HET PAASCHCONGRES DER S.D.A.P.
De nationale kwestie besproken.
Zaak-Kies afgehandeld.
Nadat tal van voorstellen, o.a. alles wat op
het huishoudelijk reglement en het staats
pensioen betrekking had, van de agenda waren
afgevoerd, was er op het Zaterdag te Arnhem
begonnen Paaschcongres der S.D.A.P. gelegen
heid voor de afgevaardigden het woord te
voeren over de jaarverslagen, het beleid van
het partijbestuur, de Kamerfracties, de redac
tie van ,.De Arbeiderspers" enz.
Zooals gewoonlijk gaven zich hiervoor tal
van sprekers op. Twee kwesties bleken in het
middelpunt der belangstelling te staan, n.l.
het zoogenaamde nationale vraagstuk, de hou
ding der partij ten aanzien van monarchisti-
schen staatsvorm en vorstenhuis, en ten tweede
de moeilijkheden in Friesland, veroorzaakt
door het royement van den tijdelijken propa
gandist in dit gewest Paul Kiès, die, toen hij
op de candidatenlijst voor de Kamer-verkiezin-
o'en niet de plaats kreeg, waarop hij meende
recht te hebben, een zoodanige agitatie in
Fiesland wekte, dat vele partijleden den heer
Kiès volgden in de door hem opgerichte ver-
eeniging „Het Vrije Woord".
Het nationale vraagstuk.
Reeds de eerste spreker, de afgevaardigde
van Leiden, sprak als zijn meening uit, dat de
partij-leiding en de redactie van de Arbeiders
pers te veel buigingen naar de monarchie
maken. Toch heeft men telkens met nadruk
bevestigd, dat de S.D.A.P. principieel op repu-
blikeinsch standpunt staat. Spr. verdedigde een
voorstel Leiden, waarin wordt uitgesproken, dat
het ongewenscht is. dat leden der S.D.A.P.
ridderorden aanvaarden, vooral omdat de
leden van S.D.A.P. en N.V.V. nog steeds uitge
sloten blijven bij defensie. Spr. geloofde te
recht hier het koninklijke woord te kunnen
citeeren: „Wij willen ons zelf zijn en blijven".
Verschillende afgevaardigden betoogden in
denzelfden geest of waTen van meening dat
het partij-bestuur in deze zaak niet voldoende
leiding heeft gegeven. Er werd ook critiek ge
oefend op de rede van den heer Boekman op
31 Januari j.l.
De verhouding tot de R.K. Staats
partij.
Uitvoerig en op vrij onverwachte wijze is de
houding der S.D.A.P. ten aanzien van de R.K.
Staatspartij in dit congres ter sprake geko
men.
Verschillende afgevaardigden hadden reeds
verklaard, dat in parlement en pers de katho
lieke politiek te veel wordt ontzien en dat het
katholieke volksdeel in politiek opzicht niet
betrouwbaar is, toen het lid van het partij
bestuur, de heer J. van der Kieft uit Bussum,
ais minderheid in het partijbestuur het woord
kreeg'. Hij verklaarde te willen spreken, om
dat hij zwijgen niet langer verantwoord
achtte.
Hij was tot de conclusie gekomen,
dat de voor de S.D.A.P. onbevredigende
verkiezingsuitslag voor een belangrijk
deel geweten moest worden aan het
feit, dat men den arbeiders nu al jaren
lang als perspectief de op niets geba
seerde illusie van een roomsch-roode
regeering voorhoudt.
Deze voorstelling van zaken is poli
tiek niet houdbaar.
Maar erger is, dat men haar principieel nooit
nader onder oogen heeft gezien. Democratie
is geen staatsvorm maar een innerlijke gezind
heid, die inhoudt vrijheid van godsdienst, van
overtuiging, van levensopvatting. Hierbij zijn
de katholieken zeker niet de gewenschte bond-
genooten. Er heerscht dictatuur in het katho
lieke Portugal, in Italië, in Polen; Spanje
wordt overweldigd door het fascisme van
Franco onder toejuiching der katholieken van
de geheele wereld. Spr. wijst op de rol van
Hitler, von Papen, kardinaal Innitzer en her
innert aan een uitlating van oud-minister van
Schaik in 1934, dat de katholieken het recht
op godsdienstvrijheid van anderen niet er
kennen.
Direct na de Kerstrede van Albarda. die een
beroep op de katholieke arbeiders deed, heeft
de voorzitter van het R.K. Werkliedenverbond,
De Bruyn, de katholieke arbeiders bezworen,
toch achter het tegenwoordige kabinet te blij
ven staan.
Het is niet waar roept spr. uit dat er
eenige neiging tot democratie in de R.K.
Staatspartij bestaat. Misschien zijn er enkele
werkelijke democraten onder de katholieken,
maar zij bepalen niet de marschroute van de
staatspartij. Dat cloet baron van Wijnbergen.
Spr. waarschuwde verder tegen liet meedoen
aan militaire en nationalistische verdwazing.
S.D.A.P. en E.D.D.
Van de vele andere sprekers oefenden enke
len critiek op de huns inziens te nauwe sa
menwerking' met Eenheid door Democratie.
De zaak-Kiès.
Over de zaak-Kiès heeft namens verschil
lende Friesche afdeelingen de heer Hoogeveen
uit Heerenveen het uitvoerigst het woord ge
voerd. Hij noemde het conflict in Friesland
niet alleen pijnlijk, maar voor de partij hoogst
nadeelig, omdat het in Friesland een groot
ledenverloop had veroorzaakt en ontmoediging
bij degenen, die de partij niet verlaten hadden.
Hij diende tenslotte een motie in, in welke
het beleid van het partijbestuur in deze kwestie
wordt afgekeurd en in het bijzonder de wijze,
waarop de partij-voorzitter den persoon van
Kiès heeft bestreden.
Verschillende andere sprekers, die critiek
hadden op het beleid van. het partijbestuur in
deze zaak, spraken hun voldoening uit over de
publicatie van het rapport van de commissie
van der Bergh. Een zoo openlijke behandeling
van een interne kwestie achtten zij van groote
moreele beteekenis.
De eerste spreker namens het partijbestuur
was de Amsterdamsche wethouder, de heer E.
Boekman. Hij sprak zijn afkeuring uit over die
sociaal-democratische raadsleden,' die van de
plechtige raadszittingen ter herdenking van
de geboorte van Prinses Beatrix waren weg
gebleven. Sociaal-Democraten die_ openbare
functies bekleeden, moeten bij officieele ge
beurtenissen niet wegblijven.
Ons land heeft 'n groote behoefte aan stabi
liteit op politiek gebied. Deze stabiliteit wordt
gewaarborgd door de continuiteit van het ko
ningschap. Eigenlijk is ons land een republiek
met een vorstin aan het hoofd. Spr. is in den
laatsten tijd tot de conclusie gekomen, dat op
het oogenblik de republikeinsche staatsvorm
voor ons land een achteruitgang zou zijn.
Ir. Albarda beantwoordt van der
Kieft.
Dé voorzitter der Tweede Kamer-fractie Ir.
J- W. Albarda, constateert, dat de verkiezings
uitslag in de groote steden voortreffelijk, maar
op het platteland teleurstellend was. Op ver
blijdende wijze heeft echter het geheele Ne
derlandsche volk weerstand geboden aan den
eersten grooten stormloop die door een drei
gend gevaar tegen de democratie is onder
nomen. Bij groote deelen van ons volk zijn
daardoor de economische en sociale vraag
stukken op den achtergrond geraakt.
Geenszins kan spr. de verklaring aanvaar
den, die Van der Kieft voor den teleurstel
lenden verkiezingsuitslag gaf. Nooit is een
roomsch-roode regeering in het vooruitzicht
gesteld, maar wel is gewezen op de mogelijk
heid van een zoodanige regeering, en daarmee
is een groote verantwoordelijkhèid op de ka
tholieken gelegd. Het zou een fout zijn, als de
partij dat niet gedaan had.
De geheele rede van Van der Kieft
was negatief. Welk perspectief blijft
er voor de Nederlandsche arbeiders
als niet de twee grootste groepen ar
beiders, de socialistische en de katho
lieke arbeiders op politiek gebied zou
den kunnen samenwerken? En welk
perspectief zou er voor de S. D. A. P.
overblijven als zij tientallen jaren tot
oppositie gedoemd bleef, zonder kans,
ooit een meerderheid te worden. Er is
geen enkele andere groep om mee sa
men te werken. Wanneer men ook den
katholieken arbeiders het perspectief
op uiteindelijke samenwerking ont
neemt, dan geeft men de groepen, die
van geen democratie willen weten, vrij
spel.
Van nationale verdwazing kan helaas in
sommige kringen zooals het nationale jonge
ren verbond, gesproken worden, maar niet in
sociaal-democratische kringen. Daar heerscht
een gematigd maar zeer zuiver en gezond na
tionaal gevoel.
De heer Drees antwoordde namens het par
tijbestuur in de zaak Kiès. Deze gaf toe, dat
ook het partijbestuur fouten heeft gemaakt,
maar Albarda, Vorrink, en Banning, die de
moeilijke taak op zich hadden genomen, de
zaak in Friesland in het reine te brengen, heb
ben gehandeld naar hun beste weten en in
overeenstemming met de door het geheele
partijbestuur aangegeven richtlijnen. Men
vergete daarbij niet, dat het p.b. toen niet wist
wat men nu weet.
Het valt te betreuren, dat door persoonlijke
kwesties de eenheid van de partij in gevaar
kan komen. Men doet het beste, een streep
onder deze geschiedenis te zetten en spr. hoopt
dat Heerenveen haar motie van afkeuring zal
intrekken en dat men in Friesland met nieu
wen moed en kracht aan het werk zal gaan.
De heer Hoogeveen trok, na repliek, de mo
tie van afkeuring van de 'afdeeling Heeren
veen over het beleid van. het partijbestuur in
de zaak-Kiès in en verklaarde, dat het ant
woord van den heer Drees veel had goedge
maakt van wat het optreden van den partij
voorzitter in Friesland had bedorven.
Verschillende voorstellen op organisatorisch
gebied werden ingetrokken of verworpen, ter
wijl met groote meerderheid eveneens werdén
verworpen het voorstel-Leiden, waarin de wen-
scheLijkheid werd uitgesproken, dat de leden
der partij, geen ridderorden aanvaarden.
Daarentegen werd bij schriftelijke stemming
een motie van de afdeeling Amsterdam-11
aangenomen met 1004 tegen 872 stemmen en
10 onthoudingen, welke motie luidde:
„Het congres is van oordeel, dat de wijze,
waarop sommige vooraanstaande partijgenoo-
ten hun persoonlijk inzicht ten opzichte van
'den huldigen staatsvorm openbaar meenen te
moeten maken, verwarring sticht onder de
leden en afbreuk doet aan de werfkracht dei-
partij
Met slechts twee stemmen tegen werd ten
slotte het beleid van het partijbestuur, als
mede de verschillende verslagen over het af-
geloopen jaar door het congres goedgekeurd.
Verkiezing partijbestuur.
Bij enkele candidaatstelling werden in
functie herkozen de partijvoorzitter K. Vor
rink de secretaris, C Woudenberg en de secre
taresse mej. mr. E. Ribbius Peletier.
Als overige leden van het dagelijksch be
stuur werden herkozen de heeren E. Boekman
en S. R. de Miranda, terwijl in de plaats van
ds. W. Banning, die zich niet meer voor het
dage! ij ksch bestuur beschikbaar stelde, werd
gekozen het partijbestuurslid mr. J. in 't Veld,
burgemeester van Zaandam.
Alle zittende leden van het partijbestuur
werden eveneens herkozen in dien zin, dat ds.
Banning thans de plaats inneemt van den in
het dagelij ksch bestuur gekozen mr. in 't Veld.
Werkloozen naar Duitschland.
Door het congres werd een motie inzake het
uitzenden van werkloozen naar Duitschland
aangenomen, waarin er bij den minister van
Sociale Zaken op wordt aangedrongen, dat
overeenkomstig de ministerieele belofte, dat
principieele bezwaren zullen worden geëer
biedigd, zal worden gehandeld.
Stad en Platteland.
Geruimen tijd heeft men gewijd aan de be
handeling van het probleem der verhouding
tusschen stad en platteland, waarover dr. J.
Kruyt uit Arnhem en ir. H. Vos, lid dei-
Tweede Kamer hebben gerefereerd. Eerstge
noemde behandelde den psychologisch-sociolo-
gischen kant van 't probleem, laatstgenoemde
sprak over de verhouding- tusschen loonen en
inkomen in de stad en op het platteland.
Ir. Albarda over den nationalen
en internationalen toestand.
Vóór de sluiting van het congres door den
heer Vorrink heeft ir. Albarda gesproken over
den nat'! nalen en internationalen toestand.
Hij weest op het groote oorlogsgevaar.
De toestand is ernstig, maar we mogen ons
niet neerleggen bij een fatalistisch noodlots-
geloof. Maar als nu nog de democratische lan
den de handen ineenslaan, kan het fascistisch
gevaar alsnog gestuit worden. Wij pi-ediken
niet den anti-fascistischen oorlog zegt spr.
en wij willen Europa niet in twee kampen
verdeelen. Wij willen geen oorlogsinitiatief,
maar een vredesinitiatief roept hij uit.
Deze taak zal zeer, zeer moeilijk zijn, maar
nog moeilijker zal het voor Europa zijn, de ge
volgen van een alles-vernietigenden oorlog te
boven te komen. De beslissingen, die nu nog
in vreedzaam overleg genomen kunnen wor
den, zullen dan door den wraakgieriger, over
winnaar worden opgelegd en leiden tot een
nieuw Versailles.
Wat den binnenlandschen toestand betreft,
zeide spr., dat van de blijde verwachtingen,
waarmede het vierde kabinet-Colijn bij velen
werd ontvangen, niet veel meer over is. Spr.
pleitte voor een krachtige bestrijding der
werkloosheid door kapitaal en arbeid met
elkaar in verbinding te brengen om produc
tieven arbeid te verrichten, want de geest
kracht, waarmede ons volk het extremisme
van links en rechts heeft afgewezen kan be
zwijken en wordt dagelijks ondermijnd door
de ellende der werkloosheid
Record-zweefvliegen gebroken.
Vlucht van Ypenburg naar Namen.
De zweefvlieger Nauta is Maandagmiddag te
2.15 uur met de Grunau Baby van het Neder-
landsch instituut voor zweefvliegen van Ypen-
burg gestart en 's middags te 6.15 uur op het
nieuwe militaire vliegveld bij Namen (België)
gedaald.
Door deze tocht heeft Nauta het Neder
landsche record, dat tot nog toe op naam van
Hoekstra stond (120 K.M.) op zijn naam ge
bracht. De heer Nauta heeft op ongeveer 1500
meter boven starthoogte gevlogen. Het toestel
zal in Namen gedemonteerd worden en naar
Ypenburg worden vervoerd.
De Bijenkorf keert 9 procent uit.
Winst echter iets gedaald.
Aan het verslag over 1937 der n.v. Magazijn
de Bijenkorf, te Amsterdam, ontleenen wij het
volgende:
De matige verbetering van de omzetcijfers
in het eerste kwartaal van 1937 bleef ook ver
der over het afgeloopen boekjaar gehand
haafd. Van een krachtige opleving In den
detailhandel en een algemeene verhooging van
de koopkracht hier te lande was evenwel tot
dusver geen sprake. Anderzijds heeft zich sinds
de devaluatie van den gulden een tendenz tot
verhooging van de onkosten geopenbaard. De
regeering ziet zich daarenboven door de om
standigheden genoopt maatregelen voor te
stellen, welke bij toepassing de reeds hooge
lasten van het bedrijfsleven in de toekomst
nog zullen verzwaren.
Tot dusver waren de in het loopende
boekjaar behaalde bedrijfsresultaten met
volkomen bevredigend. Na afschrijving-
van f 1.010.007 (1.123.856) op onroerende
goederen e.d. bedraagt de nettowinst
over 1937 f 1.037.280 (1.128.844). Tegen
over een verdere besparing op interest,
tengevolge van de algeheele aflossing van
de obligatieleening, stond o.m. een aan
zienlijk verhoogde uitgavenpost, verband
houdend met diverse voorzieningen ten
behoeve van het personeel.
Aangezien ditmaal geen bijzondere voorzie
ningen behoeven te worden getroffen, veroor
looft het beschikbare bedrag een verhooging
van het dividend op de gewone aandeelen.
Voorgesteld wordt, uit te keeren 6 pet. (onv.)
op de preferente aandeelen, 5 pet. (onv.) op de
prioriteitsaandeelen, 9 (7 1/2) pet. op de ge
wone aandeelen en f <16 (10) op de winstbe
wijzen.
In de toelichting tot de balans wordt o.a.
opgemerkt, dat de onroerende goederen e.d. op
de balans voorkomen tegen kostprijs, onder af
trek der afschrijvingen. De totale kostprijs is
wegens den nieuwen bouw enz. met f 2.025.000
gestegen tot f 22.955.893.
De balanswaarde bedraagt thans f 9.470.011.
Congres van de Communistische
Partij van Nederland.
In Amsterdam.
Zaterdagavond werd in het Concertgebouw
het congres van de Communistische Partij
van Nederland .geopend.'De voorzittervan
het partijbestuur der C.P.N.. de heer Ko Beu-
zemaker, hield de openingsrede.
Hij herinnerde aan de gebeurtenissen
sinds het laatste congres der partij eind 1935
gebeurtenissen die aldus spr., tot nieu
we aanvalsoorlogen van het fascisme hebben
gevoerd. Het fascistische statenblok is ge
heel uit den Volkenbond verdwenen en orga
niseert den aanval op de democratische
staten.
In Nederland is de aaneensluiting der
arbeidersklasse, van de democratische krach
ten uitgebleven en daardoor werd de regee-
ring-Colijn afgelost door een nieuwe recht-
sche coalitie.
Thans leven wij in een Nederland, dat-
bedreigd wordt door het buitenlandsche
fascisme, ondermijnd door het binnenland
sche fascisme, en geregeerd wordt door een
regeering, die geen krachtige democratische
politiek voert, maar een die de collectieve vei
ligheid loslaat en de ,;aanpassing" voortzet.
De C.P.N. is bereid iedere maatregel van deze
regeering die gericht is op de verdediging van
het land te ondersteunen, maar stelde tegelij
kertijd een aantal eischen, die de verdedi
ging van het land eerst krachtig kunnen
maken en de posities der volksmassa verster
ken. De partij wijst er daarbij op, dat slechts
een democratische regeering steunend op de
volksmassa's een werkelijke verdediging te
gen het fascisme kan brengen.
Daarna hield de heer Paul de Groot,
secretaris der C.P.N., een referaat over den
strijd voor een sterk en onafhankelijk Neder
land.
Spr. nam stelling tegen het fascisme en
zeide dat men op dit congres duidelijk en
onomwonden moest verklaren voor verdedi
ging van de Nederlandsche onafhankelijk
heid tot iederen prijs tegen de fascistische
aanvallen te zijn. Wij willen aldus spr.,
geen onderdrukking van andere volken, maar
willen odk geen onderdrukking van het Ne
derlandsche volk.
In de Zondagochtendzitting werden de dis
cussies gehouden over de in de referaten van
de heeren Beuzemaker en de Groot neerge
legde richtlijnen. Talrijke afgevaardigden
spraken over den toestand in hun district en
de toepassing dezer richtlijnen in hun werk
gebied.
Vele sprekers schonken aandacht aan de
toestanden op het platteland en de geza
menlijke strijd van de arbeiders en boeren.
De heer L. de Visser sprak in deze zitting
over: „De vorming van het volksfront in In
donesië tegen de fascistische overweldigers"
De C.P.N. is in dit vraagstuk van stand
punt veranderd. Actie voor de leuze „Indo
nesië los van Holland, nu" zou thans niet
minder beteekenen dan spelen in de kaart van
den fascistischen vijand. Daarom wil juist het
Trotzkisme deze leuze gepropageerd zien:
aldus spr.
Spr. eischte invoering van algemeen kies
recht en instelling van een parlement in
Indonesië en krachtige verheffing van den
welstand en het onderwijs.
Nadat de heer de Groot de discussie had
beantwoord, aanvaardde het congres een
besluit, al de bepalingen in de statuten te
schrappen die betrekking hebben op het or-
ganiseeren van communistische fracties in
alle buiten de partij staande arbeiders- en
boerenorganisaties en waarbij het nieuwe
partijbestuur wordt opgedragen een herzie
ning van de partijstatuten voor te bereiden,
daar de thans geldende, statuten in verschil
lende opzichten niet meer in overeenstem
ming werden geacht met de politieke en
organisatorische opvattingen der partij.
De heer C. Schalker, hield een referaat
over den strijd tegen het Trotzkisme.
Chamberlain en Mussolini
wisselen telegrammen.
„Nieuwe periode van vertrouwen en
vriendschap
De Bilt voorspelt:
In het Noordoosten zwakken tot matigen
wind, uit Noordelijke richtingen, half
tot zwaar bewolkt of betrokken, regen
buien, weinig verandering in tempera
tuur. In het Zuidwesten zwakken tot
matigen wind, gedeeltelijk bewolkt-, wei
nig of geen neerslag, lichte nachtvorst,
overdag iets zachter.
BAROMETERSTAND
Hoogste 774.0 m.M. te Valentia.
Laagste 750.0 m.M. te Isafjord,
THERMOMETERSTAND
Hoogste gisteren 48 F.
Laagste hedennacht 44 F.
Hoogste heden 46 F.
BAROMETERSTAND
Hedenmorgen 9 uur 767 m.M
Stilstand.
Opgave van:
MAGAZIJN 'T BRILLENHUIS
Kanaalstraat 86 IJmuiden
NMIDDELLIJK na de onderteekening
der Britsch-Italiaansche overeen
komst heeft Chamberlain een tele
gram gezonden aan Mussolini,
waarin hij zegt, zeer verheugd te zijn over
het resultaat. Chamberlain en zijn collega's
hebben waardeering gevoeld, aldus het tele
gram verder, voor den geest van goeden wil
en samenwerking, die door Mussolini en
Ciano bij de besprekingen is getoond. Hier
aan voegt Chamberlain toe: „Ik hoop, dat
wanneer de overeenkomst volledig in wer
king treedt, zij alle bestaande punten van ge
schil tusschen ons zal opheffen en met ver
trouwen verwacht ik, dat daarna de betrek
kingen tusschen onze beide landen wederom
hecht gegrondvest zullen blijken op het ver
trouwen en de vriendschap, die zoo lang in
het verleden hebben bestaan".
USSOLINI heeft hierop geant
woord met een telegram, waarin hij
zegt inderdaad verheugd te zijn,
dat de besprekingen op gelukkige
wijze- zijn geëindigd- en dat „de overeen
komst, die tot stand is gekomen U evenals mij
volledige voldoening schenkt ten opzichte van
haar omvang en van den ten grondslag lig-
genden geest. Het is mij een genoegen u de
verzekering te geven, dat ik oprecht den goe
den wil en den hartelijken geest van begrip
heb gewaardeerd, die gij hebt getoond. Dat
de tusschen ons hangende kwesties op. zoo
openhartige en volledige wijze geregeld zijn,
plaatst de betrekkingen tusschen Engeland
en Italië op een hechte, duurzame basis. Ik
ben er van overtuigd, dat thans tusschen on
ze beide landen een nieuwe periode kan wor
den geopend van vertrouwen en vriend
schap, hetgeen gij en ik wenschen en hetgeen
overeenkomt met onze traditioneele betrek
kingen"
„De nieuwe vriendschap''
Commentaar der Italiaansche pers.
De Italiaansche pers ruimt een eerste
plaats in voor de historische gebeurtenis van
de onderteekening der overeenkomst tus
schen Engeland en Italië, welke beschouwd
wordt als een groote bijdrage voor den vrede
en de veiligheid der wereld. De foto's van
Mussolini en Chamberlain, alsmede van graaf
Ciano en Lord Perth nemen een eereplaats in
en vele kolommen zijn gewijd aan commen
taar en indrukken uit het buitenland.
Naar het oordeel der bladen toont een aan
dachtige beschouwing der accoorden, dat de
Italiaansche regeering vooral bedacht is ge
weest op de bescherming harer rijksgebieden
en zich onthouden heeft van alle hegemo-
nische eischen, die de belangen van andere
landen hadden kunnen schaden.
De Gazette del Popoio schrijft: „Hetgeen
zoojuist tusschen Engeland en Italië definitief
is vastgesteld is een niet meer traditioneele,
maar volkoïmen nieuwe vriendschap, waarbij
Engeland de positie erkent, welke Italië thans
inneemt. Tegenover het Italië van 1938, dat
meester is in A-bessynië en overwinnaar in
Spanje, geeft Engeland er zich rekenschap
van, dat zijn vroegere opvattingen onhoud
baar zijn en heeft het ingezien, dat het zijn
belang is met Italië op een anderen voet te
komen staan, een voet van samenwerking
tusschen twee koloniale mogendheden. In zake
Spanje schrijft het blad: „Het feit, dat Italië
er niet naar streeft zich te verzekeren van
een bevoorrechte economische positie, wil
niet zeggen, dat het in Spanje geen werk
zaam terrein kan vinden, dat het nieuwe
bevriende Spaansche bewind zal inwilligen,
en waarmede de Britsche regeering rekening
houdt".
Britsch commentaar.
Zoowel de „Sunday Times" als de „Observer"
leggen den nadruk op het succes, dat het
Britsch-Italiaansche accoord vormt en wijzen
op de consequenties daarvan voor de zaak van
de vrede en den goeden wil in Europa.
De Sunday Times wenscht Chamberlain ge
luk met zijn persoonlijk sdcces. De Observer
hoopt, dat de vier mogendheden, van wie de
de vrede afhangt, een gelijke triomf als van
Engeland en Italië zullen nastreven en weder
om zullen trachten een viermogendhedenpact
tot stand te brengen.
„Bijdrage tot vrcedzamen
heropbouw der wereld"
De Duitsche bladen verwelkomen het ac-
oord als een nieuwe bijdrage tot den vreed-
iamen heropbouw der wereld.
De „Deutsche Allgcmeine Zeitung" schrijft:
Mussolini heeft weer bewezen, wat er met
moed en volharding, overleg en inzicht te be
reiken valt. De stuwende kracht was zijn op
het Imperium gerichte wil. De as Rome-Berlijn
vormde de achtergrond voor de wereldpolitiek
De ontwikkeling der toestanden in Oost-Azië
maakte het voorts voor de Engelschen noodig
de spanningen in Europa weg te nemen. Pas
met het verdwijnen van Eden werd de weg
daartoe geëffend. De beteekenis van Cham
berlain voor een nieuwe Europeesche politiek
ligt in 't feit, dat hij juist in den blij venden
tegenstand van Engeland ten opzichte van de
nieuwe ontwikkeling in Europa, een gevaar
ziet voor het Britsche Rijk.
De „Berliner Lokalanzeiger" schrijft: Het
verdrag tusschen Italië en Engeland iis een
blijde Paaschboodschap voor geheel Europa.
Elke verstoring door derden is uitgesloten, ook
Genève kan hieraan niets veranderen. Het
rechtstreeksere overleg tusschen beide be
trokken partijen heeft ook hier bewezen de
eenige weg te zijn om tot succes te leiden.
Meening der Franschc bladen.
Het Britsch-Italiaansche accoord is naar de
meening van het „Petit Journal" niet maar
een gentlemen's agreement, doch een waar
vredesverdrag.
De „Jour-Echo de Paris" schrijft: De weg is
Frankrijk gewezen. Laten wij snel handelen.
De „Populaire" stelt vast, dat in het accoord
niets herinnert aan de algemeene richtlijnen
der Europeesche politiek van „organisatie van
den vrede". Voor een oplossing, die de aan
vaarding zou beteekenen van internationale
esamenwerking zonder beperkingen en een
afstand doen van oorlog, daarvoor aldus be
sluit het blad, reserveeren de socialisten hun
enthousiasme en streven.
De Humanité kan in het Britsch-Italiaansche
accoord geen vredescontract zien. Het vormt
volgens het communistische blad een soort
premie voor den aanvaller.
„Beste voorteeken
sedert lang".
Uit Washington meldt Havas: Terwijl men
in diplomatieke kringen geen commentaar wil
leveren op de Britsch-Italiaansche overeen
komst, beschouwen de bladen het accoord over
het algemeen als een poging tot herstel van
den vrede in Europa, waarvan zij de juiste
waarde nog niet kunnen vaststellen.
De „Evening Star" schrijft, dat de gewekte
hoop wellicht gerechtvaardigd blijkt te zijn,
wanneer Mussolini woord houdt. Het blad ?iet
in de overeenkomst vooral een Britsche poging
om den driehoek Berlijn-Rome-Tokio te ver
breken. Volgens de „Washington Daily News"
bereidt het accoord een Fransch-Italiaansch
verdrag voor.
Een driezijdig verbond tusschen Rome, Parijs
en Londen zou een algemeene pacificatie van
Europa mogelijk maken, aldus het blad, doch
de deelneming van Duitschland kan niet ge
mist worden.
Het is niet de soort vrede, dien Wilson wilde,
maar het is het beste voorteeken, dat de
wereld sedert lang gezien heeft.
Veldsla»: in Midden-Palestina.
Britsche troepen en Arabieren
slaags geraakt.
Vele tlootlen.
Tijdens de Paaschdagen hebben in Palesti
na eenige ernstige incidenten plaats gehad.
Bij Bala Anepta in het midden des lands
kwam het tot een formeelen slag tusschen
Arabische opstandelingen en Britsche troepen,
waarbij 50 Arabieren den dood vonden. Hier
onder waren verscheidene aanvoerders. Het
gevecht begon reeds zaterdagmiddag en
duurde den geheelen nacht van Zaterdag op
Zondag voort. Schijnwerpers verlichtten het
terrein van den strijd, terwijl vliegtuigen ver
kenningen verrichtten.
Zondagavond werden twee bommen tot
ontploffing' gebracht, de eene in de Joodsche
wijk van Jeruzalem, de andere in een Ara
bisch koffiehuis te Caiffa. In het eerste ge
val werd een oude Joodsche man gewond, in
het tweede geval werd een bezoeker gedood,
terwijl acht personen werden gewond, o.w.
een Joodsche voorbijganger.
Men vreest, dat het nog onrustiger zal
worden. De sinaasappeloogst is thans bin
nengehaald. Toch hoopt men, dat het einde
der maand weer rustig zal zijn. Zooals men
weet, wordt dan de koninklijke commissie
van onderzoek in Palestina verwacht.
AGENDA TE HAARLEM
Heden:
DINSDAG 19 APRIL
Palace Filmac: 11—5 uur: Doorloopend 50
minuten wereldnieuws.
Luxor Sound Theater: „Een stad op stelten"
2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: De Wiener Sanger
Knaben. Op het tooneel Greta Keller, 2,30, 7
en 9.15 uur.
Cinema Palace: Shirley Temple in „Heidi"
7 en 9.15 uur.
Frans Hals Theater: „Honderd mannen en
een meisje", geprolongeerd. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne Theater: „Het geheim van den
halfbloed" en „Het Circuskind".
Teyler Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
WOENSDAG 20 APRIL
Gemeentelijk Concertgebouw: Cabaret-re
vue „Met een lach door het leven", 8.15 uur.
Palace Filmac: 11—5 uur. Doorloopend 50
minuten wereldnieuws.
Bioscoopvoorstellingen 's middags cn des
avoneb
