Dameshoeden
Kiodsrhoedan
Bloemen
Fantaslën
3. G. Schaaf
Het goedkoopste adres voor
Zeemansbond.
De Zeemansbond, welke zich ten
doel stelt op een Christelijk en giond-
slag de belangen van den Ncderland-
schen zeeman te behartig-11, heeft zijn
algemeene vergadering gehouden.
Aan het 31ste jaarverslag (over
1923) wordt ontleend, dat het leden
tal vooruit ging en van '1333 in 1922
klom tot 1484 in 1923. Dit was het ge
volg van de belangstelling, welke door
het bestuur werd opgewekt in plaat
sen, waai* tot nog toe geen bondsleden
waren, zooals in Leiden, Middelburg,
Soest, Terneuzen, Vlissingen, IJmui
den en Zandvoort, en van het aanwer
ven van nieuwe leden in Amsterdam,
Apeldoorn, Breda, Delft den Haag,
Hilversum, Meppel, Botterdam en
Zwolle.
De vereeniging heeft een moeilijk
jaar achter zich, verband houdende
met de malaise in handel en scheep
vaart en de ongewone toestanden in de
maatschappij. Van de drie tehuizen
voor Zeelieden van den bond had Ant
werpen naar verhouding nog het
meeste te doen en het Tehuis in die
plaats werd dikwijls door reeders
consulaten gebruikt voor logies en
aanwerven van zeevolk. Dan bleek
vooral, dat het tehuis erg klein was,
zoodat het noodig wordt in de toekomst
naar een grooter gebouw om te zien.
In Hamburg ging de bond, niet zonder
belangrijke uitgaven, over van zijn
eerste verblijf aan de Rödingsmarkt
naar een eigen tehuis Johannes Boll-
werk 6.
Te Rotterdam werd het Tehuis goed
gebruikt, er logeerden echter gemid
deld maar 36 personen daags, hetgeen
voor dit huis een ongunstige exploita
tie geeft.
Dit is de oorzaak, in verband met an
der© toevallige omstandigheden, dat
1923 hiervoor te boek staat als een
zeer kostbaar' jaar, dat een nadeelig
saldo gaf van f 13.118.64.
Geen wonder dan ook, zoo wordt in
het jaaroverzicht gezegd, dat de winst
en verliesrekening met een groot nadee
lig saldo sluit, hoewel de contributies
niet minder waren dan verleden jaar
en de giften ten gevolge van ijverige
colportage en collecten belangrijk meer
bedroegen dan verleden jaar.
Jammer wordt het gevonden, dat we
gens den ongunstigen toestand van
's Lands financien, de bond hetzelfde
lot deelde van veel andere vereenigin-
gen en slechts een kleine toelage van
het Rijk ontving.
De afdeeling Amsterdam droeg een
som van f 2000, welke zij eenige jaren
lang beheerde, aan het hoofdbestuur
over. De afdeeling Rotterdam, die dit
jaar geen uitgaven had, droeg de aan
haar geschonken giften aan het hoofd
bestuur af.
Uit het Tehuizenfonds werd ook een
gift van f 1000 tot mindering van het
nadeelig saldo afgedragen.
Het Zuiderzeefonds.
De Minister van Waterstaat zegt in
zijn Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer betreffende het wetsont
werp tot. vaststelling van de begrooting
van inkomsten en uitgaven van het
Zuiderzeefonds 1924, dat hij spoedig
gevolg hoopt te kunnen geven aan den
aandrang om de uitvoering der Zuider
zeewerk-en krachtig en snel door te .zet
ten, omdat hij ook van meening is, dat
bespoediging der uitvoering bijdraagt
tot vermindering der totaalkosten.
Er wordt overwogen of het mogelijk
zal zijn de financieering in zoodanige
banen te leiden, dat, zonder te kort te
doen aan de controle en medewerking
der Staten-Gneraal een vlot en zoo eco
nomisch mogelijk beheer van de benoo-
digde gelden kan worden verkregen.
Ten aanzien van het plan-Ten Bolckel
Hüinink kan de Minister niet anders
dan een afwijzende houding aannemen
De oplossing van dezen heer gaat uit
van zooveel onjuiste veronderstellingen
en laat zoovele vraagstukken onopge
lost, dat deze niet voor uitvoering in
aanmerking kan komen.
Hoewel de commissie-Lovink, die
had te onderzoeken of de economische
voordeelen, welke de droogmaking zal
bieden, en de baten, welke daaruit ver
moedelijk zullen voortvloeien, het ten
uitvoer brengen van de plannen blij
ven wettigen, nog «-een rapport uit
bracht, bestaat er voor den minister al
le aanleiding om aan te nemen, dat
voor twijfel te dien aanzien geen grond
zal blijken te bestaan.
Faillissementen In Nedexlend.
Volgens mededeeling van het handels
informatiebureau van VAN DER GRAAF
Go's Bureaux voor den Handel zijn over
da afgeloopen week, eindigende 23 Mei
in Nederland uitgesproken 80 faillissemen
ten tegen 64 faillissementen in dezelfde
week van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met 23 Mei 1024
1829 faillissementen tegenover 1604 over
hetzelfde tijdperk van het vorige jaar.
BURGERLIJKE STAND.
Gemeente Egmond aan Zee.
Getrouwd: Jan Visser en Neeltje
de Groot.
GEMENGD NIEUWS.
Kunst en natuur.
Algemeen bestaat de meening, dat de
kunst de natuur niet kan overtreffen
en zelfs niet evenaren. De kunst geeft
het valsche, minderwaardige, de na
tuur alleen het echte en waardevolle,
Deze meening is in haar algemeenheid
echter niet juist, zooals in een lezing
voor de Hollandsche Mij. der Weten
schappen door Prof. Dr. A. F. Holleman
is aangetoond. Aan deze interessante
lezing willen we enkele bijzonderheden
ontleenen.
De kunstmatige kleurstoffen hebben
de natuurlijken geheel verdrongen. Tot
1856 kende men alleen kleurstoffen
uit het dieren- of plantenrijk, van dien
tijd echter af begint de triumph der
aniline-kleurstoffen en der belangrijke
koolteerkleurstoffenindustrie, waarin
Duitschland nog steeds vooraan staat.
Ook de indigoplanters hebben het moe
ten afleggen tegen de fabrikanten van
het scheikundige product. Het antieke
purper wordt thans ook kunstmatig
geproduceerd. Deze kleurstof werd
oudtijds gewonnen uit de purperslak,
die een kleurloos vocht afscheidt, dat
aan de lucht blootgesteld in het prach
tige purper overgaat. Het behoorde tot
de kostbaarste kleurstoffen en werd
daarom alleen voor koningsgewaden
gebruikt; het kan thans echter ook
langs scheikundigen weg gemaakt
worden. De kunstproducten winnen
het ver van de natuurproducten, wat
veelsoortigheid en fraaiheid van nuan
ce betreft. Ook de kunstzijde begint al
meer de natuurzijde te verdringen. De
draad der natuurzijde is echter ster
ker, maar de glans der kunstzijde is
hooger en zij kan ook beter geverfd
worden. Haar groote voordeel is ech
ter, dat zij de helft goedkooper is. De
beide soorten zijn te onderscheiden,
als men een draad verbrandt. De na
tuurzijde verspreidt dan den reuk van
verbrande haren, de kunstzijde van
brandend sigarettenpapier.
De Chilisalpeter wordt almeer door
kunstsalpeter vervangen. Zonder sal
peterbewerking zou de voeding dei-
snel toenemende bevolking onzer aar
de al spoedig ontoereikend zijn. Maar
al'zou Chili geen korrel salpeter meer
leveren, dan behoeven we nog niet te
vreezen voor verhongering; kunstma
tige salpeter wordt thans op zoo groo
te schaal voortgebracht, dat men vrij
wel geheel onafhankelijk van Chili ge
worden is.
Men zoekt thans ook naar kunstma
tig bereide benzine. De nood prikkelt
de vindingrijkheid en men is hier op
den goeden weg, om benzine uit kolen
te bereiden. De wereldvoorraad van
kolen is veel aanzienlijker dan die van
olie. Bij de tegenwoordige productie
zal de olievoorraad in 75 en de kolen
eerst na 75 eeuwen uitgeput zijn.
Neemt bet gebruik even snel toe als in
de laatste jaren, dan zitten we in 1950
zonder olie en in 2060 zonder kolen.
Scheepvaart en automobielen hebben
enorm veel benzine noodig; in Ameri
ka zijn naar verhouding meer auto's
in gebruik dan hier fietsen. Het is bij
na zeker, dat men spoedig uit steen
kool kunstbenzine zal kunnen produ
ce er en.
Medicamenten uit de plantenwereld
schijnen meestal nog de kunstmedica
menten in heilzame werking te over
treffen. Over het algemeen staan de
kunstproducten op het gebied van
geur en smaak ten achter hij de na
tuurproducten. Sacharine is 550 maal
zoeter dan rietsuiker maar heeft een
leelijken bijsmaak. Prof. Holleman
acht het niet onwaarschijnlijk, dat de
natuurlijke geuren een geringe hoe
veelheden van stoffen bevatten, die
aan het wetenschappelijk onderzoek
ontsnappen maar toch tot fijnheid van
de geur belangrijk bijdragen. Hier wint
de natuur het nog altijd van de kunst.
Wij zien hier weer de tooverwerking
der wetenschap.
Robinson Crnsoë's geweer brengt
250 pond sterling op.
Naar uit Londen wordt gemeld, heeft
het oude vuursteengeweer, dat in den
verkoopcatalogus van een aldaar ge
houden antiquiteitenveiling aangege
ven stond als „het geweer van Robin
son Crusoë'', het niet onaardige bedrag
van 250 pond sterling opgebracht.
Zooals men weet, werd Daniël De
foe's kunstwerk geïnspireerd op het
verhaal der avonturen, welke een zeke
re Alexander Selkirk beleefde, toen bij
als schipbreukeling op de kust van bet
eiland Ju an Fernandez geworpen, daar
vier jaar lang in alle eenzaamheid
doorbracht.
Het luchtverkeer.
Men kan thans wel zeggen, dat de
mensch de lucht veroverd heeft en dat
hoe langer hoe meer de lucht een groo
te plaats gaat innemen in het verkeers
wezen. Daarvan getuigt het jaarverslag
over '23 der Kon. Luchtvaart-Mij. Wat
daarin te lezen valt, zou ons tien jaar
geleden nog ongeloofelijk geklonken
hebben: een verhaal als uit een
sprookje, de wonderen van Jules Verne
overtreffend. En toch teekent dit ver
slag nog slechts het begin eener ont
wikkeling, waarvan de resultaten
eens wellicht nog de stoutste onderstel
lingen zal overtreffen.
Een paar merkwaardigheden uit de
zakelijke mededelingen van het ver
slag. In '23 heeft de Kon. Luchtvaart
Mij. 3937 passagiers vervoerd, boven
dien nog 166288 K.G. goederen, 1708
K.G. post en 7294 pakketpost. De toe
name van het vervoer is zeker voor een
deel een gevolg van het belangrijk la
gere tarief. AmsterdamLonden kost
thans f 48, Amsterdam-Brussel f 22.50.
Het slechte weer in het najaar, de veel
vuldige mist bovenal hebben het lucht
verkeer schade gedaan.
Vergeefs trachtte de K. L. Mij. in '23
een luchtlijn Amsterdam-Keulen te
openen. De hooge Rijnlandcommissie
weigerde de vliegtuigen over het be
zette gebied te laten vliegen. Persoon
lijke ongevallen kwamen in '23 niet
voor. Enkele malen moest er een nood
landing gedaan worden. De dienstre-
gelmaat bedroeg gedurende het gehee-
le jaar 86 gedurende de zomermaan
den 100 fo. De veiligheid van den Licht
dienst is zoo groot, dat de Rijksverze
keringsbank de premie voor verzeke
ring van het personeel aanzienlijk
heeft kunnen verlagen en de levens
verzekeringsmaatschappijen het reizen
per vliegtuig niet meer als een bijzon
dere risico beschouwen. Dat is een ge
volg van het beleid der vliegers maar
vooral ook van den voortreffelijke!!
teohnischen dienst. De K. L. M. zorgde
ook voor luchtuitstapjes en vervoerde
in '23 1747 pleiziervliegers. Een bijbe-
drijf is de luchtfotografie. Er werden
briefkaarten met series van stadsge
zichten uitgegeven, die zeer in den
smaak vielen. Deze luchtfoto's kunnen
ook het onderwijs dienen. Een reeks er
van is opgenomen in een aardrijks
kundige platenatlas. De K. L. M. werkt
nog met tekorten; ze is aan winstma
ken nog niet toe; blijft 't vervoer zich
uitbreiden, dan zal de exploitatie zich
over enkele jaren zelf kunnen bedrui
pen. Het groote voordeel van het lucht
verkeer is de buitengewone snelheid;
zakenmannen, wier tijd duur is, maken
dan ook het meest van de vliegdiensten
gebruik. Des Maandags vliegt een
,heurstoestel" van Amsterdam naar
Londen precies in 3 uur.
De groote voordeelen van het. lucht
verkeer blijken uit deze bijzonderhe
den over den dienst Amsterdam-Ham
burgKopenhagen. De K. L. M. werkt
hiertoe samen met de Deutsche Aero
Lloyd en de Dansko Luftfart Selskab.
Ieder kent genoeg Deensch, om dezen
laatsten naam te verstaan! De geheé-:
le afstand wordt in zes uur afgelegd en
de reis kost f 75, dat is goedkooper dan
de treinreis, die 24 uur duurt. Een
nieuwe lijn door de lucht is ook dezer
dagen geopend van Amsterdam naar
Straatsburg; de lijn wordt binnenkort
naar Basel doorgetrokken. Deze af
stand wordt ook in zes uur afgelegd.
De ligging van ons land zal het op
den duur tot een der belangrijkste
middelpunten van het vlieg wezen ma
ken. Amsterdam en Rotterdam zijn nu
reeds vliegstations van beteekenis.
Het luchtverkeer zal ze nog meer tot
wereldsteden maken.
Door haaien aangevallen.
Uit Chris t. church (Nieuw-Zeeland)
wordt aan de Engelsche bladen het vol
gende merkwaardige verhaal gedaan
van een stoker, die 24 uur lang op een
eddingsboei op zee had rondgezwor
ven. De man viel op Donderdagmorgen
van boord eener vrachtzoeker, die juist
het Panama-kanaal wilde binnenstoo-
men.
Daar de boot haast had, wierp men
den drenkeling een reddingsboei toe en
verwachtte, dat hij zich wel zou redden,
en aan wal komen. De stroom dreef
hem echter de zee in.
Tot overmaat van ramp kwamen
weldra haaien opdagen. Deze roofvis-
schen, die gelukkig van een kleine
soort waren, deden verschillende aan
vallen, wejke de man door snelle be
wegingen wist te ontkomen. Hij hield
dit wanhopige werk uren lang vol.
Plotseling, toen hij reeds den strijd
wilde opgeven, verdwenen de haaien.
Blijkbaar had de stroom den drenke
ling buiten hun „gebied'' gevoerd.
De man werd later in totaal uitge-
putten toestand door een andere stoom
boot opgepikt.
Eenige bijzonderheden uit het leven
van Stinnes.
Stinnes is wel een groote maar geen
schitterende figuur geweest in den tijd
van oorlog en de naweeën ervan. Hij
was geen welsprekend man; als lid
van den Rijksdag sprak hij nooit. Hij
Jiet zijn goud niet schitteren in het
weeldeleven van een, die van alle din
gen het mooiste en duurste wil hebben
en kan krijgen. Hij trad in het openbare
leven weinig op den voorgrond en deed
ook niets, om populair te worden. Hij
heeft bovenal de kunst verstaan, om
goede zaken te doen en zich voort te la
ten jagen door den storm van crisis, die
zooveel vermogens heeft doen kelderen
zooveel rijkdom uiteengeslagen heeft,
Toen hij las van het ultimatum van
en
Oostenrijk aan Servië in den- zomer
van '14, sloot hij zich in zijn telefoon
cel op en bleef daarin 14 uur, naar alle
kanten zijn orders uitsturende. En tij
dens den voortdurenden val van den
Mark, kocht hij en betaalde daarna in
goedkooper© Marken. Dat is het ge
heim geweest van zijn ontzaggelijken
rijkdom.
Het ontbrak Stinnes niet aan zelfge
voel. Europa kan het niet zonder mij
stellen, Duitschland niet, Oostenrijk
niet, Hongarije niet en zelfs Engeland
niet! heeft hij eens trotsch gezegd.
Als hij hotels of gebouwen van dag
bladen voorbijkwam, mocht hij er
aag met, zekere grimmigheid naar
wijzen en zeggen: Dat is van mij! Voor
kunst voelde hij niet. Hij was eigenaar
van verscheidene schouwburgen,
maar het kon hem niet schelen, wat er
vertoond werd. Ook om muziek en
schilderijen gaf hij niet. Mijn geest is
te vol van zaken; er is voor niets an
ders plaats in, placht hij te zeggen. Hij
snoefde graag op twee dingen, dat hij
in Centraal-Europa alles kon koopon,
zonder er geld voor uit te geven en dat
hij nooit den ex-keizer gezien had. Hij
hield niet van Wilhelm, achtte hem
schuldig aan de zware slagen van zijn
vaderland, aanvaardde ook nooit eeni
ge onderscheiding en zei, dat hij zijn
hoofd niet zou omdraaien, om hem te
zien, als hij op straat Wilhelm tegen
kwam. Stinnes is Duitschlands voor
naamste leverancier van oorlogsmate-
iaal geweest; schatten heeft hij in
België verdiend, dat hij van kolen
voorzag. Niemand weet recht, hoe groot
zijn vermogen was, het wordt getaxeerd
op 21/* milliard guldén; zelfs wist hij
waarschijnlijk niet op een paar ton
nauwkeurig te zeggen, hoeveel hij be
zat.
Wanneer we zijn portret zien, staan
we niet tegenover een vroolijk gezicht.
Hij heeft geen tijd gehad, om gelukkig
te zijn. Van den morgen tot den avond
hielden zijn zaken hem bezig. Hij
voelde zijn macht maar ook het wan
trouwen en de vijandschap van velen
tegen zich. Ilij ziet er streng en somber
uit en waarschijnlijk geeft zijn gezicht
zijn innerlijk getrouw weer.
Iedere millioen brengt nieuwe zorg
en arbeid mede. Rijkdom en geluk
staan vaak omgekeerd ovenredig tot
elkander. Het gelukkigst zijn de om-
standgiheden van den man, die wel
hard moet werken, maar dan ook zeker
is van zijn brood.
Amerika vertrouwt Duitschland.
Amerikaansche bankiers hebben aan
de Rijksbank in Berlijn 121/2 millioen
gulden geleend. Dat is een groote en
een kleine som: een groote som voor
een particulier en zelfs voor een onder
neming, maar een kleine som voor een
grooten staat als Duitschland. Een
Amerikaansche bankier heeft het al
dus gezegd:: De vijf millioen dollar
zijn voor Duitschland als een nootje
voor een olifant, die omkomt van hon
ger. Amerika heeft te veel goud en
Duitschland heeft een geweldigen
goudhonger; het water stroomt naai
de lagergelegen plaatsen. Maar Ameri
ka zou Duitschland geen geld voor
schieten, als het geen vertrouwen had
in Duitschlands herstel en toekomst.
Sinds '22 heeft Amerika Duitschland
finantieel niet meer geholpen. Maar
thans heeft het geld gegeven in de vrij
groote zekerheid, het terug te zullen
ontvangen. Het gelooft, dat het plan-
Dawes, zij het met enkele wijzigingen,
door de verschillende staten zal wor
den aangenomen: het plan is gunstig
ontvangen door de Duitsche regeering
en industrie. Engeland steunt het ten
volle, België en Italië zien er ook een
uitweg in en door de Fransche verkie
zingen is er alle kans, dat de nieuwe
Fransche regeering het niet zal durven
verwerpen. jj
Financiers zien dikwijls beter en
scherper dan politici: de beurs heeft
een fijnen neus. Algemeen achtte men
Oostenrijk verloren, een kleine staat
met een groote wereldstad was im
mers een stumpertje met een water
hoofd. Maar financiers hebben geloofd
in de mogelijkheid van herstel en zelfs
van 'bloei van het sterk verminkte Do-
naurijk; politici hebben naar hun
stem geluisterd en inderdaad is Oos
tenrijk bezig, zich er bovenop te wer
ken.
De Amerikaansche financiers stel
len terecht de Duitsche industrie zeer
hoog, omdat deze zoo bijzonder zuinig
en doelmatig is ingericht en werkt, dat
is de efficiency, waarop tegenwoordig
zoo sterk de nadruk wordt gelegd.
Daarom zullen zij ook wel verder in
den nijpenden geldnood van Duitsch
land voorzien. Zij helpen anderen, Om
zichzelf te helpen. Zij leenen niet uit
barmhartigheid, maar als zakenman
nen. Zij weten, dat in Duitschland hun
geld goed belegd is, als Duitschland
eenmaal zich weer vrij .én krachtig kan
ontwikkelen De mogelijkheid en de
waarschijnlijkheid zelfs daarvan zien
ze thans en daarom sturen ze hun so-
liede dollars naar het land der waar-
delooze Marken. De Duitschers krijgen
met het bagatel van de 12V^ millioen
gulden ook een schat van zelfvertrou-
is uitsluitend bij
ORANJESTRAAT.
I~ Ook voor het vervormen
van Dameshoeden.
wen en dat is meer waard. Als de fi
nanciers in dezen goed zien, staat
Europa op een keerpunt, want met
een verlamd Duitschland kunnen de
andere staten niet tot bloei komen.
Daarom vooral verheugen wij er ons
in, dat. Amerika voor Duitschland
weer zijn beurs durft open doen.
De Russische dwangstaat.
Een der mooiste instellingen van
den nieuweren tijd is de openbare lees
zaal en bibliotheek, omdat daar het
geestelijk leven ruim en wijd is als de
zee. Nergens leert men zijn tegenstan
ders beter kennen. Immers boeken,
brochures, bladen van alle mogelijke
richting- zijn daar verkrijgbaar. Men
vindt daar de beste en knapste, ver
tegenwoordigers van alle godsdiensti
ge, wijsgeerige en politieke richtingen
aan het woord. Men leert daar juister
oordeelen; men wordt er van vooroor
deel verlost; de tegenstander staat ons
daar niet langer tegen, ook al is. men
het nog niet met hem eens geworden.
Hoé weinig vrijheid er in het tegen
woordige Rusland is, blijkt uit de stren
ge censuur, die daar toegepast wordt in
de bibliotheken. Alles, wat in strijd is
met de communistische beginselen,
wordt eruit geweerd. In plaats van een
algemeene krijgt men zoo een zeer een
zijdige ontwikkeling.
Er leven thans vele Russen als bal
lingen buiten hun vaderland. Parijs is'
het centrum van Russische hovelingeni
en edellieden, in Berlijn zijn vele Russi-j
sche soc.-demokraten. Zij geven weke-l
lijks eeii correspondentieblaadje uit
met vaak interessant nieuws over Rus
land. In een der laatste nummers
staat een bericht over de zuivering dei
Russische bibliotheken van gevaarlijke
,kettersche" werken.
Door het hoofdcomité voor volksont
wikkeling, waarvan Nadesha Uljano
wa, de vrouw van Lenin ook lid is.
een circulaire uitgegeven, die ten doe
heeft, een aantal boeken uit de biblio
theken te verwijderen. Verboden lec
tuur zijn de boeken van Plato, Kanj
Herbert Spencer en SchopenhaueJ
Zelfs de boeken van Tolstoï mogej
niet geduld worden. Vooral onder
werken van staathuishoudkunde
politiek moet een groote opruiming g(
houden worden. Öok al de communil
tische literatuur uit de jaren '18'2f
voor zoo ver zij vragen behande!
waarover de Sovjetorganen thans ai
ders denken, moet verwijderd word«
er moet dus een streep gezet won
door de eerste periode der Russis^J
revolutie.
Verder mogen de gewestelijke ai
tenareiï en de bestuurders der blibli
theken zelf uitmaken, welke boeken I
nog als gevaarlijk weren willen.
Zoo wordt ook de geestelijke vrijhe
in de Sovjetrepubliek aan banden
legd. Het geestelijke leven moet daa
door onherroepelijk verschrompelen
verarmen. Immers men leert vaak jul
van zijn tegenstanders het me.est; hi
overtuigingen zijn voor ons de ster
ste prikkels, om na te denken, eig
