Kon- NecL Hoogovens on (Staalfabrieken
jJjif -'liet» ^jaarverslag «deai/Kou-, (Ned.
-Hoogovens I,Staalfabrieken voyèr
1923—1924 vangt aan niet dé-herden-
king van,den lieer Ir. H. J.'E. Wcncke-
bacïr, die op 22 Februari j.l. plotseling
overleed. Het is, zeggen commissaris
sen, moeilijk woorden te vinden, die
warm genoeg getuigen van de hoog
achting, die wij den overledene toe
droegen en die naar waarheid tot haar
recht doen komen de groote eigen
schappen, die dezen man kenmerkten.
Wij mogen constateercn, dat de tot
standkoming van de fabrieken te
IJmuiden zijn werk was, in alle deelen
door hem overwogen, verzorgd en ten
uitvoer gelegd met onverflauwde toe
wijding en groote kennis. Niet bedacht
op eigen roem en eigen voordeel heeft
hij in de laatste jaren- zijns levens een
werk tot stand gebracht, waaraan zijn
naam onafscheidelijk verbonden' zal
zijn.
Aan het initiatief en den onverflauw-
den ijver van den heer Wenckebach,
aldus zegt do -directie, in haar verslag,
is de tot standkoming onzer -onderne
ming te danken, onder zijn leiding
werden de bouwprojecten ontworpen
en uitgevoerd, zijn gestie be-heerschte
de moeilijke jaren van voorbereiding.
Zijn heengaan op -het oogenblik, dat
het bedrijf in werking kwam, was een
zeer -zware slag voor -onze onderne
ming.
In de ontstane vacature besloot de
vergadering van Commissarissen niet
onmiddellijk te voorzien.
De verplaatsing van de Directiezetel
van den Haag naar Velsen, waartoe in
den aanvang van dit jaar besloten
werd, was -einde April voltooid. De
heer Kessler bleef met de algemeene
leiding belast, de leiding van» het be
drijf -berustte bij den heer Ingenhousz
aan wien reeds eind- 192-3 als bedrijfs
directeur -deze taak was toevertrouwd.
Bouwwerkzaamheden! eis Inbed rijf-
stelling.
In den loop van het jaar 1923 kon
den de bouwwerkzaamheden volgens
de vastgestelde ontwerpen worden be
ëindigd, zoodat het in het najaar mo
gelijk was de voorbereidingen voor de
inbedrijfstelling aan te vangen, be
staande in het -droog- en warmstok.cn
van kooksovens, hoogoven en windver-
hitters.
Reeds in den zomer was de kraan
installatie gereed gekomen en -had de
aanvoer van de benoodigde grondstof
fen een aanvang genomen, beginnende
met het s.s. „Fafner'' dat o-p 6 Septem
ber 1923 het eerste erts aanvoerde, ter
wijl verdere ladingen- erts, kalksteen
van -onze eigen groeve, kolen en kooks
regelmatig volgden. Zoo kon op 3 Ja
nuari 1924 de eerste vulling -der kooks
ovens plaats vinden en werden de eer
ste weken van Januari besteed aan het
öp gang brengen der kooljsfabriek.
Met het aansteken- van -den hoogoven
nam daarop het bedrijf in zijn vollen
omvang een begin. Daar de heer
Wenckebach toen reeds bedlegerig
was, was het hem' niet vergund, dit
oogenblik bij )te woiienl. {Zijn echtge-
noote Mevrouw M. Wenckebach-
Snellen ontstak op 22 Januari 1924 het
vuur in den oven.
Het inbedrijf brengen der fabriek,
hoewel in verschillende stadia moei
lijkheden meebrengende verliep, dank
zij mede de -groote inspanning en toe
wijding van het personeel, -zonder ern
stige storingen. Bij het geheel nieuwe
-bedrijf waren eciiter zoowel bij het re
gelen van -den gang der verschillende
onderdeel-en elk voor zich, het le er en
k-ennen van het effect en de meest
juiste -behandelingswijze der verschil
lende installaties, aisook bij het tot
stand -brengen der samenwerking en
•het in evenwicht brengen- der bedrijf s-
afdeelingen ten opzichte van elkander,
zoovele punten te onderzoeken en te
regelen, dat het tot einde Maart duur
de, alvorens van een regelmatig be
hoorlijk bedrijf kon worden- gesproken.
Bij verschillende onderdeelen, waar
aan voorzieningen noodig bleken, wa
ren- intusschen wijzigingen ter hand
genomen, zooals uitbreiding der giet-
hal, uitbreiding van het rollend ma
terieel, inrichting van een ruimere
ijzeropslagplaats, vergrooting van de
bestaande erts- en kolen-opslagplaats
'enz. Ver-der vond in verhand met de
overbrenging van -het hoofdkantoor
naar de fabriek een uitbreiding van
kantoorruimte plaats, waar-toe ook het
Vrijgezellenhuis, waaraan als zoodanig
zeer weinig behoefte meer bestond, aan
zijn oorspronkelijke bestemming werd
onttrokken en tot teekenkantoor en
-archief werd ingericht.
Geheel voor het bedrijf gereed ge
maakt waren, 1 hoogoven en de bijbe-
hoorend-e capaciteit aan kooksovens en
stoomketels, verder de electrische cen
trale en de bijproduktenfabriek, ter
wijl het gereedmaken van -den -tweeden
hoogoven, tweede kooksbatterij en
verder benoodigde stoomketels -nog
eenigen tijd was uitgesteld, zoodat het
-bedrijf thans slechts de bovengenoem
de enkelvoudige bedrijfsinrichtingen
omvat.
Bedrijf.
Ofschoon het normale bedrijf eerst
vanaf 1 April -gerekend kan worden
geheel
va&p wensehöfr
Vólgende qp te
te zijn aan ge vanger
hot nicu\%
wij d;a8$$K$i%i
meri<fêiï.
Technisch.
Na overwinning- der aanvangsmoei-
lijkheden kan geconstateerd worden
dat alle onderafdeelingen van de fa
briek bevredigende -technische resul
taten vertoon en.
In het bijzonder geldt dit voor den
hoogoven, waarmede een ijzer van. uit
muntende qualiteit verkregen wordt
en waarvan het productievermogen
het gegarandeerde cijfer van 225 ton
per -dag aanmerkelijk blijkt te over
treffen. Werkende op gieterij-ijzer
met ca. 3 silicium blijkt -de capaci
teit van -den oven te bedragen ca. 300
ton gieterij-ijzer per dag. Deze produc
tie kan worden verkregen met een
gunstig cijfer voor het kooksverbruik.
hetwelk de beste resultaten in het bui
tenland evenaardt.
Gelukkig -bleek het ook mogelijk de
productie der kooksovens, na over
winning van tal van moeilijkheden en
zonder deze te forceeren op te voeren
tot een cijfer aanzienlijk hooger -dan
waarvoor ze ontworpen waren, zoodat
het evenwicht tusschcn deze heide be
langrijkste onderdeelen van het be
drijf gehandhaafd kon wordem
De bijproductenfabriek waarin teer,
ammonium-sulfaat, en benzol-koolwa
terstoffen gewonnen worden, geeft
geen aanleiding tot opmerkingen. Zij
werkt alleszins bevredigend.
Ook het krachtstation, ketelhuis en
electrische centrale, kon na overwin
ning van verscheidene bezwaren', tot
een re-gelmatigen zekeren bedrijfsgang
worden gebracht en voldoet aan de
eischen -der meest moderne techniek.
Het transportwezen, kraan en spoor
bedrijf, dit zoo uiterst belangrijke on
derdeel der fabrieksinrichting, bleek
na de inbedrijfstelling nog verschelde
ne voorzieningen te vereischen, die
sindsdien zijn -aangebracht. Ofschoon
de kranen- nog niet ten volle beant
woorden aan de gestelde verwachtin
gen, -door-dat verschillende construc
tiefouten, wier opheffing in verband
met de eischen van het continu bedrijf
slechts geleidelijk kan plaats vinden
nog ten deele bestaan,.konden wij al
thans de havenkranen in geregeld be
drijf brengen, en daarmede bij de los
sing en lading van zeeschepen, zooda
nige goede resultaten bereiken, dat
•onze haven wegen-s snelle „despatch"
zich een goede naam heeft weten te
verwerven, wat natuurlijk ten göe-de
komt aan -den kostprijs onzer grond
stoffen. Wij vermelden hier ter. staving
van dit feit bijvoorbeeld, dat de „Gran
de Gaard'' geladen met 9560 tonnen
erts door ons in 69 werkuren gelost
werd. Herhaaldelijk konden kolensche
pen geladen met 1500 ton kolen- tus
schcn zonsopgang en zonsondergang
bij ons binnenvallen, gelost worden en
weer -zee kiezen.
Wij mogen -derhalve constateerën,
dat wij in het gezamenlijk fabrieks
complex een uitmuntende inrichtin:
hebben, waarvan zoowel de geografi
sche ligging, alsook het algemeene
plan "en de technische uitvoering de be
wondering van deskundigen opwek
ken.
Commercieel.
Wij beschikken nog over te korte er
varing om de marktpositie sinds de in
bedrijf stelling der fabriek te kunnen
vergelijken- met overeenkomstige peri
odes in liet verleden en toch waren een
zoodanige vergelijking gewenscht om
de tegenwoordige tijden te kunnen be-
oord-eelen. Normaal zijn de tegenwoor
dige verhoudingen zeker niet, hetgeen
reeds daaruit blijkt, dat de situatie de
meest plotselinge wijzigingen ver
toont. In het begin van clit kalender
jaar waren de domineeren-de factoren
de volgende:
Snelle depreciatie van de Fransch-
Belgische valuta's, dientengevolge zeer
lage prijzen voor Fransch en Luxem-
burgsch ijzer, hoog prijsniveau in
Duitschland na de invoering van de
rentemark, dientengevolge stagnatie
in het bedrijfsleven ginds, laatste faze
van do hoogconjunctuur in Amerika,
waardoor -belangrijke export van ijzer
naar dat land, zij het ook als gevolg
der Fransc'h-Luxemburgsche concur-
entie tegen slechte prijzen, mogelijk
was. In April ónderging dit tableau
algeheel©, wijziging toen door het snel
le herstel van de- Fransch-Belgische
valuta's die landen vrijwel volkomen
van de wereldmarkt werden- uitgescha
keld. Engelsch ijzer werd nu het goed
koopst op de wereldmarkt, in Duitsch
land werden de ijzerprijzen aanmerke
lijk verhoogd, met het doel voor het
bedrijfsleven aldaar een loonend ni
veau te bereiken, in Amerika evenwel
deed zich uiterst snel een neergaande
conjunctuur -gel-den; dientengevolge
loonende afzetmogelijkheid naar Euro-
peesche landen en in het bijzonder
naar Duitschland, belangrijke beper
king van den afzet naar Amerika.
Ook deze periode welker karakter
tijdelijk nog verscherpt werd door de
staking in den mijnbouw van het
Ruhrgebied behoort weer tot het verle
den. Sinds Juni is de Franscli-Bel-
ig4sclii3 büxcniikwrgschc 'industrie weer
ried volle tot concurrentie op de we
reldmarkt in staat, zijn de Engelsche
industrieelen verplicht tot voortduren
de prijsverlaging hun toevlucht te ne
men, ontwikkelt Duitschland als ge-
volg van de credietnood zijn bekende
armoeconcurrentie en is het bedrijfs-
leven en ook het prijsniveau in Ameri
ka gevallen tot een peil -zoo laag als
men in geen jaren- gekend heeft.
Waren onder invloed der tegenstrij
dige factoren in de eerstë helft van dit
jaar nog gelegenheden te benutten
(waarvan wij trouwens uit den aard
der zaak wegens onbekendheid van
ons product nog weinig profiteeren
konden), sinds Juni -staan wij ten volle
in het teeken der malaise, zoowel in
Europa als in Amerika.
De afzet van on-s hoofdproduct giete
rij-ijzer weerspiegelt nauwkeurig de
wisselende verhoudingen boven ge
schetst. Aanvankelijk werden belang
rijke posten naar Amerika (voorname
lijk Californië) verkocht, vervolgens
kond,en wij -ons ijzer introduce er en in
Duitschland, Zwitserland, Italië en
Skandinavië, zoo-dat- wij tot eind Juni
1924 volop werk hadden op bestelling.
Sindsdien.is de afzetmogelijkheid veel
beperkter geworden, zoodat een inten
sieve bewerking van de markt noodza
kelijk is en een uitbreiding van het fa-
bricatieprogram teneinde meerdere
soorten van giet er ij-ijzer te kunnen le
veren. Gelukkig wordt onze koopman
schappelijke taak -ze-er gesteund door
de goe-de qualiteit van ons artikel,, dat
bezig is zich een goeden naam te ver
werven.
Wat den afzet in het eigen land be
treft, -de Nederland-sche .gieterijen ma
ken moeilijke tij-den door en 'hun be
hoefte aan ijzer is dientengevolge zeer
beperkt.
Wij mogen het grootste gedeelte der
Nederland-sche gieterijen tot -onze af
nemers rekenen -en -zullen niet. rusten
voor dit.met allen-, -die ons ijzer -gebrui
ken kunnen, het -geval is.
Bijkans onverdeeld wordt ons ijzer
gunstig beoordeeld, meerdere bekend
heid met de speciale wenschen der af
nemers zal er nog verder toe bijdra
gen, dat hét inheemsch artikel volle
dig gewaardeerd zal worden.
Voor -den afzet onzer nevenproducten,
te weten: teer, ammoniumsulfaat en
benzol koolwaterstoffen, werden over
eenkomsten aangegaan, die ons den
regelmatigen afzet verzekeren. Verre
weg het voornaamste nevenproduct is
het kooksoven-gas en hoogovengas, dat
wij winnen. Wij streven ernaar het
kooksovengas als licht- en -warmtebron
aan naburige gemeenten te verkoopen
en slaagden erin met het bestuur van
de gemeente Velsen een contract af te
sluiten volgens welke deze gemeente
vanaf 1 Juli 1925 het benoodigde gas
(ca. 3.000.000 per jaar) van ons zal
betrekken. De noodzakelijke bestellin
gen voor -deze gaslevering -zullen -bin
nenkort -geplaatst worden. Intusschen.
is met deze levering nog slechts 'een
klein gedeelte van ons kooksovengas-
o ver schot ondergebracht. Voor de rest
onzer kooksovengassen, alsmede voor
het geheele overschot van de hoogoven-
gassen bestaat voorloopig slechts één
middel deze waardevol te mak-en, nl.
door ze te benutten voor de opwekking
van. electrische energie. Met dit doel
werd reeds in het vorige jaar een over
eenkomst aangegaan met -de Provin
ciale en Gemeentelijke Electriciteits
Maatschappij. Wij zijn evenwel in staat
belangrijk veel meer electricische ener
gie op te wekken, dan de P. E. G. E. M.
zich verbondenheeft af te nemen, als
gevolg waarvan aanstonds met -dit li
chaam hernieuwde onderhandelingen
werden ingeleid om ook voor -dit meer
dere plaatsing- te vinden. Deze onder
handelingen hebben nog niet tot een
definitief resultaat geleid, doch wel
tot provisorische regelingen, waardoor
ons een veel gr-ootere afzet kon worden
toegestaan, dan waarvoor aanvanke
lijk met -de P. E. G. E. M. gecontrac
teerd werd.
De lioogovenslakken die wij verkrij
gen en -die voor de verharding van we
gen ongeschikt zijn moe-sten tot nu toe
nog in de duinen gestort worden. Wij
verwachten evenwel binnenkort ook dit
product gedeeltelijk in gegranuleerden
vorm, (waarvoor een granulatie-in
richting gebouwd werd), te kunnen af
zetten en mitsdien inkomsten te beu
ren en uitgaven te besparen.
Ook het hoogovenstof, dat thans nog
verloren gaat, hopen wij binnenkort in
zoodanigen vorm te kunnen brengen,
dat het weer aan den hoogoven- kan
worden toegevoerd.
De marktpositie voor teer is in over
eenstemming met de ontwikkeling van
de kolenmarkt sinds den aanvang van
het jaar voortdurend zwak geweest,
zoodat de prijzen zeer sterk zijn terug-
geloopen. Ook voor benzol zijn -de prij
zen in overeenstemming met de benzi
neprijzen zeer gevallen. Ammonium-
sulfaat wordt in den zomer bijkans
niet verhandeld. De prijzen voor het
volgend seizoen laten zich niet -ongun
stig aanzien nu in Amerika zoo talrijke
kooksovens gedoofd zijn.
Algemeen»
Het behoeft wel geen betoog, dat
voor onze -onderneming (temeer, waar
slechts één hoogoven in bedrijf is) de
uiterste zuinigheid en -de grootste con
centratie van aandacht noodzakelijk is,
op-dat wij erin slagen mogen, te midden
der ons omringende land-en met hoog
ontwikkelde ijzerindustrie, een be
staansrecht te veroveren. Aan de toe
wijding der beambten van hoog tot
laag ontbreekt het allerminst. Zoowel
de inbedrijfstelling als de verhuizing
naar Velsen stelden hooge eischen aan
het geheele technische en administra
tieve personeel aan welke eischen, met
ontzegging van elke persoonlijke voor
keur, ten volle beantwoord werd. Wij
koesteren de overtuiging, -dat onze on
derneming aan een logische grondge
dachte haar ontstaan te danken heeft
en dat hare uitnemende geografische
ligging en goede technische uitrusting
•haar tal van voordeelen verstrekt, die
allengs hun gewicht zullen doen .gel
den, -zoo-dat haar instandhouding
slechts een zaak is van kennis, geduld
en toewijding.
Ten nauwste echter hangt onze toe
komst samen met de welvaart en de
wetgeving van het land. Het is niet ons
voornemen uitvoerig stil te staan bij de
wetgevende maatregelen, die ons be
drijf direct of indirect beïnvloeden.
Wij vermelden echter, dat een wets
ontwerp is ingediend, volgens hetwelk
ook na 24 October van dit jaar de ar
beid in continu bedrijf met 3 ploegen
zal kunnen worden- voortgezet (overi
gens een onafwijsbare noodzaak), doch
dat ook deze werkindeeling ons veel
ongunstiger plaatst dan de Duitsche
industrie, waar dezelfde arbeid door 2
ploegen verricht wordt.
Van harte hopen wij, dat binnenkort
's lands financiën zoodanig hersteld
mogen zijn, dat de belastingdruk ver
mindering kan lij-den. De Nederland-
sche industrie heeft slechts een toe
komst, indien ondernemingsgeest, fi-
iiantieel gesteund, weer nieuwe doel
einden kan nastreven.
Deelneming in aanverwante onder
nemingen.
Ned. Staalfabrieken vjh. de Muinck Keizer.
Over het boekjaar 1922/23 kon geen
dividend worden uitgekeerd.
Nadat de -afzet van knuppels naar
het buitenland, waarvan ons vorig
verslag gewaagt niet langer tegen loo
nende prijzen mogelijk bleek, moest
ook -het -bedrijf der Siemens Martin-
ovens worden stopgezet.
Door ernstige bezuiniging is de Di
rectie er m geslaagd in hoofdzaak met
de vervaardiging van staalgietwerk de
kosten van het bedrijf te dekken.
Société Anonyme Carrières de Namêche.
Het afgeloopen boekjaar moest met
verlies worden afgesloten, evenwel uit
sluitend ten gevolge van de daling van
de valuta, waardoor de vordering die
onze vennootschap op deze -onderne
ming heeft en welke in guldens luidt
i voor aanzienlijk hooger bedrag, in de
j balans moest worden opgenomen. De
j bedrijfsresultaten als zoodanig waren
niet -onbevredigend en lieten -een aflos
sing op -de bedoelde vordering toe. In
het loop end e boekjaar werd een- aan
grenzende kalksteengroeve verworven,
waardoor de exploitatie meer systema
tisch en economisch zal kunnen ge
schieden. De koopsom kon uit eigen
middelen voldaan worden. Het loopen-
de boekjaar laat zich gunstig aanzien.
De onderneming voorziet ons bedrijf
regelmatig met de door ons benoodigde
kalksteen.
Phoenix A. G.
De gebeurtenissen in Duitschland',
de beëindiging van het lijdelijk verzet
in het Ruhrgebied en de daarop volgen
de Micum verdragen met de overmati
ge lasten voor de Duitsche industrie, de
invoering van de rentemark, die ten
koste van uiterste credietnood op peil
wordt gehouden, met niet minder ern
stige gevolgen voor het Duitsche be
drijfsleven, mogen van zoodanig alge
meene bekendheid worden^, geacht, dat
daarbij niet lang behoeft te worden
stilgestaan.
De Phoenix A. O., zoomin als de ove
rige groote ondernemingen in het Ruhr
gebied kon over het boekjaar 1922/2
een -dividend uitkeeren. Toch overtrcj
hij het uitbrengen van -dit verslag d
marktwaarde van ons bezit -de -boei
waarde zeer aanzienlijk.
Balans* en Winst- en Verliesrekening,
De winst- en verliesrekening slu
met een nadeelig sal-do van f 167.969.6i
Evenals in de boekjaren 1918/19 c
1919/20 stellen wij U voor, -dit bedra
ten laste van de „Bouwrekening"
brengen.
Balans per 31 Maart 1924.
Kosten van voorbereiding en
oprichting f 840.862,8'
Kosten van inbedrijfstel
ling 320.997,6
Terreinen, Kantoorgebouw,
Woonhuis 1.713.642,6f
Bouwrekening 14.879.013,5!
Deelneming in aanverwan
te ondernemingen 9.315.629,41
Voorraden grondstoffen en
producten 1.307.996,6)
Debiteuren 298.256,1)1
Kas en Kassiers 2.213.409,1:
f 30.8
Aandeel-enkapitaaJ
Gewoon f 34.250.000,
Preferent 750.000,
f 35.000.000,—
Af. Ongeplaatst:
Gewoon f 4.750.000,—
Preferent 125.000,
f 4.875.000,—
f 35.000.000,
4.875.000,
f 30.125.000,-
Reserve 10.448,1
Afschrijving op deelne
ming in aanverwante
ondernemingen 221.880,1
Crediteuren 532.479,
f 30.889.808,-
Verlies- en Winstrekening over het
boekjaar 1923/1924.
Algemeene Onkosten
f 312.779,1
Baten uit de deelneming
in aanverwante onder-
1 nemingen f 17.188,1:
Interest 104.799,4!
Exploitatie terreinen en
woningen 22.821,79
Saldo overgebracht naar
Bouwrekening 167.969,6'
f 312.779,02
Toelichting op de balans per
31 Maart 1924.
i Kosten van voorbereiding en opricl
ting f 840.862,87.
In verband met -de laatste storting
de gewone aandeelen werd op -deze
kening een bedrag vóór betaald re
stratierecht bijgeboekt.
Kosten v. inbedrijfstelling f 320.997,60
Op deze rekening werden alle koste
geboekt, welke tot de kosten van inh
drijfstelling gerekend moeten w-ordei
waarbij dan -de waarde -der ontstar
producten en de baten uit het be-dr
voortgesproten tijds -deze periode, te
bate van de rekening geboekt wer-det
Terreinen, kantoorgebouw en woon
huis f 1.713.642,66.
Deze rekening onderging wijzigin
door den aankoop van een woonhui
en bovendien -door *den verkoop va
enkele stukjes grond.
Bouwrekening f 14.879.013.585.
Behalve uitgaven voor den bouv
werd op de-ze rekening het verliessal-d
van het afgeloopen boekjaar geboet
Magazijn- en Inventarisgoederen zijl
wederom in deze rekening opgenomeii
Deelneming in aanverwante ondeii
nemingen f 9.315.629,40.
In dit cijfer ontstond -geen- verandt
ring en is dit actief wederom voor dei
aanschaffingsprijs in de balans opge!
nomen.
Voorraden Grondstoffen en Produi
ten f 1.307.996,60.
Grondstoffen zijn tegen inkoopsprij
zen berekend. De producten zijn tegei
kostprijzen berekend.
Debiteuren f 298.256.16
Deze post bestaat in hoofdzaak ui
gewone hedrijfsvorderingen ,en het re
kening-courantsaldo van de Carrière
de Namêche.
Kas en Kassiers f 2.213.409,llr'.
De vreemde valuta's in dezen post
omgerekend- -tot -de koersen van 3:
Maart 1924, bedragen f 97.762.72.
Crediteuren f 532.479,73.
Naast nog. te -behalen gelden aai
bouwcrediteuren bestaat deze post ii
hoofdzaak uit schuld aan leverancier
van grondstoffen.
