeuren, dat hfj eens flink schoon
maak gehoud-m heeft en opgeruimd,
wat gees zie of ent meer had en
zelfs kwaad deed.
Met adeen in Djokja zou zulk
eene opruiming vau ingewortelde
verkeerdheden va» waarde zijn.
De MzeenM
In een der lokalen v*$i de Vissche
lijsenool alhier heeft de heer C,
va» der Boom, inspecteur bi) de
scheepvaartinspectie te'sQraveshig*
en hoofdredacteur van het tijdschrift
„le Visachsrij" een lezing gehoude»
over het onderwerp
„Verbeterde trawiborden voor het
VisstherijbedriJf" naar hetiysteem
va» Br. I»g. H. Oertz te Ham
burg. Door bijkomstige omstandig
heden konden vele belanghebbenden
bij hettrawlerbedrjjf deze lezing niet
bijwonen.
Daar wij meenden, dat het systeem
van Dr. Oertz, door den Heer van
der Boom met medewerking van
den heer Wetselapr alhier met licht
beelden uiteengezet misschien van
groote beteekeuis zal kunnen blijken
te zijn voor IJmulden, hebben wij
den heer van der Boom verzocht
ztjn voordracht in zijn geheel in oize
courant te mogen opnemen teneinde
haar iade volle beteekeiis ter kennis
te brengen van onze lezers. De heer
vau der Boom heeft daarin wel wil
lend toegestemd ofschoon de voor
dracht bestemd was eerst te ver
schijnen in zijn tijdschrift van 15
Juli e. k. en heeft hij ons dut in
het algemeen belang de primeur
daar van gegeven. WJJ danken den
keer van der Boom daarvoor ten
zeerste, zooals hij ook van het be
stuur der reedersvereenigiag bij
monde vau den heer J. F. Klercq de
groote dank mocht moogsten voor
het geheel belangeloos ter kennis
brengen van zijn wetenschap van
dit systeem aan de belanghebbenden.
Wij geven thans het woord aan den
heer van der Boom met zjjm voor
dracht over:
VERBETERDE TRAWLBORDEN.
Ongeveer in 1830 werden in En
geland de eerste proefnemingen met
hetgrondsleepnet gemaakt. Vóórdien
tijd kende men op zee slechts drijf
netten, waarmede men bfj voorkeur
haring vischte. De grondvisschen
ving men slechts d.m.v. lijnen met
haken, zooals met den beug, of ook
wel staande netten, de z.g. school
netten.
De kustvisschers zijfi het eerst
begonnen met het grondsieepnet t®
visscheu. De resultaten wareu zoo
groot, dat de ontwikkeling der trawl-
netten groote vorderingen maakte.
In 1846 waren ze reeds ïn gebruik
op de holiandsehe kusten en een
jaar later in de Dultsche Bocht.
De trawlvloot in Qrissby had toen
al een aantal bereikt van 117
smakken, die in 1862 gedeeltelijk ook
reeds op de Jutlandsche kusten visch
ten. Bij ons werd er aanvanke ijk
ook door de bommen veel mee ge-
viseht, ais ne venbedrjjf van de haring-
vissckerjj, m den tijd dat die vissckerij
niet kon worden uitgeoefend.
Het trawnet werd toen aan zijne
monding door een sterkeu trawlboom
open gehouden. De boom was aan
de eiDden door twee zware korijzers
bezwaard, waarmede de boom ook
over den grond werd geleid. De
bediening van dit zware vischtnig
vereischt-i een tamelijk groots kracht.
I» 1884 dook e? oatler den saam
OTTERTRAWL een nieuw
groadslsepaet op. Hierbij werd de
trawlboom vervaag^n door de be
kende trawlborieo. De vischijjaan
maakten daarbij een hoek van ou
gevaar 30 graden met het vlak van
de bordea. Het is moeilijk vast te
stellen in welke visscherjj de trawl
bordea het eerst gebruikt werden,
doch in ieder geval ware» ze in de
Engelsche en Deensche kustvisscaeiij
in gebruik, lang vóór de invoering
bij de 8toomvi88Ckerg.
De invoering van da trawlbordea
bij de zec-visscherg OBlmoette overa
grootea tegenstand. Het heeft dan
ooc zeer laag geduurd voordat me»
hiertoe over gistg. Waarschijnlijk
is dit een gevolg geweest vaa het
feit, dat me a in de borden geen
vertrouwen fesd, omdat de werking
daarvan,het uitgespannen houden van
de net - opening, niet ziehtbaar
was, omdat men dacht in het trawl-
boomaet het besto visehgorei te
hebben en omdat men i priori tegen
alle „uisuwighedai" was, zooals
trouwens bij de visscherg reeds
zoo dikwijls tot schade van het
algemee» belang-Met geval is ge
weest 1
Eindelijk bRgoa een Engelsche
schipper in 1885 <>p zij» stoomtrawler,
de „Irswadüy", prosfaeminge*
te doen met het visschen d. m. v.
trawiborden. Hg volgde daarbg nog
de methode, bij hst trawlboomnet
in gebruik, n.l. hg wilde sleepen
met één sleepign, die iu een haue-
poot eindigde. Elk der beide tampen
van de kaaepoot was dai op een
bord bevestigd. Natuurlijk kosde»
op deze wgze de borden niet werken,
waarom hg het ten slotte maar opgaf.
In 1892 werden van Aberdeen
uit, verdere proef nemingenmet trawl
bordea gedaan, doch nu met twee
sleepignen. Meu gebruikte daarbg
echter zulke groote en onhandige
borden, dat ze moeiigk te behandelen
waren.
Ook de Deenseke schipper Niel
sen nam ongeveer tegeigkertgd
proefnemingen met trawiborden. Hg
bevond daarbg, dat het veel meer
aankwam op den julsten stand der
borden (den z.g. seheerhoek), dan
wel op de grootte der borden. Hg
gebruikte daarom veel kleinere
borden.
Ii 1895 werden de door dezen
Nielses uitgevonden borden bg
de Engelsche stoomvisscherg inge
voerd, met het gevolg dat het gebruik
daarvan buitengewoon snel toenam.
Men bevond, dat met deze netten
ae vangst ongeveer 80 procent
grooter was dan met de trawl-
boomnetten. Men kon au ook de
netten grooter maken, wat bg den
trawlboom onmogeigk was. Immers
de lengte en het behandelen van
d*n boom verhinderde dit. Nóg een
voordeel van het gebruik van de
borden was, dat deze beduidend
minder leven in het water maakten.
Als bewgs daarvoor kan worden
aangevoerd, dat bg het gebruik van
trawiborden overdag veel betere
vangsteH dan met het boomnet ge
maakt werden.
De eerst in gebruik genomen
trawiborden, hadden eene leegte
van 21/, Meter bg eens hoogte van
1,2 Meter, en wogen 350 K G. Het
net had een bovenpees vaa 28 Meter
lengte au een grondpees van 42
Meter. Zeer dikwgis kwam men
in den begiaue voor groot» desillu
sies te staan. Het over elkaar schee-
ren der bord*n hg het uitzetten
van het net, waaidoor de ttawlig
Ken onklaar kwamen, voordat het
net deu grond had bereikt, was
toen aan de orde van des dug.
Daze fouten zoude» natuurigk zeer
spoedig hersteld zg», als men de
aanleiding ertoe had kunnen zien,
doch, zooais bekend, geschiedt dit
alles vele meters onder de water
oppervlakte Meu moest dus feite-
ïgk geheei op praetisehe ondervin
ding bouwen, en werkte met de
gevonden resultaten dan zoo maar
verder, zonder erover ua te denken,
of er niet veel meer verbetering in
het gebruik va» de trawiborden was
aan te brengen 1
Zoo 'is me» vaak van meaning,
das voorde bordes een veel grootere
seheerhoek moes!; gebruikt worde»,
en dat dan een grootere sieepkrachr
6f» groot voordeel zou geven. Dit
is echter geheel uit den booze. Het
trawlbord moet beslist onder een
bepaa'den hoek staan, wil het good
werka», en d«-z9 hoek behoort niet
grooter, maar ook niet kleiner ge
nomen te worden.
Vreemd is het ook, dat over de
grootte der bordes, over de verhou
ding vaa de lesgte tot de hoogte,
en over de grootte van de* sehser-
aoek, vooral ia de verschillende
lande», absoluut geen overeeastem-
mmg heereeht. Sit wgst er duidaigk
op, dat het werke* met de trawi
borden nog altgd een probleem is.
Ieder deukt het juiste te pakken
re hebben, maar niemand hesft het
bewgs ervoor, dat hg het heeft!
Een en ander is daardoor tot
heden ten dage cov, steeds in het
zelfde stadium gebleven. Zooals
echter bekend is, is mei?, vooral is
Suitschlnnd, als een gevolg ook van
d» tijdsomstassdigbedeB, bg ver
schillende Industries» meer en meer
gaas zoeken in de richting van
brandstof- en krxehtbespariog. Bg
de trawivissckierg zocht men daarom
dus ook hos», met d® geringste
krachtsaanwending, de grootst moge-
ïgks vangst bereikt zou kunnen
worden.
Op deze basis hebben besprekin
gen plaats gehad met de:a bekende*
vliegtuig-constructeur, tevens zeil
en motorbouwer Dr. Ing. Oertz,
i® Hamburg, die besloot deze zaak
in studie te nemen. Hg meende
n.l. dat er tusschen de werking van
de draagvlakken van «en vliegtuig
en de werking van de trawiborden,
ztker een overeenstemming bestond.
Vooral dacht hg daarbg aau de
resultaten, die men in de vlieg
techniek met gebogen draagvlak
ken had gehad, welke resultaten
buitengewoon veel grooter waren
dan bg het gebruik van rechte
draagvlakken het geval was.
Aan dezen werkeigk praetischen
geleerde is het dan ook te danken,
dat eiadeigk de werking van de
trawiborden eens bestudeerd
werd, en dat te dien opzichte
proeven op schaal met verschillende
bord modellen werden genomen in
den proeftank te Charlotten-
burg, waar men de werking der
borden kan zien.
In dit verhand moge ik nog even
opmerken, dat een proeftank, of
sieeptank, eene inrichting is, waar
verschillende proefnemingen met
een verkleind model worden ge
nomen, o.a. voor het vaststellen
van de juiste vormen van schepen,
'oortstowlngsmiddelen, enz. In ons
land heeft eene Commissie reeds
advies uitgebracht voor het oprich
ten van een proeftank hier te lande.
Het argument, dat deze proeftank
ok noodig kan zgn ten behoeve
van vissehersvaartuigs» is hier dus
wel op zgn plaats.
Als ee® gevolg van zgne studiën
en velerlei series van proef» emingen
op dit gebied,heeft Br. Oertz den
17en April te Hamburg, in eene
.•4 gemeens vergadering van de
HamburgiscMe Haupt-Fiseherei-Vor-
>ins eene lezing gehouden. Ba daarin
mtvouwde denkbeelden zgn van
zooveel belang voor de trawlvis-
sches-g, dat ik besloot mg «set den
uitvinder der nieuwe borden in
verbinding te stellen, en hem te
verzoeken, mg alle mogeigke islich
tissgen te verstrekken. Dr. Oertz is
zoo welwillend geweest mg text m
«liché's van zgne lezing en velerlei
g*g«veiOB toe te zende», waaruit ik
voor deze voordracht da* ook hab
geput.
Ook Dr. Oertz verwonderde er
zich over, dat, sedert het invoeren
van het borden-trawlnet, het trawl
bord in zgn oorsprojueigken toe
stand is gebleven, hoewel me» de
stoomvaartuigen vergrootte en ver-
oeterde wat meer brandstof
verbruik ea dus ee® hoogere
exploitatie-rekening geeft en
aoewel men tevens verb^teringes
'jan h"t net aaabraeht.
Er moet hierbg echter worden
opgemerkt, dat men vroeger nog
aiet goed beketsd was met de
natunrigke wetten van de (af)ssheer-
werking. Deze heeft men eerst sedert
de laatste 10 a 12 jaren nader onder
zocht in verband met de opkomende
vlieg-teehniek. Ea toch is het merk-
waaraig, dat de echte zeelui de
seheerkracht wöttes niet reeds in
stinctief benut hebben t. 0. v. de
trawibordeD, te meer, daar de
vissehers in da eerste plaats toch
wvl zeilers zgn. Immers, zg weten
maar a). te goed, dat me* voor
goed zeilen gee* vlakke, maar bol-
staande zeilen moet hebben, en dat
het daarbg maar al te zeer op dan
stand va» de schoot aankomt. Zg
ook wese», dat bg stgve bries de
bocht in d» nolle* minder groot
behoeft te zgn, terwgi bg flauwe
koelt8 veel bocht i* de zeilen meer
nuttig cff-at gefcft. Ook is het hun
bekend, dat de buik van het zeil
niet in het achterste gedeelte, maar
meer ia de voorste helft behoort
te zitten, vaa waaruit het zeil naar
achteres to® in een tamelfik flauwe
bocht verloopen moet. Dit alles
weten de vissehers a. h. w. bg
la to! tie. Hst is echter niet tot heD
doorgedrongen, dat dezelfde watten
ook gelden bg d« werking der
trawiborden. Da windkracht is dan
vervangen door den waterstroom,
welk» door het sleepen der trawi
borden wordt veroorzaakt.
Zooals reeds is gezegd, had men
zich vroeger met de theoretische
uitwerking der scheerkracht, die in
de natuur en in de teehsiwk zoo
veelzgdig tie pas komt, nooit bepaald
bemoeid.
Eerst de vliegtechniek heeft hierin
klaarheid gebracht. De eerste, die
op de bstere werking van gebogen
vlakken tegenover rechte vlakken
gewezen herft, was de geniale
OttoLilieathal, de schepper
van de moderne viieg-techniek, die
ongeveer 25 jarea geleden bg vlieg-
proeven helaas den dood gevonden
heeft. Zgn boek over de vlucht der
vogels schonk nienw licht en gaf
Oebr. Wright in Amerika aan
leiding het eerste motor-vliegtuig
te bouwen.
Hoewel deLilienthaalsche
ontdekking dat gebogen draagvlak
ken een beduidend gunstiger zweef-
werking het is feitoigk niets
WITTM KRUIS
Stel niet uit lid te worden van
het Witte Kruis tot dit noodig is.
Ziskte komt onverwachts het nood-
lidmaatschap kost a dan f4.
Voor f 1.50 Contributie per jaar
dus 3 cent per week is men lid e»
heeft dan recht op kosteiooze hulp
van een der wgkznsters en tevens
gebruik vaa verpleegmateriaal.
Opgave van lidmaatschap gelieve
men te richten aan den Administra
teur den heer J. F. de Liefde Lager
straat 14 te Velseroord.
anders dan sehearwerkisggeven
dan rechte draagvlakken, zoo baart
het toch verwondering, dat deze
ontdekking toen plaats greep. Im-
m-rs, men had vóór dien toch ook
rooit vogels gezien met vleugels,
die rec-at zg» in de richting waarin
gevlogen wordt
Dr. Oertz heeft in zgne lezing
afgezien van theoretische besshon
wingen, m. i. zeer terecht, daar
praetisehe voorbeelden veel meer
over:.uige®d zgn. Nemen we b. v.
een paraplu, die opgezet is, raet
den stok loodrecht in de hand. Men
zou dan meen»», dat een van de
zgde inkomende wind de paraplu
naar beneden zou moeten drukken.
Zooals natuurigk algemeen bekend
is, heeft daarentegen een zuiver
opwaartsche beweging plaats. Dit
ontstaat door de werking va» de
wind op het ronde vlak, wat zeifs
dan nog merkbaar is, wanneer de
wmdkraent zelf niet direct aangrgpt
Zoodra deze er echter ook maar
even vat op krggt, wordt de uit
werki» g dadelgk verwonder ïgk groot,
wat menigeen bg het binnenste
buiten slaan van eas paraplu wel
eens gezien zal hebben.
Zooals tt. eda gezegd, heeft LI-
lieuthal den stoot gegeven tot het
geboren worden der moderne vlieg
techniek, die is zoo korten tgd zuic
e#n r«u-achtigen vlucht genomen
heeft. Theoretische afleidingen en
ernstige proefnemingen in hetaero-
dinamische laboratorium hebben, in
overeenstemming met de practgk,
aangetoond, dat, bg Eaar verhouding
g*ring« vliegsnelheid, (d.i. weinig
P K), ex naar verhouding groote
draagvlakken, sterk gebogen vlak
ke» de gunstigste opwaartsche druk
geven, en dat de buiging dezer
vlakken iets geringer kan zgn bg
groote snelheden. De opwaartsche
druk bereikt daarbg, in verhouding
tot d« trekkracht, de zeer verba
zende waarde vaa het 9-10 voudige
van de trekkracht van d» schroef.
Daze waarden worden echter slechts
bij zeer groote sueih®d<?n bereikt.
Daar ouder water de omstandig
heden zich geheel op dezelfde w^ee
voordoen, als In de lucht, doch
met andere factoren, in overeen
stemming met de dichtheid of de
zwaarte van het water, zoo ligt het
voor de hand, dat ook de trawl
borden vervormd moeten worden
in den geest van het draagvlakken-
principe. Dr. Oertz liet daarom
met verschillende profile* een serie
sleepproeven doen in d» Reichs-
anstalt fur Wasserbau uad Schiffbau
in Charlottenburg, waarbg zgne
veronder8teliisgen in elk opzicht
bevestigd werden. Vele diagrammen
werden daarbg genomen, welke de
verhouding van de scheerkracht tot
de trekkracht aangeven, in verge-
ïgkisg met de analoge waarde* bg
het gebruik van viakke borden. Het
glaispunt van de proefnemingen
heeft Dr. Oertz verkregen toen hg
vond, dat een trawlbord, dat een
bepaalde bocht heeft, een tot on
geveer 50 pCt. hooger* afscheer-
kracht bezit als een recht bord, bg
geigke trekkraeht natuurigk. Af-
hankeigk van de verschillende hoe
ken, waaronder het water tegen de
vlakken stroomt, zakt die werking
ongeveer 15 pCt.
Men is hierbg uitgegaan van de
veronderstelling, dat de trawler een
vaart loopt van 27,— 8 mgi per uur.
Deze geringe vaarsnalheid in aan
merking nemend, is dit een zeer
treffend resultaat. De grootte van
de scheerkracht is hierbg tot 4 maal
zoo groot als de kracht waarmede
de trawler trekt.
Volgens de model-sleepproeven
zgn daarna gebogen trawiborden
gemaakt precies zoo groot en zoo
zwaar als de rechte trawlho/den, die
aan boord vau de motorboot vaa
de Vi8scherg diractie te Hamburg
iu gebruik zgn. De heer Directeur
D u g e heeft de vnendeigkheid gehad
deze boot voor een geheel» serie
proefnemingen beschikbaar te st»i-
l»n, waarbg de bediening van de
netten plaats had door beproefde
mannen, die de* heer Du ge reeds
jaren daartoe ten dienste staan.
Het ble®k daarbg, dat de bordes,
zoodra ze in het water werden ge
worpen, dadelgk krachtig uitscheer-
den, en «ooit onklaar komen, zooals
dat bg de gewone rechte borden
verscheidene malen wordt onder
vonden.
Het bleek daarbg ook, dat het
buitengewoon moeiigk is, de onder
water werkende krachten, zonder
andere invloeden, eenigermate te
meten. Onmogeigk is dit niet; er
moeten daarbg bgzondere dynamo
meters met electrische aaawgzers
worde» vervaardigd, waarvan het
gebruik echter niet zoo eenvoudig is.
Trouwens, het komt er voor de vis
sehers niet op aan, te w*tea welke
krachten er optreden, maar wel,
hoevar de trawiborden het net
uitspannen. Een absoluut zekere
maatstaf hisrvoor is de hoek, waarop
de sleepignen vanuit het vaartuig
staan.
Bg twintig pnralel-proeven, welke
eerst met de rechte borden en daarna
met gebogen borden genomen wer
den, werd steeds oxvoorwaardeigk
en dadelgk met een geigk resultaat
vastgesteld, dat deze hoek bg de
gebogen borden minstens 50 procent
grooter was dan bg de rechte borden.
Hiermede is dus bewezen dat de
gebogen borden bet net minstens
50 pCt. verder uitspannen. In de
figuur (door een lichtbeeld weerge
geven) is dit duidelgk aangegeven.
Hierin geeft de volle ,gn de boven
pees van het net, bg gebruik van
gebogen borden aan, en de stippeiig*
den stand van de* bovenpees, bg
het gebrnik van de rechte borden.
Evenals de grootste werking uit
de zeilen gehaald wordt, wanneer
de schooten zuiver gesteld zgn, zoo
komt het ook bg de trawiborden er
op aan, dat de hoek, waarop het
bord ten opzichte van de sleep-
richting staat, de juiste is. Het komt
er dus op aan hoe lang de voor-
kettingen m verhouding tot de acb-
terkettivgen zgn. De .gunstigste
grootte van den seheerhoek is door
de sleepproeven reeds dnidelQk
aangegeven. Deze hoek ligt bg ge
bogen borden ongeveer 35 graden
vancf de sleeprichting.
Een kleinere hoek zon theo
retisch beschouwd een nog
gunstiger verhouding geven tusschsn
de 'scheerkracht maar daartegenover
staat, dat, bg dezelfde absolute
grootte van de scheerkracht, een
grooter en meer onhandelbaar
trawlbord noodig zon zgn.
Bg een zeer groote seheerhoek
zou men tot de onaangename ont
dekking komen, dat de borden in
het water niet zoo goed zouden
big ven staan, daar, door het onregel
matige trekken van den grond- of
bovenpees, het bord naar den een
of anderen kant zou omslaan. De
gevojgen zonden daar bg zgn, dat
in h<-:t eene geval het bord te zwaar
over den grond zou schuren, en in
het acdere geval, dat het van den
grond zou oplichten. Er is dan ook
practisch vastgesteld, dat 35 graden
seheerhoek de meest bruikbare is.
In verband met het vaststellen
van den seheerhoek, heeft Dr. O e r t z
er verder ook over sagedacht of
het wel goed zou zgn, het net
dadelgk aan den achterkant van het
bord te bevestigen, omdat daardoor
een krachtmoment zou optrede»,
dat de seheerhoek vaa het bord op
een ongewenschte wgze zon bein-
vloeden. In de practgk bleek hiervoor
echter geen bezwaar te bestaan,
hoewel hg bg alle proefnemingen
IJMUIDER COURANT
