Dertig jaar Kunstleven.
Abessynische grieven tegen Italië.
Tandheelkundig
Instituut
GEHEEL GEBIT
THIJS IJS EN DE WINTERKONING
ntNSD AG 21 MEI 1935
BUITENLAND.
^?.'ier ^a''e Selassi richt zich tot den Volkenbond.
Italië poogt zich aan de internationale verplichtingen te
onttrekken. Stopzetting der Italiaansche militaire voor
bereidingen geëischt.
betooging te houden, waarbij ook militaire
oefeningen zouden worden gehouden. De po
litie heeft echter tijdig ingegrepen en een
honderdtal als nationaal-socialisten bekend
staande personen gearresteerd -
Starhemberg wenscht geen
Duitsche inmenging in Tirol.
iCT BELANGRIJKSTE NIEUWS
GENêVE.
In het telegram, dat de keizer van Abes
synië heeft gezonden aan den secretaris-gene
raal van den Volkenbond, wordt er op ge
lezen, dat reeds van voor September 1934
Italië troepen, militaire vliegtuigen, tanks en
oorlogsmateriaal van allerlei soort aan de
urens concentreert zonder dat van Abessy
nische zijde eenige provocatie is geschied of
door middel van een mobilisatie van men-
schen of materiaal hierop eenig antwoord is
gegeven.
In de ..Innsbrucker Nachrichten" heeft prins
Starhemberg geprotesteerd tegen de Duitsche
inmenging in Italiaansch Tirol. „De nationaal-
socialistische propaganda in Italiaansch Ti-
rol." schrijft hij. „plaatst de Oostenrijkers
daar tegenover de Italiaansche autoriteiten
in een onlioudbaren toestand. De Hitlerianen
moeten ophouden zich te bemoeien met za
ken, die hun niet aangaan."
Keizer Haile Selassi.
Na het incident van Wal Wal heeft Italië
met alle middelen geprobeerd zich aan zijn
internationale verplichtingen te onttrekken
en een onpartijdig onderzoek van de geschil
len te onderzoeken, welke helaas tusschen
Abessynië en Italië zijn ontstaan en door
middel van bedreigingen te bereiken, dat
Abessynië compensaties en verontschuldigin
gen zou aanbieden voor vergrijpen, die het
niet heeft begaan, daar toch duidelijk is, al
dus het telegram, dat Italië een essentieel
gedeelte van het Abessynische gebied on
rechtmatig bezet houdt.
Indien Italië beschuldigingen heeft in te
brengen tegen Abessynië of tegen zijn regee
ring, is Abessynië bereid te gelegener tijd en
plaatse daarop te antwoorden. Italië heeft
thans als lid van een arbitragecommissie
twee ambtenaren van zijn regeering be
noemd. Deze wijze van optreden zou ieder
onpartijdig onderzoek moeilijk, zoo al niet
onmogelijk kunnen maken.
Bij het huidige standpunt van Italië is een
overeenstemming langs diplomatieken weg
volgen# een werkelijk onpartijdige procedure
niet mogelijk en zal het dan ook niet zijn.
Abessynië heeft Italië reeds de benoemin;
medegedeeld van twee arbiters, die geen
Abessyniërs zijn en Abessynië heeft hiermede
het zijne willen doen om een spoedige, on
partijdige afwikkeling van het geschil te be
werkstelligen. Abessynië eischt pertinent, dat
de Raad voor de afwikkeling zorg draagt en
de militaire maatregelen van Italië, welke
abusievelijk defensief worden genoemd, een
halt toeroept.
Indien Italië de scheidsrechterlijke inter
pretatie van het verdrag van 16 Mei 1908 en
de behandeling van alle inicidenten. welke
zich sedert 23 November in de buurt van de
grens tusschen Abessynië en Somaliland
hebben voorgedaan van de hand wijst, eischt
Abessynië van den Volkenbond dat deze zich
zelf met het geschil zal bemoeien en op grond
van art. 15 van het Pact zal overgaan tot een
diepgaand ond erzoek
Italië zou, naar wordt gemeld, den Fran-
schen en Amerikaanschen jurist wraken, die
door Abessynië zijn gekozen als vertegen
woordigers in de verzoeningscommissie voor
het Wal-Wal-ineident.
Volgens het Italiaansch-Abessynische ver
drag van 1928 zal een neutraal arbiter slecht1
worden gekozen, indien de commissie-bespre
kingen niet tot een resultaat leiden. Italië
dan ook van oordeel, dat de neutraliteit
eischt. dat de gewone leden der arbitrage
commissie onderdanen van de betrokken lam
den zijn.
Hons
Regeering stelt een
vierjarenplan op.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld
dat de Hongaarsche regeering een werkpro
gram voor vier jaren heeft uitgewerkt.
Overeenkomstig dit program zullen eenige
constitutioneele handelspolitieke, industriee-
Ie, cultureele, landbouw-, sociale en admini
stratieve kwesties gedeeltelijk langs wet-
gevenden weg, gedeeltelijk door middel van
verordeningen worden geregeld.
Er is reeds een aanvang gemaakt met de
ten uitvoerlegging van dit program met de
wet aangaande de administratie van het on
derwijs en door de indiening van een wets
voorstel tot. instelling van een ministerie
voor de industrie.
em.
RIJKSSTRAATWEG 16
HAARLEM-N. TEL. 16726
4 *3^ met garantie, pijn-
vanat J op. !oos trekken inbegr
BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING.
Spreekuren alle werkdagen
van 9—12 en 14 uur. Zaterd. 9—12 uur.
Avondspreekuren
Dinsdag, Woensd. en Donderd. v. 79 u.
(Adv, Ingez. Med.)
Ooggetuige schildert de ramp
van de „Maxim Gorki".
Kabinet blijft voorloopig aan.
Het Poolsche kabinet heeft zijn ontslag in
gediend bij den president der rupubliek, die
het opnieuw zijn vertrouwen betuigde, en
verklaarde, dat een eventueele kabinetswijzi-
?in? eerst na afloop van de zes weken van
bationalen rouw zal worden aangebracht.
Oostenrijk.
Massa-arrestatie van Nazi's
in Graz.
jpe nationaal-socialisten in het district Graz
Saten, naar Reuter verneemt, van plan een
De vlieger Blagin schoot door den
vleugel heen.
Reuter meldt uit Moskou, dat het vlieg
tuig „Maxim Gorki" op zijn laatste vlucht
begeleid werd door twee vliegtuigen.
Een van deze veroorzaakte de ramp, het
andere is weer veilig gedaald, dit toestel werd
bestuurd door den piloot Rybuschkin. Deze
schildert het ongeluk als volgt:
.„Ik had opdracht met een filmoperateur
op te stijgen om de „Maxim Gorki" en het
toestel van Blagin te filmen, om het onder
scheid tusschen beide vliegtuigen vast te
leggen.
Onmiddellijk voor het opstijgen zeide de
piloot van de „Maxim" Michejef. aan Blagin.
dat hij het kunstvliegen achterwege moest
laten en ver van de „Maxim" moest blijven
Blagin voelde zich gekrenkt en zeide. dat
hij geen kleine jongen meer was. doch reeds
15 jaar vloog.
Toen de vliegtuigen weer naar het vlieg
veld terugkeerden, steeg ik met mijn vlieg
tuig iets hooger om opnamen te maken.
Ik zag toen, dat Blagin figuren begon te
maken en daarbij afgedreven werd. ik steeg
nog hooger om een botsing te vermijden.
Toen voerde Blagin een nieuw figuur uit,
doch dit mislukte en hij raakte den rechber-
vleueel van de „Maxim" ongeveer waar zich
de middelste motor bevindt; klaarblijkelijk
raakte hij een benzine-reservoir, want er ont
wikkelde zich een zwarte rook.
Blagin was door de boven- en onderbeklee-
ding van den vleugel gestooten. de „Maxim"
neeg naar rechts, doch hield zich nog 10 tot
15 seconden in de lucht
Blagin gleed van den vleugel af en stortte
omlaag.
Een deel van den rechtervleugel van de
„Maxim" raakte los, het vliegtuig viel daarop
loodrecht naar beneden en sloeg tegen den
grond aan splinters.
Ik sloot den gastoevoer af en maakte een
"^vlucht over de plaats des onheils; de film
operateur had evenwel een zenuwschok ge
kregen en greep mij bij de keel om mij te
dwingen een noodlanding te ma-ken. Ik ver
loor een oogenblik de macht over mijn ma
chine en moest hem een harden slag in het
gezicht geven om weer vrii te komen.
Daarop hield hij zich kalm en kon ik mijn
machine aan den grond zetten, hierdoor kon
den evenwel geen opnamen van het ongeluk
worden gemaakt.
Kerken in Duitschland onder
bewaking.
Als in een gevangenis
BERLIJN, 20 Mei <V.D.) In verband me
de demonstraties en de voorlezing van protesten
in de Katholieke kerken werden gisteren in
vele steden vooral te Berlijn en'Muenchen de
Katholieke kerken .tijdens den dienst door
politie en Gest -cherp bewaakt.
BERLIJN, 21 i i;Reuter).In een
preek zeide de bekende dominé Niemöller:
Onze kerken worden gevangen is-kerken,
want we kunnen daarbuiten niet meer over
het evangelie spreken.
Hij gaf een lijst van 22 dominés in concen
tratiekampen, een aantal in politie-arrest,
een twaalftal die uit hun parochies verwij
derd en zes wien verboden is te preken.
De beteekenis van ..Kunst van Steden'
Een kapitale Tentoonstelling.
ONAANGENAAM AVONTUUR VAN
MEVROUW LAWRENCE.
SJANGHAI 20 Mei (Reuter). Mevrouw
Lawrence, de moeder van de gisteren over
leden Lawrence „van Arabië", is te Ichang
aangekomen. 965 mijl van de monding van de
Yantseerivier op weg naar Engeland.
Zij reist in gezelschap van haar oudsten
zoon.
Donderdag is hun schip door Chineesclie
zeeroovers overvallen en geplunderd.
Den passagiers werd geen overlast aange
daan. doch mevrouw Lawrence die kort ge
leden ziek is geweest, werd er ernstig door
geschokt.
Zij was een van de Britsche ondei'danen,
die voor de Communistische dreiging uit
Tsjengtoe werden geëvacueerd.
UITVAART DER SLACHTOFFERS VAN
HET ONGELUK MET DE
MAXIM GORKI.
Maandagavond zijn de slachtoffers van
de ramp van het vliegtuig Maxim Gorki op
plechtige wijze te Moskou bijgezet.
Een zeer groote menigte heeft Maandag
langs het vakvereenigingshuis, waar de urnen
en lijkkisten met het stoffelijk overschot der
slachtoffers stonder opgebaard, gedefileerd.
Meer dan 100.000 personen hebben den over
ledenen de laatste eer bewezen. Stalin. Molo
tof, Kaganowitsj en Ordsjonokidse hebben
den geheelen dag de eerewacht gevormd van
de verongelukte kameraden.
Tijdens de plechtige uitvaart cirkelde boven
het Vakvereenigingshuis een eskader vlieg
tuigen.
Vóór de bijzettingsplechtigheid werden nog
eenige toespraken gehouden.
Drie nieuwe reuzenvliegtuigen
in Rusland.
WOENSDAG 22 MEI.
HILVERSUM. 301 M,
VARA-uitzending. 10.00 VPRO 11.00
en 6.30 RVU.
8.00 Orvitropia olv. J. v. d. Horst en Gram.
platen. 9.00 De Zonnekloppers olv. C. Steyn.
9.30 P. J. Kers: Onze Keuken. 10.00 Morgen
wijding. 10.15 Voor Arb. i. d. Continubedr.
Gram. pl. Nap de Klijn (viool) en R. Schouten
(piano). 11.00 RVU. Causerie O. v. Tussen
broek. 11.30 De Flierefluiters olv. E. Walis.
12.00 De Notenkrakers olv. D. Wins. 1.00
1.45 E. Walis en zijn orkest. 2.00 Voor de
Vrouw. 2.15 Kniples. 3.00 voor de kinderen
5.30 VARA-orkest olv. K. Mengelberg. 6.30
RVU. S. van Dantzig. De crisis, het goud en
de wisselkoersen. 7.00 Sportuitzending. 7.15
Voor het Platteland. 7.30 A. Wins: Voor het
voetlicht. 8 00 Herh. 'SOS-Berichten. Vaz Dias,
VARA-Varia. 8.15 „Op en rond de Groningsche
kermis" gevar. reportage (dansmuziek, too-
neel revue, operette, enz.)11.5512.00 Gra
mofoonmuziek.
HUIZEN, 1875 M.
NCRV-uitzending.
8.00 Schriftlezing en meditatie. 8.15—9.30
Gram. pl. 10.30 Morgendienst olv. Ds. J. G.
Aalders. 11.00—12.00 Harmoniumspel S. Duif.
12.15 Gram. ol. 12.30 Kwintetconcert olv. P.
v. d. Hurk. 2.00 Gram. pl. 2.30 Voor Postzegel
verzamelaars 3.003.45 Orgelspel R. Parker.
4.00 Viool-recital M. Stoker. A. d. vleugel: mej
B. Lopes de Leaö Lagune. 5.00 Kinderuur. 6.00
Technische causerie. 6.30 Afgestaan. 7.00 Ned.
Chr. Persbureau. 7.15 Reportage. 7.30 Land-
bouwhalfuur. 8.00 Vaz Diaz. 8.05 Bach-Her-
denking in de Groote Kerk te Arnhem door
de Chr. Orat. Vereen, olv. A. Wagenaar mmv.
A. van Wickevoort Crommelin (sopraan), J.
v. d. Meent-Walters (alt) en Adr. Engels
(orgel). 9.30 Armenius: Laand en Volk ut de
Bè '.w. 10.00 Vaz Dias, 10.05—11.30 Gramo-
foonmuziek.
(Van onzen correspondent.)
BRUSSEL. 18 Mei.
Reeds meer dan dertig jaren beheerscht
de te Antwerpen gevestigde vereenlging
„Kunst van Heden" het Belgische kunstleven.
En dit dank zij 'n grondwet, welke het spel
van naijver en eigenbaat zoo niet geheel
verhindert, dan toch vrijwel geheel neutra
liseert. De praktijk leert nu eenmaal, helaas,
dat kunstenaarsverenigingen in een belan
geloos enthousiasme opgericht, na korter of
langer tijd in gevaar gebracht worden, door
dat persoonlijkheden, groepen of generaties
zich van de macht willen meester maken.
Door dergelijke ruzies, die dikwijls zeer hoos.
loopen. wordt het bestaan van zulke ver-
eenigingen bedreigd en in elk geval hun nut
tige werkzaamheden verminderd. Daarom
bestaat .Kunst van Heden" uit een kleine
groep leden, die zich niet metterdaad aan
eenig kunstvak wijden: het zijn belangstel
lenden. liefhebbers, kenners, critici. Deze le
den kiezen om hen voor te lichten en bij te
staan ieder jaar een commissie van advies
uit de kunstenaars en deze wordt zooveel mo
gelijk wisselend samengesteld. Met deze werk
wijze heeft men buitengewoon fraaie resul
taten weten te bereiken. Tal van tentoon
stellingen door „Kunst van Heden" ingericht,
hebben een historische beteekenis gekregen
in de ontwikkeling van het Belgische geestes
leven. En wanneer men thans de volledige
lijst ziet van alle kunstenaars, die op een
tentoonstelling van „Kunst van Heden" uit
gekomen zijn, kan men vaststellen, dat er
vrijwel geen naam van Europeesch belang op
ontbreekt.
Ter gelegenheid van de wereldtentoonstel
ling Brussel 1935 heeft het bestuur van het
genootschap gemeend iets bijzonders te moe
ten doen. En daarom richtte het in het Pa
leis der Schoone Kunsten te Brussel (anders
manifesteert zich „Kunst van Heden" uit
sluitend te Antwerpen) een breed-opgezette
retrospectieve in. Deze valt buiten het ge
wone programma, dat daardoor dit jaar twee
tentoonstellingen instede van één omvat. In
het begin Juni wordt ditmaal te Antwerpen
wederom een tentoonstelling van .Kunst van
Heden" geopend, waarbij door de leiders bij
zondere aandacht is besteed aan de jonge
ren. Zoo zal men er een fraaie groep werken
kunnen bewonderen van den jongen schil
der Marcel Stobbaerts. de kleinzoon van den
grooten Jan Stobbaerts. Deze schilder, even
in de dertig, heeft lang gezocht en zelfs zij
die vertrouwen stelden in zijn talent en zijn
persoonliikheid, begonnen te twijfelen of hij
er ooit uit zou komen; tot hij vrijwel plotse
ling in den aanvang van dit jaar. voor den
dag kwam met een kleine, goed gekozen, ten
toonstelling, welke na vele beloften eindelijk
de zekerheid bracht en de bevestiging. Wij
vinden op de afdeeling Moderne Kunst van
de wereldtentoonstelling een van zijn aller
fraaiste stukken: ..La Dame en Rouge"; van
een subtiele en warme kleur en getuigend
van een hooge eerbied voor het leven. Het is
afkomstis uit de bekende collectie-Nükerk te
Brussel. Wij kunnen met voldoening vast
stellen dat „Kunst van Heden" te Antwerpen
nog een verrassing zal brengen en wel: een
NED. MIJ. VOOR NIJVERHEID EN HANDEL.
De 158ste jaarvergadering van de Nederland-
sche Maatschappij voor Nijverheid en Handel
wordt van 27—29 Juni a.s. te Groningen ge
houden.
ZIJN
„AMSTELLAND" VERSTERKT
SLUIZEN.
Bij de herstelling van de Ipeslooter- en Die-
m-erdammersluis nabij Muiden herstelling
van het metselwerk heeft men een nieuwe
werkwijze toegepast, waarmede men in Ne
derland tot nu toe goede resultaten heeft be
haald. Men heeft n.l. 250 gaten van 30 tot 150
c.M. diep in het metselwerk geboord en daar
in onder 6 a 7 atmosfeer druk cement ge
perst, tevens wordt het gewelf over de sluis-
kolk voorzien van een laag spuitbeton ter
dikte van 6 c.M.
Deze wijze van werken, voor ons land toege
past door den heer J. J. de Boer, te Heem
stede, beteekent voor het desbetreffend hoog
heemraadschap Amstelland een zeer groote
besparing. Indien men volgens de oude me
thode te werk was gegaan afdamming
dan waren de totael kosten f 80.000 a f 100.000
geweest. Nu nog geen f 5000. Tevens blijft nu
het oude cachet geheel gehandhaafd.
Van dezelfde afmetingen als de
„Maxim Gorki".
MOSKOU. 20 Mei (Reuter) Naar Tass be
richt heeft de Raad van Volkscomissarissen
en het Centraal Comité, besloten een drietal
nieuwe vliegtuigen te bouwen van het zelfde
type en dezelfde afmetingen als de veron
gelukte „Maxim Gorki".
De drie toestellen zullen heeten „Wladimir
Lenin", „Iossif Stalin" en „Maxim Gorki".
MOSKOU, 20 Mei (Reuter) Tass deelt mede,
dat de bladen een condolance-bericht op
nemen. onderteekend door Stalin, Kalinin en
Kolotof, waar zij hun diepe droefheid uit-
spreke over de tragische dood van de kame
raden, welke bij de ramp van de „Maxim
Gorki" om het leven kwamen.
Zij betuigen hun medeleven met de nage
laten betrekkingen en vrienden.
THANS 800 SLACHTOFFERS BIJ DE
MIJNRAMP TE SJANTOENG.
SJANGHAI, 21 Mei. Volgens de Sjoen
Pao is het aantal om het leven gekomen mijn
werkers te Tsjetsjoean tot 800 gestegen.
Men acht het buitengesloten de in de on-
dergeloopen mijnschacht achtergebleven
mijnwerkers te redden, daar de reddingsman
schappen niet kunnen doordingen tot de
vooraan gelegen schachten, te meer daar de
gangen zijn vernield en de pompen buiten be
drijf moesten worden gesteld.
Door de mijnramp zijn voorts 3000 mijn
werkers werkloos geworden. XV. D).
Een vreemde slang. Op een der Philip-
pijnsche eilanden leeft een slang, die zelden
langer wordt dan 1 M. en die, wanneer men
hem oppakt, geheel verstijft. Alleen de kop
beweegt zich dan. Men noemt die slang de
wandelstokslang.
ONZE DACEUJKSCHE KINDERVERTELLINC.
„Ha!" zei de vogel, „ik heb een goed idêe! Wellicht heb jij wel eens
van Oberon gehoord. Oberon is koning van de elfen en woont ver
hier vandaan. Als ik hem zeg dat Thijsje IJs door Koning Winter
werd gevangen, dan zal hij zeer zeker Thijsje willen bevrijden. Hij
weet er wel iets op nu ga ik maar tot weerziens."
De marter riep: „Een goede reis breng maar snel hulp voor het
arme beertje!"
omvangrijke en representatieve groep van
den Luxemburgschen meester Joseph Kutter.
Deze schilder, op het toppunt vair zijn kun
nen. bevindt zich in een eigenaardige positie.
Hij is in zijn land absoluut de eenige schilder
van Europeesch formaat en op Europeesch
peil. Rabinger. Schaack, Trémont, die zeker
niet zonder eenig talent zijn. maken naast
de geweldige kracht van Kutter den indruk
van bescheiden provinciale teekenmeesters.
In zijn eigen land. met een zoo beperkt pu
bliek, ontbreekt hem expositiegelegenheid en
op de groote internationale tentoonstellingen,
vergeet men bijna altijd Luxemburg uit te
noodigen. De Brusselsche wereldtentoonstel
ling maakt hierop een uitzondering. De in
richters van de afdeeling moderne kunst heb
ben Luxemburg geinviteerd, uilsluitend om
op die wijze zeker te zijn van Kutter's aan
wezigheid. Hij hangt daar met zijn drie ka
pitale doeken pijnlijk eenzaam tusschen al
lerhande dilettantische huisvlijt/oefeningen
in; maar vormt, met Permeke niettemin een
clou der expositie. Door de dubbele aanwe
zigheid van Joseph Kutter te Brussel en te
Antwerpen, waar hij gelijkelijk opvalt door
zijn sterke, oorspronkelijke persoonlijkheid
en zijn gerijpt vakmeesterschap, is hij einde-
Hik uit zijn isolement verlost. De tallooze
kenners die thans in Brussel zijn en dezen
zomer nog naar Brussel zullen komen weten
nu meteen en voor goed welk een indruk
wekkende en autonome macht hij in de Euro-
peesche schilderkunst vertegenwoordigt.
Ik gaf dit alles slechts even aan om te be
wijzen. welk een gunstige invloed „Kunst van
Heden" steeds heeft uitgeoefend en nog uit
oefent. Alles wat nieuw is en dc aandacht
verdient, wordt door deze vereenlging be
kend gemaakt. En als wij thans terugkeeren
naar de retrospectieve in het Paleis van
Schoone Kunsten, zien wij hoe in alle pe
rioden de belangwekkende kunstenaars door
het Antwerpsch genootschap zijn binnen
gehaald.
Ook onze Nederlandsche schilders hebben
van oudsher op „Kunst van Heden" geëxpo
seerd. Van Gogh, Breitner, Verster, Van Don
gen, Suze BisschopRobertson, Bauer, Jan
Sluyters, e.a. Wanneer men de volledige lijst
consulteert, valt het ons op dat Isaac Israels
daarop ontbreekt. Ook toonde het genoot
schap te weinig belangstelling voor de jon
geren. Matthieu Wiegman. Charley Toorop,
Herman Kruyder. Jan van Herwynen hadden
reeds lang uitgenoodigd moeten worden; om
van de belangrijke groep der nieuwe Neder
landsche beeldhouwers te zwijgen.
Op de retrospectieve vindt men, voor zoover
het de Nederlandsche afdeeling betreft (met
veel smaak bijeengebracht door dr. G. Knut
tel, ambtenaar aan het 's-Gravenhaagsche
Gemeentemuseum) eenige Van Gogh's, die
we door de reproductie goed, tè goed ken
nen. De „Zonnebloemen" bijvoorbeeld en het
„Blauwe Zelfportret" Ik verkies de veel vroe
gere, Aardappeleters" in hun primitieve sa
mengebalde kracht. Verder zijn er twee de
licate en blanke Bauers, een Vrouwenportret
van Jan Sluyters, dat we niet tot zijn beste
werk kunnen rekenen en hem slechts ge
deeltelijk vertegenwoordigt. De twee groote
doeken echter van Suze Bisschop-Robertson
geven ons wel heel sterk den indi'uk, dat deze
kunstenares op dit oogenblik in haar eigen
land niet de plaats heeft, welke haar uit
hoofde van haar stoer en oorspronkelijk ta
lent toekomt. Het valt. ons .op dat, dit werk in
den loop der tijden weinig of niets van zijn
beteekenis heeft ingeboet; net is nog levend
en frisch als ware het gisteren vervaardigd. Ik
heb de overtuiging, dat een met zorg en ken
nis van zaken bijeengebrachte eere-keuze-
tentoonstelling van Suze Robertson een blijde
ontdekking zou kunnen worden voor de jon
geren, die tegenwoordig liever vergeten dan
leeren. Met zulke tentoonstellingen moet men
echter oppassen voor wat den vijand van
iederen kunstenaar is: het te-véél. Ik heb in
den loop der jaren vele van zulke exposities
gezien en vrijwel altijd misten ze haar doel,
doordat de aandacht van de hoogtepunten
door te veel zwakheden werd afgeleid. Een ty
pisch voorbeeld hiervan vormde de retrospec
tieve van Breitner eenige jaren geleden te
Brussel gehouden. De inrichters waren uitge
gaan van de overweging dat Breitner in Bel
gië onvoldoende bekend was. Volkomen juist,
zooals ook volkomen juist was, dat hierin ver
betering gebracht moest worden. Wanneer
zij behalve hun goeden wil, ook smaak en cri-
tisch vernuft bezeten hadden, zouden ze
Breitner's nagedachtenis gediend hebben.
Thans hebben zij zijn roem eerder aangetast
dan versterkt. Wat wij hier hadden moeten
hebben was een strenge selectie van een
veertig, op zijn allerhoogst vijftig, hoofdwer
ken, na keuring en herkeuring, met zorg en
aandacht bijeengebracht. In plaats daarvan
kregen wij zalen vol. En daar Breitner een on
gelijk meester was, zagen wij onver mijd elij-
kerwijs naast het goede het minder goede en
zelfs het niet-goede. Hier zijn slechts een
paar Breitners opgehangen, maar deze zijn
zóó superieur, dat alle kenners er in verruk
king voor blijven stilstaan. Er is in het bij
zonder een naakt, zóó bloeiend leven en daar
bij zoo juichend geschilderd, dat het vrijwel
al het aanwezige hier overstemt. Deze paar
magistrale doeken op „Kunst van Heden"
hebben méér tot Breitner's roem in België bij
gedragen dan de geheele Breitner-tentoon-
stelling. Werkelijk, men kan de beteekenis van
een tegelijk critische en liefdevolle selectie
niet hoog genoeg aanslaan.
Feitelijk zou men ook Jacob Smits en Wil
lem Paerels tot de Hollandsche afdeeling moe
ten rekenen. Het zijn beiden naar afkomst
en geboorte, maar ook in hun wezen en hun
werk, Hollanders. Het feit. dat zij zich op la-
teren leeftijd hebben laten naturaliseeren,
heeft natuurlijk geen enkelen invloed gehad
op het karakter van hun productie. Jacob
Smits heeft hier enkele van zijn innige en
mysterieuze landschappen met maan of met
sneeuw. Met hem is het zóó. dat zijn werk óf
heel goed, óf volkmen mislukt is,
een tusschenweg blijkt niet mogelijk
te zijn. Want als het hem niet
lukt om zijn innelijke droom ook voor ons
tot een werkelijkheid te maken, vervalt hij
in een kinderlijke sentimentaliteit waar we
geen oogenblik dupe van worden. Willem Pae
rels die altijd een mannelijk, door en door
rechtschapen, opgewekt schilder was, heeft in
den laatsten tijd een merkbare verandering
ondergaan. Hij zoekt het meer in subtilitei
ten, in de teederste en de verborgenste nuan
ces ven kleur en licht, waarmede dan een ver
innerlijking van het gevoel gepaard gaat. Zoo
maakte hij in den laatsten tijd een serie zee
gezichten, waarvan hier twee prachtige sta
len aanwezig zijn, gebouwd op een spel van
roze. grijs en blauw; teeder en zinrijk als al
leen een volmaakt meester kan verwezenlij
ken.
Nederland, slechts een klein deel van deze
tentoonstelling uitmakend, toont hier de blij
vende waarde van zijn schilderkunst op over
tuigende wijze. In een volgend artikel vat ik
mijn indrukken van de Belgische schilder
kunst van nü samen.
JAN GRESHQFE,
