Nieuwe vestigingsverboden
uitgevaardigd.
Voor kruideniers- en garagebedrijf.
Instantine
Kunst in Haarlem en
daarbuiten.
WOENSDAG 8 JUNI 1938
In een deel onzer oplage hebben
wij gisteren nog kunnen melden, dat
een tijdelijk vestigingsverbod is afge
kondigd voor het Kruideniersbedrijf,
alsmede voor het automobiel- en
garagebedrijf.
Het is dus thans verboden zonder vergun
ning van den minister van Economische Za
ken deze bedrijven te vestigen.
Dit verbod geldt voor den tijd van ten hoog
ste één jaar, daarna doch eventueel eer
der zullen de vestigingseisohen worden af-
gezondigd en dan zal men voor het vestigen
van een inrichting de vergunning behoeven
van de Kamer van Koophandel.
De eerste vraag welke gesteld kan worden
is: wie is eigenlijk kruidenier.
Voor tal van bedrijven levert de beantwoor
ding dezer vraag geen moeilijkheden op, doch
tot nu toe is 't aantal bedrijven waarvan de
eigenaar zelf niet kan verklaren of hij al dan
niet kruidenier is, evenmin gering.
De z.g. branche-vervanging woekert in
hevige mate. De sigarenwinkelier bijv. die
koffie en thee verkoopt vormt geen uitzonde
ring. Vele zuivel-ibedrijven verkoopen meel-
produeten en zoo zou men zeker tot in het
oneindige kunnen doorgaan.
Maar moeten deze menschen, nu zij ook wel
kruidenierswaren verkoopen, worden be
schouwd als kruidenier?
Op deze vraag geeft de ministerieele be
schikking het antwoord.
Er is een indeeling gemaakt van 15 groepen
kruideniersartikelen. Het zijn de volgende:
a. granen, graanderivaten of zetmeelprodue-
ten, b. gedroogde peulvruchten, c. gedroogde
Zuid-vruchten, d. suiker of stropen, e. oliën of
vetten van plantaardigen oorsprong of mar
garine, f. koffie, thee en cacaopoeder, g. cho-
.colade, biscuits, koek of beschuit, h. specerijen
i. keukenzout, j. groenteniconserven, k. jams,
limonades of vruchtenconserven, 1. zuivelpro
ducten of eieren, m. zwak alcoholische dran
ken, n. vleeschwaren, o. wasc'h-, reinigings-.
toilet, of poetsartikelen.
Ieder die tenminste vier van deze groepen
artikelen ten verkoop aan het publiek in
voorraad heeft, of aan het publiek verkoopt,
wordt beschouwd kruidenier te zijn.
Er wordt zooveel mogelijk rekening gehou
den met de praktijk.
Zoo zal volgens deze regeling de groente
boer die zich wil vestigen, vrij zijn in den
verkoop van groentenconserven, jams, limo
nades en vruchtenconserven en zwakalcoho-
lische dranken Wenscht hij daarna echter
nog artikelen uit een vierde groep te verkoo
pen b.v. uit de groep „oliën en -vetten van
plantaardigen oorsprong" of wel gedroogde
zuidvruchten dan is hij volgens deze beschik
king kruidenier en moet een vergunning van
den minister van Economische Zaken aan
vragen.
Een opsomming van bekende
artikelen.
Hieronder volgt thans een opsomming van
een aantal bekende artikelen gerangschikt in
de groep waarin zij behooren:
Granen: tarwe gerst, haver, boekweit, rijst,
mais, kippen- en kuikensvoer
Graanderivaten: meel, ongebuild meel of
volmeel, griesmeel, bloem of gebuild meel,
vlokken, boekweit-grauwmeel, gemengd meel,
gemoute bloem, gedextrineerd meel, gedex-
trineerd bloem, geprepareerde bloem, pud
dingpoeder, sauspceder, vla-poeder, banket
bakkerspoeder, paneermeel, bakmeel of zelf
rijzend bakmeel, macaroni, vermicelli, nouil-
les, spaghetti en andere overeenkomstige Ita-
Iiaansche algemeen gebruikelijke benamin
gen.
Zetmeelproductenmais-zetmeel of maïze
na, aardappelzetmeel of aardappelmeel, ma-
rantazetmeel of arrowroot, manihotzetmeel
(tapiocazetmeel of tapioca-meel, casssvezet-
meel of c^ssavemeel)sago of palmsago ta
pioca of tapiocagriesmeel, puddingpoeder,
sauspoeder, vlapoeder, banketbakkerspoeder.
Gedroogde peulvruchten: bruine boonen,
witte boonen, kievitsboonen, groene erwten,
grauwe erwten, capucijners, linzen, split-
erwten.
Suiker en stropen: kandij, witte suiker,
basterd suiker, kandijstroop, suikerstroop,
huishoudstroop, keukenstroop.
Koffie: ongebrande koffie, gebrande kof
fie, met suiker gebrande koffie, gemalen kof
fie of gruiskoffie, koffie-extract, peekoffie,
cichorei, eikelkoffie, moutkoffie, koffiestroop,
koffiesurrogaat, of namaakkoffie.
Specerijen: witte en zwarte peper, kaneel,
kruidnagelen, nootmuskaat, piment, foelie,
safraan, vanille, mosterd, Spaansche peper,
venkel, laurief.
Jams, limonades en vruchtenconserven:
vruchtenjam, vruchtenmarmelade, marmela
de huishoudjam of huishoudmarmelade,
vruchtengelei, huishoud gelei, vruchten op
water, vruchten op sap, bowl, gearomatiséer-
pulp vruchtenpuree, vruchtenmoes, vruch
ten op sap, vruchtensap, zoete most of most,
vruchtensaus, vruchtensiroop, appelsiroop,
Rinsche appelsiroop, perensiroop, vruchten-
pulp, vruchtenpuree, vruchtenmoest, vruch
tenlimonade siroop of vruchtensorbet, vruch-
Collectief adverteerende
architecten
Een groep van 100 architecten in Okla
homa heeft onlangs tot een forsche ad
vertentie-campagne in couranten besloten
Hoewel men ook in Amerika reclame door
architecten, doktoren, advocaten e.a.
individueel als niet ethisch beschouwt, is
men de overtuiging toegedaan, dat tegen
collectief adverteeren geen bezwaar be
hoeft te bestaan. Men gevoelt dat het
noodig is het publiek van de diensten te
vertellen, die een erkend architect kan
bieden.
Wij kunnen in dit verband nog vermelden
dat de British Medical Society onlangs
eveneens collectief in couranten is gaan
adverteeren.
Terecht zien vele categorieën, die eens
afkeerig waren van reclame, in, dat he'
publiek het beste kan worden voorge
licht door systematische en waardige ad
vertentiecampagnes.
tenlimonade, namaakgelei of namaak appel
siroop, alcoholvrije likeur, limonade gauzeuse,
poeder ter bereiding van namaakgelei, ra
barber jam, ontbijtgember of chocoladepasta.
Zuivelproducten: boter, gecondenseerde
melk, melkpoeder, kaas.
Zwak alcoholische dranken: wijn, bier,
vruchtenwijn.
Wasch-, reinigings-, toilet en poetsartike
len: zeep en zeepproducten, bleekpoeder,
schuurpoeder, soda, schoencrême, was, poets
extracten.
Eieren: kippen- en eendeneieren.
Verhuur- en stallingsbedrijven vrij.
Wat het automobiel- en garagebedrijf be
treft: uit den aard der zaak kon de omschrij
ving van dit gemengde bedrijf eenvoudiger
zijn. De omschrijving geeft duidelijk aan
welke bedrijven thans onder de vestigingswet
vallen, een verhuurbedrijf alsmede een stal-
lingsbedrijf vallen niet hieronder, evenmin
de benzinepompstations voor zoover deze
geen reparatiewerkzaamheden verrichten.
Zoodra evenwel als bedrijf herstellings- of
onderhoudswerkzaamheden verricht worden
of wel handel in onderdeelen accessoires, of
banden plants vindt, zal het bedrijf onder
de betreffende ministerieele beschikking val
len.
Werkzaamheden aan auto's die in eigen
dom toebehooren aan of in gebruik zijn bij
dengene die de werkzaamheden verricht val
len buiten deze beschikking.
Opticiens protesteeren.
Tegen de strekking van het wetsontwerp
tegen het refractionneeren.
De Algemeene Nederlandsche Bond van
Opticiens, de Bond van Opticiens en de Ne
derlandsche R.-K, Bond van Horlogemakers
en handelaren in goud, zilver en optiek „Syl
vester" hebben een adres gezonden aan den
minister van Sociale Zaken en aan de leden
der Staten-Generaal, waarin met kracht
wordt geprotesteerd tegen de strekking van
het wetsontwerp tegen het refractionneeren.
Betreurd wordt, dat bij de voorbereiding
van dit wetsontwerp uitsluitend twee be
stuursleden van het genootschap tot bevor
dering der wetenschappelijke optiek zijn ge
hoord, met voorbijgaan van andere bestaan
de opticiensorganisaties. Geprotesteerd wordt
voorts tegen het broodeloos maken van een
groep refractionneerende opticiens, omdat
deze bij aanneming van het wetsontwerp
zeker niet op de medewerking en den
steun van de oogartsen behoeven te rekenen.
MONTEUR ONDER AUTO DOODGEDRUKT.
In een garage in de van Campenstraat te
Amsterdam is een ernstig ongeval gebeurd.
Een 35-jarige monteur verrichtte daar werk
zaamheden aan een auto, welke op een blok
iets omhoog was gezet. Plotseling schoot het
blok onder den wagen weg, met het gevolg dat
de monteur, die op zijn rug onder de auto lag.
het volle gewicht van den wagen op het
lichaam kreeg.
De man werd met een ingedrukte borstkas'
in ernstigen toestand opgenomen in het Bin
nengasthuis. waar hij is overleden.
Houtzagerij te Culemborg
afgebrand.
Vuur ontwikkelde enorme hitte.
Dinsdagmiddag omstreeks twee uur is brand
ontstaan in de groote houtzagerij van de
firma A. S. Verwoerd, gelegen op de grens van
de gemeenten Culemborg en Beusichem.
Toen de brandweer uit Culemborg ter plaat
se verscheen, was het gebouw, dat een opper
vlakte van vijfhonderd vierkante meter be
slaat, reeds in vlammen gehuld.
Het vuur breidde zich sterk uit, doordat het
in de omliggende opslagplaatsen gretig voedsel
vond.
De fabriek is geheel uitgebrand. Veertien
electromotoren en een hoeveelheid hout gin
gen in de vlammen op.
De brand moet op de zolderverdieping zijn
ontstaan. Het vuur sloeg hoog op uit het dak,
terwijl er beneden nog niets te bemerken was.
Later stortte het dak in en kort daarop ston
den de fabriek en de werkplaats geheel
lichter laaie.
Het personeel en ook de directie der fabriek
was de Culemborgsche vrijwillige brandweer
behulpzaam bij het blusschingswerk, dat het
geheele materiaal van de plaatselijke brand
weer opeischte.
De achter de fabriek gelegen groote hout-
loods wist men te behouden. De brandweer
stond voor een zeer zware taak, hetgeen nog
bemoeilijkt werd door de enorme hitte, welke
de brand veroorzaakte.
De schade is aanzienlijk.
Diefstal op liet Jamboree-terrein
voor den Hoogen Raad.
Tot bevestiging van het veroordeelend
vonnis geconcludeerd.
De procureur-generaal bij den Hoogen Raad,
mr. Berger, heeft Dinsdag geconcludeerd tot
verwerping van het cassatieberiep van P. A. G.
die door de rechtbank te Haarlem en in hooger
beroep door het gerechtshof te Amsterdam is
veroordeeld tot een maand gevangenisstraf
wegens diefstal van levensmiddelen van het
J amboree- terrein
Een veldwachter te Vogelenzang had. G. aan
gehouden, toen deze wilde wegrijden met een
fiets, waarop hij een zak met levensmiddelen
in blik vervoerde. De aangehoudene beriep zich
er op, dat hij voor het medenemen van deze
blikken, die uit een Hollandsche tent afkom
stig waren, toestemming zou hebben gekregen
van een Engelsch sprekenden padvinder, die
tot hem gezegd zou hebben: „You take what
you want". Toen G. echter naar het kamp werd
meegenomen, om dien padvinder aan te wij
zen, is hij daarin niet geslaagd.
De Hooge Raad zal op 27 Juni arrest wijzen.
SOm radeloos
WM
van te worden!
j2tablettenlnstantine brengen
/binnen luttele minuten al ver
lichting.
Onthoudt daarom
stilt en voorkomt pijnen!
Doosjes a 12 tabletten 70 ct., zakjes a 2 tabletten 15 ct.
(Adv. Ingez. Med.)
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1888.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij K3. van 3 Juni 1938 is aan ir. J. Ha
ringhuizen, op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend als hoogleeraar aan de Technische
Hoogeschool te Delft met dankbetuiging voor
de belangrijke in deze - betrekking bewezen
diensten.
NEDERLANDSCHE CENTRALE
VEREENIGING TOT BESTRIJDING DER
TUBERCULOSE.
Vandaag heeft de Nederlandsche Centrale
Vereeniging tot Bestrijding der Tuberculose
in hotel „Britannia" te Vlissingen, haar jaar-
lijksche algemeene vergadering gehouden,
waaraan 'n buitengewone alg. verg. voorafging
ter goedkeuring van de voorgestelde wijzi
ging van statuten en huishoudelijk reglement
Na afloop der böjeenkomst werd des middags
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der
provinciale Zeeuwsche Vereeniging tot Be
strijding der Tuberculose een receptie
houden, welken druk bezocht was.
Vacantiegangers moesten in
Harderwijk blijven.
Boot was vol; extra-boot kwam 's nachts.
Een aantal vacantiegangers, waaronder ook
leden van fietsclubs uit Haarlem en IJmuiden
hebben op den avond van den Tweeden
Pinksterdag een onaangenaam avontuur mee
gemaakt. Toen n.l. de laatste boot om zes uur
vertrok, konden ongeveer honderd vijftig men
schen niet mee terug, zoodat zij te Harderwijk
moesten achterblijven. Wel liet de directie van
de betreffende maatschappij mededeelen, dat
er een extra-boot zou komen, maar deze mede
deeling kon geen groote opluchting verschaf
fen, daar die boot niet voor twaalf of één uur
's nachts in Harderwijk kon zijn. Verzoeken,
om per autobus of per trein naar Amsterdam
te worden gebracht, werden afgewezen. De
boot kwam tenslotte en vervoerde de dood
moede menschen naar Amsterdam, waar zij
Dinsdagmorgen vroeg aankwamen.
Hollandsche en Afrikaansche
Het botert nog niet erg tusschen ons en
den zomer, dit jaar. Zoo nu en dan doet hij
alsof, en op denzelfden dag wendt hij zich
af en stuurt wat wind en regenvlagen en
jaagt 's menschen Pinksterpret in het hon
derd. Toch zal er nog wel wat van den ech
ten zomer terecht komen, met dagen waar
op men, als op ons plaatje van deze week,
het warme zonlicht tusschen de dorpshuizen
voelt hangen, en het, buiten de schaduw fel
ziet plekken op grond en gevel. Zooals dan
alles lekker verzadigd van warmte is, schijnt
het leven één stuk zorgeloos genot of op zijn
minst een gulden rustpoos tusschen de op
gedreven dagelijksche bedrijvigheid.
Daarmee is wel iets van de aandoening,
door zulk schilderij verwekt, onder woorden
gebracht. Het is een klein doek, dat uit de
nalatenschap van den schilder Tholen in
dertijd naar Haarlem kwam en dat wij thans
afbeelden, omdat het een aardig vervolg is
op de schilderij van Gabriel, uit het Kröller-
museum, een paar weken geleden hier even
eens gereproduceerd. Als de lezer de beide
plaatjes nog naast elkaar kan leggen, zal hij
in de behandeling der boompartijen gemak
kelijk verwantschap vinden, die tusschen den
ouderen en jongeren kunstenaar ontstond en
bij den laatsten nog lang heeft nagewerkt.
Wel zal men dan opmerken dat Gabriel nog
veel economischer puntiger en overwogener
is bij het aanduiden van zoo'n boom in blad
en dat de jongere Tholen daarin al meer
neigt naar Breitner en Verster's breedere
suggesties, maar raak zijn ze beiden en ook
bij Tholen voelt men dat onmiddellijk con
tact met de natuur dat steeds verloren gaat
als epigonen of makers van bazarschilderij-
tjes hun onderwerpen na-werken.
Dit onderwerp zou anders wel spekje voor
het bekje van deze listigaards zijn. Want het
is een voorstelling van een oord bij vele na
tuurvrienden en zeilsportliefhebbers in de
herinnering levend. De laatsten zeker ken
nen het huis van Oude Jacob in Warmond
en nu we die plaats genoemd hebben, zal men
wellicht uit de voorstelling die sfeer der
Zuid-Hollandsche waterdorpen proeven. Al
leen de schilder die er dezen zomer op
uit zou willen trekken om ook zijne krachten
op dit motief te beproeven moet ik teleur
stellen.
Zooals Tholen het zag is het er niet meer.
Een zeilsportlievend collega heeft mij ver
teld dat het linksche huis onder de boomen
werd afgebroken om plaats te maken voor
een bootmakerijtje en de aardige oude inti
miteit van het dorpsbuurtje is dus goeddeels
verdwenen.
Never mind. Buiten het huis van Jacob is
er nog voldoende zomersche schoonheid in
Holland te vinden. Als de zomer zelf ons
maar niet in den steek laat.
Een nog springlevend Hollandsch schilder
zocht de zomerwarmte reeds jaren elders: in
Spanie en op Afrika's noordkust. Ik bedoel
Chris Huidekoper die thans in ons land te
ruggekeerd, deze maand Juni bij Vecht op
het Rokin een expositie van een veertigtal
zijner werken der laatste jaren houdt. Een
mm mmmmm
dgz/ó/rr
artist waarvan men zoo nu en dan iets hoort,
op de vereenigings-tentoonstellingen, zelden
iets ziet en die bij zijn jaargenooten de wel
gegronde reputatie geniet van een bijzonder
en veelzijdig begaafd kunstenaar te zijn.
Hij werd dezer dagen zestig jaar en behoort
tot die groote groep begaafde leerlingen der
Amsterdamsche Academie die daar tegen
1900, nog van Allebé's lessen konden profi
teered en waartoe Sluyters, Maks, van Raalte
Rueter, de Amsterdamsche Joffers enz. be
hooren. Dat hij, minder dan éen van hen, in
het land van Rembrandt over den tong der
liefhebbers en door de vulpen der courantiers
ging, lag niet aan dezen, doch aan de terug
getrokkenheid van den artist, wien er blijk
baar niet veel aan gelegen is „de soigner sa
gloire", met welke keurig gevonden woorden
men het eigenlijke reclame-bedrijf in avond
toilet pleegt te steken.
Zag men zoo een enkel maal iets van zijn
werk dan bleef dit altijd, om de eigen ver
dienstelijkheid in het geheugen hangen. In
het Gemeentemuseum hing langen tijd (mis
schien nog) een Romeinsch jongenszwem
bad; van een expositie daar, herinner ik mij
ook een mooi geschilderde, eenigszins droef
geestige voorstelling van een familie aan den
disch, die „Het Gebed" getiteld was. En zoo
nog een enkel ander werk van minder op
vallende importantie. De schilder zelf leefde
buitenslands, in Spanje, in München.zijn
Hollandsche adressen die ik mij herinner:
Sloten in Friesland, de Jacob Marisstraat in
Amsterdam, ik meen zelfs een tijdje ook
Haarlem, lijken mij haast vóór-historisch.
en van daaruit kwam dan wel een schaarsch
bericht van zijn activiteit. Die zich boven
dien niet tot schilderen beperkte. In onze lit
teratuur-rubriek hebben wij jaren geleden
een roman, de historie van Don Alonso de
Wijze, van Huidekoper besproken, welke in
het Duitsch vertaald werd. De laatste jaren
schijnt hij ook gedichten gepubliceerd te
hebben. Doch dit alles, hoe interessant ook,
zou ons advies nog niet wettigen, deze maand
zijn tentoonstelling op het Rokin te gaan
zien, zoo daar niet de belofte van iets moois
te zullen aantreffen, aan vastgehaakt kon
worden.
Behalve enkele bloemstukken en land
schappen zal men er hoofdzakelijk figuur in
interieur vinden, waardoor Huidekoper's uit
zonderlijke geaardheid aan den dag treedt,
Een koffiehuis in Tetuan, met in den sche
mer zittende Mokkagenieters in witte bur
nous een Winkeltje met bezoekers, een
Snoephuis met klanten, ook een prachtig
exterieur: een optocht op straat: Zenka Fez
Tetuan: dat zijn de voornaamste dingen om
allereerst de aandacht op te vestigen. En dat
natuurlijk niet om de onderwerpen alleen
doch om de rijpe schilderwijs vooral die een
diepe kleur vol leven weet te houden en te
gelijk het symphonische der geheele kleuren-
compositie blijft beheerschen. Het is gaaf,
dit schilderwerk, gaaf en voornaam. Zoo men
wil, kan men dat ouder we tsche kwaliteiten
achten en den schilder als een verjongde
editie van het ras van Decamps en zijn tijd-
genooten begroeten, dat sluit meen ik, een
groote mate van lof In. die een leerling van
Allebé niet onwelgevallig zal zijn. Inderdaad
zal men de picturale voorouders van dezen
Hollandschen schilder bij de Fransche ro
mantici van 1870, eer dan bij Gauguin heb
ben te zoeken, al is er hier een doek waarin
een licht-rose dominant aan het palet van
dien Tahiti-man herinnert. Dichter staat hij
bij Manet (in de Dahlia's voor een venster)
of zelfs bij een vroegen Fantin Latour (in
de kleine Dahlia's met boek) maar door alles
heen loopt de draad die van hem, Huide
koper, is en dat maakt zijn figuur en deze
expositie belangrijk. Een andere eigenaardig
heid die ons ter tentoonstelling opviel, is de
mindere kracht die van Huidekoper's land
schappen uitgaat. Daar vliegen de vonken
niet af: ze zijn knap, maar beredeneerd
droog, 'en alweer denken wij aan een soort
en lotgenoot uit den tijd der romantiek, den
schilder-schrijver Fromentin. Nogmaals
Huidekoper is interessant. Gaat het zien.
Correspondentie: Briefschrijver over Óstade.
Ik wil gaarne probeeren u in te lichten doch
beantwoord nimmer on-onderteekende brie
ven. Geef dus naam en adres.
J. H. DE BOIS.
8 Juni
De firma E. H. Krelage Zoon ont
ving Maandag het vereerend bericht,
dat het Z. M. den Koning behaagd
heeft, haar de vergunning te verleenen
tot het voeren van het koninklijk wapen
als hofleverancier.
Wanneer treedt de Pachtwet in
werking?
Over het tijdstip is nog niets te zeggen.
Op vragen van den heer Van der Sluis be
treffende het tijdstip van inwerkingtreding
van de pachtwet heeft de minister van Justi
tie het volgende geantwoord:
De voorbereiding van de invoering van de
Pachtwet is door den minister steeds voor
zooveel doenlijk bespoedigd. Zooals evenwel
te verwachten viel, is met de samenstelling
van de pachtkamers bij het gerechtshof te
Arnhem en bij de kantongerechten geruime
tijd gemoeid.
Daar bij de uitvoering van de nieuwe wette
lijke bepalingen zeer .veel afhangt van de
wijze, waarop de rechters in pachtzaken hun
taak vervullen, is het geboden bij de benoe
ming der nieuwe functionarissen met groote
nauwgezetheid te werk te gaan. De minister is
er daarbij op bedacht, het nieuwe recht zoo
spoedig als redelijkerwijze mogelijk is in wer
king te doen treden.
Over het tijdstip, waarop de inwerkingtre
ding tegemoet kan worden gezien, kunnen
nog geen mededeelingen worden gedaan. Wel
is te verwachten, dat thans binnenkort alle
adviezen van Gedeputeerde Staten, overeen
komstig artikel 47, derde lid, der wet, zullen
zijn ontvangen. Alsdan zal een moeilijke
etappe van de voorbereidingsmaatregelen zijn
beëindigd
KIND VERDRONKEN.
Dinsdagmiddag ontdekten kinderen, die
over den Aalsmeerderdijk in de gemeente
Haarlemmermeer liepen, dat een buurmeisje
van hen, een dochtertje uit het gezin B. van
Ginkel, in het water van de Ringvaart, nabij
de ouderlijke woning lag. Zij riepen om hulp
en onmiddellijk kwam de moeder toeloopen en
haalde het kind uit het water. In de ouder
lijke woning constateerde een inmiddels ge
waarschuwd geneesheer den dood. Hoe het
ongeluk zich heeft toegedragen is niet be
kend.
Uantldag der N. S. B. te Uunteren.
„Beweging niet verslagen," aldus ir. Mussert.
Op den Goudsberg bij Lunteren is op den
Tweeden Pinksterdag den landdag der Nat.
Soc. Beweging in Nederland gehouden welke
door vele duizenden is bezocht.
Om één begon de landdag met gelui van
een zware bronzen klok op het achterterrein.
Toen de leider der beweging, ir. A. A. Mus
sert, aankwam, zette de muziek het „Wilt
heden nu treden" in.
Voorafgegaan door een standaarddrager be-
kiom de N.S.B.-aanvoerder de trappen der
tribune, terwijl luide bazuinen schalden.
Het welkomstwoord werd gesproken door
den den algemeen secretaris der N. S. B.,
den heer C. van Geelkerken, die herinnerde
aan de gaten, welke de verkiezingsuitslag in
de rijen der beweging geslagen had. De
spreker verklaarde, namens de leiding te
kunnen vaststellen, dat de opkomst van thans
die van alle tot dusver gehouden „Hage
sp raken" verre overtrof en hij wenschte in
verband daarmede te constateeren, dat zij, die
na 26 Mei, dus na de verkiezingsnederlaag
van de N.S.B. en het „daarop gevolgde ver
raad", gehoopt hadden, dat de beweging om
hals gebracht zou zijn, bedrogen uitgekomen
zijn.
Met afwisseling van zang en muziek werden
er niu twee spreekbeurten vervuld, een door
den heer J. H. de Bruin en een door den
heer G. F. Vlekke. Eerstgenoemde wenschte
vast te stellen, dat er van alle verkiezingsbe
loften der politieke partijen nog niet één in
vervulling is gegaan en hij zeide, dat daarom
„een krachtige stormaanval op de democratie
noodig is". De andere spreker wijdde een be
schouwing aan Godsdienst en politiek", daar
bij eoncludeerende, dat „de N.S.B. zich verzet
tegen vermenging van staatkundige en ker
kelijke strevingen, omdat deze vermenging
een verderfelijk karakter aangenomen heeft,
vooral in het z.g.n. politïek-Katholicisme".
Hierna had een vlaggeparade plaats en
werd gepauzeerd.
Tegen vijven werd de meeting heropend,
waarna ir. Mussert een rede hield.
De spreker begon met een terugblik. Na 26
Mei 1937 zeide hij, vierde de democratie haar
overwinning. Het nationaal-socialisme was
door haar „verpletterend verslagen". Echter
reeds op 9 October d.a.v. hebben de N.S.B.'ers
aan hun beweging „het gezicht teruggege
ven".
Ik, vervolgde de N.S.B.-leider, bracht u al
len in het dal der bezinning. Wij zijn er ge
hard uit teruggekeerd.
Nu, ging ir. Mussert voort, een jaar na de
democratische overwinning op het Neder
landsche volk, is wat wij wel verwachtten, de
materieele en geestelijke nood van de bevol
king gegroeid. Maar, nu wij hier kunnen con
stateeren, dat duiz'enden en duizenden elkan
der weer hebben gevonden in ééne sterke be
weging, die „door de vereende krachten van
kapitalisme, marxisme en democratie niet
kapot gemaakt kan worden, zijn wij zeer
dankbaar gestemd". Wij strijden voort. ..Wan
neer het politieke Katholicisme, het liberale
kapitalisme en het internationale marxisme
in satanische samenwerking ons onze han
den op den rug willen binden, dan moet het
oogenblik komen, waarop wij zullen doen
hooren een donderend neen en nooit. Liever
dood dan slaaf.
De spreker critiseerde in het vervolg van
zijn rede vervolgens zeer fel het huidige
staatsbestel en noemde daarbij het volks
leven verscheurd, o.a. door wreed kapitalis
me en hatend marxisme.
Hij zeide o.m. nog: Wij zullen de vreugde
van den arbeid herstellen, regeeren voor heel
het volk en vrijheid, arbeid en brood bren
gen.
Nadat aan de NBB. vertegenwoordigers in
Eerste- en Tweede Kamer hulde was
gebracht, zeide ir. Mussert, dat men zich fel
moest verzetten tegen hen, die zeggen: „Laat
Hitier het hier ook maar opknappen".
Tenslotte deelde de spr. nog. mede, dat
over een maand de heeren van Geelkerken en
de Marchant et d'Ansembourg naar Indië
zullen vertrekken.
Omstreeks zes uur was de meeting geëin-<
digd
