ORGAAN VELSEN No. 49 Zaterdag 19 April I9S4 9s iamrgang IJMU1DER COURANT Abonnementsprijs: f I.per 3 maanden, franco per postf 1.35 Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie bureau P. F. C. ROELSE, IjMUIDEN. Advertentiën uiterlijk in te zenden WOENSDAO tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m. Verschijnt W oensdags'&^Zaterdags Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN" ADRES VOOR RE|DACTIE EN ADMINISTRATIE N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL - Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden Ingezonden mededeelingen 40 ets. per regel - Advertenties v. 11. en m. 5 regels f 1 iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van 1 t. en m. 5 regels 1 1.25, iedere régel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta ling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante betaling worden de gewone prijzen berekend. Advertenties „adres bureau van dit blad" 10 ets. extra v0or bezorging van op advertenties ingekomen brieven wordt 10 ets. in rekening gebracht Bovenstaande regelpnjzen worden met 5 ets. verhoogd v0or advertenties van buiten de gemeente Velsen dit nummer bestaat uit twee bladen. eerste blad. VAN DEN WACHYYUMEN, De wereld van het kleine. Er. is geen reden, om de bioscoop te ver achten en te verwerpen, al staat ze ook vaak in dienst van bloederige draken en malle kluchten. Ze kan evenmin als de foto de levende kunst geven, maar toch heel veel schoons en leerzaams bieden. Door een nieuwe vinding van Zeiss, den beroemden fabrikant van kijkers, microscopen en brillen is het thans mogelijk, wat anders slechts een in den microscoop kan waarnemen, voor honderden te vertoonen. Men ziet dus het leven direct in de wereld van het kleine. In verschillende plaatsen geeft de Duitsche Prof. G. Römmert voorstellingen met toelichting over de vele voor het oog onzichtbare, althans niet goed waarneembare wezentjes, die tot het dieren- of plantenrijk behooren. Eencelligen als de naar hun vorm genoemde pantoffeldiertjes, trompet diertjes enz. Veelcelligen als rader diertjes, borstelwormen enz. Larven van de steekmug, levende kaasmijten. Ook kregen de toeschouwers een kijk je in den cellenbouw van het mensche- lijk lichaam. Het bestaat uit een mas sa van dertig billioen goedgeordende en gemeenschappelijk samenwerkende cellen. Wie het niet gelooft, moet ze maar natellen! Het zal wel een ruwe schatting wezen. Deze wonderwereld van het kleine wekt groote belangstelling, meer dan nog de film, die druipt van bloed en tranen. Wat voor bet publiek pleit. Als er maar gelegenheid was, om dikwijls werkelijk goede en mooie bioscoopvoor stellingen bij te wonen, zou er wel meer gebruik van gemaakt worden. In een verslag van de voorstelling van Prof. Römmert lazen we deze anec dote: Een wijze heilige beklaagde zich eens bij zijn godheid, dat de wereld te klein was voor zijn denken. De godheid wees hem toen een zonnestofje en 1000 jaar later was de wijze nog niet gereed met zijn overpeinzingen aangaande dit zonnestofje. Zoozeer was hij in bewon dering en vervuld geraakt van de we reld van het kleine. Het zou ook kunnen zijn, dat een blik in de wereld van het kleine den mensch een gevoel van grootheid gaf. Wij zijn immers te midden van die on telbare kleine wezentjes als Gulliver onder de Lilliputters. En hoe veel inge wikkelder en schooner is ons lichaam met zijn organen dan die van de bacte riën. Ze leven wel, maar het is er ook een leven naar. Ze weten zelf immers niet, dat ze leven. Ze hebben geen we tenschap en kunst, geen rede en geen wil. Ze hebben op zijn best iets, dat op een maag gelijkt. Ze bewegen zich als een pluisje in den wind. Er zijn kwaad aardige rekeltjes onder, die ons ziek kunnen maken en zelfs het leven kun nen kosten. En ze bestrijden elkander ook, dan zijn wij de lachende derde. We hebben zelfs beste vrienden onder hen, die onze gezondheid en leven dienen. Maar waarom zouden we ons tegen over deze burgers uit het rijk van bet kleine zelf ook klein gaan gevoelen? Klein maakt ons veeleer de gedachte aan het rijk van het groote. Wanneer we peinzend opzien naar de oneindig heid boven ons, naar de myriaden we relden en bedenken, dat daar aan alle kanten onbegrensde ruimten ons om ringen, dat er werelden zijn zonder tal, dan voelen we ons als een klein vlokje op een golf der branding, dat dra weer verdwijnt, dan voelen we niets meer te beteekenen dan een pantoffeldier tje of raderdiertje tegenover het .uni versum, dan buigen we in onze nietig heid het hoofd,, de gepaste houding te genover het ontzaglijk grootsche van de schepping, waar bij alle betrekkelij ke verschil tusschen groot en klein im mers wegvalt. Verliezen der Dnitsche bevolking door den oorlog. Oorlog beteekent verlies van men- schenlevens direct en indirect, het laatste gewoonlijk nog meer dan het eerste. Er sterven door den oorlog nog meer buiten dan op het slagveld. Sim- plicissimus had in een zijner laatste nummers een vreeselijke teekening uit twee gedeelten bestaande. Boven ligt op het donkere veld een man te ster ven, de handen tegen den borst, door een kogel getroffen, naast hem ligt een zak aardappelen. Daaronder een kamertje met een moeder, mager en ellendig, kinderen drukken zich tegen haar aan en zij zegt: Wacht maar kin deren, vader komt dadelijk met aard appelen, die hij op het veld vindt! Dat is even een hel licht op den nacht van ellende waarin vele Duitsche gezinnen verkeeren thans bijna tien jaar, nadat de oorlog begon. Heden ongeveer vijf jaar na den vre de sterven er nog velen in Duitschland ten gevolge van den oorlog. De Engel- sche „Economist" geeft cijfers over de ontzettende directe en indirecte oor logsverliezen van het Duitsche volk. Door de wapenen der vijanden vielen twee millioen Duitschers; bovendien werden er 279000 soldaten vermist, waarvan zeker maar enkelen meer in leven zullen zijn. Een vierde der doo- den waren op den leeftijd van 19 tot 22; 60 meer dan de helft, dus tusschen 19 en 29 jaar. Duitschland verloor dus zijn beste krachten in den oorlog. Door de hongerblokkade zijn er ook velen thuis gestorven. De sterfte aan t. b. e. was in Duitschland in '18 tweemaal zoo groot als in '19. In de oorlogsjaren stier ven er aan t.b.c. boven het gemiddelde cijfer van vroegere jaren 75000 perso nen. Het algemeene sterftecijfer werd. meer dan tweemaal zoo hoog. Stelt men dat voor '13 op 100, dan is dit cijfer voor '18 237. In totaal stierven er aan allerlei ziekten boven het gewone aan tal 800000 personen. Deze zijn gestorven door ondervoeding en allerlei ellende ten gevolge van den oorlog. De normale groei der bevolking werd belemmerd ook door een sterke daling van het ge- boortental. In '13 waren er op 1000 der bevolking 28,3 geboorten, in '17 slechts 14,4. In de oorlogsjaren werden er 31/? millioen kinderen minder geboren, dan in normale tijden het geval zou zijn geweest. Voor den oorlog nam de be volking met 1,2 toe, gedurende den oorlog ging zij met 0,4 achteruit. Vooral het aantal mannen tusschen 15 en 60 jaar is sterk achteruitgegaan het aantal vrouwen, overtreft thans dat der mannen buitengewoon sterk. Tn 1910 waren er 28,8 millioen mannen tegen 29-6 millioen vrouwen en in '18 waren er bijna drie millioen vrouwen meer dan mannen. Dit zijn allen oorlogsverliezen, die men onder cijfers kan brengen. Maar wie telt al den rouw en angst en zorg. die de oorlog totaan dezen dag gebracht heeft niet alleen over Duitschland maar over vele volkeren der wereld! Ford over belastingen. Ford moet 121I? van zijn netto winst aan belasting betalen met af trek van de kosten voor noodzakelijke verbeteringen in zijn bedrijf. Hij heeft waarschijnlijk de eer, de grootste be lastingbetaler der nieuwe wereld te zijn, maar hij zou die eer wel graag willen missen. Hij is toch van oordeel, dat de winst belasting aan bet publieke belang schade doet. Ik kan mijn geld beter ten algemeenen nutte besteden dan onze regeering, zoo heeft hij verklaard. Hij verzekert zijn zaken niet te drij ven, om geld te maken als zoodanig. Maar hij wil graag de gemeenschap dienen en dat kan hij doen door zijn bedrijf steeds sterker en grooter te maken. De oorlog heeft Ford als een geweldigen plannenmaker leeren ken nen, maar de vrede daarna heeft hem gelegenheid gegeven, zich een buiten gewoon praktisch en handig zaken man te toonen. Millioenen menschen genieten van de natuur en de frissche lucht door zijn goedkoope en toch niet slechte auto's. De buitenman kan nu met zijn vrouw naar de stad rijden, zoo vaak als hij Huldwondjss Schrijnends plokken Brand- en Snijwcnden Schrammen, Onfvolüngen I 14. J geneer.! en met PUROL Does 30 - ü0 en 00 ct. Bij Apoth. en Drogisten. 289 wil. Hij heeft de loonen kunnen vcr- hoogen tot een minimum van 6 dollar, f 15 per dag. Hij heeft spoorlijnen, ko lenmijnen enz. kunnen koopen, om zijn bedrijf te dienen. Er rijden twee millioen Fords door cle nieuwe en oude wereld. Maar goed en goedkoop leve ren kan Ford alleen, als hij voldoende winst maakt, om zijn bedrijf voortdu rend te hernieuwen en uit te breiden. Daarom moet de regeering aan zijn winst niet raken; ze benadeelt daar door het algemeen belang. Dat is zeker pakkend en handig ge redeneerd. Maar op diezelfde wijze zou ook een kleine burger zich kunnen, verzetten tegen belastingen. Hij zou ook, als hij niet aan allerlei belastin gen zeker een 10% van zijn inkomen moest afstaan aan den fiscus zijn zaak je sterker kunnen maken, hij zou zijn kinderen beter kunnen voeden en meer laten leeren, dat alles is ook in het al gemeen belang. Maar de regeering heeft geld noodig. Als de staatsfinan ciën er slecht voorstaan, dan lijdt de beele bevolking daaronder, dan ver liest het geld zijn waarde en worden er groote verliezen geleden. Dan kan er voor onderwijs, sociale wetgeving, allerlei publieke werken niet zooveel gedaan worden, als het algemeen be lang vereischt. En bovendien weer legt de bloei der Ford-maatschappij de redeneering van den automobielkoning Hij biedt immers zijn auto's bijzonder goedkoop aan en weet bovendien nog millioenen winst te maken. Zijn zaak staat er heel sterk voor ondanks een surtax van 121/z Ieder is gewoonlijk een knappe advocaat voor zijn eigen beurs en Ford is dat zeker. Maar als de staat alleen geld als belasting kreeg, dat niet. op een andere wijze nuttig bes'teed zou kunnen worden, zou hij bankroet gaan en zulk een bankroet zou zeker een algemeene ramp betee kenen. De buitengewone economische bloei in Amerika komt de schatkist ten goe de, maar dat de Ver. Staten finantiëel sterk zijn, komt heel de maatschappij ten goede. Eens opstellenwedstrijd. De publieke opinie is een geweldige macht in den oorlog gebleken en alle staten hebben ook hun uiterste best ge daan, om deze op hun hand te krijgen en te houden. Zij hebben stapels ge schriften en illustraties ook in het bui tenland gratis verspreid, om de pu blieke opinie gunstig voor zich te stemmen. Vooral het oordeel der neu trale landen was voor hen van hooge waarde en die werden dan ook danig bewerkt. Zoo had Duitschland hier een persdienst, die wolken geschriften over ons volk deed neerdalen. En alle oorlogvoerende partijen stelden een bijzonder groot belang in onze dag bladpers, een belangstelling niet zon der het gevaar van omkooperij. Ook voor de zaak van den vrede is de pu blieke opinie van groote beteekenis. Als men overtuigd is, dat de oorlog als een noodlottig natuurverschijnsel tel kens zal terugkeeren en dat toch tel kens weer macht boven recht gaat, de oorlog alle wetten en regelingen terzij de schuift, is het streven naar een duurzamen vrede ij del geworden. Maar ziet men daarentegen klaar in, dat de gezonde denkbeelden, die aan den Volkenbond ten grondslag liggen, het oorlogsvuur voor altijd kunnen dooven, wordt steeds krachtiger het verzet tegen oorlog en voorbereiding tot oorlog, wil niet de man op den troon maar in de straat en werkplaats een rechtvaardige en redelijke internatio nale verhouding en een vrede zonder wapenen, dan kan Mars zijn zwaard wel wegwerpen. In Amerika houdt men sinds een paar jaar een wedstrijd in opstellen over vraagstukken, die verband hou den met oorlog en vrede, Waarbij zes mooie prijzen worden uitgeloofd van 75, 59 en 25 dollar. De opstellen moeter, ongeveer 3000 woorden groot zijn; on duidelijk werk wordt, onherroepelijk afgekeurd. Het succes was het vorige jaar zoo groot, dat men besloot er in dit jaar een internationalen wedstrijd van te maken. Voor ons land is de regeling daarvan in handen van de lieeren J. C. Wirtz, .1. Bastiaans en gravin van Heerdt tot Eversberg. Voor kweek- en normaal scholen is het onderwerp: De bevorde ring van internationale vriendschap door opvoeding; voor middelbare scho len: De organisatie der wereld ter voorkoming van oorlog. Het laatste onderwerp is wel erg zwaar voor onze jongens. Voor 1 Mei moeten de opstel len ingeleverd worden. Wie dus mee wil doen, moet er zijn Paaschvacantie aan besteden. De jongens, die meedoen zullen met allen ernst de onderwerpen moeten overdenken; de beste opstellen zullen waarschijnlijk gepubliceerd worden en zeker zullen ze niet zon der „onbekookte" ideeen zijn, maar ook niet zonder de frischheid, den moed en de geestdrift, die aan de jeugd eigen zijn. Door (leze wereld competitie, waarbij het niet op de kracht van biceps en kuitspieren maar op de warmte van gevoel en klaarheid van denken aan komt, worden de nieuwere denkbeel den over oorlog en vrede op den voor grond geplaatst ook in de jongensw e reld. Zij zijn bet opkomende geslacht, de mannen, die over eenige jaren onze plaatsen zullen moeten besturen en hervormen. De denkbeelden, die thans in hoofd en hart der jongeren gezaaid worden, zullen opwassen tot. een krachtige publieke opinie tegen den den oorlog en voor vrede door rede, recht en menschelijkheid. Blijvende duurte. Toen de oorlog in het laatst van '18 eindigde door de ineenstorting der Duitsche militaire macht, zeiden we ongelucht tot elkander: Nu zal alles wel gauw wat goedkooper worden. Hot is anders uitgekomen, evenals de voorspelling, (lat de oorlog niet langer dan eenige weken zou kunnen duren. Na den oorlog is de groote duurte van 1920 gekomen en tot dusver is de duur te van dit jaar grooter dan de gemid delde van het vorig jaar. De Indexcijfers, dat zijn de cijfers van een lijst (index) van groothandel- prijzen in Engeland, iedere maand door het bekende tijdschrift „Econo mist" gepubliceerd, geven ons eenigs- zins een kijk op de levenskosten. Op de lijst staan granen, vleesch, thee, suiker enz. Weefstoffen, delfstoffen, rubber, hout, petroleum en diversen. De voornaamste dingen dus, die wij voor het leven noodig hebben. Voor de periode van 190105 wordt het Indexcijfer gesteld op 100, in 17 is het al meer dan verdubbeld, het lop- cijfer werd in Maart van 20 bereikt, n.l. 379; de beide volgende jaren brachten een aanzienlijke daling. Maar daarna kwam een nieuwe stijging. Voor Tan. '22 was het cijfer 194, voor diezelfde maand in '23 196 en in '24 211, dat is dus een niet onbelangrijke stijging. In Febr. van dit jaar steeg het cijfer nog tot 212; in Maart een lager cijfei nl. 210. Sinds Jan. '22 schommelt het In dexcijfer wat heen en weer, maar blijft hen slotte vrij wel gelijk. Het leven is dus nog ruim tweemaal zoo duur ais in de eerste vijf jaar dezer eeuw. Uit de duurte blijkt de groote verarming ten gevolge van den oorlog. Duurte kan 2 oorzaken hebben. Het aanbod kan te klein zijn; dat is thans niet meer het geval. De voorraden, die in en door den oorlog uitgeput waren geraakt, zijn alweer lang aangevuld. Maar thans blijkt de koopkracht sterk verminderd te wezen en daardoor blijft het leven duur. De toestand is eigenlijk nog slechter dan uit de Indexcijfers'blijkt. Immers twee belangrijke uitgaven vindt men op dezen Index niet, de uit gave voor huishuur -en de belastingen; beide posten zijn aanzienlijk gestegen. Daar de verarming zich niet spoedig kan herstellen, is er dus alle reden, om te vreezen, dat de duurte nog jaren zal blijven. Overwegen. Om te bezuinigen worden tegenwoor dig vele overwegen op de spoorbaan niet meer afgesloten. De boomen eischen een wachter, die ze opent en sluit of ze moeten automatisch vanaf een station bediend worden. In het, eerste geval kosten ze veel aan loon en daarom zijn, om dat te besparen, aan menige n overweg de boomen weggenomen. De weg ligt open, als de trein nadert en passeert. Meerdere on gelukken zijn daarvan het gevolg ge weest. Het geven van waarschuw ings- seinen door den machinist bij iederen overweg schijnt op praktische bezwa ren af te stuiten. In Amerika zijn vele lokomotieven voorzien van een bel, die voortdurend werkt; ook is men daar voorzichtiger. Meermalen stopt dan een wagen, omdat de bestuurder eerst goed wil zien, dat de weg veilig is. Wij steunen nog op het gevoel van zekerheid, aan de boomen te danken. Als de boomen open waren, was im mers alles in orde. We behoefden zelf niet uit te zien, dat deed de wachter voor ons. Waren er steeds open over wegen geweest, dan zouden er thans niet zooveel ongelukken gebeuren. Met een weinig oplettendheid behoeven ze niet te geschieden. Men moet ooron en oogen heiden gebruiken. De trein da vert zoo luid, dat men hem, tenzij liet formt. altijd tijdig kan hooren nade ren. Maar hot zware gevaarte kan men altijd zien, des nachts aan de lichten. A.lieen als er een overweg bij een bocht is, moet men scherp toezien en voor zichtig wezen; zulk een overweg moet niet onbeschermd wezen. Maar over wegen, die weinig gebruikt worden en aan beide kanten vrij zicht hebben op de lijn, kunnen toch wel open blijven, als men niet al te roekeloos is bij het oversteken der rails. Was er geld in overvloed, dan zou men bij eiken over weg boomen en een wachter kunnen plaatsen, maar nu er bespaard moet worden, is deze bezuiniging toch niet zoo sterk af te keuren, als het publiek vrij algemeen doet. De oorlog tegen de bootleggers. De Verbodswet wordt in Amerika door velen nog overtreden en als re den, om haar in te trekken, wordt wel genoemd de verflauwde eerbied voor de wet, nu zelfs hooggeplaatsten en of- ficieele personen er volstrekt geen kwaad in zien, om de wet, die Amerika droog moet maken, te overtreden. Het is zeker in bet belang van orde en veiligheid, dat met de wet. ernst gemaakt wordt. Een wet, die niet streng gehandhaafd wordt, doet meer kwaad dan goed. Kan deze wet echter wel toegepast worden? Uit den Atl. Oceaan komen telkens vele kleine, snel varende smokkelschepen met drank, vooral whisky aan boord, om heime lijk alkohol 'in te voeren. Er worden schatten mee verdiend. De bootleggers hebben een gevaarlijk bedrijf maar ze verdienen in korten tijd groote som men, als ze gelukkig zijn. De regeering is thans voornemens met kracht dezen smokkelhandel uit zee tegen te gaan. Niet minder dan vijftig millioen is toe gestaan door het Congres, om de anti- smokkelvloot uit te breiden. Twintig torpedojagers, die bijzonder snel va ren, zullen de kustlijn bewaken. Bo vendien komen er 300 kleine kustvaar tuigen, die den wal en de landings plaatsen zullen verkennen. De kans op succesvol smokkelen wordt daardoor veel geringer. Een leger .van 5000 man zal zoo te water den oorlog tegen de smokkelaars voeren en op den duur den smokkelhandel afdoende verhin deren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1924 | | pagina 1