ORGAAN VOOR DE G
NTE VELSEN
No. 104
Zaterdag 28 October 1922
7e Jaargang
Verschijnt Woensdags Zaterdags
IJMU1DER COURANT
Abonnementsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post fl.35
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie-
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITOEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL - -
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Ingezordc mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties van 1 t en m 5 regels
f 1. iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van 1 t en m. 6
régels f 1.26, iedere regel meer 26 ets. Kleine advertenties en familieberiehten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta
ling, van 1 tot en met 5 regels f0.75, iedere regel meer 15 ets Bij niet contante
betaling werden de gewone prijzen berekend Advertenties «adres bureau 'an
dit blad' 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties irgekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht Bovenstaande regelprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente veisen
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN. EERSTE BLAD.!
NATUURWANDELINGEN.
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing hat oada en
het nieawa adres, NIET aan
aen loopar, doch aan ens bu
ren a WILLEMSPLEIN 11, op ta
gaven. Da Administratie.
XXI.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechts 15 Cent per regel.
OFFICIEEL.
OPENBARE VERGADERING
van den gemeenteraad van Velsen op.
Dinsdag 31 October 1922, des namid
dags 7 nnr ten gemeentehuize.
A G E N D A
1. Ingekomen stukken en mededee
lingen.
2. Benoeming van een gemeente-se
cretaris.
De aanbeveling luidt als volgt:
1. J. Kostelijk, hoofdcommies ter
secretarie,
2. M. K. Hofstede, controleur der
gemeente-belastingen, beiden
alhier.
3. Verzoek van A. Wals te IJmuiden
om eene tegemoetkoming uit de
gemeentekas ten behoeve van zijn
zoon die leerling is eener electro-
technische school te Amsterdam.
4. Aanstelling van tijdelijk personeel
aan de nijverheidsavondschool
voor ambachtslieden voor den cur
sus 1922/23.
5. Credietaanvrage voor de aanschaf
fing van leermiddelen ten behoeve
van het eerste en het zevende leer
jaar der o.l. school D te Velseroord.
<i. Als voren inzake aanschaffing van
een tweede naaimachine voor het
onderwijs in de nuttige handwer
ken aan de o.l. school C te IJmui
den.
7. Beantwoording der interpellatie
van den heer D. F. G. Schilling in
zake onderzoek naar de loonen en
arbeidstijden van losse arbeiders
in het visscherijbedrijf te IJmuiden
5. Verandering van straatnamen.
9. Verhuur van gemeentegrond te Jan
Gijsenvaart.
10. Vaststelling van eene recognitie
verordening voor het binnen het
grondgebied der gemeente Schoten
liggende deel van de Jan Gijsen
vaart.
11. Wijziging en vaststelling-opnieuw
van de bouw- en woningverorde
ning.
12. Circulaire van Gedeputeerde Sta
ten omtrent de jaarwedde van d >n
gemeente-ontvanger.
13. Prae-advies op het adres van de
ambtenaren ter secretarie beneden
den rang van commies om een
jaarlijksch verlof van drie weken.
14. Als voren op een adres van de on-
derafdeeling Haarlem en omstre
ken van den Ned. Bond van ge
meente-ambtenaren inzake salaris
herziening.
15. Vaststelling van eene verordening
tot verleening van toeslagen aan
ambtenaren, die in 's Rijks dienst
overgaan.
18. Goedkeuring le suppletoire be
grooting van het Schaalarmbe-
stuur, dienst 1922.
17. Wijziging van de verordeningen
op de heffing en invordering van
een plaatselijke inkomstenbelas
ting.
lt. Bepaling van het bedrag der klee-
dingtoelage aan het politie-perso-
neel voor 1922.
li. Schrijven van de commissie tot
verschaffing van productieve werk
gelegenheid inzake de loonregeling.
De Aerdenhout, Bentveld, Mariënboscb
De koers van het uitgaand publiek
uit Amsterdam is reeds sedert het jaar
1881 toen de spoorweg naar Zandvoort
tot stand kwam, bijna geheel in de
richting van die badplaats gewijzigd.
Toen in 't laatst der vorige eeuw daar
bij nog kwam de Electrische tramweg,
en de verbinding der hoofdstad met de
zee nog sneller en gemakkelijker werd,
bleven de oude plaatsen van uitspan
ning min of meer terzijde liggen. Zelfs
nu de nieuwe Zeeweg door de duinen
van af Overveen naar Zandvoort dit
jaar werd geopend, is ook die bijna ge
heel in 't voordeel van Zandvoort. Doch
er zijn ook vele menschen wie de zee
en de aldaar heerschende drukte aan
het strand spoedig verveelt en die er de
voorkeur aan geven om aan de landzij
de. tusschen bosschen en duinen rondt te
dwalen. Dezulken begeven zich ook nu
vooral in den herfsttijd, als de groote
hitte voorbij is vanaf Overveen op 't
pad en brengen een bezoek ter loops aan
in ons artikel 18 genoemde idyllisch ge
legen Brouwerskolk, zoo genoemd, door
dat ze in ouden tijd eigendom was van
het Brouwersgilde van Haarlem, dat er
met groote schuiten het heldere duin
water voor het bierbrouwersbedrijf liet
afhalen. Thans nu Haarlem een duin
waterleiding heeft, is dat niet meer
noodig en verminderden de brouwerijen
trouwens reeds lang in aantal. De Brou
werskolk, en omliggende gronden,
waarbij ook een vroeger veel bezochte
uitspanningsplaats, werd later door de
gemeente Haarlem aan den eigenaar
van het nabijgelegen „Vaart en Duin'
verkocht. Nhbij dit meer ligt even ver
der de Zanderij, die men vrij kan bezoe
ken. Het is een schoone vallei tusschen
de duinen. Reeds in 1826 is men begon
nen hier zand te halen en de zeer hoogo
duinen te doorgraven. Intusschen zorg
de men reeds direct voor de ontginning
en de beplanting van het aan weerszij
den der vaart aangewonnen land. Een
massa duinzand werd voor allerlei doel
einden weggevoerd en was tegen een ge
ringe vergoeding te verkrijgen. Veel
werd in de onmiddellijke omgeving ge
bruikt,, tot het ophoogen van laag ge
legen bloembollengronden, langs de
Houtvaart, doch ook bij den aanleg der
eerste spoorwegen omstreeks 1845.
Vooral de dennenbeplanting aan de
zuidelijke helling van deze zeer lange
en uitgestrekte inham tusschen de dui
nen, maakt een prachtig effekt en doet
aan Zwitserland denken. Sedert het be
gin dezer eeuw heeft het afzanden hier
bijna 20 jaren stilgestaan, doch sedert
kort is men aan het einde bij Midden
duin weer begonnen. Er is daar nu een
groote darielaag blootgekomen, een be
wijs van in ouden tijd ondergestoven ge
perste veen van vernietigd woud af
komstig.
Langs „Kraantjelek" kan men nu
langs keurig geplaveide wegen door
„Oosterduin", den Aerdenhout bereiken.
Dit belangrijk deel de Gemeente Bloe-
mendaal, dat sedert een goede 20 jaren
de woonplaats is geworden van vele ge
goeden, verdient onze volle aandacht.
Hoewel mqn het over den oorsprong van
den naam „Aerdenhout" nog niet ton
volle eens is, schijnt één ding vrij zeker
n.l. dat de tegenwoordige bosschen al
daar een overblijfsel of liever een voort
zetting zijn van het groote woud dat
zich in het begin onzer jaartelling over
een deel der Westelijke Provinciën van
Nederland heeft uitgestrekt. De vele
plaatsnamen op „woud en woude" uit
gaande zijn een overtuigend bewijs van
dat bestaan, ook die op „hout" b.v.
Spaarnwoude, Hazerswoude, Hoog
woud, Aertswoud, Noordwijkerhout,
Aerdenhout enz.
Nog worden hier in den Aerdenhout
vele zware en oude hoornen gevonden,
van allerlei soort, vooral op „Boekenro-
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
23 nnr, Willemsbeekwcg 42, Velser
oord.
Het onderzoek is kosteloos en ge
schiedt door Dr. Anema uit Haarlem,
Voorzitter van het Consultatiebureau
aldaar.
de", „het Koeduin" „Groot Bentveld" en
„het Haspel", doch stormen en allerlei
ontginning voor buitenplaatsjes en tui
nen vermindert hun getal; wel worden
ze soms door nieuwen aanplant vervan
gen maar de natuur is hier reeds lang
niet meer in don ongerepten staat zoo
als voorheen, toen hier slechts een en
kele jager of houthakker den voet zette
en Zandvoort een onbeteekenend vis-
schersdorpje was. Het was ook te be
grijpen dat zulk een mooie streek zoo
nabij het centrum des lands op den duur
niet onaangetast zou blijven. De bewo
ners der parken in den Aerdenhout dat
meestal vroeger stadsbewoners zijn ge
weest, zijn echter voorzoover zij geen
bezitters van auto's zijn, geheel op de
Electrische tram aangewezen, om de
stad te bereiken. Een eigenlijke dorps
kom is er niet en winkels mogen er niet
worden opgericht. Lang heeft de Aer
denhout zijn oorspronkelijk boschka
rakter behouden en was ze een ware
wildernis en uitstekend jachtveld; doch
ten slotte moesten de eigenaars zwich
ten vooi- de hen geboden hooge prijzen
voor bouwterrein en werden achtereen
volgens „Klein Bentveld" en „Ooster
duin" als jachtveld uitgeschakeld. Nog
is de bezitting „het Naaldenveld" on
aangetast, terwijl de Zandvoortsche dui
nen in eigendom der Gemeente Amster
dam overgingen, die daar groot belang
bij heeft, daar ze het wingebied vormen
voor hare Waterleidingen. Tot de dui
nen bij Zandvoort kan het publiek thans
tegen een geringe vergoeding toegang
verkrijgen als men aanvrage doet bij
het kantoor van het Waterleidingbedrijf
te Amsterdam. De kosten zijn f 5.per-
jaar of anders 10 ets. per dag.
Voeren wi j naar oude tijden terug, dan
komen we tot de slotsom dat deze ge-
heele boschrijke streek met haar hoog
en laag geboomte, de nakomelinge is
van het zoogenaamde „Schakerbosch''
(het Woud zonder Genade) en dat vol
gens een geschiedschrijver der oud
heid, ondoordringbaar was. Merula,
heette die schrijver, welke een geeste
lijke was in 't begin onzer jaartelling;
hi.i vermelde dat dit woud liep van den
Hoek van Holland tot bij Petten. Het
Haagsche Bosch, de Haarlemmer- en
Alkmaarsche hout, ze zijn de weinige
overblijfselen daarvan.
LTit verschillende gegevens is ook met
groote zekerheid vast te stellen dat er
in den Aerdenhout of Anderen hout
plaatsen hebben bestaan waar onze
voorvaderen hun goden aanbaden en
hunne offeranden brachten.
Later werden op die heilige plaatsen
der heidenen, christenkerken of kloos
ters opgericht. „Benthveld" (Benetfelda)
en „Mariënbosch'zijn hoogstwaar
schijnlijk zulke plaatsen geweest.
De godsdienst der volksstammen die
vóór het Christendom in deze landen
zijn intrede deed, hier gevestigd waren,
was een zuivere natuurdienst, hoewel
onder verschillende vormen en namen.
Allen vereerden echter dezelfde mach
tige, alles beheerschende, ondoorgron
delijke natuur.
Evenals bij de Grieken en Romeinen
onder andere benamingen werd de al
tijd levenwekkende Natuur in het
Noorden, in de verschillende landstre
ken onder vele namen aangebeden.
Odin, Wodan, Frigge, Frejr, Freja of
Freija, de Aarde en de Zon, zij waren bij
de dichters wel verschillende personen,
doch de volkeren kenden in werkelijk
heid slechts één wezen en één eere-
dienst. Dat Wezen werd aangebeden als
schenkende zegen en vruchtbaarheid en
uitredding in den nood.
In het groote bosch in Haarlem's om
trek moet zulk een heiligdom 'geweest
zijn waar het „Hoogste Wezen" werd
vereerd onder den naam „Aarde" (Her-
thus, Nerthus, Hertha) en dat eveneens
de zegenende natuur voorstelde gelijk
de Frejr en Freja der Noormannen, de
Bacchus der Romeinen en de Dioysus
der Grieken. Schrijvers van verdienste
hebben beweerd, dat van dien Hertha
dienst in het Kennemerwoud de namen
Aerdenhout en Hartjesdag zijn afgeleid
en vooral dat „de boom" in het oude
stadswapen van Haarlem ook daaraan
zijn ontstaan te danken had. Want in
den eeredienst der Germanen en Skarx
dinaviërs spelen de boomen een grooten
rol.
Onder een ouden boom, liefst een eik
van reusachtige afmeting, hielden ze
hunne volksvergaderingen en deden er
hunne offeranden. Overal waar een hei
ligdom was, bevond zich ook een ont
zagwekkende oude boom, als heilig
symbool der levende natuur. Bij alle
Noorsche en Germaansche volkeren
werd dan ook zoodoende de boom een
zinnebeeld voor wapenschilden en stan
daarden. Zoo hadden de Zweden en No
ren in hun godenleer o.a. „Yggdrasil",
den Heiligen Esch" enz.
Het verschijnen van „Hertha" ging
steeds met feesten en vroolijkheid ge
paard. De Hartjesdag en de zomei lees
ten zijn daarvan nog de overblijfselen
1 rit den Heidenschen tijd. Maar de Hart
jesdag werd later vernederd tot een dag-
waarop paardenmarkt te Haarlem werd
gehouden en op de plaatsen der offer-
inden verrezen kapellen of kloosters
aan de Maagd Maria gewijd. (Mariën
bosch).
Wij kunnen ze ons voorstellen de ge
baarde krijgslieden en jagers van den
stam der Bataven, in dierenhuiden ge
kleed en omringd van hunne blondlok-
kige vrouwen en kroost, verzameld on
der den eeuwenouden eik. nu het loopt
naar den tijd van de korter wordende
dagen en toenemende duisternis. Zij
vreezen voor den meerderen invloed der
booze geesten die rondwaren en tracht
ten die te misleiden door het aanhou
den van ontstoken groote vuren en
door hunne hutten met sparren- en
dennengroen te versieren, alsof het
volle lente of zomer was.
Zoo leefden zij in bijgeloof, onkunde
en onrust voort, doch vol gehechtheid
aan hunne plekken van vereering en
aanbidding.' Het laat zich hooren dat
de eerste Christen-predikers groote
moeite hadden om bij hunne bekeerlin
gen het oude geloof en die gehechtheid
aan de vroegere heilige plaatsen uitte-
roeien. Men ging er daarom veelal toe
over de aloude heilige boomen om te
houwen en stichtte op die vroegere
plekken van godsvereering, kapellen,
kerken of kloosters.
Met gevaar voor hun leven zien wij
in gedachten ook hier de eerste Evan
geliepredikers zich een baan breken in
den dichten drom van Batavieren of
Kaninefaten, de eerste gekleed of in een
ruwe monnikspij of ook in het bisschop
pelijk prachtgewaad, het kruisbeeld in
de hand.
Velen namen het Christendom aan
en lieten zich doopen, werden Christe
nen in naam of in der daad. Voor de
laatsten was het korten der dagen en
de toenemende donkerheid geen ver
ontrusting of verschrikking meer.
Met naderend Kerstfeest herinnerde
aan de geboorte van den Christus, de
troost en lichtpunt in de duistere da
gen van weleer en het heden, het ver
kondigt tevens een terugkeer tot den
nieuwen weg der rijzende zon, tot de
lente en den zomer.
Benetfelda (Bentfeld) en het Mariën
bosch" beiden te midden der oude en
heerlijke bosschen van den Aerdenhout.
zij wekken alzoo herinneringen uit het
grijs verleden, terwijl het statig beuken
bosch van „Boekenrode" in lateren tijd
meermaal de plaats was, waar de Chris
tenen, den oude traditie getrouw, sa
menkwamen om onder het schaduwdak
der eerwaardige boomen hunne gebe
den en lofliederen tot God omhoog te
zenden. Het „Boekenrode" en „Leijduin"
waren de landgoederen waar bij voor
keur de Protestantsche Zendingsfeesten
wrerden gehouden.
S. Chr. L: P.
VOETBAL.
V. V. A.Stormvogels 12.
Na een wedstrijd, waarin V. V. A.
technisch ontegenzeggelijk beter speel
de dan Stormvogels, zijn de twee punt
jes tenslotte toch mee naar IJmuiden
gegaan. We zouden onbillijk wezen,
wanneer we zeiden, dat. Stormvogels
zulks niet verdiend had. Er is hard voor
gewerkt en het feit alleen al, dat Storm
vogels zesmaal het V. V. A.-net heeft
doen trillen, zegt genoeg. Doch even
zeer een feit is het, dat een ieder het er
over eens was, dac, vóór Visser den
tweeden goal maakte, V. V. A. 's spel
verre superieur was aan dat van Storm
vogels. Het beste bewijs hiervoor is wel,
dat Koster, toch zeker met de eerste de
beste, toen al meer gepasseerd was, dan
in de voorgaande wedstrijden samen.
En zóó druk had de Stormvogels-mid-
denlinie het met het afslaan van V.V.A
aanvallen, dat ze aan steunen van de
voorhoede niet dacht. Alleen Blinkbolf
Jr. was geheel zichzelf, hoewel ook hij
zich tot het uiterste moest inspannen.
Hij had zijn buitenman Drijfhout heul
wat beter in bedwang dan Koster Willi
gen burg.
In de voorhoede was Blinkhoff Sr. de
gevaarlijke man, die steeds, hoewel hij
zwaar bewaakt werd, trachtte door de
vijandelijke verdediging heen te breken
Rechts ging het ook vrij goed en links
was het minst. Snoeks was het tempo
veel te snel, waardoor Oldenburg wei
nig kreeg toegespeeld.
Wanneer we nu in 't kort onze mee
ning over dezen wedstrijd moesten zeg
gen, dan zouden we het als volgt doen:
1. V. V. A. speelde technisch beter:
a. haar tempo was vlugger;
b. haar plaatsen was beter.
2. V. V. A.vormde meer een elftal, Lij
Stormvogels waren het 11 spelers, met
individueel goede capaciteiten.
3. Stormvogels was voor het doel
doortastender, wat haar tenslotte Ce
overwinning bezorgde.
4. V. V. A. speelde meermalen un
fair, wat steeds gestraft werd.
5. Scheidsrechter Casteleyn leidde
uitstekend.
De Wedstrijd.
Bij Stormvogels staan Van Hemert en
Struys nog steeds op de ziekenlijst, zoo
dat het elftal er als volgt uitziet:
Reuzenaar.
Blinkhoff Jr. Koster
Vermaak, Sprokkreeff, Bakker
Visser, Oldenburg Jr., Blinkhoff Sr.,'
Snoeks, Oldenburg Sr.
Daartegenover stelt V. V. A. de vol
gende spelers:
Drijfhout, Wolters, Oudenaarde, Tacken
Willigenburg
Steur, v. Oeslar, Reelinck
Dassen Haring
Spanjaard.
Blinkhoff Sr. trapt af, de V. V. A. mid
denlinie wordt gepasseerd, doch Haring
trapt den bal hard naar de andere heil t,
waar Oudenaarde direct een dot van een
trough pass krijgt, waardoor hij plotse
ling alleen voor Reuzenaar staat. Diens
corpulentie doet hem waarschijnlijk
schrikken, reden waarom hij den bal
hoogover schiet. Stormvogels antwoordt
met een gevaarlijken attaque, waarbij
onze „dikke" door den niet minder stc-
vigen Haring op het juiste moment
wordt op zij gezet.
Weer komt V. V. A.keurig combinee
rend, op de IJmuider veste af. Sprok
kreeff en Koster worden door het vlugge
spel der Amsterdammers zoo van hun
stuk gebracht, dat zij er geregeld naast -
grijpen. Bovendien bemoeit laatstge
noemde zich te weinig met zijn buiten
spelers, waardoor Willigenburg nog al
