EN
VOOR A.S. FEESTDAGEN^
SLAGERIJEN BERNARD KOOMEN
De Heilige Nacht in beeld'
woord en toon.
BEDRYF
dragen wij zorg voor EXTRA FIJNE ROLLADES
Wat MARCELIS doet,
Doet hij altijd goed.
MET DE KERSTDAGEN
PANTOFFELS
IJMUIDEN - ORANJESTR. 27
OSSEROLLADE per pond 35, per 3 pond ƒ1.00
VAKKENSROLLADE per pond 45, per 3 pond 1.25
KALFSROLLADE per pond 45.
Rosbief 38 p. p. II Biefstuk 50 p. p.
Lende of Staartstuk 38 II Ossehaas 50
ZIET VERDER ONDERSTAANDE EXTRA LAGE PRIJZEN.
VARKENSVLEES steeds 't laagst.
1ste kwaliteit RUNDVLEES.
p. p. 2 p.
Gehakt 27 50
Poulet 30
Lappen doorr30
Lappen, mager 32
Riblappen 35
p. p.
Carbonade 40
Lappen, mager 40
Lappen doorr35
Lappen, vette 28
Fricandeau 45
ONZE VETPRIJZEN BLIJVEN GEHANDHAAFD.
Dik Niervet
Gedraaid Ossevet
SCHAPENVLEES.
p. p,
Eigen gesmolten Rundvet 35
Vette Varkenslappen 28
VET GEMEST KALFSVLEES.
p. p.
Carbonade borst 21
Carbonade Haas Rib 30
Lappen, mager 40
Fricandeau 45
Poulet 35
Gepakt 35
P- P-
Lappen doorr. m. b.20
Lappen doorr. z. b. 27
Carbonade doorr24
Carbonade mager 27
Lappen mager 34
Bout 37
Onze prima RAUWE ROOKWORST, eigen fabrikaat, 35 et. per pond
VET ROOK5PEK 35 cent per pond, per 5 pond1.50
VOOR DE BOTERHAM
Extra fijn en de prijzen bijzonder klein. Alles eigen fabrikaat
p. ons p. Vz Pd.
Boterhamworst 8 ct. 17 ct.
Tongenworst 10 20
Reclameham 10 20
Schouderham 12 25
Achterham 16 34
RECLAME OSSENROOKVLEES,
GEKOOKTE METWORST 25 cent per pond
BLOEDWORST 25 cent per pond
LEVERWORST 10 cent per pond
Pekelvleesch
12
25
Gebraden Rosbief
16
36
Frocureurspek
14
32
Ontbijtspek
12
Leverkaas
12
Rookvlees (muisje)
16
per ons 12 cent, per 1
pond 25 cent
DEN HELDER
ALKMAAR
Laat 142
Tel. 3896
Zeeweg 83-85
Telefoon 4026
IJMUIDEN-OOST
Koningstraat 57
Tel. 697
Keizerstr. 93 Tel. 592
Hoe het Kerstfeest door alle eeuwen
heen de kunstenaarsziel ontroerde.
Speciaal voor de Werk-
loozen en de schrale
beurzen.
1 pond lekkere Koffie 19 ct.
2 ons prima Thee 37 ct.
1 half porid Cacao 9 ct.
Afgehaald bij MARCELIS'
Koffiebranderij
TROMPSTRAAT 17
EEN PAAR HEERLIJKE WARME
RcEDS VANAF
WHMa«;isii.i.»w
Een pakje H.Z. in 30 L. water koud op
lossen; dit met het waschgoed aan de kook
brengen en dan 15 minuten laten trekken.
[PRODUCT*.-VAM DE M. V. HQLLAMDIA, ZEEPFABRIEKEN - UMUIDEN
„Wat zang, icat klang,
van d'engélsche scharen
komen de herderkens heden
verklaren
(Oud Vlaamsch lied).
Geef een schilder palet en penseelen,
laat een dichter in 't stille werk
vertrek voor zijn onbeschreven blad
pai ier gaan zitten, plaats den
componist voor het klavier, gereed om op de
nog ledige notenbalken van het vel muziek-
papier de, voor den leek zoo wonderlijke tee-
kens aan te brengen, welke wellicht eenmaal
de massa tot geestdrift zullen voeren... „wat
baat dat alles, indien bij dien schilder, dien
dichter, dien componist, het ééne noodige
ontbreekt, om hem to scheppende kracht te
brengen, nlde inspiratie.
Kasten vol boekengeleerdheid kunnen het
gemis aan inspiratie niet aanvullen, en de
meest ontwikkelde doctor in de letteren, de
gene die grondig compositieleer bestudeerd
heeft, zij zullen geen gedicht op papier kun
nen schrijven, geen muzikale gedachte in
notenbeeld vermogen om te zetten, indien
niet de inspiratie aanwezig is.
Allen, wien het gegeven is in de rijen der
scheppende kunstenaars te mogen plaats
nemen, weten maar al te goed, hoe inspiratie
niet afhankelijk is van tijd of plaats, van
maatschappelijken welstand of wat ook. De
goede fee, welke den naam van ..inspiratie"
draagt, komt tot ons op oogenblikken. wan
neer wij het ons zeiven nauwelijks bewust
zijn. Zij koestert ons. weet de jui-ste snaren
in onze ziel te doen trillen, en zóó ontstaat
de scheppende kracht.
Wien zou het dan kunnen verbazen, dat
door alle eeuwen heen het heerlijk gebeuren
te Bethlehem den mensch tot scheppenden
kunstenaar heeft gemaakt? Op allerlei ge
bied in die inspiratie, die bezieling, welke
van den Heiligen Nacht uitging, merkbaar
geweest. Hoe hebben de kunstenaars van het
penseel ons op wonderschoone wijze Moeder
en Kind op het doek weten te tooveren. Wel
zeer verschillend is de wijze van uitbeelden
geweest, maar vóór alles sprak er te allen
tijde uit de devote aanbidding voor den
Heiland. ..Hoe uiteenloopend van opvatting
en uitdrukking dë schildering ook wezen
mocht, steeds was de bezieling voelbaar,
welke den kunstenaar doortinteld had. toen
hij zich nederzette, om op het doek te
brengen, wat hem uit de Heilige Schrift ge
leerd was.
Uiteraard leent de beperkte ruimte van
een nieuwsblad zich niet voor een diepgaan
de beschrijving der voorname kunstwerken,
welke tal van grootmeesters in den loop dei-
eeuwen aan de -jnenscTih?id geschonken heb
ben. Maar laten*:.wij in ieder geval hier en
daar eëh enkelen'greep rhogen doen. om te
herinneren aan dat goede en schoone, wat
's kunstenaars hand voortbracht.
Denken wij b.v. aan de wijze, waarop Fi-
lippo Lippi, een Flórentijnsche kloosterbroe
der omstreeks 1460 penseelde. Hoogst een
voudig was de opvatting van dezen kunste
naar. Hij liet ons een open plek in het woud
zien, waarop de Moeder is neergezeten met
het aangebeden kind, dat voor haar ligt. Er
is in de blikken van haar. een innige ver
eering te lezen voor het teedere wezentje, dat
eenmaal aan het menschdom de afgebeden
genade brengen zou. Terzijde is de jonge Jo
hannes zichtbaar, die blijkbaar aarzelend
naderbij komt. Vanuit den hoogen aan
schouwt God de Vader zegenend het tafereel.
Van dit doek. dit kunstwerk, zeide H. J. Cal-
koen Jr. o.a.: ..De groote gracieuse Maria-
figuur is gehuld in een prachtig strak ge
plooid gewaad, In opvatting herinnerend aan
de voorafgaande gothiek. Wij voelen onmid
dellijk, dat de' schilder hier meer gegeven
heeft, dan de godsdienstige gedachte alleen,
en wel vooral ook de stille innigheid tusschen
Moeder en Kind.
Filippo Lippi was een der eersten, die af
week van het geijkte klassiek-schpone Ma
donna-type".
Iets geheel anders gaf de Vlaamsche mees
ter Jan Gossaert van Mahuse ruim een halve
eeuw later. Hij was de eerste Vlaamsche
schilder, die naar Rome trok. om daar de
groote Italianen te bestudeeren. Nadat hij
in Henegouwen was teruggekeerd; schilderde
hij de „Aanbidding der Koningen", welk werk
hoezeer ook de Italiaansche invloed merk
baar was. toch duidelijk het Vlaamsche ka
rakter verried.
Onder de grootmeesters, die de Christusge
boorte op het doek deden leven, behoort ook
genoemd te worden Antonio Allegri, die Cor-
reggio genaamd werd, naar zijn geboorte
plaats. Zijn kunstwerk ontstond in 1530 en
was te beschouwen als een uiting van Ita
liaansche hoog-renaissance. Correggio gaf in
zijne figuren niet zoozeer de kerkelijke tra
ditie weer. als wel den mensch als zoodanig.
Dan moge ook niet vergeten worden Cas-
pard de Craver's sublieme ..Aanbidding dei-
Herders" (einde 16e en begin 17e eeuw), en
zeker ook niet hetzelfde onderwerp, op won
derschoone wijze door Giorgione op het ein
der der 15e eeuw geschilderd.
Indien wij ons weer meer bepalen bij de
Maria-figuur met het Kindeke Jezus, dan
denken wij in de eerste plaats aan het mees
terwerk van A. Dürer, dat altijd weer den
toeschouwer in ontroering brengt, Maar wij
zouden ondankbaar zijn, als wij na het noe
men van zoo vele buitenlandsche groot
meesters Dürer bracht wel eenige jaren in
ons land door, maar was Neurenberger van
geboorte onze Nederlandsche kunstenaars
vergaten. Wij weten, hoe Ferdinand Bol de
„Overnachting te Bethlehem" op het doek
bracht en hoe ook Gerrit Honthorst in 1621
te Rome. in opdracht van den Groothertog
van Toscane, den Heiligen Nacht in beeld
bracht, op een wijze, welke meesterlijk van
lichteffect genoemd werd. Wij hebben met
opzet men meene niet, dat hier gering
schatting van het meesterlijk talent ons er
toe gebracht zou kunnen hebbenbij het
memoreeren van eenige kunstdoeken, betrek
king hebbende op het Heilig Kerstgebeuren,
tot het laatst gewacht met de vermelding
van Rembrandt's wonderschoone ets, welke
hij in 1634 vervaardigde en waaraan hij.den
naam schonk van „De Verkondiging aan de
Herders". De wijze, waarop Rembrandt hiel
de Mariafiguur gegeven heeft, is uiterst so
ber, maar juist daardoor té treffender. Heer
lijk van uitbeelding zijn de. uit het donker
van den achtergrond komende wijzen, die in
het hemelsche licht treden.
Rembrandt is geheel getrouw gebleven aan
het Evangelie van Lucas: „Daar waren her
ders in die landstreek, vertoevende in het
veld. en hielden de nachtwacht over hun
kudde".
Later, nl. in 1652, heeft Rembrandt, maar
op andere wijze, de Jezus-geboorte opnieuw
geëtst.
Indien wij onze aandacht nu verder wijden
aan andere schoone kunsten, dan is het niet,
omdat niet door andere kunstenaars van het
penseel of van den etsnaald, de Heilige
Nacht is uitgebeeld o, er vragen nog zoo
vele namen om vermelding maar omdat
de beperkte ïuiimte van een nieuwsblad ons
tot zelfbeperking noodzaakt.
Naast de schilders, zijn ook de dichters te
allen tijde geïnspireerd geworden door de
lichtende sterre. welke den herders den weg
wees. De Psalmdichter is ons daarin voor
gegaan en talloozen hebben zijne voetsporen
gevolgd en hebben zich. alweer geinspireerd
door de Blijde Boodschap, laten gaan op de
vleugelen der rhythmiek. In alle talen is het
heilig gebeuren bezongen, en bijna altijd
hebben de- dichterwoorden op hunne beurt
weer den musicus bezield, die zorg droeg-, dat
het gedicht.tot lied .werd. Over dien. liederen -
rijkdom straks nog een enkel woord, Maar
eerst willen wij even aandacht wijden aan
dat kenschetsend oud-Vlaamsche gedicht,
waarvan wij hieronder de eerste strophe la
ten volgen en dat wij eens, zoo juist van pas,
zagen afgedrukt naast een reproductie van
Pieter Breughel's kunstwerk „De Aanbid
ding"-
„Wat zang, wat klang van d'engelsche
scharen
komen de herderkens heden verklaren.
van dezen nacht
zoo lang verwacht,
dat van een maget nu is vöortgebragt
een teeder Kind uyt duyzend verkooren:
dat van Maria nu is gebooren ln eenen stal
den God van al,
die ons komt zoeken in arme doeken,
tot boeten Adams ellendlgen val".
Ook hij, die door het nageslacht bewon
derd werd, eeuwen lang, maar die door zijn
tijdgenooten zóó weinig in eere gehouden
werd. dat hij een harden strijd om het be
staan te voeren had, de grootmeester der
Nederlandsche dichterkunst Joost van den
Vondel, heeft op ontroerend schoone wijze
den Kernstnacht bezongen in die overbeken
de Rey, welke aanvangt met de woorden:
„O Kerstnacht, schooner dan de dagen,
Hoe kan Herodes 't licht verdragen,
'Dat in Uw duistermsse blinkt
En als wij denken aan Charles Dickens'
„Christmas Carol", dan mogen wij veilig de
gevolgtrekking maken, dat het niet alleen de
dichters waren, die door de geboorte van den
Heiland geinspireerd werden.
Maar de vruchten dier inspiraties verkrij
gen toch eerst haar hoogtepunt in de muziek
en talloos vele zijn de Kerstliederen, welke
ons in den loop der tijden geschonken wer
den. Wij gelooven weinig tegenspraak te zul
len ontmoeten, als wij bovenaan de lijst der
meest bezongen Kerstliederen het prachtige
lied van Adolphe Adam: „Cantique de Noëi"
In stillen eerbied ter kerke.
plaatsen, hetwelk de componist opdroeg aan
Madame Alexandre Bernardini. Geen gezin,
waar op Kerstmis gewijde liederen gezongen
worden, of Cantique de Noël wordt er ook
vertolkt, en plechtig en ontroerend klinken
de oude woorden door de kamers:
„Minuit, Chrètiens. c'est Theure solemnelle.
Ou l'Homme Dieu descendit jusqu'a nous".
Wij weten wel, dat. er een ander lied is, dat
wellicht van nog algemeener. bekendheid is,
maar uit muzikaal oogpunt staat voorzeker
Adam's Cantique toch hooger. Niettemin zou
den wij niets willen afdingen op de schoon-'
heid en den eenvoud van het. in alle wereld-
deelen gezongen lied: „Stille Nacht. Heilige
Nacht", dat in 1818 door Franz Xaver Gru
ber gecomponeerd werd. Groot en klein, arm
en rijk, kennen het, zingen het en bij het
warme schijnsel van de Kerstboomkaarsjes,
spreken de bekende klanken altijd weer op
nieuw tot ons gemoed. Dat'dit lied, zoo een
voudig en zoo reiny dat nu reeds 117 jaren
oud is. nog niets van zijn frischheid verlo
ren heeft, getuigt wel het best voor de waar
de. welke het heeft als Kerstlied voor den
huiselüken kring. Het werd ook in lruise-
lijken kring voor de eerste maal gezongen én,
onder eigenaardige omstandigheden vervaar-
digd. De straks genoemde componist Gruber.
had een vriend te Oberndorf, Jozef Mohr ge-
heeten. die hulpprediker was. Gr.uber woonde
in Arndorf en was organist in de parochie
kerk van den H. Nicola us te Oberndorf. Nu~
had Mohr destijds zijn vriend beloofd een
Kerstlied te zullen dichten, waarbij 'Gruber
de muziek zou schrijven. Mohr was echter
nog niet gelukt, de juiste wóórden te vinden,'
woorden, welke hem bevredigen kondén.
Maar ziet, hij gaat in het avonduur zijn
vriend bezoeken en vervolgt den dicht-be-
sneeuwden weg. De fonkelende sterren, de
heerlijke stilte.het past alles zoo bij de
Kerststemming en ook Mohr ondergaat weer
de heilige inspiratie en. zonder zelfs de
woorden op papier te behoeven brengen,
ontspruiten zij als het ware aan zijn brein,
en het later wereldbekende lied wordt in dat
uur geboren. In deeenvoudige woning van
-Gruber gekomen, laat hij zijn schepping
hooren en allen zijn onder den indruk van
de woorden, waarin de gebeurtenis, welke
het groote Licht ontstak, dat aan het
menschdom de redding zou brengen, ver
haald werd.
Onmiddellijk nadat de dichter weer de
thuisreis had ondernomen, schreef Gruber.
de muziek bij de zooeven vernomen dichter
woorden en op het onmiddellijk volgende
Kerstfeest werd het lied in de St. Nicolaus-
kerk te Oberndorf voor de eerste maal ge
zongen.
Wij zeiden hierboven reeds, dat er talloos
vele Kerstcomposities zijn. maar met de zoo
even genoemde zijn inderdaad de meest al
gemeen verspreide gememoreerd. Wij ken
nen de Weihnachtslieder van Peter Cornelius
en het mooie bundeltje oud-Fransche Kerst
liederen van Catharina van Rennes, wij we
ten. dat Bach ook eenmaal „Ein Weihnachts-
Oratorium" gecomponeerd heeft, hetwelk
echter om zijn omvang zoo goed als niet ten
gehoore wordt gebracht, en wij zouden nog
tal van andere Kerstbundels kunnen opnoe
men, maar het zou ons alweer tot een on
bescheiden gebruikmaken van de ruimte in
dit blad moeten nopen.
Kerstmis zonder Kerstgezangen is niet
denkbaar. En zelfs in deze donkere dagen,
nu zoo veien, hetzij luidruchtig, hetzij in
stilte, in opstand komen tegen hetgeen hun
op de schouders wordt gelegd, zelfs thans,
nu het licht zoo verre schijnt en het al don
kerder om ons heen dreigt te worden -ook
thans zal van het Kerstlied troost kunnen
uitgaan, omdat juist in de ure der beproe
ving. twee eeuwen geleden ook het groote
licht ontstoken werd. Licht moét en Licht
zal er ook ontstoken worden voor hen, die
het kruis in gelatenheid weten te dragen en
die dat kruis weten te aanvaarden, omdat
het hun opgelegd werd te dragen.
Licht zal er stralen van den Kerstboom, en
als de troostvolle liederen klinken, zal er
vrede komen in de ziel. omdat de lichtende
Kerstboom ons terugvoert naar den Heiligen
Nacht, toen de lichtende sterre den herders,
den weg wees. Licht zal en Licht moet het
worden in de ziele, die gelooft aan cfe heer
lijke woorden:
^Stille Nacht, Heil'ge Nacht'\
„Daar is uit \s werelds duist're wolken
Een Licht der Lichten opgegaan.
Komt tot ziin schijnsel, alle 'volken!'
En gij, mijn ziele! bid het aan".
JOH. CHR, WIJNAND,
Maar tijdelijk geeft H.Z.
thans nog een andere
groote verrassing n.l.:
EEN OVERHEERLIJKE
FRANK RADEMAKER'S
REEP BIJ ELK PAK
Wie met H.Z. wascht,
is verrast over het
schitterende resultaat.
Want H.Z. zelfwerkend
waschmiddel bevat de
bijzondere zonnewer-
king, die een hagelwitte
waschgeeftentochgeen
enkel weefsel aantast.
(Hoewel de kwaliteit aan
de hoogste eischen vol
doet, is de prijs slechts
17'/2 cents per pak!
