Met de ééndaagsche over Java.
H'
De eenige vrouw, die den Karakorum beklom
H'
Inlandsche bevolking
past zich bij de crisis aan.
Spoorwegviaduct tusschen Bandoeng en Batavia.
et is wel vooral de vliegdienst ge
weest, die de Staatsspoor deed ont
waken en noopte tot het leggen van
een ééndaagsche verbinding tus
schen de beide groote havenplaatsen aan
Java's Noordkust en in verband daarmee, het
mogelijk maakte ook de plaatsen in Midden-
Ja va zooveel sneller te bereiken. De treinver
bindingen mogen, vooral in West Java thans
werkelijk goed genoemd worden. De wagens
zijn gerieflijk. De eerste klas is met leer be
kleed, akelig warm en plakkerig, maar die is
ook alleen voor de vrijkaarten. Wie betalen
kan reist 2de op banken met rieten zittin
gen, comfortabel en koel en gezellig. De 3de
klas zit meest tjokvol en is voor Europeanen
gliet zoo erg aan te raden. Eén nadeel, dat
van buiten komt, hebben de drie klassen ge
meen, Spotters zeggen, dat de S.S. zoo goed
voor ons welzijn zorgt, dat ze fijn verdeelde
kool, Norit, in het eten geeft. Die kool komt
overal binnen en maakt alles zanderig en
vuil, maar daar is in een tropenland weinig
aan te doen, nu de kolen eenmaal slecht zijn
en de overgang tot oliestokende locomotie
ven natuurlijk enorme kosten met zich mee
zou brengen. Verder kan het warm zijn over
dag op Java, dat is bekend en komt in den
trein ook voor. 's Nachts reizen durft men
niet aan, -men is bang dat de wachtposten
steeds zullen slapen en eigenlijk is Java daar
voor ook net te klein. Dat gaat in Britseh-
Indië beter. De ééndaagsche doet er net
twaalf uur over en vertrekt natuurlijk on
geveer 6 uur om juist bij daglicht aan te
komen.
Wat zijn die ochtenden in Java toch heer
lijk! Het is nog koel als wij wegrijden om
6.10 uit Soerabaja. In het Oosten is de lucht
gloeiend rood gekleurd achter de palmkronen
en dat rood weerkaatst overal in de Poin-
cetfcla's, de Kerstkransen, die de Inlander zoo
graag om zijn erf heen plant. Ze zijn alweer
wakker, de vlijtige Javanen. Overal ziet ge ze
met patjol en ploeg op den schouder naar de
akkers gaan of in regelmatigen draf langs de
wegen hun vrachtjes naar de stad brengen.
Eindeloos ligt de vlakte onder den morgen
nevel. En wat een uitgestrekte velden met
mais of aardnoten of rijst of tapioca. Gewoon
lijk beplant de Inlander toch veel kleinere
perceelen. En dan pas schiet het mij door het
hoofd! Natuurlijk, die kolossaal uitgestrekte
velden, zoo prachtig gelijk, zoo uitstekend
geïrrigeerd, dat was vroeger allemeel sui
ker. En die witte ruïne zooeven was een half
afgebroken suikerfabriek en daar komt er
al wéér een. Hoe is het mogelijk, dat de In
lander kans heeft gezien, de fut heeft gehad
om dat geweldige areaal zóó zorgvuldig te
beplanten, want op die heele reis door dat
uitgestrekte suikerland van Soerabaja over
Djocja naar Cheribon, heb ik om zoo te zeg
gen geen stukje braakliggend land gezien!
Natuurlijk, het land was-beschikbaar en de
verdiensten bleven uit, maar ik blijf het een
van de wondere aanpassingen van Java's
dappere bevolking aan de crisis vinden! Het
is aan hun eigen vlijt en voorzorg te dan
ken, dat de crisis op de Inlandsche bevolking
nog zoo weinig vat heeft en aan de spaar
zaamheid en tevredenheid met het hoog
noodige er bij
Daar vallen de eerste zonnestralen op
een bamboebosch, waarin de kampongs hier
alle verscholen liggen. De omheining ziet er
keurig uit; even verder een heuvel vol Chi-
neesohe graven, die het komende licht sterk
weerkaatsen. Thans worden ook de bergsil-
houetten duidelijker, tot vooral de Ardjoeno
diepblauw tegen den morgen-hemel afsteekt;
maar al vóór we hem uit het gezicht verlie
zen wordt hij aan het oog onttrokken door
dat eigenaardige waas, dat Java's bergen na
's morgens 8 uur meest geheel aan ons oog
onttrekt, in den drogen tijd tenminste. Het
is dat mengsel van rook, stof, waterdamp en
onschuldige asempjes. dat tot 1800 a 2000 M.
hangt en waar alleen vliegtuig en bergteer
U boven uit brengen. Wel heel jammer,
want dat ontneemt Java een van zijn groot
ste landschapsschoonheden, den achter
grond van bergruggen en vulkaantoppen. Nu
ook uit den trein is het vooral de voorgrond,
die ons boeien moet en die is vaak interessant
genoeg. Het heele land ziet er frisch uit, goed
beplant, vroolijke dessa's overal er tusschen.
De kleurige bevolking is soms nog bezig met
den rijstoogst maar op andere plaatsen wordt
de patjol diep in de modder geslagen, zijn de
zaaibedden al groengeel en wordt het eerste
irrigatiewater over de velden geleid. Die wa-
terverdeeling is op Java altijd het grootste
Waagstuk'. De heele welvaart van Oost-Java
hangt absoluut af van het goede onderhoud
van honderden kilometers bevloeiïngskanalen.
Suiker en gouvernement konden die in den rij
ken tijd. samen aanleggen en onderhouden,
maar wat zóóver buiten het waakzaam oog
van den eenvoudigen dessaman ligt kan bin
nenkort wel eens gevaar gaan loopen. Water-
diefstal is op Java altijd een der zwaarste
misdrijven geweest, maar onderhoud van dij
ken en stuwdammen voor kameraden op tien
tallen kilometers afstand kan straks veel
moeilijkheden opleveren. Laten we 'hopen, dat
het Gouvernement zijn volle zorgen er aan zal
kunnen blijven besteden. Maar thans wente
len de karbouwen nog rustig in de modder of
draven hun jeugdige bewakers naar een nog
lekkerder plekje. De kleine witte reigers rij
den ook graag mee om straks weer rond de
logge pooten te gaan jagen en of de insecten
van de huid weg te pikken, zooals we de Dja-
laks, de spreeuwen ook V3ak zien doen. Dan
gelukkig nog een suikerrietveld, één aan het
Buijden toe, één in aanplant, één halfwas. Wel-
varende dorpen, witte hekjes, pas gewit, eere
poortje, een forsch irrigatiekanaal, een roo-
kende fabriekschoorsteenZoo gaat-ie goed!
Onze suikercultuur zat zóó prachtig in elkaar,
die kan niet zonder meer gemist worden en
zal binnenkort ook wel weer worden uitge
breid. Daar is wel een beetje te forsch op inge
hakt! Als wij in Holland de suiker-accijns
eens afschaffen en den bietensteun (er is im
mers toch te kort!) dan was de Indische sui
ker en waren honderdduizend Inlanders er
weer boven op. En onze boeren zeggen, dat er
zelfs mét den steun nog geld bij moet. Dus
Daar komt weer een verlaten fabriek, verla
ten huizen. De Ampas, het uitgetrokken riet,
wordt een prooi van weer en wind. Tropische
plantengroei overwoekert reeds de kalkhoo-
pen. Boven de verlaten kampong hangen de
kapoikvruchten opengesprongen aan de hoo
rnen. De hiooge bamboestaken dragen geen
kooitje meer waarin de tortelduif voorspoed
voorspelt. Een treurig gezicht.
Dan verandert het aspect van het land
schap, het wordt heuvelachtiger. Groote
djattibosschen, die meest hun bladeren heb
ben laten vallen, bedekken de hellingen, die
naar boven toe in nevelwolken verdwijnen.
Maar dat duurt niet lang. Dan is het weer
rijstvelden en mais en tapioca en soms suiker
en lange rechte met tamarinde beplante we
gen. En mooie breede rivieren met bamboe om
zoomd. Bij Madioen is de Lawoe nog juist
zichtbaar en dan is het de Merapi, die de aan
dacht vraagt boven de eindelooze vlakte. De
rookpluim, die door den passaatwind van zijn
top meteen horizontaal wordt weggevoerd,
toont duidelijk dat Java's werkzaamste vul
kaan nog steeds met recht gevreesd wordt.
In Djocja tien minuten oponthoud. Koop
vrouwen aan het station met hoorn- en
been- en leerwerk. Ze verkoopen voor een
kwart van wat ze vragen. En de vraagprijs
is een kwart van wat je'vroeger betaalde. En
ze lachen even vriendelijk tegen de versleten
dubbeltjes en kwartjes, die ge haar uittelt. En
op die stations geniet ik ook altijd van het
spoorwegpersoneel, dat meest tot in de hoogste
rangen Javaansch is. Zoo'n uniformpet boven
op de keuriggevouwen hoofddoek, daar wen
nen wij niet zoo gauw aan. Dat heeft de trein
conducteur trouwens meestal ook. Alles is
toch altijd zoo keurig bij deze menschen of
het eerste of derke klas passagiers zijn, man
nen of vrouwen, het is allemaal netjes,
schoon, af, vaak een lust om naar te kijken.
De keurige, haast overbeleefde manier, waarop
een stationscontroleur je kaartje vraagt en
knipt en je vertelt waar je trein komt te
staan, het is vaak o.m je te schamen over je
mede-Europeanen. Beleefdheid en vormen be-
hooren tot de dingen, waarin zelfs de eenvou
digste Inlander zelden of nooit zal te kort
schieten. Behalve natuurlijk wat in de ste
den vaak door omgang met minderwaardige
Europeanen bedorven is. En daarbij hoeft ge
heusch niet dadelijk te denken aan kruiperige
onderdanigheid, zooals die door de Inland
sche hoofden veel geëischt werd en nog wordt
en dus vanzelf op den Europeanen werd over
gedragen; en ook onder elkaar in den gewo
nen omgang staan wij bij deze menschen vaak
verre achter in beleefdheid en in algemeene
menschenliefde, in het bereid zijn om steeds
te helpen waar het ncodig blijkt. Zonder on
derzoek, zonder omslag, zonder zelfs de bij
gedachte, dat elke goede daad eens zijn be
looning zal vinden.
O ja wij zaten op het station in Djocja. Dan
komt een mooi deel, dwars over Java naar de
Noordkust, met beboschte berghellingen,
diepe ravijnen vol weelderigen plantengroei
en breede valleien met cocos en betelpalm,
pisang en rijstvelden. Maar de hitte van den
middag maakt loom, de halve biefstuk met
rijst in den keurigen restauratiewagen voor
de somma van 50 cent, draagt het hare er toe
bij om de oogen te doen dichtvallen. De Salak
is toch nauwelijks te zien en na Cheribon is
het vlak en warm, tot de zon achter de don
kere wolkengevaarten in het Westen ver
dwijnt en de avondkoelte over het uitgedorste
land valt. Dan een ijsthee of een kwast en we
komen vuil maar vroolijk en meest precies op
tijd in Batavia aaai.
Ik zei het reeds, dat vooral West Java te-,
genwoordiig niet te klagen heeft. Vier snelle
verbindingen van Batavia regelrecht met
Bandoeng in een kleine 3 uur en 4 met Bui-
ten z org - S óek ab oem i en eventueel door naar
Bandoeng en Garoet. En dez-e spoorreizen be-
hooren tot het mooiste wat men op dit gebied
in tropenlanden zien kan. Het prachtige ter
raslandschap tusschen Salak en Gedeh met
de kleurig gekleede bevolking aan het werk
in de rijstvelden, de mooie ravijnen in de
buurt van Tjibadak en vooral de rit door de
Preanger, zoowel bij de Goenoeng Missigit als
tusschen Bandoeng en Tjikampek, waar de
groote viaducten liggen, die iedereen van de
luchtfoto's kent. Daar rijden wij voortdurend
langs steile berghellingen, neerziende in diepe
dalen. Daar vooral kan het vroeg in den mor
gen en laat in den middag zoo wondermooi
zijn door de lichteffecten, die de laagstaande
zon toovert in de wolkenmassa's. Een pias
regentje is in Indië vaak zeer welkom om de
afkoeling die het brengt en dan kan het
treinreisje van Bandoeng omlaag naar Bata
via tot een verfrissching worden. Het treinrei
zen in Indië is mij tenminste heel erg mee
gevallen, niet in het minst om den geheel
nieuwen kijk op het landschap, waar je zoo
veel meer middenin zit dan langs den grooten
weg, die natuurlijk altijd door de meest be
bouwde streken voert.
Dus reist per spoor. Snel en goedkoop.
VAN DER SLEEN.
DINSDAG 26 NOV. 1935
Geen deelneming van Frank
rijk aan het olie-uitvoerverbod?
Laval wil nieuwe bemiddelings
pogingen ondernemen.
Directe besprekingen txxsschen Londen
en Rome?
LONDEN, 25 Nov. (A.N.P.) Het uitstel
van de bijeenkomst te Genève van de commis
sie van achttien, die zich zal bezig houden met
de kwestie van een uitvoerverbod van petro
leum naar Italië, is. veroorzaakt door de mede-
deeling van Laval, dat het de Fransche regee
ring' tengevolge van den moeilijken binnen-
landschen toestand nog niet mogelijk was
haar houding ten aanzien van deze belangrij
ke kwestie te bepalen. De Britsche ambassa
deur, Sir George Clerk, heeft opdracht gekre
gen Laval mede te deelen, dat Groot-Brittan-
nië met het voorstel tot uitstel van die zitting
accoord gaat. De diplomatieke medewerker
van de Daily Telegraph schrijft, dat ter ver
krijging, van een effectief uitvoerverbod van
petroleum de onbeperkte medewerking noodig
is van Sovjet-Rusland, Roemenië, Nederland,
de V.S. en Venezuela. Laval zou den gewonnen
tijd willen gebruiken voor nieuwe bemidde
lingspogingen. Hij zou Mussolini nogmaals
hebben overtuigd van de vriendschappelijke
houding van Frankrijk tégenover Italië en de
ze toenadering zou ten gevolge hebben gehad,
dat de toezegging inzake het steunen van
Groot-Britannië in de Middellandsche Zee
aanzienlijk slapper is geworden. Frankrijk zou
Italië hebben verzekerd, dat het met de toe
passing van de sanctiemaatregelen tot de
uiterste grens is gegaan, In geval van het
uitbreiden van de sancties tot steenkool en
petroleum zou Frankrijk daaraan geen werk
zaam aandeel behoeven te nemen. De Britsche
regeering is vastbesloten bij de verdere betrek
kingen met Rome een onafhankelijker rol te
spelen dan tot dusver. Dit is het resultaat van
de goedkeuring, die de Volkenbond op 3 No
vember heeft uitgesproken over de verdere
pogingen van Frankrijk en Engeland tot her
stel van den vrede. Gedurende dé laatste drie
maanden heeft de Britsche regeering er ge
noegen mee genomen, het initiatief daartoe
aan Laval over te laten. Het bezoek van den
Britschen ambassadeur aan Mussolini heeft
moeten toonen, dat ook directe besprekingen
tusschen Italië en Groot-Britannië mogelijk
Zijn,
Het aangekondigde uitstel van de
zitting der commissie van 18.
PARIJS, 25 Nov. (A.N.P.) De verklaring
uit Genève, volgens welke de Fransche en de
Britsche regeeringen in volle overeenstemming
hebben besloten de bijeenkomst van de com
missie van advies, die op 29 November zou be
ginnen, tot een later tijdstip uit te stellen,
wordt door een deel der Parijsche pers onjuist
genoemd. Men wijst erop, dat de regeéringen
van beide landen niet het recht hebben tot
een dergelijk uitstel te besluiten, aangezien het
initiatief daartoe slechts door den voorzitter
der commissie kan worden genomen.
Mevrouw Visser—Hooft vertelt.
Noodlottige poging tot
smokkelen.
Smokkelaar in de Maas verdronken.
SITTARD, 2-5 Nov. (A.N.P.) Tusschen Ur-
mond en Stein heeft zich Zaterdagnacht op de
Maas een smokkeldrama afgespeeld. Zekere J.
J. B. uit Sittard had op een geïmproviseerd
vlot plaats genomen om smokkelwaar over de
Maas te brengen. Nog op het Belgische gedeel
te van de Maas is de man te water geraakt
en verdronken. B. was 33 jaar oud en onge
huwd.
Ontzettend drama op Lombok.
AMPENAN, 25 Nov. (Aneta) Een man, die
door zijn echtgenoote was getergd, ging over
tot amok maken. Hij doodde zijn vrouw en
twee kinderen, stichtte daarna brand in zijn
woning en viel daarop de toegestroomde me
nigte aan. Hij doodde in totaal dertien men
schen. Hij werd gepakt en achter slot en
grendel gezet. Het vreèselijke drama geschied
de in de onderafdeèling Ampenan (West-
Lombok).
Verliezen der Italianen in het
Zuiden?
Weer een bericht over oneenigheid tusschen
RaS Seyoem en Ras Kassa.
ADDIS ABEBA, 25 Nov. (A.N.P.)
Een regeeringscommuniqué beweert,
dat in de laatste twee weken groote
hoeveelheden geweren, machinegewe-
weren en munitie op de Italianen zijn
buit gemaakt. Er zouden in deze perio
de 4700 Italianen zijn gesneuveld. In
het Zuiden zouden de Abessyniërs een
„succes" te boeken hebben in de pro
vincie Bale, waarbij 2000 Italianen zou
den zijn gedood.
Van het Tigre-front 25 Nov. (Reuter), -r-
Vernomen wordt, dat Ras Seyoem zich weer
bij Ras Kassa heeft gevoegd, en Tembien ver
laten heeft, om naar het zuiden van Makalle
te trekken.
Tusschen de beide legeraanvoerders zou ver
schil van meening bestaan. Ras Seyoem zou
namelijk onmiddellijk slag willen leveren om
zijn troepen, die na het bombardement van
18 November zeer zijn gedemoraliseerd, weder
moed te geven, terwijl Ras Kassa daarentegen
meer met matiging zou willen optreden.
De Negus heeft verklaard, dat hij naar het
front zou komen om den toestand te bestu-
deeren en de te volgen taktiek vast te stellen.
Aan het front van het tweede legercorps is
een Itallaansch detachement slaags geraakt
met de troepen van Fitaurari Abbai, die ver
liezen' moesten boeken en tot voorbij Weri
terugtrokken. Een aantal manschappen werd
gevangen genomen.
Op het nieuw aangelegde vliegveld van Ma-
kalle zijn twee vliegtuig-escadrilles gestatiom
neerd.
Troepentransporten duren voort.
NAPELS. 25 Nov. (Reuter). Het s.s. „Prin-
cipessa Giovanna" is met 34 officieren en 1500
i minderen, drie secties automobielen en een
sectie pantserwagens naar Oost-Afrika vertrok
ken.
Heden zullen met de ..Colomba" 124 officie
ren en 2100 minderen vertrekken, terwijl aan
boord van de „Nazario Saura" 1.000 werklieden
zullen vertrekkeï
et is een groot geluk, als men door een
toevallige omstandigheid over de be
kende expedities in den Karakorum
iets te hooren kan krijgen van één
van de voornaamste deelnemers aan
de expeditie zelve, den heer Ph. Visser of
mevrouw Visser-Hooft. Want in de eerste
plaats hooren de heer en mevrouw Visser, als
ze niet in den Karakorum zitten, in Calcutta
thuis, waar de heer Visser consul-generaal is.
en in de tweede is de tijd van hun driemaan-
delijksch verlof in Holland zoo gevuld, dat
het bijna onmogelijk is één van hen ergens
te treffen. Vooral de heer Visser schiet in de
ze dagen als een meteoor op en neer door ons
land,~en van tijd tot tijd laat hij ook het bui
tenland genieten van zijn evoluties op het ge
bied* van de kunst van het zich snel verplaat
sen. lederen avond houdt hij lezingen^ is het
er niet één in Meppel, dan is het er één in
Weenen; en houdt hij geen lezingen, dan be
reidt hij lezingen voor, is onderweg om een
lezing te gaan houden, schrijft couranten
artikelen of houdt conferenties. Het maken
van Karakorum-expedities heeft zijn char
mante zijden de heer en mevrouw Visser
zullen de laatsten zijn, die het willen ontken
nen en zelfs de naslepen ervan hebben
vele charmante zijden, maar ook van het goe
de kan men op den duur te veel krijgen!
Zoodat degene, wien 't in deze dagen lukt
den heer Visser bij zijn jas te pakken en een
gesprek van langer dan twee minuten met
hem gaande te houden, zich gelukkig mag
achten.
En met mevrouw Visser-Hooft is 't niet veel
anders. Zij is de eerste vrouw, die den Kara
korum besteeg.
Zelfs al moet het onmiddellijk erkend wor
den dat de „eerste vrouw die den Karakorum
beklom", er merkbaar weinig voor voelt om
die rol te spelen in den stijl, waax'in men toch
eenigszins zou verwachten, dat die gespeeld
zou worden. Geen zelfbewuste verhalen, geen
allure van „ueberlegen" reizigster, die meer
achter den rug heeft dan iedere andere rei
zigster niets van dat alles. En dat maakt
het nog interessanter om zoo langzamerhand
met de verschillende wederwaardigheden, van
de avonturen, van het aandeel in het weten
schappelijk werk der expeditie van mevrouw
Visser op de hoogte te komen en niette
genstaande alle bescheidenheid en onopge
smuktheid zoo achter de simpele woorden om
de geweldige moeilijkheden en bezwaren te
ontleden, die toch op deze expedities vooral
het aandeel moeten zijn geweest van de eeni
ge vrouw, die eraan deel nam.
„Of ik ooit geaarzeld heb of ik er wel aan
mee zou doen, toen het plan voor de eerste
Karakorumexpeditie in 1922 opkwam?" Me
vrouw Visser lacht een beetje verbaasd. „Wel
nee mijn man en ik zijn altijd hartstoch
telijke Alpinisten geweest en toen we hier in
Europa zoowat alles afgewerkt hadden, Zwit
serland, Noorwegen, de Dolomieten, en we wer
den in Britsch-Indië geplaatst, toen vonden
we, dat we ons nu maar eens aan den Kara
korum moesten wagen".
„En of ik nooit een oogenblik spijt gehad
heb, dat ik ermee begonnen ben? Of ik nooit
eens schoon genoeg van alles heb gehad en
bij mezelf overlegd, dat dit soort dingen toch
eigenlijk geen vrouwenwerk waren?" Mevrouw
Visser lacht nog een beetje verbaasder. „Nee,
om u de waarheid te zeggen is die gedachte
nog nooit, geen seconde lang bij me opgeko
men. Ik heb aan iedere nieuwe expeditie altijd
weer met groot plezier meegedaan, ik heb
alle vier de keeren weer opnieuw mijn berg-
plunje met plezier aangetrokken en de civili
satie verlaten voor een paar maanden van
eenzaamheid te midden van die prachtige
bergen ik heb ook iederen keer weer, als
we terug kwamen, me met plezier in een iets
toonbaarder en flatteuzer toilet gestoken en
de geneugten van de beschaving genoten als
of ze iets totaal nieuws voor me waren maar
daar zijn we vrouwen voor! en als straks
eventueel de vijfde expeditie op touw gezet
wordt, zal ik geen oogenblik aarzelen en weer
meegaan!"
En de „eerste vrouw, die den Karakorum be
klom" glimlacht verontschuldigend, als het
haar schromelijk spijt, dat ze ten opzichte van
de expedities geen interessanter standpunt
kan innemen.
Dan komen, bij stukjes en beetjes, de verha
len en wederwaardigheden los allemaal van
die kleine1; simpelen verhalen en wederwaar
digheden, die intusschen wel een alleraardigst
licht werpen op het speciale standpunt van de
eenige vrouwelijke deelnemer aan de Ka
rakorum-expedities ten opzichte van die dik
wijls vijf of zes maanden durende onderne
mingen te midden van de eenzaamheid van de
bergen van den Himalaya. Maar dat mijn
respect voor haar ook nog door anderen ge
deeld wordt, brengt ze zelf eerst nog aan het
licht door me lachend het kostelijk verhaal te
vertellen van de Britsch-Indische vrouw van
den topograaf der expedities, die, toen ze ge
hoord had, dat de „Mem-sahib" ook mee ging.
verbaasd uitgeroepen had, dat dat dan toch
wel een vrouw> moest zijn die twee maal zoo
groot en twee maal zoo dik was als iedere an
dere, wanneer ze zulke bovenmenschelijke
dingen volbrengen kon!
Mevrouw Visser vertelt, dat gedurende de
expedities op haar, de eenige vrouw, ook de
gewone huishoudelijke plichten rusten --al
bestaan die dan in dit geval niet uit sokken
stoppen en de maaltijden verzorgen. Het laat
ste tenminste ten hoogste indirect want er
gaat natuurlijk altijd een kok mee om voor
het koken te zorgen; maar voordat men zoo
ver is, dat er op zoo'n expeditie aan koken ge
dacht kan worden, is er al het noodige werk
en hoofdbreken achter den rug! Want hoewel
er voor ieder lid van de expeditie zes of acht
dragers meegaan, is het toch nog zaak, dat
de omvang en het gewicht van den mond
voorraad zooveel mogelijk beperkt wordt-, ter
wijl er natuurlijk toch voldoende voedsel mee
genomen moet worden. Vooral voor de eerste
expeditie kostte dat probleem het noodige
hoofdbreken; ten slotte is men tot de oplos
sing gekomen, dat men altijd den heelen blik-
jesvoorraad regelrecht uit Holland liet komen
op de „onherbergzame hoogten" van den
Karakorum plegen dus geregeld dergelijke
vaderlandsche kostjes als zuurkool met spek
en boerenkool met worst op het menu te prij- j
ken, terwijl de andere voorraden in Kashmir
worden ingeslagen. Maar daarmee is men dan I
nog niet klaar want als de Thibetaansche j
koelies aangeworven worden, kost dat weer
een week oponthoud de vrouwen moeten het j
graan roosteren, dat hun hoofdvoedsel is en
dat zij dus in formidabele hoeveelheden mee
nemen, en dat neemt dagen achtereen in be
slag!
Van haar bediende vertelt mevrouw Visser
dat hij, toen in Indië de geruchten de ronde
deden, dat de familie Visser van plan was een
vierde expeditie op touw te zetten, van vier
dagmarscnen ver kwam aanloopen om te vra
gen of hij weer mee mocht! Van haar andere
bedienden in Calcutta, die het in hun hart
bijzonder gekleed vinden in dienst te zijn bij I
de „Mem-sahib", die meegaat met de expedi-1
ties naar den Karakorum, en die dat aan
ieder uitbazuinen, die het maar hooren wil.
Die eigen bediende is trouwens één van me
vrouw Vissers steun en toeverlaten ,zegt ze
lachend, want één van de groote moeilijkhe
den voor haar is het oversteken van de snel-
stroomende rivieren in het gebergte, waar ze
steeds duizelig van wordt, of ze het te paard,
per bediendenrug, of per primitieve hulpbrug
doet en haar bediende, die die zwakheid
van haar kent, helpt er haar steeds op bijzon
der handige en subtiele wijze doorheen! Ter
wijl hij bovendien, als ze soms dagen achter
een, soms zelfs een week. alleen met den kok
en hem achterblijft in één van de basiskam
pen, een trouwe hulp is bij haar aandeel in
de wetenschappelijke doeleinden der expedi
ties: het verzameien en drogen van planten
werkje overigens, dat haar buitengewoon
lief is, en dat haar geen oogenblik tijd gunt om
last te hebben van de „eenzaamheid der ber
gen", die volgens het oordeel van velen haar
in zulke dagen toch wel eens te machtig zou
moeten worden! Op de expeditie van 1925
heeft ze ook aan vlinderverzamelen gedaan
en toen het genoegen gesmaakt een onbeken
de variëteit te ontdekken, die ter eere van de
ontdekster die Jeanette heet naar haar
„Janeta" werd genoemd!
Zonder eenigen ophef kabbelen zoo de ver
halen door en in steeds stijgende verbazing
monster ik de „eerste vrouw die den Karako
rum beklom", zooals ze daar tegenover me zit.
De wonderen zijn waarlijk de wereld nog niet
uit!
Terwijl zij bezig is, nemen de Karakorum
expedities ongeveer de afmetingen aan van
wandelingen in de Scheveningsche boschjes,
en haar eigen aandeel erin wordt gereduceerd
tot het aandeel, dat uit den aard der zaak nu
eenmaal iedere huisvrouw heeft in een Zon-
dagsch picnicpartijtje met de familie!
Uit een zacht en vriendelijk gezicht met de
erboven gladjes gescheiden haren kijken een
paar heldere, met de drukte, die er cm haar
gemaakt wordt, even verlegen oogen; haar
lachje is een vriendelijk, tintelend lachje en
haar handen, keurig gesoigneerd, bewegen
zich zoo af en toe in een licht gesticuleereiid
gebaar over het inderdaad allercharmantste
japonnetje dat ze aan heeft.
De eenige vrouw, die den Karakorum be
klom. Niet alleen de eenige Nederlandsche,
maar de eenige op de heele wereld. De wonde
ren zijn inderdaad de wereld nog niet uit! En
de charme van sommige van die wonderen is
onweerstaanbaar.
WILLY VAN DER TAK
470e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
lste klasse, 1ste lijst
Trekking; van Maandag 25 November 1935
Hooge Prijzen
f 20.00018286
f 1.000.— 5718 6665 7081 9626 20462
f 400.— 2310 8191 13678
f 200.— 8063 12284
f 100.— 323 1289 1488 8925 10258 10314 13521
13864 20938
Prijzen van 20.
8
9
10
31
47
59
84
148
225
228
268
272
328
341
420
427
432
502
552
553
596
600
609
635
677
693
703
712
727
743
792
808
842
848
850
852
865
873
907
948
964
968
997
1007
1048
1072
1075
1080
1084
.1152
1153
1282
1321
1367
1373
1402
1407
1434
1475
1506
1570
1610
1692
1727
1745
1859
1868
1870
1965
1968
1970
1978
1988
1998
2008
2014
2015
2093
2118
2141
2172
2191
2193
2206
2212
2237
2241
2267
2269
2341
2385
2387
2398
2416
2430
2441
2455
2712
2715
2756
2783
2842
2896
2911
2951
2954
3032
3078
3085
3116
3122
3124
3130
3144
3146
3166
3175^3268
3301
3310
3557
3563
3584
3599
3623
3684
3697
3738
3742
3751
3797
3830
3870
3875
3882
3984
4007
4023
4057
4064
4097
4162
4173
4181
4239
4243
4328
4379
4380
4384
4430
4*48
4457
4484
4550
4551
4552
4565
4577
4597
4615
4683
4696
4730
4736
4738
4774
4*59
4867
4878
4903
4923
4980
5069
5095
5113
5193
5194
5307
5313
5335
5357
5365
5S97
5411
5426
5430
5512
5529
5587
5606
5629
5636
5688
5698
5701
5732
5735
5743
58.11
5822
5824
5867
5883
5908
5958
6008
6016
6031
6047
6048
6082
6088
6113
6118
6122
6137
6145
6155
6196
6241
,6326
6327
5329
6350
6352
6413
6446
6469
6486
6491
3502
6527
6568
6634
6652
6667
6688
6691
6705
6713
6749
6771
6842
6881
6984
7032
7045
7050
7075
7094
7135
7153
7167
7192
7234
7268
7349
7350
7378
7427
7444
7501
'7528
7577
7618
7717
7776
7815
7832
7899
7934
7951
7953
7979
8038
8112
8214
8224
8407
8412
8424
8454
8460
8463
8477
8511
8527
8548
8563
8583
8613
8626
8642
8648
8684
8688
8696
8713
8733
8756
8819
8879
8386
8940
8967
9003
9013
9034
9055
9065
9127
9140
9166
9169
9179
9185
9187
9200
9260
9286
9313
9338
9348
9357
9418
9456
0493
9504
9532
9534
9563
9588
9678
9682
9626
9694
9740
9745
9760
9762
9772
9774
9777
9783
9873
9895
9907
9946
9947
9983
1C031
10038
10062
10072
10098
10122
10209
10217
i.C'252
10262
10276
10344
10331
10398
10453
10496
10527
10534
10569
10577
10606
10635
10641
10707
10726
10733
10758
10777
10817
10819
10827
10879
10882
10889
10925
10961
10980
10985
11001
11007
11026
11044
11082
11109
11111
11144
11191
11207
112?9
11286
11290
11306
11329
11362
11364
11432
11446
11449
11468
11567
11687
11690
11718
11777
U8O0
11831
11848
11851
11924
11957
11970
11986
11996
12094
12096
12104
12152
12195
12216
12250
12252
12292
12329
12427
12462
12503
12506
12536
12560
12581
12673
12678
12687
12732
12737
12795
12798
12953
12960
12963
12971
12974
13013
13081
13082
13116
13123
13136
13140
13143
13145
13194
13)96
13237
13245
13304
13321
13436
13452
13495
13570
13606
13612
13662
13713
13742
13772
13896
13D05
13912
13957
13987
14072
14073
14081
14085
14088
14119
14136
14170
14183
14221
14248
14261
14291
14332
14370
14404
14469
14486
14496
14517
14534
14535
14560
14604
14620
14709
14716
14719
14721
14737
14759
14773
14737
14811
14833
14846
14857
14865
14874
14898
14945
14976
15001
15024
15065
15067
15076
15087
15136
15166
15194
15198
15204
1529S
15347
15390
15410
15448
15493
15509
15569
15587
15593
15640
15659
15716
15754
15788
15806
15813
15825
15855
15868
15908
15909
15915
15923
15935
16013
16055
16056
16106
16153
16195
16236
16260
16263
16274
16288
16306
16330
16419
16542
16558
16620
16679
16723
16753
16759
16805
16927
16938
16940
16972
16976
16999
17021
17036
17126
17134
17164
17225
17244
17383
17416
17465
17471
17481
17517
17623
17647
17683
17690
17693
17732
17770
17793
17823
17869
17877
17902
17934
18024
18115
18121
18219
18225
18302
18310
18314
18359
18364
18378
18421
18439
18443
18449
18461
18474
18500
18520
18530
18537
18563
18618
18678
18690
18739
18742
18782
18786
18791
18812
18825
18827
18885
18903
18979
19001
19002
19017
19036
19068
19082
19088
19125
19182
19193
19197
19244
19246
19249
19349
19406
19413
19447
19464
19501
19515
19613
19619
19621
19634
19711
19718
19805
19813
19858
19868
19892
19944
19953
19962
19973
20091
20122
20137
20150
20177
20233
20246
20302
20310
20321
20430
20435
20461
20465
20493
20503
!0532
20534
20546'
20553
20571
20576
20619
20623
.0624
20625
20667
20693
20707
20710
20790
20808
20842
20900
20907
20915
20917
20941
20946
20948
20950
20970
