ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Velseu in den ouden tijd
No. T6
Zaterdag22 Juli 1922
7e Jaargang
Vergchjjnt Woensdags Zaterdags
IJMUIDER COURANT
Abonnementsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie-
bureau P. F. C. ROELSE, IJMU1DEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Ingezoide mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties ven 11 en m 5 regels
fl. iedere regel meer 20 ets. Compect gezette advertenties van 1 t ou m. 5
regels f 1.25, iedere regel meer 26 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij voort itbeta
ling, van 1 tot en met 5 regels f0.76, iedere regel meer 15 ets bij niet con ante
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties adres bu eau <an
dit blad' 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ii gekomen brieven
werdt 16 ets. in rekening gebracht bovenstaande regelprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velseu
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN. EERSTE BLAD.
VOORUITBETALIN G
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
slechts 15 Cent per regel.
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het onde en
het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bu
reau WILLEMSPLEIN 11, op te
geven. De Administratie.
VAN DEN WACHTTOREN.
De Mark op weg naar het nulpunt.
Men kan voor vijf gulden millionair
worden; men bezit dan een heelen stapel
roebels, die niet veel meer waard zijn
dan oud papier. De Kroon is voor ons
ook vrijwel een waardeloos vodje papier
geworden. En de Mark is na den dood
van Hathenau ook bedenkelijk diebt tot
het nulpunt van den papierprijs gena
derd; de kleine verbetering van de laat
ste dagen beteekent niet veel.
Die sterke waardevermindering van
den Mark trekt zeer de aandacht en
wekt ook in het buitenland ongerust
heid. Een van de knapste financiëele
koppen der wereld, de Amerikaan Van
der Lip, die thans een studiereis maakt
door Europa, noemt de jongste daling
van den Mark natuurlijk en onvermij
delijk. Duitschland heeft toch een be
grooting zonder geld voor de uitgaven,
drukt steeds nieuw bankpapier, en
heeft alle vertrouwen in zijn eigen geld
verloren.
Algemeen schuwt men in Duitschland
den Mark; men heeft liever buiten-
landsch geld De vele bezitters van Mar
ken in andere landen hebben lang dat
geld gehouden in de hoop, dat het weer
in waarde zou gaan stijgen. Dat vertrou
wen verdwijnt thans al meer en meer en
men begint de Marken van de hand te
doen, om niet alles te verliezen. De Mark
is tot een verworpeling geworden.
Puitschlapd heeft geen kans, om geld
te ieenen; het is evenmin in staat de
schadevergoeding te betalen. Geven de
Geallieerden Duitschland credieten, dan
zal het zich economisch herstellen, maar
politiek ook weer zoo machtig worden,
dat het ide betaling kan weigeren. Dat is
het dilemma: blijft Duitschland arm,
dan kan het niet betalen, herstelt het
zich, dan zal het niet betalen. Vanderlip
ziet geen uitkomst voor Europa, tenzij
er een geest komt van broederlijke sa
menwerking. Maar daarvan is nog geen
spoor te vinden. De Deensche hoogleer
aar in de economie Dr. Birck is al even
pessimistisch. Het Duitsche volk is
'waarlijk arm, naar zijn oordeel; een
steeds kleiner wordend kringetje
machtige personen bezitten den Duit-
schon rijkdom. Zij gebruiken hun win
sten, om hun fabrieken en zaken uit te
breiden of beleggen het in buiten-
landsch bezit. Zij hebben bij 'n slechten
koers van den Mark belang. Immers ze
beschikken over goedkoope werkkrach
ten; het gemiddelde loon van den Duit-
schen arbeider is 100 Mark "n de Mark
daalt sneller, dan de loonen stijgen. Als
de houder van Marken in het huiten-
land dat geld weer kwijt wil en moet
en de Mark heel laag zal staan, zal dat
kringetje van opperste rijken de Mar
ken gaan koopen en zal de Mark wel
licht nog eens tot de waarde van de
Amerikaansche cent stijgen.
Een kind kan begrijpen, welke ge
weldige schommelingen er door daling
en rijzing van den Mark plaats grijpen.
Menschen, die heel wat geld in Marken
omzetten, toen ze op 5 cent stonden, in
de vaste overtuiging, dat hij toch wel
niet lager zou dalen, hebben thans ne
gen tienden van dat Markenkapitaal
verloren- En als de Mark tot de waarde
van de Amerikaansche cent stijgt, zal
hij vergeleken bij thans ongeveer zes-
maai meer waard zijn.
Iedere daling beteekent tegenwoor-
voor de meeste Duitschers achter
uitgang van vermogen. Daar de loonen
niet evenredig aan de daling van den
Mark stijgen, beteekent bovendien nog
j elke daling van den Mark verminde-
j ring van salaris en loon. De prijs der
levenskosten wordt bijna direct hooger,
als de Markt zakt. De tegenwoordige
loonen en tractementen zijn gemiddeld
40 50 maal zoo hoog als voor den oor
log. De tractementen zijn het minst ge
stegen; het tegenwoordige prijspeil is
echter 80 a 100 maal zoo hoog als voor
den oorlog. In die twee zinnen ligt de
ellende van duizenden gezinnen in
Duitschland verborgen.
i Men klaagt thans ook weer steen en
been over de prijsstijging in Duitsch
land. Loonstrijd zal daarom ook niet
uitblijven. Bij de politieke spanning en
haat, die in Duitschland heerschen,
komt zeker nog een periode van sociale
onrust. De mijnwerkers zijn reeds be
gonnen en als zij gaan staken om hoo
ger loon of eigenlijk, om loonsvermin-
deering te keeren, want dat beteekent
de daling van den Mark voor hen, zul
len andere groepen van arbeiders zeker
volgen.
Zoo schijnt het probleem van den
Mark wel onoplosbaar en als het blijft
zal het na eenigen tijd den ondergang
van Duitschland bewerken en nieuwe
rampen over heel Europa brengen.
Wel leven we in duistere en moeilij
ke tijden, zooals ze altijd de menschheid
na een oorlog getroffen hebben. De
straf komt ook hier na het misdrijf.
De beteekenis der verkiezingen.
De koningin heeft tegenwoordig een
moeilijke taak te vervullen. Zij moet
uitmaken, of dit kabinet moet blijven,
gewijzigd moet worden of heengaan.
Zij heeft daarbij niet te vragen, wat
wensehelijk en nuttig is. Maar zij rnoet
vaststellen de beteekenis van den stem-
busuitslag. Daarbij raadpleegt zij ver
schillende politieke leiders.
De zaak lijkt eenvoudiger, dan ze is.
Men zou kunnen redeneeren, dat dit
kabinet natuurlijk moet blijven, omdat
de groote meerderheid der kiezers liet
haar vertrouwen geschonken heeft en
ongeveer zestig mannen en vrouwen
naar de Kamer gezonden zijn uit de
partijen, waartoe de tegenwoordige mi
nisters behooren. Wanneer men alleen
let op de godsdienstige en kerkelijke
kant der politiek, dan staat de zaak
zoo en valt er tegen deze redeneering
niets in te brengen.
Maar de uitslag dezer verkiezingen
heeft meer dan een beteekenis en strek
king. De leuze bezuiniging is veel ge
hoord en heeft velen bekoord. Men mag
het dit ministerie alleen niet wijten, dat
het er met onze schatkist treurig uit
ziet. Niemand had voorzien, dat na den
gouden tijd, die na den oorlog aanbrak,
zoo spoedig een inzinking en malaise
zou komen. Bovendien begon dit mini
sterie met een berooide schatkist van
zijn voorganger over te nemen. Mobili
satie en distributie en steunverleening
van allerlei aard hebben vele millioe-
nen gekost. Onze staat heeft ieder jaar
80 millioen uit te geven voor rente en
aflossing van de oorlogsleeningon.
Het financieel beleid van het ministe-
rie-Ruys is niet gelukkig geweest. Mi
nister de Geer kwam na minister de
Vries en verklaarde, dat wij in financi
eel opzicht aan schipbreukelingen ge
lijk zijn. De adviezen van de door de
regeering zelf benoemde bezuinigings
commissie-Rink zijn echter grooten-
deels niet uitgevoerd. Het ministerie
kwam met een vlootplan, dat geheel af
gewerkt op 50 millioen komt te staan.
De onderwijswet-de Visser bleek later
boven onze financiëele kracht te gaan.
De sociale wetten van Aalberse met de
Raden van Arbeid zijn ook niet precies
goedkoop. De belastingdruk wordt
zwaar gevoeld. Dit alles maakte de
leuze: Bezuiniging aantrekkelijk. Die
leuze is ook door de drie kerkelijke
partijen aangeheven en daarom heeft
de uitslag van den stembusstrijd zeker
ook deze beteekenis, dat de meerder-
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
23 uur, Willemsbeekweg 42, Velser-
oord.
Het onderzoek is kosteloos en ge
schiedt door Dr. Anema uit Haarlem,
Voorzitter van het Consultatiebureau
aldaar.
heid van ons volk zich verklaart heeft
voor bezuiniging'. Daarmee heeft ze te
vens min of meer het financieel beleid
van het kabinet-Ruys veroordeeld. Zoo
is de stembusoverwinning der recht-
sche partijen nog volstrekt niet een be
wijs, dat de tegenwoordige regeei'ing
de door de kiezers uitverkorene is.
Daarmee zal zeker rekening gehouden
worden bij de vraag, of dit kabinet
moet blijven, zooals het is. We zitten
dus feitelijk in een klein ministerieel
crisisje.
VELSEN.
Iets over de oude dorpskerk.
(Slot).
„Soo is 't, dat Schout en Scheepenen
„voornoemt, na verscheidene delibira-
„tiën, en op de vermenigvuldige solli-
„citatiën van eenige Lieden van distinc
tie, die hunne Buijtonplaatsen in dc-
„sen Heerlijkheid hebben leggen, en na
„dat ook de WelEdele feboore Vrouwe
„Maria Margaretha Corver, laatst we-
,,'duwe van den WelEd. Gestr. Heer Mr.
„Nic. Geelvinck, in leeven Heere van
„Castricum, Burgemeester der Stad
„Amsterdam &e. &c„ als Ambagtsvrou-
,we van Velsen en de Santpoort zulks
„volkomen aan hun Achtb. heeft over-
delate, hebben goedgevonden en ver
staan de Kerkmeesteren van de Gere
formeerde Kerk te Velsen te authori-
„seeren, zooals sij geauthoriseerd wer-
„don bij desen, dezelve Kerk te mogen
„vergrooten, en daaraan een End in 't
„oosten laten aanbouwen ter lengte
„van 2U/2 voeten; alsmede de ses glaa-
„sen, tans in het lood staande, daar uit
„te doen neemen, en anderen in houten
„Roeden in de plaats te stellen, en ver-
„volgons van binne te veranderen en
„verplaatsen eenige Banken, gelijk ook
„de Bank, die werd bezeeten door de
„afgegaane Magistraat, Kerkeraad en
„Kerkmeesteren, alsmede eenige Vrou-
„wenstoelen, alles conform de teeke-
„ning daar van gemaakt, en op heden
„overgegeven. Mits, en onder conditie,
„dat eenige van de nieuw te maaken
„Banken, die geschikt en verordineerd
„zullen werden voor Heeren en Vrou-
,wen die Buitenplaatsen in desen
„Heerlijkheid hebben leggen, aan hun
Edelens zullen moeten werden ver
duurt voor een jaarlijksche recognitie
„soo lange maar als hun Edelens de
ceive Buijtenplaatsen besitten, en mits
„dat de Predikant in den tijd, een Bank
je agter die van de Ouderlingen, in 't
„besit zal hebben, ten gebruike van zijn
„huijsgesin, sonder daarvoor iets toe
„betaalen;
„Alsmede mits dat de Vrouwenstoe-
„len, tans in de meergenoemde Kerk
„staanden, daar uit zullen moeten
„werden genoomen, en aan de respecti
ve Eijgenaaren terug gegeven en ter
„hand gesteld, en in plaatsen van dez-
„selven andere stoelen die egaal van
„hoogten en couleur zijn, zullen moeten
„werden geset, voor 't gebruik van wel-
„ke nieuwe stoelen zal moeten worden
„betaald jaarlijks vijf en twintig stui
vers van ieder stoel, ten behoeve van
„dezelve Kerk. Dat wyders het Hekje
„langs 't Doophuijs, en voor de Predik
stoel in de meergenoemde Kerk staan-
„de, aan beiden de enden zal moeten
„werden verlengt, en dat dan, de voor-
„leeser zijn kerkedienst zal moeten
„doen staande en regt voor de gemelde
„Predikstoel, ofte wel anders, aan de
„regter of linkerzijde van dezelve, soo
f „als dat nader en 't best zijnde, dan zal
„werden bevonden, en zulks gedaan
„hebbende, gaan sitten op 't zuijd-end
„in de afgaande Bank voornoemt. En
„eindelijk dat de Tafel tot het gebrui-
„ken van 't Nagtmaal, voortaan zal
„moeten werden geset en geplaatst in
,,'t doophek voor de Predikstoel van en
„in de voorschreeve Kerk.
„Authoriseerende en qualificeeronde
„haar Achtb. Kerkmeesteren vooi-
„noemd, dat alles te doen en laaten
„maaken door sodanige Baasen als sij
„ton meesten voordeel en profijten van
„de Ke rk daartoe zullen verkieseri, en
„vermeencn te behooren. Alsmede om-
„me ter voldoeninge, deeser Extra or-
„dinairc kosten publicq ofte uit de
„hand te verkoopen, als het werk vol-
„tooijd en de kosten zeeker zijn, soda-
„nige obligation ten lasten van 't Ge-
„meeneland van Holland en West-
friesland, en tobehoorende aan de Ge-
„reformeerde Kerk te Velsen, te weeten
„sooveel als dan nader daar omtrent
„gedisponeerd zal werden, die aan de
„respective kooper of koopers te trans
porteren, de kooppeningen te ontvan-
„gen, daarvoor te quiteeren, vrijwaa-
„ring te belooven, en daar voor de ver-
fiere kerkengoederen en inkomsten te
„verbinden ende daarin en omtrent te
„doen en verrigten alles wat zal werden
„vereischt."
3 Augustus 1774 gingen Hendrik
Kromhout afgegaane Kerkmeester op
Paasehen 1774, en Jan Pool regerende
Kerkmeester, met authorisatie en qua-
lificatie van Schout cn Scheepenen een
geldleening aan met de Ambagtsvrou-
we, van twee duijsend guldens capitaal
tegen een jaarlijksche betaling van
twee gulden percento intrest, ingegaan
met den eersten Augusty 1774, en een
jaarlijksche aflossing van twee hon
derd guldens of te meerder, voor 't eerst
op primo Augusty 1775.
Op denzelfden datum werden dezelf
de personen door Schout en Scheepenen
gemachtigd tot verkoop van twee obli-
gatiën van vijfhonderd gulden en een
obligatie van duizend gulden.
Een en ander voor de werken hier-
voren genoemd.
7 September 1774 hebben Schout en
Scheepenen ten Regthuijse geresol
veerd en gearresteerd ter voldoeninge
aan 't geordonneerde, vervat in de Pu
blicatie van de Staaten van Holland en
West-Vriesland, in dato 1 October 1773,
dat op Sondag 5 February 1775 zou
worden ingevoerd het nieuw en verbe
terd Psalmgesang in de Kerk deser
Heerlijkheid, welke resolutie is geno-
tificeert in de Haarlemsche Courant
van 7 Februari 1775.
4 Augustus 1779 besluiten Schout en
Scheepenen, met approbatie van den
\mbagtsheer mr. Henrik Hoeufft., dat,
met het oog op den slegten toestand
van de kas kerkmeesteren geen repera-
tiën aan de Kerk zullen mogen laten
doen van honderd gulden of daarboven,
zonder authorisatie van den Geregte.
Na regen komt echter zonneschijn,
en na tegenspoed komt weer voorspoed.
Zoo gaat 't gelukkig altijd. Dit is een
troost voor de bedrukten en bedroefden.
En voor allen, die tijdelijk in de
schaduw wandelen.
Diogenes vroeg als eenige gunst aan
den Vorst die hem kwam bezoeken in
zijn ton, om een beetje op zij te gaan
opdat hij de zonneschijn niet zou mis
sen.
Zoo komt de zonneschijn voor ieder
op zijn tijd, want de zon is er altoos,
ook al gaat die voor een poos achter
de wolken schuil.
Zoo zou ook de kerkekas weldra weer
betere tijden zien dagen, want den 2den
Maart 1791 werd aan Kerkmeesteren
toegestaan om twee duijsent vijf hon
derd gulden te mogen uitsetten, mits
dit zou geschieden ten meesten Nutte
en zeekerheicl der kerke.
Als men dat alles zoo leest dan kan
men niet bepaald zeggen dat de Gere
formeerde Kerk en haar beheerders van
toen veel vrijheid genoten. Schout en
Scheepenen kwamen er al spoedig aan
te pas, als er iets gebeuren moest van
eenige beteekenis.
Dat nam echter een einde, toen aan
eene commissie bestaande uit F. J.
Prince en Simon Kluyskens van Nieu-
wenhoven werd opgedragen te zorgen
voor de uitvoering en stiptelijke naar-
koming van het 6e Art. van de Additio-
neele Art. tot de Acte van Staatsreege-
ling voor het Bataafsche Volk, betrek
kelijk de Kerkgebouwen, en pastory-
huijsen, der vooi'm. heersende Kerk.
Zij vergaderden voor het eerst op
Vrijdag 20 Julij 1798, en kwamen over
een hun volgende vergadering te hou
den, teegens aan staande Zondag agter-
middag ten 5 uuren op Zorgvrij.
De commissie, heeft ongetwijfeld een
dankbare taak Verricht, want niemand
zal wel ooit hebben teruggewenscht
de bemoeienis van de wereldlijke over
heid met de geestelijke zaken, zooals
die in de achttiende eeuw plaats vond.
Zoo veranderen de tijden en wij met
hen. En bezitten thans de Kerken ge
lukkig de vrijheid, die onmisbaar is
voor het volbrengen van hare hooge
roeping.
VELSEN.
Het hulppostkantoor te Velseroord
is van 16 Juli af op Zondagen gesloten.
Sedert de ouders, die inzake van
schoolverzuim der kinderen iets op hun
kerfstok hebben, voor de commissie
gedaagd worden, zijn er al 999 moeten
verschijnen. A.s. Vrijdag zal het getal
1000 volgemaakt worden. Gf er nog
voor den betrokken vader een feestje
aan verbonden is, weten we niet, maar
we koesteren daaromtrent geen hooge
verwachtingen.
Van die 1000 komen er 900 op reke
ning van den tijd der instelling tot
Maart j.l., zoodat door de verscherping
der plakkaten het getal van 100 in 5
maanden bereikt is, terwijl over het
getal 900 twintig jaar gedaan is.
SANTPOORT.
Het Fanfarecorps „Wilhelmina"
van hier zal naar wij vernemen deel
nemen aan het Groot Nationaal Con
cours voor Harmonie- en Fanfarecorp
sen, uitgeschreven door het Stedelijk
Muziekcorps te Alkmaar ter gelegen
heid van haar 30-jarig bestaan op 6, 13
en 20 Augustus te houden.
INGEZONDEN.
Geachte Redactie!
Verzoeke beleefd een weinig plaats
ruimte in uw blad, naar aanleiding van;
het ingezonden stukje van het bestuur
der Chr. Muziek-vereeniging „Juliana"
te Wijkeroog, voorkomende in uw blad
van Woensdag 12 Juli 1.1.
Zoo langzamerhand wordt men er
hier en daar aan gewoon, dat er groep
jes menschen zijn, die (ik zou bijna
zeggen), al hun tijd besteden, om het
terrein te verkennen, (was dit nog maar
zoo) maar, meestal van hooren en zeg
gen, op alles wat hun niet precies naar
den zin gaat, critiek uit oefenen, te
hooi en te gras.
Tot mijn spijt, moet ik eerlijk beken
nen, dat ik zulks in de meeste gevallen
aantref, onder diegene, wat volgens
mijn bescheiden meening niet in over
eenstemming is met hun beginsel.
Daar het veelal lijkt, wie geeen ant
woord geeft, stemt toe; noopt het mij,
meer licht te doen schijnen in de
kwestie betreffende het spelen van de-
Duitsche muzikanten, op het feest van
de vereeniging: „Kindervreugd" op Za
terdag 15 Juli j.l. voor den prijs van
f 70.
Vooraf wil ik nog vragen, zou het
soms mogelijk wezen, dat achter het
schrijven van de Chr. Muziekvereeni-
ging „Juliana" meer hun eigen belang
spreekt?
Volgens eigen woorden van den Heer
H(oogenbirk) bestuurslid van „Juli
ana" tegen onze secretaris gesproken,
als had hun vereeniging voor f 40 wil-