CHOCOLADE LETTERS
St. Nicoiaas
Cadeaux
KLAASSENS
MAREES-TAX
BRANDWIJK
DROSTE
I 5Toutenbeek
Is
KENNEMEB
TMEATEC
«I
TEC
VOOR ST. N ICOLAAS
C. OLDENBURG
Sinterklaas in vroeger dagen.
Nuttige en Goedkoope
SCHOENMAGAZIJN
BREESTRAAT 56
BEVERWIJK
VLUG VAN STAPEL
WIENER OPERNBAL
Telefoon 2177 Telefoon 2177
Ruime
persoons Renauits
Meerenste nplein BEVERWIJK
De oorsprong van het
Sint Nicolaasfeest.
.hé. U
KONINGSTRAAT 31
Bij ons vindt U AL ES
WAT U ZOEKT VOOR
SUti Hkaims!
Thee-, Ontbijt- en Eet
serviezen, Tafel-en Des
sertmessen, Rooktafels,
Scheergarnituren
Smaakvolle collectie
Kunstvoorwerpen
ónze. elolaq&s. helper U
uw Ueuae. te
vet%.etr*ïUkeÜf.Uen
Uw adres voor
Kanaalstr. 59
n. h. Postkantoo
Ziet de etalage
Het BEKEND ADRES voor
Reparatie aan
Horloges en Klokken
is
D. H. C. de Ruijter,
v.h. gem, Uurwerfcm. te A'dam
Zeeweg 206
b.d. Velscrduimv. IJmuiden-Oost
ngewoon
Wij brengen deze week een buitengewoon
programma. Als 1ste Hoofdnummer:"
met WILLIAM HAINES, MADGE EVANS,
CONRAD NAGEL, CLIFF EDWARDS.
Als speciale attractie:
THE BONNES - Cy.
MUSICAL MILITARY ACT.
Dit kleine, maar uitstekende gezelschap,
dat reeds in alle deelen der wereld met
groot succes is opgetreden, geeft U iets
te zien dat alle lofprijzingen te boven
gaat.
Als 2de Hoofdn"^- -^er:
Een prettige, bv^haafde amusementsfilm,
waarbij de hoofdrollen worden vervuld door
de bekende filmsterren: LIANE HAID, IVAN
PETROVICH, GEORG ALEXANDER, OTTO WAL
BURG. Een geestige, pikante geschiedenis,
spelend in een prettig beschaafd milieu.
TOEGANG BOVEN 18 JAAR.
In alle voorstellingen ons variété-nummer.
Matineé, Zondag 2 30, alle leeftijden.
hebben wij ontvangen een partij VOETBALLEN in
alle maten en prijzen. Voor LEDER en PLAATRUBBER
vindt U bij ons de grootste keuze. Voor SCHOEN
REPARATIE zijn wij het GOEDKOOPSTE ADRES.
HEEREN ZOLEN EN HAKKEN1.50
DAMES ZOLEN EN HAKKEN1.25
Kinderschoeisel naar grootte.
Alles in één dag klaar.
Beleefd aanbevelend,
v. d. POLLSTRAAT 1,
bij Thalia Theater.
TARIEF: van BEVERWIJK NAAR
Willehrordstraat 22, IJmuiden-Oost
verh opt de lekkerste
Per
wagen
Per
wagen
HEEMSKERK
0.50
HILVERSUM
6 50
WIJK AAN ZEE
0.60
AMERSFOORT
8 00
UITGEEST
0.75
ZWOLLE
16 50
IJMUIDEN
1.00
UTRECHT
8 00
ASSENDELFT
1.00
's-HERTOGENBOSCH
15.00
HAARLEM
1.30
FINDHOVEN
17 50
ALKMAAR
2 00
ROTTERDAM
9 00
PURMEREND
3 00
HARLINGEN
12 50
BAKKUM(STRAND)
1.30
LEEUWARDEN
15.00
EGMOND AAN ZEE
2 00
DEN HELDER
6.50
BERGEN AAN ZEE
2 50
ZAANDAM
2 00
AMSTERDAM(GRENS
3.00
ARNHEM
1400
DEN HAAG
6.00
APELDOORN
14
BUSSUM
6.00
LEIDEN
5.00
Waar de overheid zich mee bemoeide.
De Sinterklaasavond van Jan Steen.
5 December! Een datum, die in deze lage
landen bij de zee niet gemakkelijk onopge
merkt voorbij gaat. Oud en jong, allen maken
dezen dag in meer of minder mate tot een
feestdag, een dag van geven en blij maken, een
dag, waarnaar vooral de jeugd al dagen van
te voren vol verwachting verlangt. Een da?
van traditie. Onze ouders en grootouders vier
den het feest al, maar.... al véél. héél veel
vroeger was „Nyclaesdach", zooals het in een
Dortsche rekening van 1360 werd genoemd,
een dag van dezelfde beteekenis als nu.
Dr. G. D. J. Schotel geeft aardige bijzonder
heden over Sint-Nicolaas in lang vervlogen
dagen. In 1363, zoo vertelde hij, was Jan van
Blois, heer van Gouda en pair van Frankrijk,
op Sint Nicolaasdag te Dordrecht. Spoedig was
hij omringd door „scoelnaers" (schooljon
gens), die hem „om geit tot haeren hoechtijt
van Sint Nicoiaas" vroegen.
In de 15de eeuw vindt men verteld over het
St. Nicolaasbrood, dat de Grieken in zee wier
pen, om het slechte weer te stillen. St. Nicoiaas
toch was de patroon deT zeevarenden en de
groote schutsheilige van handeldrijvende ste
den, zooals in ons land, van Amsterdam. Sta
voren en Kampen. Zoo deelde men in 1403 te
Doi'drecht „coninc,claescoeck en taert aan
die kynders op him patroon St. Nyclaes" uit.
Het schoenzetten dateert al uit de 16e eeuw,
het was toen als nu: 's morgens werden de
kinderen met de goede gaven van den grooten
kindervriend verrast.
In de gouden eeuw werd het St. Nicolaas-
feest veel „tumultueuser" gevierd dan nu. het
werd zelfs zoo erg, dat de overheid er zich
mee ging bemoeien, en het ten strengste ver
bood. De vroede vaderen van Delft b.v. vaar
digden in 1607 een keur wij zouden spreken
van een politieverordening uit, waarin het
verboden werd op 5 December kramen op het
marktterrein we vertalen het 17de eeuwsch
in het modern Nederlandsch op te slaan,
waarin goederen verkocht werden, waarvan
men dan later de kinderen weer wijs maakt,
dat St. Nicoiaas ze hen geschonken heeft.
De vroedschap gaat echter nog verder, ze
verklaren omstandig hoe ze er toe gekomen
zijn, dit verbod uit te vaardigen: het Sinter-
klaasvieren strijdt niet alleen tegen de goede
orde en zeden, maar het leidt de menschen
van den waren godsdienst af en brengt wan
geloof en afgoden, die in een welgeordende en
Christelijke stad niet getolereerd worden. Veel
zorgen baarde den kerkeraad de vooravond
van het St. Nicolaasfeest, dan toch gingen
„vrijers" en „vrijsters" zich bij den bakker
vervoegen, om het goud en zilver op de Sinter
klaaskoeken te plakken. Er werd op die bijeen
komsten naar hartelust gegeten en gedron
ken en het ging er ruw toe! Nog lange, lange
jaren is ook dit gebruik in zwang gebleven.
Hildebrandt geeft in zijn Camera Obscura
een kleurig beeld van zoo'n verguldavondje,
maar in de 19de eeuw ging het al heel wat
kalmer toe, en een overheidsverbod was toen
niet meer noodig.
De Sinterklaasliedjes wie kent ze niet?
i zijn al van ouden datum. Het „Sunter Claes
zoet heyligh man, trek je besten tabberd an"
enz. dateert al uit de 17de eeuw.
Ook in de kerken werden in de 17de eeuw
de weezen en ouden van dagen op Sinterklaas
avond niet vergeten, zij werden onthaald en
kregen dikwijls geschenken aan geld.
Op het platteland werd St. Nicoiaas niet
alleen etende en drinkende en dansende ge
vierd, maar in sommige streken hadden nog
andere feestelijkheden plaats. In Rijnland b.v.
waren de boeren gewoon, indien hun het ge
luk te beurt viel, op dezen dag hun koeien nog
in het- land te mogen melken, al hun volk te
onthalen op melk en beschuit. In 1777 bestond
dit gebruik nog te Leimuiden.
Prof. Dr. Jos. Schrijnen behandelt eveneens
de rol, die Sint Nicoiaas in het volksleven
speelt in zijn „Nederlandsche Volkskunde".
Evenals de Wilde Jager en Sint Maarten,
„rijdt" Sinterklaas door den schoorsteen. En
inderdaad, de schoorsteen is in het volksge
loof de koker der geestenwereld, de verbin
dingsweg tusschen hoogere wezens en de ge
wone wereld, de ruime, ouderwetsche schoor
steen boven den haard, het gezellige middel
punt van het intieme, huiselijke leven.
Onder den schoorsteen werd de schoen ge
plaatst, vandaar dat de uitdrukking „een
schoen zetten bij iemand" synoniem is met
„iemand iets afbedelen".
Sinterklaas, zoo merkt van der Ven op in
zijn „Nederland's Volksleven", was, en is mis
schien nog. een huwelijksmakelaar, een afge
zant van Amor! Het wordt daarom begrijpe
lijk, waarom de „marsepeinen herten" met de
„Vrijsters" en „Vrijers" reeds in Bredero's
dagen de plompe „duivekaters" en „Varkens
koeken" vervingen, het oude Sinterklaasliedje
van „Hansje, die wil trouwen" werpt een dui
delijker licht op de beeltenis van den Sint.
Ook met het bakken van de „Vrijsters" en
„Vrijers", zooals we ze nu nog in hun oude,
primitieve vormen kennen, bemoeide de over
heid zich; in Arnhem werd in 1632 een keur
uitgevaardigd, waarbij het bakken van Sinter
klaaskoeken werd verboden, omdat deze „het
facoen van eenige beelden hadden". Zooals
dit meer gaat, trok de Arnhemsche burgerij
zich van het overheidsverbod niets aan en
bakte er lustig op los.
Ook op ander gebied gaf de oude Bisschop
van Myrte aanleiding tot botsingen. In 1782
was de verhouding tusschen Patriotten en
Prinsgezinden uiterst gespannen. In Den Haag
tooiden de laatstgenoemden zich met oi'anje-
linten. zingend trokken zij door de straten en
op de huisdeuren van de Patriotten slaand,
werd Oranje boven geroepen. Hoewel de heele
geschiedenis vrij onschuldig was, grepen de
Patriotten, hevig verontwaardigd, het gebeur
de aan om het op te blazen tot een oproer, dat
„Sint Nicoiaas had aangekweekt", zooals ze
zich uitdrukten.
Zoo zien we dus, dat Sint Nicoiaas, de
eeuwenlange vriend van volwassenen en kin
deren, in vroeger tijden dikwijls aanleiding tot
wrijvingen gaf.
ANDERE PLAATSEN NAAR VERHOUDING.
Voorrijden 0.10, extra wachten 0.20 per kwartier..
J. MAREES
AUqd It'dimn
als St. Nicolaasgeschenk, is LUXE KOPERWERK
dat niet gepoetst behoeft te worden. Daar is
Uw adres voor, bij:
C.M$f
Wijk aan Zeeërweg 106
IJMUIDEN(OOST) Telefoon 441
Alles EIGEN HANDWERK en niet duur.
Tevens inrichting voor het BRONZEN, VER-
NIKKELEN, VERCHROOMEN en REPAREEREN
van alle ETALEN VOORWERPEN
Het grootste kinderfeest in ons land is wel
het Sint Nicolaasfeest, dat trouwens ook door
de volwassenen steeds meer en meer wordt
gevierd. Men zoekt vrij algemeen den oor
sprong in den door de Roomsch. Katholieke
Kerk als heilige vereerden Nicoiaas; maar
volgens den heer F. W. Drijver is het Sinter
klaasfeest van heidenschen oorsprong.
Nicoiaas, naar wien het feest thans wordt
genoemd, was bisschop van Myra, een zeestad
in Lydië. Hij was een tijdgenoot van Constan-
tijn, is in 327 gestorven en begraven in de
kerk van den heiligen Stephanus in Apulië,
waarheen zijn gebeente door Napelsche koop
lieden is gebracht, nadat zij het in 1087 uit
een klooster op den Sianberg, nabij Myra had
den geroofd.
Hij was dus oorspronkelijk een Oostersch
kerkheilige, doch later werd hij ook in het
Westen vereerd. In de Rijnstreken vooral werd
hij zeer populair. In de 17de eeuw werd het
door uitgewekenen uit ons land naar Oost-
Friesland overgebracht, waar het sedert dien
met niet minder animo werd gevierd dan hier
te lande, zoodat zelfs Kerstmis bedreigd werd.
In Emden vaardigde daarom de overheid ver
bodsbepalingen tegen de viering ervan uit.
Maar dit weerhield de jeugd niet om haar
deuntje te blijven zingen:
Sünderklaas, dat is een Edelman,
Een Edelman is hee,
Heethet een Broek van Krinten an
Een Rock van Riesebree.
Sien Oogjes sünt Rosientjes
Sien Haar is van Sötholt,
Sien Lippen sünt van Sükkergood,
Sien Wangen sünt van Golt.
En al die vereering had de eerbiedwaardige
man aan de verschillende legenden te dan
ken, die zich aan zijn naam hebben vastge
hecht.
Wat den traditioneelen schoen van Sint Ni-
colaasnacht betreft, waarschijnlijk dankt de
ze zijn oorsprong aan 't verhaal, dat de bis
schop in zekeren nacht bij een arm soldaat
een geldbeurs door het venster wierp, welke
juist terecht kwam in diens schoen, welke
voor het bed stond. Het z.g. „schoen opzet
ten" was reeds in zwang in de 16de eeuw, in
Brederode's tijd, zooals blijkt uit de regelen
uit „Moortje":
Asset Sinter Claes was, so sette men seun tot
jouisent de schoen
Wat plegen jou moer, Griet, Jans daer een
hiele hoop in te doen
Hiele peper-huysjens met suyckereratten.
De meening, dat het Sint Nicolaasfeest zijn
grondslag vindt in het oud Heidendom vindt
de heer Drijver gestaafd door zoo menigen
trek uit het hedendaagsche feest, die nog aan
het oude geloof huisvest. Het paard b.v., waar
voor de kinderen een handje hooi en een stuk
je brood in den schoen leggen, kan, volgens
hem, niet anders zijn dan Odin's ros Sleipnir,
dat eens den grooten Ase rondvoerde.
Maar hoe die ook moge zijn, Sinterklaas
blijft voor de kinderen de heilige bij uitne
mendheid en zij zouden hem voor geen geld
ter wereld willen missen.
