POOLSCH—LIT AU SCHE
SPANNING GEWEKEN.
aaana;
THIJS IJS ONDER ZEEROOVERS
Politieke betrekkingen worden hervat.
PROGRAMMA
KREYMBORG
MAANDAG 21 MAART 1938
Polen voldaan, Litauen
onbevredigd.
IN Reval, de hoofdstad van Estland,
zijn Zondag de volgende nota's
uitgewisseld tusschen de gezan
ten van Litauen en Polen: „De
Poolsche (resp. Litausche) regeering
heeft besloten, van heden af normale
diplomatieke betrekkingen tusschen
Polen en Litauen aan te knoopen.
Daartoe zal zij een gezanschap in
Kaunas (resp. Warschau) openen. De
Poolsche ü-esp. Litausche) gezant zal
zijn geloofsbrieven in Kaunas (resp.
Warschau) uiterlijk op 31 Maart over
handigen. De Poolsche (resp. Litau
sche) rageering verzekert harerzijds
aan hat Litausche (resp. Poolsche) ge
zantschap in Warschau (resp. Kaunas)
een normaal functionneeren van dit
gezantschap en garandeert in verband
daarmede van 31 Maart af de moge
lijkheid eener rechtstreeksche verbin
ding te land. te water en in de lucht,
door telegraaf en door telefoon, tus
schen het gezanschap en de Litausche
(resp. Poolsche) regeering.
De Poolsche openbare meening heeft, aldus
meldt het Poolsche Telegraafagentschap, met
voldoening kennis genomen van de Litausche
aanvaarding der Poolsche eischen en met
vreugde de hei-vatting der normale betrek
kingen tuseschen beide landen vernomen. Men
is van meening, dat beide landen er belang
bij hebben, dat de betrekkingen in dit be
langrijke gebied van Europa normaal zijn. Men
wijst erop, dat Polen streng het beginsel in
acht neemt, dat elke staat volgens zijn eigen
beginselen geregeerd wordt. Polen hecht groo-
te beteekenis aan de onafhankelijkheid van
zijn eigen politiek en weet de souvereiniteit
van andere landen te eerbiedigen. Men is van
meening, dat de betrekkingen tusschen Polen
en Litauen tenslotte nog van hartelijken aard
zullen worden.
Havas verneemt uit Warschau, dat de Pool
sche troepen, die naar de Litausche grens wa
ren gezonden, naar hun garnizoenen terugge
keerd zijn.
„Ceen onrecht beoogd".
De Poolsche minister van buitenlandsche
zaken, Beek, heeft Zaterdag 200 buitenland
sche journalisten ontvangen, die hij inlichtte
over de regeling met Litauen. Beek verklaarde,
dat Polen Litauen nooit onrecht heeft willen
aandoen. Polen heeft zich in de bestaande om
standigheden laten inspireeren door de werke
lijkheid. In de lange Poolsche grenzen i\ras
er een stuk. waar toe toestand abnormaal was,
hetgeen een bron van gevaar was. Het Litau
sche volk wil zijn eigen staat en de Poolsche
regeering eerbiedigt dat recht. In het inter
nationale leven kan er uit een voortdurend
stilzwijgen geen goed voortkomen. Dit stil
zwijgen is verbroken, en de abnormale toe
stand is opgeheven.
Langs diplomatieken weg, aldus Beek, zal
onderhandeld worden over de regeling der na
buurbetrekkingen.
Generaal Skwarezynski, de leider van het
Kamp der Nationale Eenheid, heeft bij een
groote betooging te Warschau ter eere van de
Poolsch-Litausche verzoening gezegd: „Wij
reiken Litauen de sterke broederhand. Het
succes, dat Polen op internationaal gebied be
reikt heeft zal het eerste van een geheele
reeks successen zijn". De ongeveer 100.000 be-
toogers zongen het volkslied en trokken, met
muziek voorop, naar het huis van Smigly-Rydz
die luide werd toegejuicht. Vervolgens werd de
nagedachtenis van Pilsoedski geëerd. De be-
toogers droegen doeken met de opschriften
„Kaunas en Warschau zij aan zij" en „Polen
en Litauers zijn broeders".
Litausche aspiraties niet opgegeven.
De woordvoerder van het Litausche mi
nisterie van Buitenlandsche zaken heeft aan
Reuter medegedeeld, dat Litauen door een
bevriende mogendheid was aangeraden het
Poolsche ultimatum te aanvaarden. Hij
voegde hieraan toe. dat de opoffering van Li
tauen in het buitenland wordt gewaardeerd.
Polen voldoet aan de verplichtingen van de
overeenkomst, de troepen worden van de
grens teruggetrokken. De geheele bevolking
van Litauen, van de communisten tot de na
tionalisten. zal in verband met de aanspraken
op Wilna een andere houding aannemen.
Naar volgens Reuter verluidt, is de
regeering van Litauen voornemens
den Volkenbond mede te deelen, dat
zij .niettegenstaande het herstel van
de diplomatieke betrekkingen met
Polen, haar wettige aanspraken op
Wilna niet zal opgeven.
In een voor het Litausche parlement ge
houden rede. welke werd uitgesproken, ter
wijl de straten van Kaunas met een dichte
menigte waren gevuld, heeft de waarnemend
minister-president, Stanisauskas, na voorle
zing van het Poolsche ultimatum o.a. het vol
gende gezegd:
Deze eischen werden ons opgelegd in een on
gekende atmosfeer van opwinding van anti-
Li tausche betoogingen, welke tot voorwendsel
hadden het incident van 11 Maart, toen een
Poolsch soldaat, die de administratieve lijn
had overschreden en gevuurd had op een
Litausch douane-beambte, gedood werd. Deze
beambte handelde overeenkomstig de regels
van het recht. De minister herinnerde dan
aan de pogingen der Litausche regeering om
het incident uit den weg te helpen op vreed
zame wijze en vervolgde: De Litausche regee
ring wendde zich terstond tot de groote mo
gendheden om hun aandacht op het gevaar
dat den vrede bedreigde te vestigen en hun
verzoeken hun politieken invloed aan te wen
den. Dientengevolge vonden herhaalde en
dringende stappen plaats, welke echter het af
zenden van het ultimatum niet verhinderden,
onder die omstandigheden heeft de Litausche
regeering besloten zich aan de Poolsche
eischen te onderwerpen.
Litauen bukte voor geweld. Maar, zoo voeg
de ^preker er aan toe, geweld staat niet ge
lijk met recht. Een motie, waarin de regee
ring vaststelt, dat. zij gedwongen werd het ul
timatum te aanvaarden, werd met algemeenr
stemmen goedgekeurd.
Reuter verneemt voorts uit Kansas, dat de
minister van buitenlandsche zaken, Lozorai-
tis, zijn ontslag heeft ingediend, wegens het
aannemen van het Poolsche ultimatum, doch
de president der republiek heeft dit ontslag
nog niet aanvaard.
Minister Lozoraitis was een voorstander van
verzoening met Polen, doch zijn positie is
door het ultimatum in gevaar gebracht.
Voldoening bij de mogendheden.
Uit Londen, Parijs en Berlijn komen be
richten, volgens welke het accoord tusschen
Polen en Litauen in deze hoofdsteden door
de officieele kringen met voldoening is ver
nomen.
Blijkens een Havasbericht uit Warschau is
de opwinding der lataste dagen daar ver
dwenen, behalve m zekere lagen der bevol
king en in het bijzonder onder de jeugd. Za
terdagavond trokken stoeten jongelieden dooi
de stad, waar zij betoogingen hielden en de
ruiten van Joodsche winkels en restaurants
insloegen. Een honderdtal personen werd
door hen geslagen. Verscheidene arrestaties
zijn verricht. Toen de rabbijn Schorr, die in
verband met deze betoogingen stappen bij de
regeering ahd ondernomen, het ministerie
van Binnenlandsche Zaken verliet, werd hij
door een groep jongelui ruw bejegend.
Engelaodl.
Besprekingen met Italië zouden
goede vorderingen maken.
Volgens den correspondent van den
..Observer" te Rome zouden de
Britsch-Italiaansche besprekingen
zeer bevredigende vorderingen ma
ken. Men zou zelfs over enkele weken
een volledige overeenstemming op
alle punten verwachten.
Bulgarije.
Oud-minister Malinoff overleden.
Alexander Malinoff, die vele malen minis
ter-president is geweest, is Zaterdag op 71-
jarigen leeftijd aan hartverlamming overle
den, toen hij te Sofia het woord voerde in een
verkiezingsvergadering.
Malinoff was sinds 1901 aan een stuk voor
zitter geweest van de democratische partij.
Framlkrljk.
Spion nage-affaire ontdekt.
Er is een belangrijke spionnagecentrale ont
dekt. welke over het geheele land vertakkin
gen had.
Te Parijs en Bayonne zijn in verband daar
mede vijf personen gearresteerd. Bij een dei-
verdachten zijn 145 documenten gevonden, be
trekking hebbende op plannen voor de ver
sterking van de ZuidooStgrens en de plaatsing-
van luchtafweerbatterijen en radiozenders, ge
gevens over de bewapening en sterkten der
grensgarnizoenen en een mobilisatieplan.
Amerika.
Regeering erkent den Anschluss
de facto.
Minister Huil heeft bekend ge
maakt, dat de Vereenigde Staten de
vereeniging van Oostenrijk met het
Duitsche rijk „de facto" erkend heb
ben. De Duitsche ambassadeur heeft
Huil medegedeeld, dat hij de functies
van den Oostenrijkschen gezant heeft
overgenomen.
De jongste bombardementen in
Spanje.
Londen en Parijs laten Franco hun
afkeuring weten.
De Britsche regeering heeft haar
agent te Salamanca opdracht gegeven
bij Franco uitdrukking te geven aan
het afgrijzen van het Britsche volk
over de bombardementen op Barce
lona. Dit is in tegenspraak met de
internationale wetten.
De Fransche regeering heeft een ge
lijke stap gedaan.
Eerherstel voor Dollfuss'
moordenaar?
Gerucht over proces, waarin Schuschnigg als
getuige zal optreden.
Naar volgens Reuter te Weenen verluidt zal
Schuschnigg een rol spelen in het proces tot
eerherstel van Planetta, den nationaal-socia-
list. die is opgehangen in verband met den
moord op Dollfuss.
Men verwacht, dat in dit proces getracht zal
worden te bewijzen, dat majoor Fey de hand
had in deze geschiedenis en ook, dat de uit
spraak van het gerecht een fout is geweest,
waarvoor vooral Schuschnigg verantwoorde
lijk moet worden gesteld.
Het schijnt, dat de autoriteiten niet weten,
wat zij met Schuschnigg moeten doen, eerst
werden plannen gemaakt om hem te verban
nen, doch het schijnt, dat de oud-bondskanse
lier zich hiertegen heeft verzet en dat hij ook
geweigerd heeft zich niet meer met de politiek
te bemoeien.
Neustadter Stiirmer pleegt zelfmoord.
Tot de Oostenrijkers die zich van het leven
beroofd hebben, behooren oud-minister Neu
stadter Stürmer, Kurt Sonnenfeld van de
„Neue Freie Presse" en de geschiedkundige
Friedel.
Neustadter Stürmer maakte deel uit van de
bondsregeering. toen Dollfuss in Juli '34 ver
moord werd. Hij was het, die van het Ballhaus-
platz af onderhandelingen voerde met majoor
Fey, die zich op het balkon van het regeerings-
gebouw bevond met de gewapende nationaal
socialisten naast zich. Neustadter Stürmer had
troepen laten aanrukken en dreigde met be
schieting van het gebouw, doch zoover kwam
het niet.
Van November '36 tot Maart '37 behoorde
hij tot he* kabinet van Schuschnigg.
Duitsche waarschuwing aan
T s jecho-Slo wakijc.
Scheepsramp aan de Koreaausche
kust.
Onteigening der petroleum
maatschappijen in Mexico.
Gebouwen door de oakvereenigingen
bezet.
Na afloop van de zitting van het
Mexicaansche kabinet kondigde pre
sident Cardenas Zaterdag aan, dat de
regeering besloten had de buitenland
sche petroleummaatschappijen te ont
eigenen.
In een radiorede zeide Cardenas, dat dit be
sluit genomen was in verband met de houding
der maatschappijen tegenover het dreigende
arbeidsconflict in de Mexicaansche petroleum
industrie. De campagne, door hen gevoerd,
heeft tot schade van het bedrijfsleven geleid,
aldus de president.
Volgens de bewoordingen van het decreet
tot onteigening van de petroleummaatschap
pijen in Mexico worden, naar Havas meldt,
alle bezittingen, roerende, zoowel als onroe
rende, die aan de petroleummaatschappijen
en aan de tankvaartmaatschappijen toebe-
hooren, zooals machines, installaties, pijplei
dingen, raffinaderijen, reservoirs, wegen, ver
voermiddelen, distributiestations, wagens en
tankschepen enz., onteigend ten aigemeenen
nutte.
De minister van Financiën zal de geëxpro-
prieerde maatschappijen schadeloos stellen
overeenkomstig de wetten met betrekking tot
de onteigening, d.w.z. in contanten en binnen
een termijn, die 10 jaar niet zal overschrijden.
De middelen, die voor de betaling der schade
loosstellingen noodig zijn, zullen, volgens een
percentage, dat later zal worden vastgesteld,
worden verkregen uit de productie van petro
leum en haar derivaten, die van de onteigende
bezittingen afkomstig zijn.
De vakvereenigingen hebben het kantoorge
bouw van de Mexican Eagle Oil Co. bezet en
de Engelsche, Nederlandsche en Amerikaan -
sche employé"s gedwongen de gebouwen te
verlaten.
Het parool tot staking is na de bekendma
king van het regeeringsbesluit ingetrokken.
Protesten komen los.
De president van de Standard Oil Co. of
New Yersey heeft, toen hij het bericht van de
onteigening der petroleummaatschappijen in
Mexico vernam, te kennen gegeven, dat hij
niet bereid is de confiscatie van een kapitaal
van 450 millioen dollar te aanvaarden en dat
de voorwaarden der Mexicaansche regeering
onmogelijk aangenomen kunnen worden, om
dat zij den ondernemingen het bestuur ont
trekken en de exploitatiekosten met ongeveer
41 millioen per jaar verhoogen, hetgeen onge
veer het dubbele van de opbrengst in de laat
ste drie jaar zou zijn.
De directie van de Mexican Eagle heeft ver
klaard, dat de maatschappij nooit geld, wape
nen of munitie heeft verschaft aan opstan
delingen in Mexico, zooals gezegd is. De maat
schappij is er alleen op uit geweest zich zoo
goed mogelijk te ontwikkelen in het belang
van het land. haar geëmployeerden en haar
aandeelhouders.
Sinclair, de president der Consolidated Oil
Corporation, zeide, dat de eischen der Mexi
caansche vakvereenigingen en de beslissing
der rechtbanken betreffende de onteigenings
decreten onaanvaardbaar zijn. Hij zeide alle
reden te hebben om te gelooven, dat men een
grondslag zou vinden voor voortzetting van
den arbeid in Mexico.
Diplomatieke actie.
Volgens de „Daily Telegraph" wordt het
waarschijnlijk geacht, dat Engeland en Ame
rika diplomatieke stappen zullen ondernemen
om te protesteeren tegen de onteigening der
Britsche en Amerikaansche petroleummaat
schappijen in Mexico. Haar beleggingen en
concessies hebben naar schatting een waarde
van 99.000.000 pond.
DINSDAG 22 MAART 1938.
HILVERSUM I, 1875 en 415,5 M.
AVRO-uitzending.
8.— Gramofoonmuziek. 10.— Morgenwijding
10.15 Gramofoonmuziek. 10.30 Piano en viool.
11.Huishoudelijke wenken. 11.30 Ensemble
Jetty Cantor en Grammofoonplaten. 2.45 Knip-
les. 3.45 Gramofoonmuziek. 4.30 Kinderkoor
zang. 5.Voor de kinderen. 5.30 De Palla-
dians. 6.30 Gramofoonmuziek.. 7.Voor de
kinderen. 7.05 Avro-Dansorkest. 7.30 Engelsche
les. 8.Berichten A.N.P. mededeelingen. 8.15
Bonte Dinsdagavondtrein. 9.15 Gr .muziek. 9.45
vervolg Bonte Dinsdagavondtrein. 10.30 Schaak
les. 11.Berichten A.N.P., hierna: het Avro-
dansorkest. 11.4012.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM n, 301,5 M.
KRO-Uitzending.
8.009.15 en 10.Gramofoonmuziek. 11.30
Godsdienstig halfuur. 12.00 Berichten. 12.15
KIRO-Orkest. (1.00—1.20 Gramofoonmuziek).
2.Voor de vrouw. 3.Modecursus. 4.KRO
Melodisten-, solist en Gramofoonmuziek.
(Om 5.45 Felicitatiebezoek)6.40 Esperanto-
les. 7.Berichten. 7.10 KRO—orkest en so
list. 7.35 Sportpraatje. 8.— Berichten A.N.P. en
KRO-Medeelingen. 8.15 Lijdensmeditatie. 9.30
KRO-tSymphonieKRO-Symphonie-orkest m.
m. y. José Rosenberg en zijn orkest. 11.1012
Gramofoonmuziek
DROITWICH, 1500 M.
11.20 Orgelspel 11.45 Causereie „History in
the making". 12.05 Het Viani-Sextert 12.35
Radiotooneel. 1.20 Piano-syncopations. 1.35
2.20 Gramofoonmuziek. 4.20 Vaor de vrouw.
4.50 Het Arthur Dulay-kwintet m.m.v. solisten
5.20 Fluitvoordracht, 5.40 Montague Brear-
ley en zijn orkest. 6.20 Berichten. 6.445 BBC-
Midland-orkest.. 7.20 Zang bij de vleugel. 7.30
Medische causerie. 7.50 BBC-Variété-orkest,
BBC-Revue-koor en solisten. 8.50 De Hill-Billy
Band m.m.v. solisten. 9.20 Berichten 9.40
Causerie „Ameirca speaks". 10.Mantovani
en zijn dansorkest.. 10.35 Radiotooneel met
muziek. 11.35 Joe Kaye en zijn orkest, 11.50
12.20 Dansmuziek (gr.pl.)
RADIO PARIS, 1648 M.
7.50, 8.559.40 en 10.40 Gramofoonmuziek
12.40 Bailly-Orkest (Om 1.50 Zang) 3.05 Viool
voordracht. 3.20 Zang. 4.20 Vocaal-ensemble
en solisten. 5.30 Derveaux-orkest. 8.35 Pasquier
Trio en solisten. 9.5011.50 Radiotooneel.
KEULEN, 456 M.
5/50 Militair orkest. 7.50 Omroep-Amuse-
mentsorkest. 11.20 Omroeporkest. 1.30 Gramo
foonmuziek. 3.20 Omroepsextet m.m.v. soliste.
5.20 Instrumentaal concert. 6.35 Gramofoon
muziek. 7.5011.20 Omroep-Amusementsor-
kest, Orkest van de Rijksarbeidsdienst, Om-
roepschrammel-ensemble en solisten.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
7.20 Gevarieerd concert. (8.208.35 Berich
ten en Politiek Dagbladoverzicht). 9.20 Be
richten. 9.50 Viool en piano. 10.05 Berichten.
10.20111.20 Iersch-Europeesch concert (gr.
opn.)
Sudeten-Duilschers worden geprovoceerd, zegt
de Völkische Beobachtcr.
De Völkische Beobachter richt een waar
schuwing tot Tsjeclio-Slowakije ln verband
met „communistische en chauvinistische
Tsjechische provocaties tegen de Sudeten
Duitschers." Volgens dit blad zouden deze pro
vocaties „gemakkelijk aanleiding kunnen ge
ven tot ernstige botsingen". Het Nationaal So
cialistische orgaan noemt incidenten, die zich
zouden hebben voorgedaan te Popaja. waar
Henlein gemolesteerd zou zijn door een com-
munistischen betooger, „waaruit bijna een
ernstige botsing was voortgekomen tusschen
Duitschers aan den eenen en Tsjechen en
communisten aan den anderen kant".
Tenslotte sommeert het blad Tsjecho Slowa
kije zich ten spoedigste met deze incidenten
bezig te houden. De Sudeten Duitschers zijn
niet van zins zich te laten provoceeren door
communisten en Tsjechen langs de grens.
Wanneer dezen niet energiek tot de orde
worden geroepen zouden daar ernstige botsin
gen uit kunnen voortvloeien. De verantwoor
delijkheid zou daarvoor niet ten laste van de
Sudeten Duitschers komen.
Engeland—Nieuw Zeeland in
recordtijd.
Record van Jean Batten verbeterd.
De vliegers Clouston en Ricketts zijn Zon
dag te 16.27 uur plaatselijke tijd te Blenheim
op Nieuw Zeeland aangekomen.
Zij hebben hiermede het -record Engeland—
Nieuw Zeelanw verbeterd, door den afstand
af te leggen in vier dagen acht uur en zeven
minuten. Het record van Jean Batten is daar
mede verbeterd.
De vliegers zijn voornemens vandaag terug
te vliegen.
43 opvarenden van Japansch schip
omgekomen.
Havas meldt uit Tokio, dat Zondag
bij de Koreaansche Zuidkust het
stoomschip Jintsenmaroe is gezonken
Slechts zeven van de vijftig passagiers
konden worden gered.
Dochter van Bruno Walter
gearresteerd.
In verband met verklaringen van haar
vader?
AMSTERDAM, 20 Maart. Naar wij ver
nemen is Woensdag of Donderdag j.l. te Wee
nen in een bridgeclub, waar zij op dat oogen-
blik vertoefde, gearresteerd Frau Lotte Walter,
dochter van Bruno Walter, die in de afgeloo-
pen weken een serie concerten van het Con
certgebouworkest in ons land heeft gediri
geerd.
Frau Lotte Walter was de eenige van de
familie, die tijdens de ingrijpende gebeurte
nissen van de laatste dagen in Oostenrijk in
de woning van den' dirigent te Weenen ver
toefde.
De directe aanleiding tot de arrestatie is
niet bekend, doch kan gemakkelijk veronder
steld worden en wellicht in verband worden
gebracht met de verklaringen die Bruno Wal
ter heeft afgelegd omtrent zijn definitief ver
trek uit Oostenrijk, nu dat land in het Duit
sche Rijk is opgenomen.
De dirigent zou, na Zaterdagavond ln Den
Haag zijn afscheidsconcert te hebben gegeven,
heden naar Frankrijk vertrekken, waar hij
aan de Rivièra een paar- concerten zou diri-
geeren en vervolgens eenige weken rust nemen.
Waarom zoudt ge Uw jongen niet lievei
'n Waarborg pakje geven? Voor het geid
behoeft U het niet te laten, want Kreymborg
concurreert scherp.
i Héén bij
(Adv. Ingez. Med.)
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING
Neusopius ging op de bank zitten. Staarde zonder een woord te
zeggen voor zich uit en keek toen Thijs en oom Mopperniet aan.
Ja, kijk eens, ik geloof toch, dat het maar het beste is, dat we
vrienden worden. Dan kunnen we tenminste met z'n drieën pro-
beeren. of we hier niet uit kunnen komen. Hij schudde zijn vuist in
de lucht. Wacht maar. als ik die lui te pakken krijg! Wat zullen ze
er dan van lusten!
Neusopius heeft gelijk, oom, zei Thijs, zich tot oom wendend.
We moeten alle vijandigheden tusschen ons maar vergeten en
vrienden worden. Want dan bestaat de mogelijkheid. dat we er uit
kunnen komen.zónder kleerscheuren!
En ook oom was het met dit idee volkomen eens.
Ik vind het best, hoor, want we moeten er uit, koste wat het wil!
Maar op dit oogenblik zou ik niet weten hoe! Thijs heeft zelf gezegd,
dat er beneden een paar lui op wacht staan, zoodat we toch niet ont
snappen kunnen op het oogenblik. Heusch, laten we nu doen, wat ik
gezegd heb en kalm onze beurt afwachten. Buitendien weten we
heelemaal niet, wat die lui van ons willen!
Nou, dat zal wel niet veel goeds zijn! bromde Thijs. -- Laten we
er in alle geval maar het beste van hopen
