s
Umuider Courant
Hoofdhuid
PUROL
ichg
Ulerdtg 11 Sept. 1926. 2eblad.
PREDIKBEURTEN
VOOR ZONDAG A.S.
IJMUIDEN.
NED. HERV. KERK.
uur: Da. van Paasien, van Haarlem.
uurD». Dijckmeester. Doop.
J0SDKERK (Koning WlUemshuIs).
Iuur: Ds. Dijckmeester.
Iilerdagavond 8 uuri Bidstond.
SDoopasez. Gem. Aid. Plot. Bond.
30 uurDs. J. Ph. Makkink, Leiden,
Luth. Predikant.
GEREF. KERK.
pgr: Ds. S. van Leeuwen.
H. Avondmaal.
vurDezelfde.
CHR. GEREF. KERK.
uurDs. T. A. Bakker,
it gur: Dezelfde. Oedachtenisrede30 jarig
IJS Ambtsjubileum.
EVANGELISATIE HOOGEBERG.
■digmorgen 10 uur: Samenkomst,
tdigmlddag 12 uurZondagsschool.
Ik gdigavond 7.30 uurSamenkomst,
"prekerB. Jennings.
iiidsgav. 8 uurOpenlucht-samenkomst,
linidagavond 7.30 uur: Meisjeskrans,
voor meisjes vanaf 12 jaar.
ilderdagavond 8 uur: Bijbelbespreking,
lillen Welkom. Toegang vrij.
VELSEROORD.
NED. HERV. KERK.
liar: Ds. W. Kroese.
GEREF. KERK.
[uurGodsdienstoefening,
i uurHetzelfde.
VELSEN.
NED. HERV. KERK.
uurDs. W. S. van Leeuwen.
WIJKEROOG.
GEREF. KERK.
uurGodsdienstoefening.
1)1 uur: Ds. S. van Leeuwen,
van Ijmuiden.
SANTPOORT.
NED. HERV. KERK.
1 uurProf. Dr. O. A. van den Bergh
van Eysinga.
fïREF. KERK (LOKAAL BETHEL),
li uurDs. B. van Schelven, v. O verveen.
Huur: Dezelfde.
EVANGELISATIE SANTPOORT.
gur: Ds. O. j. Warners, te Haarlem,
Vloot-Predikant.
BEVERWIJK.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE,
gurDs. van Calcar, met medewerking
van het dubbel mannenkwartet.
Ainvang Zondagschool 10 September.
eci
Spreekuur Burgemeester.
burgemeester van Velsen brengt
algemeene kennis, dat hij wegens
lere ambtsbezigheden verhinderd
laandag 13 September a.s. spreek-
te Ijmuiden en Santpoort te hou-
Velsen, 9 September 1926.
De burgemeester van Velsen,
RIJKENS,
HINDERWET.
Burgemeester en wethouders der ge-
1SJ leente Velsen, brengen ter openbare
tnnis dat ter gemeente-secretarie ter
saga ligt een verzoek met bijlagen
1jj in Gebrs. Joh. Corns, en Corns. Joh.
loop, te Velseroord, om vergunning
het oprichten van een melkinrich-
waarin o.a. gebezigd zullen wor-
een electromotor van 6 P.K., tot het
indrijven van diverse werktuigen, er
1» stoomketel, in het perceel kada-
|SI aal bekend gemeente Velsen, Afdee-
ig XJmuiden Sectie M, No. 3362,
aatselijk bekend Wijk aan Zeeërweg
•/Juk Reinier Claeszenstraat.
'p Woensdag, den 22 September 1926,
toormiddags te elf uren, zal ten ge-
intehuize gelegenheid bestaan om
'P Waren tegen dit verzoek in te bren-
w en deze mondeling en schriftelijk
te lichten.
Velsen, den 8 September 1926.
gemeester en wethouders voorn.,
secretaris, de burgemeester,
KOSTELIJK. RIJKENS.
st' leem
I VAN DEN WACHTTOREN.
De geschiedenis uit de taaL
jA Men leert de historie kennen uit de
VcMeven met hun officieele stukken
uit de geschriften der groote man-
1:11 en vrouwen, die hun leven en tijd
<»chreven hebben. Dit zijn wel de
Kemaamste maar niet de eenige bron
nen der historie. De aarde wordt als
een boek geopend, waarin men veel
van het verleden kan lezen. Opgravin
gen leeren ons veel pver het voorge
slacht. Data en feiten mogen daardoor
niet bekend worden; wel komen we
daardoor veel aan de weet over de ze
den, de werkwijze, de sieraden, gereed
schappen enz. onzer voorouders.
De taal wijzigt zich ook met den
mensch en met den tijd. De taal leeft
en in haar leeft de menschheid. In „Het
Nieuwe Leven" van Aug.-Sept. staat
een opstel van Herman Hana over sym
bolen. Hij bespreekt daarin ook de uit
drukking, rond den haard. Die leert
ons het familieleven van vroegere eeu
wen kennen. Het spreekwoord: Eigen
haard is goud waard is eigenlijk ver
ouderd. De haard is een sierkachel ge
worden voor rijke menschen. Het groo
te haardvuur in een wijde schouw
vindt men nergens meer. De inge
bouwde haarden zijn een modernisee
ring van het oude. Ook de turfkachel
heeft haar tijd gehad. Men gebruikt
thans de vulkachel. En op den duur,
zegt Hana leuk, gaan alle kachels naar
den kelder. Ook in letterlijken zin, want
de centrale verwarming neemt toe,
waarbij een oven in een kelder wordt
geplaatst.
Rond de haard doet denken aan een
gemoedelijken kring om het vuur, man
nen met lange pijpen enlange ver
halen -en in een hoekje zit de vrouw aan
het spinnewiel. Wij zitten zelfs niet
rond de kachel, of het moest zijn in een
kazerne of gelagkamer. Deze verande
ring betreft niet alleen een nuttig meu
bel, maar ook den mensch zelf en zijn
innerlijk leven. De familie is niet meer
de afgesloten kring van vroeger. Het
huiselijke leven heeft ook niet meer de
rustige gemoedelijkheid van voorheen.
De menschen ziju niet meer als de dui
ven, die 's avonds zich in de til ver
eenigen. Alleen 's nachts zijn allen
thuis. Maar jong en oud zegt eiken dag:
Ik heb van avond Vul maar in:
vergadering, repetitie, cursus, zang
koor, gymnastie enz. enz. Zoo leert ons
de gedachte over den gouden haard, dat
ons geslacht verloren heeft aan huise
lijkheid. In de meeste Amerikaansche
gezinnen -ontbreekt ze geheel en al.
Daar heeft ieder zijn tijd van eten van
komen en van gaan. En er zijn ook heel
wat Amerikaansche gezinnen in Euro
pa en Nederland. Al zal het familiever
band in de toekomst niet verloren
gaan, het familieleven met zijn innig
heid en weldadige rust neemt een min
der groote plaats in dan bij onze groot
ouders. Men kan het betreuren, maar
moet het aanvaarden als onvermijdelijk
gevolg van nieuwe verhoudingen. Aan
de warmte, die niet van het vuur maar
van het hart uitgaat, zal de mensch
echter altijd behoefte blijven behouden
en deze vindt men toch nergens zoo
groot en weldadig als in het gezin. De
mensch zal daarom altijd een plaatsje
blijven zoeken rondom den haard van
het gezinsleven.
Duitschlands herstel.
Onmiddellijk na den oorlog leek aan
Duitschland wel voltrokken te zijn de
profetie van het groote beeld op leemen
voeten. Het was omvergeworpen en lag
in stukken. 1-Iet verloor al zijn koloniën
en een deel van zijn grondgebied in
Europa. Het moest zijn handelsvloot
afstaan, zijn leger en vloot verminde,
ren, zoodat ze alleen voor binnen-
landseh gebruik nog eenige waarde
hadden, een deel van zijn grondgebied
werd bezet gehouden en het moest een
zware oorlogschatting betalen aan zijn
vijanden. Daarbij was het sterk ver
armd, had het geleden door ondervoe
ding, had de staat zich diep in schulden
gestoken, zouden de internationale
handelsbetrekkingen zich niet of
uiterst moeilijk herstellen, was het ver
deeld door fel elkander bestrijdende
partijen, de voor- en tegenstanders dei-
republiek. Duitschland scheen inder
daad „kaput" te wezen.
En met de macht en grootheid van
Duitschland viel ook de Mark. Men
sprong er met millioenen en billioenen
om niet uit rijkdom maar alt armoede.
Duitschland leerde rekenen met groote
getallen, die echter maar een kleine
waarde aanduidden. De inflatie bracht
velen naar den ondergang.
En thans acht jaar na het einde van
den oorlog wordt Duitschland als een
groote mogendheid in den Volkenbond
opgenomen, door Frankrijk, Italië, En
geland als gelijke behandeld. Het arme
Duitschland biedt aan België en Frank
rijk hulp aan in hun groote finantieele
moeilijkheden. De hulp is afgewezen.
Niet omdat men die te vernederend
vond, maar omdat men de voorwaar
den onaannemelijk achtte. Maar wel
hebben Duitschland en Frankrijk een
zakenvriendsohap gesloten, die Enge
land jaloersch maakt. Zij zijn economi
sche bondgenooten geworden.
De voorspelling, dat Duitschland
door de energie van zijn bevolking er
Uw Hoofdhuid wordt vrij van roos en
Uw haar wordt zacht en handelbaar
indien U de gewoonte aan neemt om
er dei morgena een weinig
doorheen te wrijven
wel weer bovenop zou komen, wordt be
waarheid. Duitschland is cr nog lang
niet, maar staat er thans veel beter
voor dan een paar jaar geleden. Het ge
vaar voor burgeroorlog en revolutie is
veel kleiner geworden; in de internatio
nale verhoudingen is het niet meer de
stoute jongen, die in dun hoek moet
blijven, geen woord mag zeggen er. zich
niet omdraaien, maar het wordt weer
als gelijkwaardige en gelijkberechtigde
door de andere staten behandeld en
aangehoord.
Voor een deel heeft Duitschland dit te
danken aan een der meest vernederen
de voorwaarden van den vrede te Ver
sailles: de ontwapening. De vijanden
hebben hem een dienst bewezen, door
hem de zware militaire lasten van de
schouders te nemen. De milliarden, al
dus op leger en vloot bespaard, hebben
niet weinig meegewerkt aan zijn herstel
Wanneer zullen de andere staten dit.
versterkende drankje innemen, dat ze
den vijand dwongen te slikken?
ke tribune grootelijks belangstelling, j voorzien door daarvoor de beste leer
vooral uit onderwijzerskringen, be- kracht aan te wijzen, die men krii
stond. Echter vergaderde de Raad liier- kon.
n
RAADSOVERZICHT.
Vergadering van Dinsdag 7 Sept.
De eerste vergadering weer na de
vacantie. Dus de gebruikelijke reeks
van benoemingen ter samenstelling
van de verschillende commissiën van
bijstand. Een uitgebreide agenda van
niet minder dan 24 punten. We konden
ons dus wel verzekerd houden, dat het
dezen avond geen vroegertje zou wor
den. Echter, niettegenstaande de Raad,
de gewoonte getrouw weer met een be
sloten vergadering begon, die veel tijd
vorderde, zouden we er heusch nogal ge
nadig zijn afgekomen, als de Raad punt
7 der agenda, een voorstel van B. cn W.
tot overplaatsing van het hoofd van
school AI naar school B, als zoovele an
dere, die dien weg opgingen, van de
agenda had afgevoerd. Dus heeft de
Raad met deze vergadering wat haar
duur betreft welhaast het rocord, over
de laatste jaren tenminste, geslagen.
Het was kwart na eenen eer wij naar
huis gingen.
Toen we maar eenmaal aan de open
bare zitting toe waren, ging het eerst
van een leien dakje. De verschillende
voorstellen gingen de een na den ander
zonder of met weinig discussie onder
den hamer door en waar bij dezen of
gene nog da. gedachte mocht opkomen,
nu maar bij dat punt zullen de tongen
wel los komen, daar werd het desbe
treffende voorstel, wegens onvoldoende
voorbereiding, of omdat eenig lid nog
even uitstel wenschte voorloopig terug
genomen om in de volgende vergade
ring opnieuw aan de orde te worden
gesteld. Zoo kunnen wij in dit overzicht
ook met zevenmijls laarzen over die
agenda heenloopen, en vermelden dan
ook slechts en passant, dat een deel
van de Jan Gijzenvaart zal worden ge
dempt, wat de omwonenden zeker tot
vreugde zal stemmen, dat de Molen-
straters te Santpoort bij de a.s. herbe
strating breedere trottoirs en nieuwe
boomen krijgen, dat de gemeente een
deel van den Rijksstraatweg IJmuiden-
Velseroord zal overnemen, waardoor
verbetering ter plaatse, speciaal bij
den gevaarlijken spoorwegovergang bij
de electrische centrale in uitzicht kan
worden gesteld en dat de directeur van
den keuringsdienst een verhooging van
zijn jaarwedde met f 500, de keurmees
ters idem m. f 200 elk mogen tegemoet
zien als gevolg van de meerdere werk
zaamheden, nu Ijmuiden eerste klas
kantoor is geworden. De S.-D. fractie
stelde nog voor een verhooging van
f 300 voor elk hunner, ook de direc
teur, maar konden hiervoor bij geen
der andere partijen steun vinden.
De voorgestelde wijzigingen in de
politieverordening betroffen in de eer
ste plaats maatregelen ter regeling van
het verkeer. Ten opzichte van de Oran
jestraat zal worden overwogen het deel
tusschen Sluisplein en Kanaalstraat
daarvan uit te zonderen. Tegen de be
merkende bepalingen inzake het baden
en zwemmen werden nogal bezwaren
geopperd, die een deel der leden daar
tegen deed stemmen, terwijl ook nog
een poging werd gedaan om van het
verbod .tot het losloopen van honden
die onder geleide vrijgesteld te krijgen,
die echter op het verzet van een over
wegende meerderheid van den Raad
strandde.
Hierna kwamen we na een reeks be
noemingen tot de behandeling van het
bewuste punt 7, waarvoor op de publie
over eerst circa ll/2 a 2 uren met gesló
ten deuren, zoodat het over twaalf was
eer dit punt, welks behandeling tot het
einde der* agenda was verschoven, in
openbare zitting aan de orde kwam.
Door B. en W. werd voorgesteld om
den heer PÏeyler, hoofd van school AI
over te plaatsen naar school B, aan
welke school wegens het eervol ontslag
aan den heer Kap wegens het bereiken
van den pensioengerechtigden leeftijd
een vacature als hoofd bestaat. B. en W.
grondden dit voorstel op de overwe
ging, dat de opleidingsklas aan school
AI m leerlingentaL achteruit is gegaan,
terwijl de eerste klassen van de u.i.o.-
school zeer sterk zijn bezet. Zij achtten
dit ongewenscht en weten dit aan de
onder wij squaliteiten van den heer PI.
Zij hebben dezen daarom gevraagd zelf
het onderwijs in de 6e klas van die
school voor zijn rekening te nemen,
waartoe deze echter, hiertoe op grond
van de wet niet verplicht, die hem uit
sluitend het recht toekent de beschik
bare leerkrachten over de verschillen
de klassen te verdeelen, en niet over
tuigd van eigen minderwaardigheid,
waarvoor geen bewijs werd geleverd,
niet bereid was. B. en W. hebben toen
tot overplaatsing van genoemden heer
naar schooi B besloten.
Tegen dit voorstel is uit de onderwijs
wereld een storm van protest opgegaan.
Bij de ingekomen stukken werden ver
meld een adres, houdende protest van
het bestuur der vereeniging van hoof
den van scholen, een dito onderteekend
door alle hoofden van openbare scholen
in deze gemeente, geen uitgezonderd,
en> een namens den Bond van Neder-
landsche onderwijzers af deeling Ken-
nemer land.
De inspecteur v. h. lager onderwijs
in dit ressort, aan wien naar wettelijk
voorschrift hierover advies moest wor
den gevraagd, verklaarde geen termen
voor deze overplaatsing aanwezig te
achten.
En wat moeten wij hierover te dezer
plaatse nu zeggen? Ook ai mogen wij
hierover zelf een oordeel hebben, hier
geldt het de aan de hand van de dis
cussies van de verschillende inzichten,
daarbij aan den dag tredende, te doen
blijken.Dit nu is in het onderhavige
geval voor ons hoogst moeilijk, waar
van de zijde van B. en W., noch door
den wethouder, noch door de raadsle
den, die zich aan zijn zijde stelden ma
teriaal ter motiv eering van hun oordeel
over den heer PI. is aangevoerd, al
thans niet in openbare zitting en de
heer Schilling verzekerde hij de dis
cussie zonder tegenspraak, evenmin in
besloten vergadering. Bij de verdedi
ging van hun standpunt, ter rechtvaar
diging van het betrekkelijke voorstel
was 't, als gingen zij ervan uit, dat aan
de juistheid van dat hun oordeel niet te
tornen viel, hetgeen toch uit de uit
spraak van den inspecteur en uit de be
toogen van hen, die in den Raad het
voorstel kwam bestrijden. Successieve
lijk kwamen dè heeren Roelse, Schui
tenmaker en Groeneveld, later op on-
derdeelen aangevuld door de heeren
Landeweerd, Schilling en Sluiters in
meer of minder uitvoerige, maar steeds
behoorlijk gedocumenteerde betoogen
hun bezwaren tegen het onderhavige
voorstel inbrengen, wel anders bleek.
Zij veroordeelden het als een geweld
daad, juist omdat men h. i. verzuimd
had eenig ambteijke bewijs voor de
juistheid van dat geringschattend oor
deel omtrent de kwaliteiten van den
heer PI. als onderwijzer en hoofd aan
te voeren. Bovendien voerden zij aller
lei argumenten aan om te bewijzen, dat
er voor den achteruitgang van het leer
lingental in die kopleidingsklas heel
andere factoren waaronder sterk spre
kende, waren aan te wijzen, zoodat de
heer P. daarvoor bezwaarlijk aanspra
kelijk was te stellen; ook dat als er al
dus een goede gelegenheid door het
meentebestuur was geboden ter op
leiding voor de H. B. S. maar er onder
mochten zijn, die aan een andere voor
bereiding, via de .u.l.o. school de voor
keur mochten geven, waarvoor ook ge
gronde redenen waren aan te voeren,
er voor de gemeente generlei reden
was hen hierbij in den weg te treden,
te minder, waar de u.l.o.school daarvan
bovendien, door een sterkere bezetting
der klassen, door een sterkere opvoe
ring aldus van het totaal leerlingental
der school waardoor meer leerkrachten
.voor rekening van het rijk waren te
brengen, nog goede vruchten plukte.
De overplaatsing werd ook daarom
veroordeeld, omdat men, aannemende
nu eens dat het oordeel over de capaci
teiten van den heer PL door B. en W.
juist zou zijn, het onredelijk vond dat
een andere school met een minder goe
de leerkracht te belasten, terwijl de
ouders van de daar schoolgaande kin
deren er aanspraak op mochten maken
dat in de beslaande vacature werd
De heeren Schilling on Sluiters leg
den er nog den nadruk op, dat het toch
niet aanging dat mogelijk straks de
voorstanders van de chr. school hierin,
een zaak uitsluitend rakende de open
bare school hun wil aan de voorstan
ders van de openbare school zouden s
opleggen.
Zooals gezegd, de heer Vermeulen,
later ook de wethouder waren wel heel
zuinig mét hun argumenten, ook de
burgem., die de rechtspositie hier niet
aangetast achtte, wat men oók niet
van hem verwachten zou, waar hij bij
de politie immers zelf het scheidsge
recht met bindende uitspraak had in
gevoerd, maar op de zaak zelve niet in
ging.
Zoo moest zich wel de indruk vesti
gen, 'dat het voorstel van B. en W. bij
de stemming een harden dobber zou
hebben.
Maar toen gebeurde er zoo iets, als
in ons parlement, als daar de kabinets
kwestie wordt gesteld. De burgemees
ter kwam verklaren, dat bij verwerping
van het voorstel van B. en W. het ge
zag zou worden geschaad.
De Raad heeft daarop het voorstel
van B. en VV. met 11 tegen 10 stemmen
aangenomen, rechts tegen links, rechts
met uitzondering van de h.h. Groene
veld" en Sluiters maar met wethouder
Tusenius.
Dit ingrijpen van den Voorzitter op
deze wijze achten wij voor dit geval in
niet geringe mate bedenkelijk. Natuur
lijk heeft de Voorzitter van den Raad'
als hoofd der gemeente het recht, tot
op zekere hoogte zelfs den plicht, als
hij gevaar vreest voor het gemeentebe
lang, zooals hij dat ziet, van zijn opinie
te doen blijken en te trachten aldus in
vloed op het te nemen besluit te oefe
nen. Door hier echter de gezagsquestie
te stellen werd over de rechtsvraag, die
het oordeel over deze questie 'be-
heerschte, geen zuivere uitspraak ver
kregen. Dit ware hier te meer wcnsche-
lijk geweest, waar blijkens de ingeko
men adressen welhaast de geheele on
derwijswereld daaromtrent met het da-
gelijksch bestuur der gemeente van
meening bleek te verschillen. Daarom
trent had een zuivere, niet door daar
buitenstaande factoren beïnvloede uit
spraak van den Raad moeten vallen.
Dit is nu niet geschied en dat betreu
ren wij in hooge mate.
En wat heeft men nu bereikt? Meent
men nu werkelijk, dat de positie van
B. en W. of van den betrokken wethou
der, in den uitslag van deze stemming
bevestiging vindt? Immers neen. Door
hier de gezagsquestie er in te moeien
tegenover de rechtsvraag bracht men
deze laatste op het tweede plan. Meent
men daarmede het gezag te handhaven
of te versterken? Leert de ervaring dan
niet, dat juist omgekeerd het gezag in
wezen slechts op het recht kan zijn ge
grond? Dat schijnt men aan de be
stuurstafel hierbij over het hoofd te
hebben gezien. Laten we hopen, slechts
tijdelijk, want anders staan er nog
vreemde dingen te gebeuren.
PLAATSELIJK NIEUWS.
IJMUIDEN.
De Koninklijke Familie te Ijmuiden.
Voor de tweede maal in korten tijd
hebben wij de Koninklijke Familie in
onze plaats gehad, al was het dan nu
maar korten tijd. Zooals men weet, zou
de Koninklijke Familie hier aan boord
gaan van Hr. Ms. nieuwen kruiser Su
matra.
Bepaald was, dat de Kon. Familie met
den gewonen trein, die hier 9.19 arri
veert, zou aankomen. Zij kwam echter
met een extra-trein van Haarlem, die
om 9.13 hier binnenstoomde. Op het
station was burgemeester Rijkens ter
begroeting aanwezig.
Dadelijk werden de gereedstaande
hof-auto's bestegen en ging het door de
Oranjestraat en langs het Sluisplein
naar den kop .der Visschershaven.
Vooral bij het spoorstation, langs de
Wilhelminakade, was er groote be
langstelling en stond een groote massa
menschen, die de koninklijke familie
hartelijk begroette.
De politie, onder de persoonlijke lei
ding van den commissaris, had voor
een uitstekende afzetting gezorgd, o.a.
waren het geheele Stationsplein en de
opritten daarheen afgezet.
Bij den toeristensteiger was de be
langstelling het grootst. Daar wachtte
een groote menigte de komst der konin
klijke Familie af. De Koningin, de
Prins en de Prinses zaten in een open
auto; de Koningin was gekleed in een
bontmantel, de Prinses eveneens, ter
wijl Prins Hendrik in admiraalsuni
form was.
Toen de Kon. familie voorbij den toe-
