VELSEN
No. 94
Zaterdag 23 September 1922
7e Jaargang
;**T 'i??®-1!.'! ■*P3F?W ^£3
Vemhjjnt Woensdags Zaterd. gs
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN. EERSTE BLAD.
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het oude en
het nieuwe adres, NIET aan
den Iooper, doch aan ons bu
reau WILLEMSPLEIN 11, op is
geven. De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechts 15 Cent per re gei.
Do BURGEMEESTER der gemeerde
VELSEN brengt ter kennis van don lo-
teling
no. 37 van de lichting 1922 uit genoem
de gemeente, dat hij voor den dienst
plicht moet worden ingelijfd op Don
derdag 5 October 1922, voormiddags 10
uur, te IJmuiden, in het fort IJmuiden.
Genoemde loteling is verplicht op ge
noemden dag en op genoemd uur op de
aangewezen plaats aanwezig te zijn,
tenzij hij alsdan:
a. eene verbintenis tot vrijwilligen
militairen dienst heeft aange
gaan;
uitstel van eerste-oefening heeft
verkregen;
c. vrijstelling van den dienst heeft
gevraagd wegens het bekleedèn
van een geestelijk of een gods-
dienstig-menschlievend ambt of
wegens het opgeleid worden tot
zoodanig ambt, ingeval op de aan
vraag nog niet is beslist;
d. blijkt verblijf te houden in eene
gemeente, waar eene der ziekten,
vermeld in de wet, houdende
voorzieningen tegen besmettelij
b.
ke ziekten epidemisch heerschen-
de is verklaard;
e. blijkt verblijf te houden in een
gezin, waar eene der onder d be
doelde ziekten heeft geheerscht
en het gevaar van besmetting nog
niet is geweken.
In gevallen, omschreven onder a—e,
wordt de loteling ingelijfd buiten zijne
tegenWoordiglieid.
Doet zich een geval voor als bedoeld
onder d of e, dan behoort de loteling
daarvan tijdig kennis te geven ter secre
tarie dezer gemeente.
Met hechtenis van ten hoogste qen
maand of geldboete van ten hoogste
driehonderd gulden wordt gestraft hij,
die ter inlijving voor den dienstplicht
moet opkomen en niet verschijnt op tijd
en plaats, voor zijne inlijving bepaald,
tenzij blijkt, dat voor zijne niet-verschij-
ning eene geldige reden bestond.
Met gevangenisstraf van ten hoogste
tien maanden of geldboete van ten hoog
ste drie duizend gulden wordt gestraft
hij, die opzettelijk bedoeld feit pleegt.
VELSEN, 15 September 1922.
De burgemeester voornoemd,
W. LANDE WEERT, L.B.
De reclame is vaak kwajongensach
tig brutaal en indringerig. Ze ontsiert
het schoon der steden en van het land
schap. Ze dringt door tot in het redac-
tioneele gedeelte der kranten. Men kaï
eigenlijk nergens in het openbaar ko
men, of reclame trekt de aandacht, treft
oor of oog. Maar er is ook een leuk be
dachte en zelfs een kunstzinnige recla
me. De bekende jaarboeken van Bibby
en Pears geven een schat van mooie
platen. Verkades plaatjes zijn smaak
vol en geven prettig les over de wereld
van planten en vogels en leeren ons
land kennen.
Dezer dagen werden we verschrikt
FINLAND.
I.
Finland, thans een republiek, die
reeds door de meeste andere mogend
heden als onafhankelijk is erkend,
heeft gebruikmakende van de débacle
van het Czarisme en den verwarden
toestand daarop volgend in het Russi
sche rijk, eindelijk die zoozeer ge-
wenschte vrijheid verkregen. Het land
van de „duizend meren" was dan ook
wat de aard zijner bevolking, godsdienst
en ontwikkeling betreft in geenen deele
passende bij Rusland. De bevolking be
staat uit drie verschillende elementen,
n.l. Zweden, Finnen en Lappen.
Langs de geheele zuidkust wonen
Zweden, verder Finnen, en de Lappen
in het Noorden. Door de aanhechting
aan Rusland sedert 1809 hebben er zich
ook vele Russen gevestigd. Zoodoende
worden er verschillende talen gespro
ken, doch is het Finsch een taal die ge
heel van het Zweedsch afwijkt.
Met Zweedsch kan men echter bijna
overal in Finland terecht, terwijl het
Finsch een afzonderlijke taal is, doordat
de echte Finnen van den Zuid-Slavi-
schen stam zijn. De heerschende gods
dienst is evenals in Skandinavië de
Luthersche, terwijl de volksontwikke
ling op een hoogen trap staat.
Het 3/5 gedeelte van het land is met
wouden bedekt en is als bezaaid met
.rotsblokken en meren, vandaar dat de
uitvoer voornamelijk bestaat uit hout
waren en graniet. Voor de voeding der
bevolking moet veel uit 't buitenland in
gevoerd worden, want van de graan
soorten groeien er alleen de haver en
de gerst. Groot is de sympathie van
Zweden voor Finland geweest, want
vóór 1809 was bet een deel van dat rijk,
door de vraag van een guitigen kruide
nier: Kunt U ons ook honderd vrouwen
leveren? Ons antwoord was, dat de
vrouwen er wel overvloedig zijn, maai'
evenmin als zonnestralen en sterren
verhandelbaar. De vraag werd toen zoo
verduidelijkt: Ziet u kans hónderd
vrouwen bij elkaar te krijgen, die een
gezelligen avond zullen hebben zonder
eenige kosten. Zij worden getracteerd en
krijgen een mooie film te zien. Liefst
moeten ze namens een vereeniging uit-
genoodigd worden.
Maar wat steekt daarachter? was na
tuurlijk onze vraag. Wel van Nelle w.il
reclame maken voor zijn thee. Hij
biedt daarom honderd vrouwen een
prettigen avond aan. De film geeft de
geschiedenis van de thee te zien van de
plantage tot den winkel. liet moet hij
zonder aardig te zien zijn. De dames
krijgen een kopje thee en een gebakje er
bij.
Maggi maakt ook dergelijke reclame
als van Nelle met deze amusante thee
avond. Er worden voor het publiek al
lerlei spijzen met Maggi bereid. Een ver
tegenwoordiger geeft de kookproevon
en allen mogen dan nader met Maggi's
geurige soepen en sauzen kennis maken
Als dat niet trejet, trekt niemendal. Re
clame als amusement of demonstratie
is zeker beter middel, om koopers te
winnen dan de reclame als loterij.
Onder het sportnieuws vindt men tel
kens op allerlei gebied verbeteringen
van bestaande records. Zoo heeft de Fin
Nurmi de 2000 M. in 5 min. 26.3 sec. ge-
loopen. I tij is de haruste hardlooper der
wereld, zoolang niet een concurrent den
zelfden afstand een tiende seconde snel
ler aflegt. De Noor Hoff heeft met cle
pols 4.12 M hooggesprongen. Dat is voor
een kangoeroe, om er jaloersch van te
worden. Het bewijst, dat deze Noor
sterk veerende spieren en stevige kuiten
heeft. De biljarter of op zijn Zon lags
professeur de billard A. Holsapners
heeft een serie gemaakt van 2081 pun
ten. Hij had daarvoor ruim drie uur
noodig en wandelde in dien tijd om het
biljard een afstand van 8 K.M. af. Hij
heeft dus even vlug als secuur gestooten
Voor velen zijn deze recordhelden de
groote mannen van onzen tijd. Een re
cord te verslaan is een wereldschok
kende gebeurtenis. En in dit opzicht
gaat de wereld hard vooruit. Maar ein
delijk zal aan het menschelijk vermo
gen een grens gesteld zijn en geen re
cord meer verbeterd kunnen worden.
Misschien zal men dan eindelijk eens
ille krachten
gaan inspannen, om de
wereld wat wijzer, beter en gelukkiger
te gaan maken. Vier jaar na den oorlog
sukkelen we nog altijd aan al zijn slech
ten gevolgen. Vier jaren lang is de vrede
een onhoudbare en allerongelukkigste
regeling gebleken. Zelfs nu nog is de
wereld vol oorlogsgevaar. Op den Bal-'
kan smeult het weer gevaarlijk. Rus
land, -Qostenrijk en Duitschland schij
nen ten ondergang gedoemd. Er is waar
lijk betere gelegenheid te vinden, om er
alle aandacht, en energie aan te wijden
dan aan de gróótste serie biljartstooten
of de hoogste sprong in do lucht.
Het nieuwe kabinet.
Bijna nooit wordt een nieuw kabinet
met voldoening door alle partijen ont
vangen. De oppositie laat wel na den
tegenstander te prijzen. Maar de regee-
ringspartijen zijn ook niet tevreden;
iedere partij vindt allicht, dat haar
mannen en haar inzichten te weinig
vertegenwoordigd zijn. Zoo gaat het ook
thans. Behalve in een' deel der Katho-
lieke pers is nergens dit tweede kabi-
j net-Ruijs met veel vertrouwen en vreug-
de ontvangen. Daarbij komt nog, dat
het nieuwe kabinet vrijwel het oude is.
Er zijn slechts twee nieuwe mannen
in opgenomen en dakzuilen wel knappe
mannen zijn maar geen mannen, die al
gemeen als de onmisbaren en aangewe
zenen beschouwd worden.
De tegenstelling Protestant en Katho
liek, sociaal en conservatief, voor ver
sterking onzer weermacht en voor be
zuiniging vooral op militai'e uitgaven
werkt hij de rechterzijde en maakt het
onmogelijk een ministerie te vinden,
dat naar aller hart is.
Zal dit ministerie voor een deel onge
daan maken, wat het vorige gedaan
heeft in het finantieele optimisme,' dat
ieder de eerste 2 jaar na den oorlog bi -
zielde? Zal het zoo erg bezuinigen, dat
het met een sluitende begrooting voor
de Kamer kan komen? Zai het de ami -
tenaarstractementen gaan besnoei
en en hun aantal verminderen? De
technische wijziging der onderw ijswet
doorzetten en de vlootwet ongewijzigd
handhaven? Allerlei vragen worden
thans gesteld en beantwoord meer naai
de kleur dan de wijsheid van den vra
ger. Laten we nog een dag of tien
wachten; dan is het regecringsprogi am
bekend. En de eerste vier jaar zullen
ons eigenlijk pas leeren, wat dit tweede
kabinet-Ruijs waard is. Over het alge
meen zijn de verwachtingen niet hoog
gespannen en dan. valt het wel eens
mee.
IJMUIDEN.
Dinsdag a.s. geeft het bekende En
semble Solser en Hesse in Thalia een
opvoering van „De Koningin van Mont-
martre", met als gast in de titelrol de
bekende Operette-kunstenares Corry
Pinksen.
„De koningin van Montmartre is een
operette van zuiver Hollandsch maak
sel, al speelt het gegeven zich ook af in
Parijs, terwijl de muziek eveneens door
een Hollander-vis gecomponeerd. Het is
werk, van twee Amsterdammers Sen
Spranklin en Vada Ennem. We staan
hier dus voor een echt Hollandsch werk,
in tegenstelling met de meeste operet
tes, die van „Wiener" of „Berliner" ma
kelij, in meestal zeer slechte vertaling,
tot ons gekomen zijn. Ten bewijze d;.t
deze Ilollandsche operette, het hem ook
„doet" in het buitenland, bewijst haar
opvoering momenteel avond op a^ond
voor stampvolle zalen in 25 üuitsche
theaters.
Het hoofdmotief dezer operette, is het
verlangen van een meisje uit het volk,
hoewel Rusland reeds lang vóór dien er
op uit is geweest zijne veroveringen tot
Finland uittestrekken.
In 1788 was Gustaaf III van Zweden
genoodzaakt om aan Rusland den oor
log te verklaren. In dien tijd toen zoo
langzamerhand de revolutionaire geest
zich in Frankrijk begon te openbaren,
was het ook in Zweden alles behalve
rustig.
De Koning die een in allen deele ge
leerd, ontwikkeld en kunstlievend vorst
was, werden in zijn bestuur en uitgaven
voor zijne prachtlievende doeleinden de
handen gebonden door de adelijke rijks
raden en Stenden. Opgestookt en aan
gevuurd door zijn moeder de Koningin
Weduwe Louisa Ulrika geb. Prinses van
Pruisen, zuster van Frederik den Groo
te ondernam de Koning tot tweemalen
toe een coup d'état en maakte zich met
behulp der burgerij van de onbeperkte
macht meester. Het was daarom dat de
adel hem tot vijand werd en tegenwerk
te. Met een leger en een vloot waar in
zich reeds oproerige elementen bevon
den was het dus, dat een oorlog met het
machtige Rusland zeer ongelegen kwam
De soldaten van Katharina II drongen
Finland binnen en een oppermachtige
vloot stelde zich bij de Finsche Scheren
op onder Admiraal Hertog van Nassau
De toestand was voor Zweden en in 't
bizonder voor Finland zeer hachelijk.
Het heldhaftig en vastberaden optreden
van Gustaaf III, die men beschouwde
als een verwijfd en voor den krijg onge-
geschikt vorst, die meer in een-schouw
burg of op een bal op zijn plaats was,
dan als aanvoerder van een leger of
vloot, verraste de Zweden en Finnen en
vuurde hen aan om met, alle jnacht deti
vijand te weerstaan. In 1790 begaf Ko
ning Gustaaf zich met zijn staf aan
boord van zijn jacht „Amphion", dat
anders alleen diende tot spelevaren op
het Malarmeer, naar de Zweedsche
vloot die tegenover de veel talrijker
Russische in slagorde lag in de Viborg-
sche Scheren. Het ging er voor den Ko
ning hier „er op of er onder". Er ge
raakte zelfs een paar Zweedsche oor
logschepen de „Enighet" en „Zeinire"
in brand doch bij den grooten Slag in de
Svensksund in Juli 1790 werd cle Rus
sische vloot beslissend door de Zweden
verslagen en gedwongen in wilden
vlucht te retireeren. Te land gelukte
het ook den generaal Graaf EhrensVard
met zijne dapperen Finsche en Zweed
sche troepen de Russen te verslaan bij
Sveaborg waar Ehrensvard echter
sneuvelde en zijn graf vond. De veie
buitgemaakte Russische vaandels on j
trofeën werden in bijzijn yan den Ivo-'
ning en in parade der troepen over het i
graf van Ehrensvard uitgestrekt.
Na den dood .van Gustaaf III die bij j
een maskarade in Maart 1792 verrader-1
lijk vermoord werd door don gewezen
kapitein der lijfgarde Jacob van vnker-
ström, die door een samenzwering van
's-Konings tegenstanders daartoe was
f uitgekozen, verminderde de macht en
het aanzien van het eertijds zoo mach
tige Zweden, gaandeweg. Juist in de
bange tijden die nu zouden aanbreken,
de overhëersching van Napoleon en
diens oorlogen tegen bijna alle staten
van Europa, toen regeerde over Zweden
en Finland, de zwakzinnige zoon en op
volger van Gustaaf III, de vierde Gus
taaf.
De Zweedsche geschiedschrijver Ver-
ner van Ileidenstam zegt hiervan het
volgende:
Terwijl Europa in vuur en vlam stond,
toen liep daar in het verre Stockholm,
koning Gustaaf IV Adolf heen en weel
bij den gloeienden haard, de hadnen op
den rug, de onderlip vooruitgestoken.
Wel was hij waarheidslievend, spaar
zaam en eeiyvoudig, doch klein van ver
stand en hoogmoedig. Hij verbeelde zich
geroepen te zijn een nieuwen Karei XII
te worden. Daartoe droeg hij een blau
wen rok van onder tot, hoven stijftoe-
geknoopt. In de zalen van zijn paleis
was het saai en vervelend; de heeren
en dames van het hof stonden of zaten
er langs de muren en durfden slechts
fluisterende te spreken. Zij hadden
ruimschoots gelegenheid om aan de
vervlogen dagen te denken, toen 's Ko-
nings vader, de diepbetreurde Gustaaf,
bijgenaamd „de Koning der genieën
hier in den cercle schitterde, omringd
van de geleerdste en geestigste lieden
de lands.
Alles wat de Vierde Gustaaf van zijn
vader geërfd had, dat was de onbeperk
te macht over het Rijk, doch daarbij
paarde deze koning de droom, dat het
zijn roeping was de vorsten van Europa
te verzamelen tot den strijd tegen den
wassenden stroom, de helden der Fran-
sche revolutie.
Meesmuilend begon hij in den Bijbel
te lezen:
„En ik zag uit de zee een wild dier
„oprijzen, hetwelk zeven koppen en tien
„horens.had en op zijne horens tien dia-
deernen en op zijn voorhoofd een Gods-
Mastering. En aan hetzelve was het ge-
„gevcn om te strijden tegen de heiligen
„cn die te overwinnen; en aan hetzelve
„was de macht verleend om te heer-
schen over alle stammen en volken,
„talen en geslachten."
Aldus profeteert het Boek der Open
baringen, zeide hij tot^ijne gemalin, de
zachte en beminnelijke Frederika. „En
het wilde dier is Bonaparte dat zich
verzet tegen alle heacschers der aarde
om hen te verdelgen en hunne i ijken te
verdeelen. Ik zweer bij al wat heilig is,
hem nooit als Keizer te erkennen, al
zouden ook alle natiën zich voor hein
in het stof werpen."
I-Iij meende het zoo ernstig met deze
zijne woorden dat hij om die te bezege
len met de Koningin naar het Avond
maal ging. De oorlog werd verklaard
aan het toen nog met Rusland verbon
den Frankrijk.
Maar als Napoleon getergd werd en
hij zijn hand opstak, dan barstte de
storm over zijne tegenstanders los en
trad hij vernietigend op.
Spoedig woei de Franselie driekleur
op de wallen van Stralsund (Zweedsch
Pommeren). Maarschalk Bernadotte,
door Napoleon den titel verleend van
Prins van Ponte Corvo, stond gereed om
in Schoonen te landen en de Rassen
trokken Finland binnen om dit einde
lijk te veroveren. Zwedens vijanden zou
den in de oude koningsstad Stockholm
bijeenkomen, daar waar sedert den tijd
van Christiaan de Tiran, nooit een
vreemde indringer zijn voet had gezet.
Daar zouden ze Zweden verdeelen, zoo
als men een versleten kleedingstuk in
flarden scheurt en de brokken onder el
kaar verdeelt.
In de sneeuwvlakten van Finland
vocht het Zweedsche leger een strijd op
leven en dood tegen de Russische over
macht; verbanddoeken om hoofd en
handen wegens de wonden, ook door
vorst en koude veroorzaakt.
Te Sveaborg, die sterke vesting, waai
de Derde Gustaaf eens zijn zegevieren
den intocht hield en waar de Russische
trofeeën in triomf over het graf van
Graaf Ehrensvard werden uitgespreid,
daar was de toetnnd hachelijk. Na een
dappere verdediging zag de bezetting
zich genoodzaakt de plaats te verlaten
en daalde de Zweedsche vlag voor altijd
van Svcaborg's toren.
Wordt vervolgd.
Abonnementsprijs: f 1.— per 3 maanden, franco per post fl.35
Abonnementen worden aangenomen aan bet Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Tngezo de niededeelingen 40 ets. per regei Advertenties van It en m 5 regels
fl. iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van I t en in. 5
regels fl.25, iedere regel meer 26 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij voorvitbeta-
ling, van 1 tot en met 5 regels f0.75, iedere regel meer 15 ets t ij uiet con ante
betaling worden de gewone prijzen berekend -Advertenties //adres bu.eau van
dit blad' 10 ets. extra; voo- bezorging van op advertenties ii gekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht bovenstaande regeiprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente -eisen
OFFICIEEL.
O P E N B AR EKENNISGEVIN
DIENSTPLICHT.
OPROEPING TER INLIJVING,
lichting 1922.
J. B. SUIJKERBUÏJK
VAN DEN WACHTTOREN,
Aardige reclame.
Baas boven baas!
f
