ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Yemhynt Woensdags m. Zaterdags
Uitgave vaa Naanl. Yeaa. Uitgevers W&. „Uaealéea"
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE'
BLADEN. EERSTE BLAD.
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het oude en
het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bu
reau WILLEMSPLEIN 11, op te
geven. De Administratie
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechts 15 Cent per regel.
OFFICIEEL.
HINDERWET.
OPGAVEN VAN CANDIDATEN,
welke opgaven moeten inhouden den
naam, de voorletters en de woonplaats
van den candidaat.
VAN DEN WAGHTTOREN.
!w 27
Zaterd&g 4 Februari 1922
7©
iJ MUIDER
AboimememtsprjjB i fl.— per 3 nu&aden, basso per post 1186
AbOKmemeaten worde* jung**o*seis ket Bureau «u 6$ de
Ageaten. Tot plaatsing va* advertentië* van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gercektigd ket Advertentie
bureau P, F. C. BOELSE, IJMUI®EN.
Advertentiën uiterlijk in te zendea W0ENS6AG tot 9 uur v.ss-
m VRI7AAG tot 4 uur a.K.
A.^RES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N, V. Drskksriy Siajswsl, Willamaplsis 11,
Telefoon
Ingesonde mededeelingen 40 cta. per regelAdvertentie* van 11 en m. 6 regels
f 1.—, iedere regel meer 80 ets. Compact gezette advertenties van 11. en m. 6
regels f 1.85, iedere regel meer 85 ets. Kleine advertenties en familieberichte»
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bi] vooruitbe
taling, van 1 t. en si. t regels f 0.75, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prQzen berekend, Advertenties „alras bur. v. d.
blad" 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht. Bovenstaande regelprQzen worden met
5 et*, verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Velsen brengen ter openbare kennis dat ter
Gemeentesecretarie ter inzage ligt de ver
zoeken met bijlagen van
de N. V. Ijsfabriek voor de Vischiiandel-
vereeniging te IJmuiden om vergunning
tot plaatsing van een veerhamer in de
smederij op het perceel kadastraal bekend
Gemeente Velsen, aid. IJmuiden Sectie I.
No. 2446, aan de Verlengde Kanaalstraat;
N. V. Zuid-Hollandsche Noordzeevis-
scherij „Hollandia" te Vlaardingen om ver
gunning tot oprichting van een kuiperij
op het perceel kadastraal bekend Gemeente
Velsen, afd. IJmuiden Sectie L. No 805,
plaatselijk bekend M'ddenhavenstraat Cj
no. 72
N. Huising te Velseroord om vergun-f
ning tot oprichting van een broodbakkerij I
op het perceel kadastraal bekend Oemeente
Velsen, afd. IJmuiden Sectie M. No 946.
Op Woensdag, den 15 Februari 1922, des
voormiddags te elf uren, zal ten Gemeente-
huize gelegenheid bestaan om bezwaren
tegen deze verzoeken in te brengen en deze
mondeling en schriftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoeker als zij, die bezwaren
hebben, kunnen gedurende drie dagen voor
het bovenvermelde tijdstip op de Secretarie
der Gemeente kennis nemen van de ter
zake ingekomen schrifturen.
Voor ts wordt er aan herinnerd, dat vol
gens de bestaande jurisprudentie niet tot
beroep gerechtigd zijn zij, die niet overeen
komstig artikel 7 der Hinderwet voor het
Gemeentebestuur of een of meer zijner leden
zijn verschenen, teneinde hunne bezwaren
mondeling toe te lichten.
Velsen, den 1 Februari 1922.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
De Burgemeester,
Rijkens
De Secretaris,
Th. J. Wijnoidy Daniëis.
VERKIEZING
Commissie uit de ingezetenen,
als bedoeld in art. 131 der Gemeentewet
krijgbaar. Op die formulieren is ver
meld het voor de candidaatstelling ver-
eischte aantal handteekeningen van
kiezers, bevoegd tot deelneming aan
deze verkiezing.
De inlevering der opgaven moet ge
schieden persoonlijk door één of meer
der personen, die de opgave hebben on
derteekend. De candidaat kan daarbij
tegenwoordig zijn. Van de inlevering
wordt een bewijs van ontvangst afge
geven.
De Burgemeester brengt hierbij in
herinnering art. 151 (oud) der Kieswet,
luidende als volgt;
llij, die cene opgave, als bedoeld in
artikel 51 (oud) inlevert, wetende dat
zij is voorzien van handteekeningen
van personen, die niet bevoegd zijn tot
deelneming aan de verkiezing, waar
voor de inlevering geschiedt, u-rwijl
zonder die handteekeningen geen vol
doend aantal voor eene wettige opgave
zou overblijven, wordt gestraft met ge
vangenisstraf van ten hoogste DRIE
MAANDEN of een geldboete van ten
hoogste HONDERD TWINTIG GUL
DEN.
Met gelijke straf wordt gestraft hij,
die wetende, dat hij niet bevoegd is tot
deelneming aan de verkiezing, eene
voor die verkiezing ter inlevering be
stemde opgave, bedoeld bij artikel 51
(oud), heeft onderteekend.
Velsen, 27 Januari 1922.
De burgemeester voornoemd,
Rijkens.
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
23 uur, Willemsheekweg 42, Velser
oord.
Het onderzoek is kosteloos en ge
schiedt door Dr. Anema uit Haarlem,
Voorzitter van het Consultatiebureau
aldaar.
De Burgemeester van Velsen maakt
bekend, dat op Donderdag, 16 Februari
aanstaande, zal plaats hebben de ver
kiezing van 19 leden van de Commis
sie uit de ingezetenen, als bedoeld in
art. 131 der Gemeentewet, aan welke
Commissie zal worden voorgelegd een
door de Gedeputeerde Staten van deze
provincie gemaakt ontwerp van
wet tot wijziging van de grenzen dei-
gemeenten Haarlem, Velsen, Bloemen-
daal, Heemstede alsmede Haarlem-
merliede en Spaarnwoude en ophef
fing der gemeenten Schoten en Spaarn-
dam.
Op dien dag kunnen, van des voor
middags negen tot des namiddags vier
uren, ter secretarie der gemeente bij
den Burgemeester worden ingeleverd
Formulieren voor de opgaven zijn
van af heden tot en met den dag der
verkiezing ter secretarie kosteloos ver
KOSTELOOZE INENTING.
Burgemeester en wethouders van
Velsen maken hekend, dat de gelegen
heid tot kostelooze inenting en herin-
enting zal zijn opengesteld in:
a. do afdeeling IJmuiden op Dins
dag 7 Februari a.s., dos namid
dags 4 uur, in do m.u.l.o. school
A te IJmuiden;
b. de afdeeling Velseroord op Dins
dag li Februari a.s. des namid
dags 4 uur in de o. 1. school D te
Velseroord;
c. de afdeeling Velsen op Dinsdag
21 Februari a.s. des namiddags 4
uur in de o. 1. school E te Velsen;
d. de afdeeling Wijkeroog op Dins
dag 28 Februari a.s. des namid
dags 2 uur in do o. 1. school G te
Wijkeroog;
e. de afdeeling Santpoort op Dins
dag 7 Maart des namiddags 2
uur in de o.l. school F te Sant
poort-
Voor een juiste vormeldng in de vac-
cinebewijzen van de namen en geboor
tedatums der kinderen, is het ge-
wenscht, dat bij de aanmelding worden
medegebracht trouwboekjes der ouders
of geboortebewijzen der kinderen.
Velsen, 20 Januari 1922.
Burgemeester en wethouders van
Velsen,
de secretaris,
Th. J. Wijnoldv Daniëis.
de burgemeester,
Rijkens.
De Jong-Friesche Beweging.
Friesland staat in ons land bekend
als de meest aparte provincie. Een
vreemde moet. er wennen aan het
eigenaardige, stugge, gesloten volkska
rakter. Hij vindt er voor een deel ook
andere volksgewoonten. En hij hoort
er een taal spreken, waarvan hij nau
welijks een woord verstaat. De Friezen
zijn ook niet vrij van volkstrots; ze
spreken wat minachtend over de stads
lui, die geen echte Friezen meer zijn,
ten minste de Friesche taal niet meer
gebruiken. Voorts zijn ze overtuigd een
pittiger volk te zijn dan de Hollanders,
dat zijn de bewoners der andere pro
vincies.
De laatste jaren is sterk gegroeid de
beweging der Jong-Friezen, die zich
door groote geestdrift en groote werk
kracht onderscheidt. Ze draagt niet
een eng provincialistisch karakter; in
tegendeel wordt in den laatsten tijd de
internationale geest op den voorgrond
gesteld en wil deze beweging zich wij
den aan de gansche menschheid. Haar
leider I). Kalma is een profetische na
tuur, die weet te bezielen en ook een
man van niet geringe letterkundige ta
lenten .Hij houdt niet van zachte woor
den en kan onbarmhartig te velde trek
ken tegen de Oud-Friezen, die zich
voornamelijk op de beoefening der
Friesche taal toeleggen en die in hun
poezie licht tot sentimentaliteit en in
hun proza vaak tot een weinig voorna
men humor vervallen. De Friesche li
teratuur was in de jaren voor de Jong-
Friesche beweging niet gekleurd door
schoonheid noch bezield door waar
heid; het was, enkele uitzonderingen
daargelaten, van weinig waarde. Niet
veel meer dan gemoedelijk of leuk
volksgesehrijf. De Jong-Friezen hebben
daarin verandering gebracht. Zij heb
ben bewezen te kunnen critiseeren
maar ook te kunnen scheppen. Ze heb
ben het instrument hunner taal, dat
misbruikt werd als een mondharmoni
ca, waarop wat deuntjes gejengeld
kunnen worden, doen hooren als een
viool met de edelste tonen.
In een uitgaafje van de Hollandia-
Drukkerij heeft Fr. Okkinga de Jong-
Friesche beweging geteekend. Hij tee
kent de Friezen als een volk van groote
ingekeerdheid, dat weinig spreekt en
zijn tragische conflicten liefst in zich
zelf uitvecht. Hij prijst de Friesche
taal, die in den volksmond krachtig en
forsch is, in dien der zangers rijk en
vloeiend als donker, bruisende stroo
men en onuitputtelijk rijk aan nuanses
In het Friesch volksleven noemt de
idee een groote plaats in, wat soms tot
gedoordraaf op een onbeduidende ge
dachte, soms tot den strijd voor een
diep-menschelijk ideaal wordt.
Een jong bezield schrijvers-geslacht
is opgegroeid, dat nog niet door con
ventie ingetoomd, zijn idealen iuid-
stemmig propageert, waardoor de ge
ïsoleerdheid van den Frieschen schrij
ver verbroken wordt en de gelijkgezin
den elkaar ontmoeten.
De Jong-Friesche beweging richt
zich op de vernieuwing dor literatuur,
de verbinding der jeugd aan een eigen
Friesch ideaal en do verheffing van het
Friesche geestesleven tot een uiting-
van wereldcultuur. Haar organisatie
is vrijwel een sterk levend centrum
van volksontwikkeling. Zij beteekent
voor Friesland een groote, voor de we
reld een kleine winst; zij heeft Fries
land ingeleid in de cultuurrij der vol
keren, maar tevens het ideaal der
menschheid hoog en beheerschend bo
ven het kleine land der sterke idealen
gesteld.
Zoo teekent de heer Okkinga de Jong-
Friezen en hun streven. Het is zeker
een geestelijke opleving voor vele jon
geren, die ook niet. vrij is van jeugd
gebreken. Het opkomende geslacht is
ook hier niet. altijd rechtvaardig tegen
over het oudere geslacht. Ook lijdt de
jeugd licht aan overschatting van
eigen kracht en stelt zich haar idealen
te weidsch en te hoog. Maar toch valt
niet te ontkennen, dat door de Jong-
Friesche beweging uitnemende talen
ten aan het werk zijn gezet en op den
voorgrond zijn gekomen en dat door
deze beweging vele jongeren buiten
den kring van hun directe belangen en
hun vermaken gaan wijden aan een
geestelijke en zedelijke ontwikkeling,
die tot de edelste volkskrachten be
hoort. Provincialistisch is de beweging
niet, maar wel leert ze, dat de liefde
voor eigen taal en het behoud van
eigen volkskarakter medewerkt, om
het beste, dat in den mensch zit, tot
ontplooiing te brengen. De Jong-Frie
zen hebben de beweging gemaakt,
maar de beweging maakt ook de Jong-
Friezen.
Alcpof woningen.
De strijd om de alcoofwoning wordt
vooral in Rotterdam gevoerd. Minister
Aalberse heeft gewaakt, dat de wo
ningnood niet tot woningverslechte
ring zou voeren en daarom de regee-
ringssubsidie onthouden voor wonin
gen met slaapgelegenheid, waar en de
lichtschepping en het vontileeren naar
zijn oordeel onvoldoende zijn.
Dat geldt van de alcoven, waartegen
dan ook in het algemeen gezondheids
commissies en doktoren adviseeron.
De alcoofwoning is echter goedkooper
en kan thans voor f 4000 gebouwd wor
den. Wat is nu beter geen woning
of samenwonen met meerdere gezin
nen onder een dak, of een alcoofwo
ning? Do vraag, zoo gesteld, is makke
lijk te beantwoorden. Maar men kan
ook deze vraag stellen, wat is beter,
dat de woningnood wat langer duurt,
maar zeer in het belang van de gezond
heid in alle nieuwe woningen een hy
giënisch ingerichte slaapgelegenheid
komt? Nu wordt de vraag moeilijker.
Zij, die over deze vraag strijden,
overdrijven aan den eenen kant in hun
veroordeeling van iedere alcoof, maar
aan den anderen kant ook in afkeuring
van afzonderlijke slaapkamertjes,
waar licht en lucht direct in kunnen
komen.
Ga maar eens een vollen neus halen
in de moderne, kwalijkriekende,
eeuwig gesloten blijvende slaaphokjes,
zoo raadt een advocaat van de alcoven
aan.
Nog sterker overdrijft Dr. van Dort
Kroon van Zaltbommel. Hij noemt al
het gepraat over het onhygiënische
van bedsteden gelenter en is overtuigd,
dat al zijn collega's het met hem eens
zijn. Het is toch mogelijk uit krotten
kinderen te zien puilen met dikke,
roodc toeten en heldere kijkers. Vol
gens de theorie zou er onder die men-
schen veel ziekte moeten heerschen.
Dan zou daar de griepepidemie veel
ernstiger moeten verloopen. Dan zou
men daar oen schrikwekkend aantal
tuberculoselijders moeten vinden.
Maar niets van dat alles is waar, verze
kert de dokter. Hij schrijft:
„Ik heb lui gekend op de dorpen, die
stokoud geworden zijn en liefst met
dichte bedsteedeuren sliepen. Is ons
voorgeslacht, dat ongeveer allemaal in
bedsteden sliep, zoo ziekelijk geweest?
En zijn menschen, die in ledikanten
slapen, zooveel fleuriger dan bedste-
delingen?"
Leuk is dit alles wel, maar is het ook
juist en wetenschappelijk? Er zijn
menschen honderd jaar oud geworden,
die alleen als zuigeling een paar maal
geheel gewasschen zijn, die een liter
jenever en een pond tabak per week
noodig hadden, die in een lekke woon
schuit woonden en in een soort lade
daarin sliepen? Is dat alles dus ge
zond? Heeft de hygiëne ons geen groo
te diensten bewezen, door haar aan
prijzing van frissche lucht en zonne
schijn en is het ook daaraan niet voor
namelijk te danken, dat de gemiddelde
levensduur voortdurend stijgt?
We mogen het wel, dat iemand eens
luchtig over alle theorie heendanst,
als deze dokter doet en met een paar
dikke beweringen zich afmaakt van de
waarschuwingen der wetenschap.
Maar een geneesheer moest dat niet
doen. Hij moet voorzichtig zijn met, zijn
gezag. Immers allicht zal men zich om
de allereerste regelen der gezondheids
leer niet bekommeren, als men zich
daarbij beroepen kan op een dokter,
den man immers, die het weet.
Een goed ingerichte alcoof zouden
we verkiezen boven een slecht slaap
kamertje. Maar in het algemeen ver
kiezen we een kamertje, waar de zon
en de lucht direct toegang vinden en
een ledikant boven een bedstede, die
bij het ontwaken zeker altijd eenigs-
zins naar „menschenvleesch" ruikt.
De Zaltbommeler geneesheer zal ook
bij niet veel cojlega's instemming krij
gen voor zijn plompe beweringen.
UIT DE GEMEENTE.
DE NIEUWE LEERPLICHTWET.
Voor de ouders.
Ieder, die eenig inzicht heeft in het
onderwijs, zal begrijpen, dat schoolver
zuim een kwaad is, dat niet genoeg be
streden kan worden. De meeste ouders
vatten wel, dat het in het belang van
hun kinderen is, als zij deze geregeld
naar school sturen, maar er zijn er
ook, die er geen been in zien hun
kroost thuis te houden voor allerlei
wissewasjes ot kleine diensten in de
huishouding; zij begrijpen blijkbaar
niet, dat ze daarmee hun kinderen te
kort doen. Maar niet alleen hun eigen
kinderen, ook de andere leerlingen der
klas worden gedupeerd, liet onderwijs
wordt noodeloos opgehouden en boven
dien wordt den onderwijzer zonder
noodzaak moeite veroorzaakt, daar
deze later met de wegblijvers het ver
lorene zal willen inhalen.
In 1898 kwam Minister Goeman Bor-
gesius met een wetsontwerp om de
ouders, die zelf hun plicht niet vol
doende begrepen, te dwingen hun kin
deren geregeld naar school te sturen.
Deze Leerplichtwet werd in 1900 dooi
de Tweede Kamer aangenomen en trad
1 Januari 1901 in werking..
Gedurende de 20 jaar, dat deze wet
van kracht is geweest, zijn verschillen
de gebreken aan het licht gekomen en
het gevolg was, dat zij nu is gewijzigd.
Met 1 Januari 1922 is de nieuwe wet
in werking getreden en het kan zijn
voordeel hebben, dat in de IJmuider
Courant hieromtrent het een en ander
wordt medegedeeld, zoodat de ouders
van schoolgaande kinderen van enkele
der voornaamste bepalingen eenigs-
zins op de hoogte worden gebracht.
Ik zal daarvoor de belangrijkste ar
tikelen uitkiezen on deze, zoo noodig,
van een kleine toelichting voorzien.
Art. 1 zegt, dat de vader, de moeder,
de voogd en de persoon, bij wien een
kind inwoont, ieder voorzoover hij
daarvoor aansprakelijk kan worden
gesteld, verplicht zijn zorg te dragen,
dat aan dat kind gedurende den tijd en
overeenkomstig de regelen, in de
Wet gesteld, voldoende lager onderwijs
wordt verstrekt. Deze verplichting
wordt door hen nageleefd door te zor
gen, dat het kind als leerling eener L.S.
wordt ingeschreven en dat het na de
plaatsing die school geregeld bezoekt,
of door te zorgen, dat het kind voldoen
de huisonderwijs ontvangt.
Dit schoolbezoek vindt geregeld
plaats, indien GEEN schooltijd ZON
DER GELDIGE REDEN wordt ver
zuimd.
De leerverplichting vangt aan uiter
lijk zoodra het kind 7 jaar is en eindigt,
indien het kind 7 jaren (dus niet meer
6, zooals totnogtoe) leerling eener L.S.
is geweest en alle klassen heeft door-
loopen, of, zoo het kind een of meer
malen is blijven zitten, zoodra het- de
klasse heeft doorloopen, waarin het bij
het bereiken van den 14-jarigen leeftijd
was geplaatst, (dus niet meer 13. zooals
vroeger).
Gaat een kind al voor zijn 7e leer
jaar naar school, zooals wel in den re
gel het geval zal zijn, dan vangt de
leerverplichting aan, zoodra het kind
is geplaatst.
Hij, die zijn kind dus tusschen het
7e en 14e levensjaar niet op een L.S.
doet gaan of geen huisonderwijs doet
geven, of die zijn kind niet geregeld de
school laat bezoeken, maakt zich
schuldig aan overtreding der Wet.
Kinderen van schippers, kramers,
e.d. moeten naar school worden gezon
den, zoodra zij langer dan 8 dagen in
eenzelfde gemeente verblijf houden.
