V
Twintig jaar onafhankelijk Litauen
Het mysterie van
Mayerling
Uit het land van den
Broederkrijg.
Een volk, dat in schrijnenden
socialen nood verkeert.
Nieuwe grondwet biedt geen
garanties voor de
minderheden.
(Van een bijzonderen correspondent te
Kaunas.)
EEN arbeidersbevolking, die ondervoed
is, een boerenstand, die nagenoeg uit
paupers bestaat en aan de kust van de
Oostzee visschersvolk, dat in den
meest letterlijken zin des woords honger
lijdt dit blijven vooralsnog de sombere
aspecten van de republiek Litauen, die juist
op" het tijdstip, dat zij twintig jaar zelfstandig
is, heeft moeten zwichten voor het bekende
Poolsche ultimatum. Andermaal is deze arme
en achterlijke boerenstaat achter het Oost-
Pruisische akkerland over de tong van Europa
gegaan.
minister van buitenlandsche zaken
Lozoraitis.
Te weinig is de wereld bekend met de bin-
nenlandsche problemen, des te meer met de
buitenlandsche politieke vraagstukken, die
loodzwaar drukken op den tragen ontwikke
lingsgang van dit eenzame, verbitterde taaie
land. Eens, op een congres van artsen in de
hoofstad Kaunas, heeft de Litausche staats
president. Antanas Smetona, in het bijzon
der over twee dingen geklaagd. In de eerste
plaats over de schrikwekkend groote sterfte
onder pasgeboren kinderen en in de tweede
plaats over het feit,, dat de artsen zich liever
in de steden gaan vestigen dan op het platte
land, waar nog primitiever levensvoorwaarden
heerschen en het gebrek aan medische hulp
van een schrijnende sterkte is. De president
wees vervolgens op het veelvuldig voorkomen
van besmettelijke ziekten als tuberculose,
geslachtsziekten, trachon en typhus. Zij wor
den van dorp tot dorp van district op dis
trict overgedragen en kunnen zich gemak
kelijk als een epidemie over het gansche
land uitbreiden. Natuurlijk is het niet alleen
Litauen, dat door deze vreeselijke ziekten ge
teisterd wordt, doch wel ontbreken hier ener
gieke bestrijdïngsmethoden, zooals men die in
de meeste landen met goede resultaten heeft
toegepast. Een jong land als Litauen beijvert
zich, wellicht uit een politiek minderwaardig
heidscomplex, een pompeus officiers-casino te
bouwen zonder nochtans gelden te voteeren
voor een nieuw ziekenhuis waaraan dringend
behoefte is.
20 pCf. zuigelingensterfte
■p ER jaar worden in de republiek Litauen
-u- ca. 55.000 kinderen geboren,waarvan er niet
minder dan 11.000 sterven. Dit percentage
van 20 is eenvoudig verbijsterend.
In dit sombere land van woeste me
ren en vlakten, waar de volksgezondheid
stelselmatig wordt ondermijnd door het over
vloedig gebruik van alcohol, blijven alleen de
sterksten in leven. Dat er in Litauen zulk een
zuigelingensterfte kan voorkomen, vindt
mede zijn oorzaak in den schrijnenden nood,
die onder de boeren en visschers heerscht. En
dit land bezit voor 85 pet. een landbouwende
bevolking. Een boerenvolk dat met zijn land
bouwproducten geen weg weet, omdat 't, zoo
als de Duitscher het bondig uitdrukt, „absatz-
fremd" is geen mogelijkheden voor ruime af
zetgebieden kent. De isoleeringspolitiek van
de regeering ten aanzien van Duitschland en
Polen, de beide machtige buren, heeft als on
vermijdelijk gevolg onlusten onder de boeren
te weeg bracht. Melk, boter, hout en vee
het is alles ruimschoots aanwezig, maar het
levert niets op. De Litausche. boeren in hun
armelijke dracht van aan elkander genaaide
schaapsvellen, wier verbitterde trekken op
aangrijpende wijze getuigen van hun pauper-
dom, zijn dikwijls 24 tot 36 uur met hun ge
span onderweg om hun hout op de markt te
verkoopen. Hun paarden zijn al even uitge
mergeld als zij zelf. Dikwijls raken zij in het
geheel niets kwijt. Voor een kub. meter ont-
vangen zij 8 lit, iets meer dan twee gulden.
Voor een liter melk 1 cent in het gunstigste
geval voor een pond boter vijf of zes cent, Het
is zelfs zoover gekomen, dat de Staat de
ambtenaren moest verplichten maandelijks
vijf, zes ganzen te koopen, daar men niet weet
wat aangevangen moet worden met zooveel
gevogelte.
De boeren hier, die streng geloovig Roomsch
Katholiek zijn gebleven, maken den indruk
eeuwen achter te zijn. Het ziet er ook niet
naar uit of de geestelijkheid dit arme, be
scheiden en toch gastvrije volk véél verder
brengt op het nad van den vooruitgang. Van
jong-Katholieke zijde is ook geklaagd over
de wijze, waarop de Kerk schatten op schat
ten stapelt zonder voldoende verlichting te
brengen in het lot der geloovige boeren, die
altoos nog bereid worden gevonden hun laat
ste penning aan de kerk te offeren.
Gaat het den boeren slecht, de visschers zijn
er 's winters nog erbarmelijker aan toe. Aan
de Kuhrische Nehrung, in visschersdorpen als
Nida, Juodkrante, Palanga in het Memelge-
bied, heerscht in den winter, als de Oostzee
langs de kust dicht vriest, volslagen armoede.
Om niet gansch en al te verhongeren moeten
zij zich tegen een karig handgeld als dagloo-
ner verhuren. Het spaarpotje, dat zij 's
mers door het bezoek van badgasten
het zoeken van amber konden bijeenbrengen
wordt des winters geheel opgeteerd.
Keurige diplomaten zouden, als zij ooit een
bezoek aan het bedompte morsige Kaunas
zouden brengen, schrikken van de daar ge
ëtaleerde armoede en ellende. De krotten van
huisjes, waar gezinnen met zes tot tien of
meer kinderen in één vertrek moeten slapen
de vele dronken mannen en vrouwen, wier
eenige troost de spiritus, hier zoo blank als
jenever, is geworden; de onooglijke slaap-
asylen, vergaarplaatsen van ongedierte, met
een uitgebreide bedelaarsbevolking (figuren
die uit Maxim Gorki's „Nacht-asyl" schijnen
weggeloopen te zijn!); de stumpers van kin-
dren, die door weer en wind in de straten van
Kaunas het semi-officieele regeeringsorgaan,
de „Lietuvos Aidas" een vod van vier slecht-
gedrukte pagina's met hun hooge schrille
stemmetjes aanprijzen
Niet dat de toestand elders in de Baltische
landen véél gunstiger is, maar in Letland en
Estland ontbreken de uitwassen, die de regee
ring van Litauen, na een bewind van 2-0 jaar
nog steeds niet heeft kunnen voorkomen.
Economisch en cultureel heeft men in de
twee zuster-randstaten ook een eenigszins be
ter peil kunnen bereiken.
Dictatoriale bevliegingen.
MEN zegt, dat de dictatuur hier van een
gemoedelijk soort is, maar in feite wordt
in de Baltische staten met behulp van het
leger geregeerd. In Litauen, dat meer het
karakter van een politiestaat heeft, regeert
men dank zij de tallooze politie-organisaties.
Men struikelt er dan ook onvermijdelijk over
de (gala)uniformen, die zeer operette-achtig
aan doen en in deze armoedige omgeving eer
der op den lachlust werken. Is het wonder,
dat in deze achteraf-landen, waar de men-
schen onder elkaar reeds zoo'n sterk wan
trouwen aan den dag leggen, de vreemdeling
extra gewantrouwd wordt? In zulke con
treien heeft een buitenlandsch journalist drie
dagen noodig om de autoriteiten er van te
overtuigen, dat hij geen spion is. In dezen
uithoek van Europa schijnt men huiverig te
zijn voor alles wat over de geheiligde grenzen
komt. De volkomen dwaze tolpolitiek en hei
veel te dure tarief voor buitenlandsche pas
poorten, zoodat welbewust de burgers in deze
landen opgesloten blijven, getuigen van dien
angst. Hier zoekt men liever zijn heil in iso
lement, zij het dan ook een isolement, dat op
armoede en'domheid is uitgeloopen, die men
met een zwierig chauvinisme verbergt.
Het probleem der nationale minderheden
heeft groote moeilijkheden met zich mede
gebracht. De (Wit-Russen, Polen, Duitschers
en Joden laten zich als zeer sterke groepen
gelden. De Litauer, een typische binnenlan
der en agrariër, ongeschikt voor handel er
industrie, beschouwt deze menschen met zijn
overdreven aangewakkerd nationalisme als
parasieten op zijn eigen land, zonder te be
seffen. dat juist in een land, waar handel en
Staat zoo weinig op elkaar "zijn ingesteld, van
de minoriteiten een opbouwende kracht kan
uitgaan.
Litauen's nieuwe grondwet de vijfde
reeds die nu het midden houdt tusschen de
democratisch-parlementaire constitutie, welke
Litauen na zijn wedergeboorte als zoovele jon
ge staten na den wereldoorlog aanvaardde en
de autocratische grondwet, die tijdens de re
geering van Woldemaras werd uitgevaardigd
voorziet dan ook niet in garanties voor de
nationale minderheden.
(Nadruk verboden.)
WOROSJILOF EN BLüCHER.
NIET IN ONGENADE?
In ons blad van 24 Maart plaatsten wij een
artikel van prof. Karl Tianaer over verwach
te nieuwe processen tegen leidende functio
narissen in de Sovjet Unie. O.a. had onze me
dewerker vernomen, dat Worosjilof, de volks
commissaris van oorlog, en maarschalk Blii-
eher, commandant van de Sovjet-troepen in
het Verre Oosten in ongenade waren gevallen
en bij een groot militair proces betrokken
zouden worden.
Eenige bladen hebben dezer dagen gemeld,
dat het volgens door hen ontvangen berich
ten onjuist is, dat de beide legerleiders in
ongenade zijn gevallen. Deze bewering werd
o.a. gegrond op het feit, dat Worosjilof zoo
wel als Blücher bij officieele plechtigheden
waren waargenomen.
In dit verband herinneren wij aan het be
richt in ons blad van 2 Mei, waarin melding
wordt gemaakt van een toespraak, den vori-
gen dag door Worosjilof op het Roode plein
te Moskou gehouden.
MIDDELBARE SCHOOL VOOR
MEISJES.
TOELATINGSEXAMENS.
HAARLEM Maandag.
Toegelaten zijn tot de le klasse der Middel
bare School voor Meisjes:
J, H. v. Amesvoord, A. M. Aronds, F.
Becker, J. R. Beekhuis, A. W. de Boer, M. But
ter, A. P. v. Dam, J. E. v. Dort, N. Dupker, C.
v. Dijk, M. Forrer, B. E. v. Gelderen, C. Goud-
frooij. F. H. M. Heynen, M. H. v. Holland,
Jager. C. J. Krijgsman. T. B. Levendag, W.
M. Loendersloot, G. Luiten, J. A. Molenaar,
C. Mooij, G. Rolië, A. P. v. Rossum, P. Rührup,
A. F. Rijkeboer, M. Schippers, H. Snijders, D.
Stijger, D. A. v. Til, J. J. Timmer, E. C. Tu-
ninga, W. A. v. d. Veen, E. Veldkamp, W.
Wijk, J. B. v. d. Berg, B. R. ten Brink, L.
Fleury, C. L. Goll, T. de Graaf, R. O. I. Hes
sels. H. C. v. Hooydonk, P. M. Huson, F. H. v.
Joolen, Y. M. Kolderie, F. H. Leeflang, P.
Loppersum, W. J. Mensink, M. Pauw. A. v. d.
Pol. C. R. v. Scherpenberg, M. H. Tiemeijer,
F. Timmer, E. Wille en A. B. Swart.
EXAMENS.
STAATSEXAMENS VOOR MUZIEK.
Bij de te 's-Gravenhage gehouden Staats
examens voor muziek slaagde voor 't theore
tische gedeelte L.O. mej. Elzie Gewin te Heem
stede, leerlinge van den opleidingscursus van
den heer Lürsen.
KENNEMER LYCEUM BLOEMEND AAL.
Eindexamen 1938, Litt. Economische afd.
Geslaagd; de dames: E. C. van Abs, I. M. E.
L. Byck, F. J. Dalmeyer, C. J. de Heer, M. H.
Hoekstra, M. Huizinga, H. C. van der Hij den,
J. A. Keg, G. J. Meyer, M. P. Mulder, C.
Rezelman, G. Ritsema, F. Snuyff, G. M. Vogel,
de heeren: G. F. de Bruyn, C. A. Crommelin,
D. Lageman, J. W. Muysken, G. Poots, R. A. H.
Rhodius, H. H. Straus, G. Verspoor en O. Wie-
meyer, Th. A. Ruyter.
RIJKSACADEMIE VAN BEELDENDE
KUNSTEN TE AMSTERDAM.
Voor den dagcursus teekenen zijn o.m. ge
slaagd de dames L. Delnum, Haarlem H. G.
Ferman, Santpoort, en de heeren: A. Voor
zanger, Haarlem, M. R. Westerwoudt, Aerden-
hout
Voor den avondcursus beeldhouwen is ge
slaagd mej. J. Hagemeïjer, te Aerdenhout.
DE MULO-EXAMENS.
De laatste uitslagen zijn:
Voor het A-diploma: T. J. Veldman, M. H.
A. v. d, Bogaardt, A. Wildeboer, W. G. v. Dalen,
J. H. Smite, W. v. d. Brink, allen te Haarlem.
G. F. Gerritsen en T, v. d. Geer te Zandvoort.
J. Kieft. G. C. v. Dam en H. E. Broek te
IJmuiden. A. v. Bruinessen, Zandvoort. D. G.
Brussee, Heemstede.
En voor het B-diploma: E. M. Augustinus.
A. E. F. Groeneweg, H. Groeneveld, A. J.
Tabernal, G. J. F. ten Dam, A. N. Poelman,
allen te Haarlem. H. Mostert, Santpoort. H.
Krieks en J. v. d. Bos te Zandvoort.
DERTIENHONDERD GULDEN
WAREN ZOEK.
Twee bejaarde dames deden
aangifte bij de politie
DOCH HET GELD WERD LATER WEER
TERUGGEVONDEN.
HAARLEM Maandag.
Twee bejaarde dames uit Amersfoort de 81-
jarige mevr. W. van H. en haar 64-jarige se
cretaresse mevr. M. deden dezer dagen bij de
politie te Haarlem aangifte dat zij een bedrag
van f 1300 misten. De dames waren met een
bedrag van f 1650 uit Amemfoort naar Haar
lem vertrokken en hadden verschillende be
talingen gedaan.
Des avonds werd het resteerende geld keurig
netjes in een envelop gestopt en veilig in een
valies weggeborgen.
Toen de dames echter later de enveloppe
zochten was deze spoorloos verdwenen.
Allerlei bange veronderstellingen werden
geuit en de politie werd van deze mysterieuze
verdwijning in kennis gesteld. Een onderzoek
werd ingesteld waarbij ook de Amersfoortsche
politie werd betrokken en zoo was het heele
machtige politieele apparaat in de weer om de
eventueele dieven te achterhalen. De geschie
denis heeft echter een weinig pakkend slot. De
beide dames hadden namelijk niet goed geke
ken en het geld werd netjes en wel terug
gevonden. Zoodat er van diefstal geen sprake
was.
Het ministerie van buitenlandsche zaken, levens zetel van de politieke recherche te
Kaunas, de hoofdstad van Litauen. De ouder wetsche telegraafpalen heeft men rustig laten
staan.
Twee regeeringen zouden aan
Craaf Taaffe groote sommen
voor onthullingen hebben
geboden
PRAAG, 11 Juli. Graaf Edward
Taaffe, kleinzoon van den voormali-
gen Oostenrijkschen premier Taaffe
heeft vandaag bekend gemaakt, dat
hij groote geldsommen heeft gewei
gerd, die twee Europeesche regee
ringen hem hebben aangeboden, op
dat hij de geheimen van Mayerling
zou onthullen over de wijze waarop
Rudolf van Oostenrijk met zijn vrien
din barones Maria Vetsera den dood
vonden in het jachtslot Mayerling op
13 Januari 1889.
In een exclusief interview met United Press
verklaarde graaf Taaffe, die van het gehei
me dossier betreffende deze zaak, dat in han
den van zijn grootvader berustte, geheel op
de hoogte is, dat de documenten niet ver
kocht kunnen worden, omdat de waarheid
over Mayerling vreeselijker is, dan welke
bioscoop- of andere voorstelling ook. Wel ont
hulde graaf Taaffe, dat hij gisteren brieven
van zijn grootvader aan de Tsjechische regee
ring had verkocht, die betrekking hebben op
belangrijke Tsjechische en politieke proble
men in het Bohemen van voor den oorlog,
maar hij voegde daaraan toe dat „deze brie
ven niets te maken hebben met de wijze
waarop kroonprins Rudolf en barones Vetsera
den dood waren ingegaan. Documenten, die
daarop betrekking hebben zijn goed wegge
borgen en niet te koop. Vertegenwoordigers
van Duitschland en van Tsjecho Slowakije
hebben mij indirect groote geldsommen voor
deze documenten geboden, die zij voor hun ar
chieven wenschen te bezitten. Maar het is on
mogelijk deze documenten te verkoopen, want
de waarheid daaromtrent is vreeselijker dan
men zich kan voorstellen. Mijn grootvader
heeft nooit de waarheid aan iemand van de
koninklijke familie, met uitzondering van kei
zer Franz Joseph, durven vertellen".
Hij verklaarde, dat zijn grootvader in het
Onbewaakte overweg eischt weer
een slachtoffer.
UTRECHT, 11 Juli. Vanmiddag
omstreeks 1 uur is op den onbewaak-
ten overweg aan den Lagen Weid-
schendijk aan de grens van de gem.
Utrecht een ongeveer 50-jarige man
door een electrischen trein van de lijn
Utrecht-Amsterdam gegrepen en op
slag gedood.
Nederland verliest den kano
wedstrijd te Duisburg.
DUISBURG, 11 Juli. (A.N.P.) Gisterenmid-
ig werd te Duisburg de 9e kanolandenwed-
strijd tusschen Duitschland en Nederland ge
houden, welke in een 1911 overwinning der
gastheeren eindigde. Duitschland won alle
drie nummers. In de k-1 klasse over 1000 M.
stond de overwinning van Strathmann 200 M.
voor de finish reeds vast. Kraaier werd tweede
met 4 tot 5 lengten achterstand. Derde werd
van Mastrigt. In de k-2 klasse viel opnieuw
een Duitsche overwinning te noteeren, n.l.
voor Kube-Brüggemann. In de k-4 klasse werd
het een spannende strijd waarbij de Holland-
sche vier slechte met een lengte achter
Duitschland eindigde.
De uitslagen luiden:
K-1 klasse over 1000 meter: 1. E. Strathmann
(D.) 4 min. 44.9 sec. 2. Kraaier (N.) 4 min. 515
sec. 3. Van Mastrigt (N.) 4 min. 55 sec. 4.
Boehle (D.)
K-2 klasse over 1000 meter: 1. Kube-Brüg
gemann (D.) 4 min. 19 sec. 2. Bormann-Lent-
gens (D.) 4 min. 21.3 sec. 3. Kraaier-Tates (N.)
4 min. 25.1 sec. 4. Gebrs. Wijdekop (N.)
K-4 klasse over 1000 meter: Kube-Brügge-
mann-Strathmann „1" en „2" (D.) 3 min."42.3
sec. 2. Van der Kroft, Bosse, Kuperus, Tates
(N.) 3 min. 44,2 sec.
Einduitslag 19—11 voor Duitschland.
In de guarderiaschool.
CAMBELLO, Juli.
ANDAAG was ik op een voordracht
gevraagd, die gehouden werd in het
nieuwe schoolgebouw, dat voor de
guarderiakinderen is ingericht en ik
had dus meteen gelegenheid dit ruime gebouw
beat van deze documenten was gekomen toen met zjjn diverse afdeelingen eens goed te zien.
V.;; t„c.e/>Vinvv 1BTO on 1QQQ o1e mivnctoi' iron Win- 0
hij tusschen 1879 en 1893 als minister van bin-
nenlandsche zaken hoofd van de politie was en
daar hij bovendien het ambt van premier be
kleedde, was hij de aangewezen persoon ge
weest om alle onderzoekingen omtrent de
Mayerling-tragedie te leiden. Hij bestudeerde
de documenten en deed iedereen die verband
hield met de tragedie onder eede beloven, dat
zij wat zij wisten, geheim zouden houden.
Graaf Taaffe zeide, dat er een familieover
eenkomst bestaat, dat de documenten niet ge
publiceerd zullen worden totdat iedereen, die
nauw met de dooden in verband staat min
stens 50 jaar overleden zal zijn. „Prinses Ste-
jhanie, weduwe van kroonprins Rudolf is nog
In leven en woont thans in Hongarije. Ik hoop
echter dat de documenten nooit publiek ge
maakt zullen worden" waren de laatste woor
den van graaf Taaffe.
Graaf Taaffe was candidaat voor het pre
sidentschap van Eire, ofschoon hij een Tsje
chisch onderdaan is. Van zijn grootvader
erfde hij zijn Iersche en Oostenrijksche titels
(United Press.)
HANDELSOVEREENKOMST
MET ZWEDEN.
OP 1 JULI J.L. IN WERKING GETREDEN.
De regeeringspersdienst meldt:
Te 's-Gravenhage is een overeenkomst ge
sloten tusschen de regeeringen van Nederland
en Zweden ter voortzetting van de regeling der
handelsbetrekkingen tusschen beide landen.
Deze overeenkomst is met ingang van 1 Juli
in werking getreden
KONING VAN ENGELAND ONGESTELD.
WINDSOR, 11 Juli. Koning George is ten
gevolge van een lichte ingewandsgriep, op een
melkdieet gesteld. Er wordt nadruk op ge
legd, dat zijn toestand in het geheel niet
alarmeerend is. Gedurende den wereldoorlog
heeft de koning, toen hertog van York, ver
scheidene malen aanvallen van ingewands
ziekte gehad. (United Press.)
FOTOREPORTER TOT PROFESSOR
BENOEMD.
MüNCHEN 10 Juli (D. N. B.) Hitier heeft
den fotoreporter Heinrich Hoffmann wegens
zijn verdiensten voor de groote Duitsche
kunsttentoonstelling tot professor benoemd,
Mr. Wendelaar treedt af als
voorzitter der Liberale Partij.
In September aanwijzing van zijn opvolger.
's-GRAVENHAGE. 11 Juli. In
de Zaterdag j.l. gehouden vergade
ring van het hoofdbestuur van de li
berale staatspartij heeft mr. W. C.
Wendelaar, die in de laatst gehouden
algemeene vergadering zijn herbe
noeming voorloopig aanvaardde, me
degedeeld, dat hij thans het oogenblik
aangebroken acht, waarop het voor
zitterschap der Liberale Partij aan
andere handen kan worden toever
trouwd, zoodat hij voornemens is in
September a.s. af te treden. In een te
len het einde van die maand te beleg
gen algemeene vergadering kan dan
zijn opvolger worden aangewezen.
WEEKABONNEMENTEN
enen uiterlijk Woensdags avonds
etaald te zijn, daar de bezorgers op
Donderdag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
Wat een werk moet dit alles geweest zijn voor
de sympathieke, kranige directrice, voor 't zoo
ver was! Haar wensch was slechte, dat haar
beschermelingen meer en beter leeren zouden
dan de gewone dorpskinderen en dat grootere
jongens en meisjes er ook gelegenheid zou
den vinden practisch te werken en zich te ont
wikkelen in de richting, die met hun aanleg
strookt. Ik zag er verschillende werkplaatsen
•bijv. een boekbinderij, die keurig werk lever
de, een schoenmakerij en zoo meer. Vóór alles
was er een groot naai-atelier, waar, onder
leiding van een handige onderwijzeres, jurk
jes, kieltjes, schorten en ondergoed voor alle
kinderen gemaakt werden. De klaslokalen,
heelemaal in één kleur gehouden, sommige
sterk blauw, andere groen enz., zijn even ruim
en vriendelijk als de groote slaap en eet
zalen in de „guarderia's" zelf. die telkenmale
weer opvallen. En dan de Bibliotheek! Wat
een heerlijkheid! Boeken en ook spelen voor
de jeugd liggen zoo maar voor het grijpen.
Natuurlijk moet permissie worden gevraagd,
maar overigens denke men niet, dat ook maar
iets wegraakt of beschadigd wordt. Evenals
deze kinderen, die toch voor het meerendeel
uit achterbuurten van groote steden komen,
zich er aan gewend hebben zindelijk voor den
te komen en zich "aan de nieuwe omge
ving aan te passen, leerden ze ook datgene
waardeeren, wat te hunner beschikking werd
gesteld en zij zijn trotsch op hun verantwoor
delijkheid er voor.—
Als de directrice met haar zachte stem te
gen een twaalfjarigen jongen, die om de groo
te mecanodoos vraagt, zegt: „ik vertrouw op
je, dat je er voorzichtig mee bent en dat er
straks niets ontbreekt" heeft dit veel meer
effect bij den kleinen Spanjaard dan eeniger-
lei strafbedreiging en men zal zien, hoe keu
rig opgeruimd hij de doos zal terugbrengen.
De kinderen, die aanleg voor studie hebben,
worden voor het gymnasium voorbereid, waar
men tracht studiebeurzen voor ze te krijgen.
Maar ook de andere kinderen hebben plezier
in het interessante moderne onderwijs met
zijn taallessen.
Velen hunner wisten eigenlijk ternauwer
nood, dat er vreemde talen bestonden. En dan
de rekenles bij dien aardigen onderwijzer, die
de probleemjes opgeeft, die ze naderhand in
de ..guarderias" hespreken.
Dit alles hoor ik, terwijl de directrice en en
kele onderwijzeressen mij rondleiden en mij
ook den prachtigen grooten tuin met zijn
dikbladige schaduwrijke boomen laten zien,
waar, bij de ingerichte speelplaatsen, ook de
tennisvelden niet ontbreken.
Maar we worden naar binnen geroepen, want
de dirigent van het Stedelijk Orkest te A., is
gekomen om over Chopin te praten. Moeilijke
taak voor een grootendeels totaal ongeculti
veerd publiek! Maar de directrice is dol op
deze lezingen en zij kiest er menschen voor,
die 't verstaan zich aan den horizon hunner
hoorders aan te passen alles wil zij doen
om ook het geestelijk niveau van haar be
schermelingen te verhoogen. Deze zitten in
hun bankjes geschaard, met open oogen en
monden te kijken, als de spreker binnenkomt
en met vriendelijke plechtigheid door de di
rectrice ontvangen, hier en daar over een
krullebol strijkend, langzaam tusschen de
rijen doorstapt, onder luid handgeklap van
kleinen en grooten. Op eenvoudige, haast kin
derlijke manier, begint hij over den grooten
musicus te spreken en zoo weet hij al spoedig
zijn publiek te boeien, dat men een speld in de
zaal zou kunnen hooren vallen. Wij, grooten,
onderdrukken een lach, als hij 't over „de
aristocratische ideeën en gevoelens van Cho-
pon heeft". Past dat in deze omgeving? Maar
hij merkt zijn lapsus en maakt een aardige
wending door een oogenblik stil te staan bij
den breeden zin van het woord aristocratie,
dat te doen heeft met voornaamheid van geest
met geestadel, en dat zulke aristocratie even
zeer het deel kan zijn, ja dikwerf meer het
deel is van de lager op den maatschappe-
lij.ken ladder geplaatsten dan van hen, die
men gewoonlijk tot de hoogere kringen rekent.
En tot het eind toe weet hij zijn kleine hoor
ders met wat hij over het leven van den groo
ten meester vertelt, in spanning te houder-
Ik ben ten zeerste bevredigd door mijn mid
dag in de guarderiaschool en neem noode af
scheid van mijn kleine vrienden, die maar niet
uitgepraat raken- over hun spel, hun leeren,
hun zeebaden en wat al niet.
En op den terugweg bedenk ik, dat er ten
minste enkele wezens zijn, die aan den gruwe-
lijken oorlog wat zon in hun jonge leven
danken.
C.B.
