Ti
Russisch—Japansche vijandelijk
heden nog niet ten einde.
Het jongste congres van de Unie
van Volkenbondsvereenigingen
Oom Mopperniet en de onwillige fiets.
Amerikaansche denkbeelden.
vvOENSDAG 3 AUGUSTUS 1938
Sovjetvliegtuigen bombardeerden Koreaansch dorp
Moskou dementeert en
maakt melding van
Japanschen aanval.
De persafdeeling van het Koreaan-
sche leger heeft gisteren een commu
niqué uitgegeven, waarin wordt ge
meld, dat in formatie vliegende Sov
jet-Russische vliegtuigen illegaal de
grens gepasseerd zijn naar Koreaansch
gebied des middags om zes uur op
een punt aan den rechteroever van de
rivier Toemen. De Russische toestel
len wierpen bommen op het dorp Kojo
m Noord Korea.
Xn hetzelfde communiqué wordt er verder
melding van gemaakt, dat tot Dinsdagmiddag
zes uur drie Japansche officieren en 27 sol
daten zijn gedood van af het begin der moei
lijkheden, terwijl 67 Japansche soldaten ge
wond werden. Aan Russische zijde werden on
geveer 250 Sovjetofficieren en soldaten gedood
of gewond. Zeventig lijken der Russen bleven
achter op het slagveld. De Japanners maakten
zich meester van 11 tanks en vijf andere Rus
sische tanks werden ernstig beschadigd door
de Japanners tijdens de gevechten op 1 en 2
Augustus.
Runciman op weg naar Praag.
„Ik ga zonder eenig pessimisme".
Lord en Lady Runciman zijn Dinsdag van
Londen naar Praag vertrokken.
Eenige minuten voor het vertrek van den
trein, heeft Runciman tegenover een verte
genwoordiger van de Evening News verklaard
niet te weten hoe lang hij afwezig zal zijn.
Misschien een maand, misschien drie maan
den. Precies wist hij het niet. „Ik ga naar
Praag", aldus Runciman, „en zal er met het
oog op den moeilijken toestand mijn uiterste
best doen. Ik ga zonder eenig pessimisme."
Lord Runciman
Het hoofdkwartier van Runciman zal te
Praag worden gevestigd. Runciman zou begin
nen met zich zoo snel en zoo goed mogelijk op
de hoogte te stellen van den toestand. Hij was
voornemens de Sudeten Duitsche gebieden te
bezoeken. Hij zou dan probeeren na te gaan
welke verschillen van opvatting tusschen de
beide partijen bestaan. Dat zal natuurlijk'tijd
vergen. Runciman wist niets van afspraken,
welke voor hem waren gemaakt met de lei
ders der partijen.
Runciman's medewerkers G. W. Atkin en R.
3. Stopford zijn Dinsdagmiddag per vliegtuig
te Praag aangekomen.
Atkin is chef van de economische afdeeling
van het Foreign Office, Stopford, deskundige
van het Donauvraagstuk en particulier secre
taris van Lord Runciman.
Geleidelijke autonomie.
De geleidelijk autonomie, die in een tien-
of twintigjarenplan zou kunnen worden door
gevoerd, wordt thans, op den vooravond van
de aankomst van Runciman, als de meest
wenschelijke oplossing van het minderheids
vraagstuk beschouwd, aldus United Press.
Internationale waarnemers geven toe, diat
zulk een schema Runciman de mogelijkheid
zou geven voor een Salomon's oordeel. Deze
sringen herinneren eraan, dat de proefbal
lon verleden week werd opgelaten door de on
afhankelijke, in de Duitsche taal verschij
nende courant „Bohemia", die in nauwe
connectie staat zoowel met de regeering als
met kringen der Sudeten Duitschers. Men
neemt algemeen aan, dat een tien- of twin
tigjarenplan beide zijden voordeelen zou
brengen en het onmiddellijk gevaar van een
conflict uit den weg zou ruimen, terwijl het
tevens de essentieele autonomie-eischen der
Sudeten Duitschers vervult.
.De redenen, die dit autonomieplan steunen,
zijn viervoudig. Ten eerste zou de lange tijd
Tsjecho Slowakije de mogelijkheid geven
weer vasten voet te krijgen in Europa. Ten
tweede zou het de Duitsche eischen bijna ge
heel vervullen, maar de Tsjechische offers
nog eenige jaren uitstellen. Ten derde zou
eon dergelijke regeling alle groote mogend
heden de mogelijkheid geven voor de uitwer
king van een Centraal-Europeesche schik
king zonder de voortdurende oorlogsdreiging.
Ten vierde en dit punt doet misschien iet
wat cynisch aan zou het voor iedereen
minder erg zijn zich met de gedachte ver
trouwd te maken, dat iets na tien of twintig
laren zal gebeuren.
Naar United Press voorts meldt heeft Hodza
de technische en politieke comités van het
kabinet opdracht gegeven de werkzaamhe
den inzake de minderheden te voltooien,
voor de aankomst van Runciman Hodza is
gereed om vandaag met de onderhandelingen
met rie Henleinisten een aanvang te maken,
later zullen verschillende ministers met Su
deten Duitsche deskundigen confereeren. De
Party van Hlinka heeft de voltooiing van
net ontwerp van een memorandum aange
kondigd, dat Runciman overhandiga zal
worden. Hetzelfde zal de Hongaarsche oppo
sitiepartij doen. De Amerikaansche gezant in
bniitschland, Wilson, zal a.s. Donderdag met
de Amerikaansche gezant te Praag, Wilbur
^arr, confereeren, op den dag dus. die op de
aankomst van Runciman volgt. Zij zullen
VQfft over Duitsche en Tsjechische op
vattingen van het minderheidsprobleem.
(United Press).
Sabotageproces te Moskou eindigt
met 23 doodvonnissen.
Russen maken melding van nieuwen
Japanschen aanval.
Het Russische persbureau Tass meldt
het volgende:
In den ochtend van 2 Augustus
hebben de Japansche troepen opnieuw
den Zoazernaya-heuvel, welke op Rus
sisch gebied ligt, aangevallen. Het
gevecht duurde den geheelen dag.
Toen de Japansche troepen de grens
overtrokken naar Sovjet-Russisch
gebied, werden zij onmiddellijk onder
vuur genomen door de Russische ar
tillerie en bombardementsvliegtuigen,
waardoor zij zware verliezen leden.
De geruchten over vluchten van Sovjet Rus
sische bombardementsvliegtuigen over Mands-
joekwo of Korea, welke van Japansche zijde
zijn verspreid, worden in welingelichte Rus
sische kringen tegengesproken. Men wijst erop,
dat sedert het uitbreken van het conflict de
regeering van de Sovjet Unie heeft verklaard,
dat alleen het gebied, dat onbetwistbaar
eigendom is van de Sovjet Unie zal worden
verdedigd. Dit bevel is door de strijdkracht
zoowel te land als in de lucht strikt nageko
men. Men veronderstelt, dat genoemde ge
ruchten in omloop zijn gebracht door Japan
sche militaire kringen, teneinde de aanvallen
te rechtvaardigen, alsmede de geweldige ver
liezen, welke hiervan het gevolg zijn.
Verder wordt gezegd, dat de Japan
sche militairen in hun optreden wor
den aangemoedigd door het uitdagend
optreden van sommige Japansche
diplomaten. Onder deze omstandig
heden wordt het voortzetten van de
vijandelijkheden met ernstige gevol
gen onvermijdelijk geacht.
Japansch protest te Moskou
afgewezen.
Het D. N. B. meldt voorts uit Moskou, dat de
eerste secretaris van de Japansche ambassa
de, IJakawa, Dinsdagmiddag een bezoek ge
bracht heeft aan den chef van de afdeeling
voor het Verre Oosten in het commissariaat
van buitenlandsche zaken, Mironof, bij wien
hij protesteerde tegen het opnieuw vliegen over
de Mandsjoerijsche grens door veertig Sovjet
Russische vliegtuigen. IJakawa verklaarde
daarbij, dat de Japansche regeering aan dit
voorval bijzonder ernstige beteekenis hecht,
aangezien grensschendingen door een zoo
groot aantal militaire vliegtuigen tot dusverre
nog niet waren voorgekomen. Mironof wees
het protest kortweg als „ongegrond" van de
hand.
Prestige op het spel.
Havas verneemt uit Tokio, dat volgens de
Japansche opvatting de affaire van Tsjang-
koefeng na het bombardement van Kore
aansch gebied door Sovjetvliegtuigen in de
afgeloopen 48 uren de grenzen van een een
voudig grensincident overschreden heeft. Het
zijn werkelijke vijandelijkheden geworden op
een beperkte schaal, waarvan de inzet niet
meer de grensheuvelen van Mandsjoekwo
is, doch het prestige der beide regeeringen
en der beide legers.
Van Tokio uit bezien geeft de toestand op
zijn minst den indruk, dat de regeeringen voor
het oogenblik de gebeurtenissen in de hand
hebben en nog denken een einde te maken
aan het conflict, zoodra zij de gewenschte
resultaten zullen hebben verkregen. De zaak
staat thans zoo, dat zij genoopt zouden kun
nen zijn het conflict een zekere uitbreiding te
doen nemen zonder nochtans toe te staan, dat
het uitgroeit tot een algemeenen oorlog.
Voor Japan is de herovering van Tsjangkoe-
feng door geweld een gelegenheid Rusland en
de wereld te toonen, dat een oorlog in China
het leger in Mandsjoekwo niet verlamt.
Ten aanzien van Rusland vreest
Japan, dat het het bewijs wil geven
van zijn militaire kracht door op een
beperkt terrein alle middelen van den
modernen oorlog te gebruiken. Men
wil evenwel zelfs in dat geval, ge-
looven dat een conflict gelocaliseerd
zal blijven, indien, naar men zegt,
Sovjet Rusland wil voorkomen dat
het spel der bondgenootschappen het
noodzaakt ook op een Europeesch
front te strijden.
Volgens optimistische opvattingen zouden
derhalve de tegenwoordige toestand en de
vijandelijkheden volgens de in zekeren zin
klassieke methoden der politiek van het Verre
Oosten, het noodzakelijke voorspel kunnen
zijn van een diplomatieke regeling, welke
voor een zekeren tijd de strijdkrachten, die
aan de grenzen van Mandsjoekwo tegenover
elkander staan, zou vasthouden.
Reacties in Amerika.
WASHINGTON, 3 Augustus. Overal in de
Ver. Staten volgt men het verloop der Rus-
sisch-Japansche incidenten met groote span
ning. Men gelooft echter overal, dat een vreed
zame oplossing de meest wenschelijke zou zijn.
Huil legde den nadruk op het feit, dat het bui
tengewoon moeilijk is om uit het betreffende
gebied betrouwbare berichten te verkrijgen,
waarbij hij er nog de aandacht op vestigde,
dat de waarnemers misschien de beteekenis
der verschillende militaire operaties overdrij
ven. In het geheele land publiceerden de cou
ranten groot opgemaakte geïllustreerde kaar
ten van het omstreden gebied tezamen met re-
dactioneele artikelen.
De effectenmarkt is des zomers altijd gedrukt
maar de makelaars en geïnteresseerden geloo-
ven desondanks uit de Russisch-Japansche
verhoudingen te kunnen opmaken, dat de aan
gelegenheid van grooten invloed zal zijn op de
buitenlandsche markt. De Federal Reserve
Bank maakte bekend, dat een nieuwe zending
van vijf millioen achthonderdduizend dollars
goud in Japan werd gereedgemaakt voor ver
zending naar de V. S., waardoor de som gouds,
die Japan tijdens de laatste zestien maanden
naar Amerika heeft gezonden stijgt op 346 mil
lioen dollar goud. Dit goud werd hoofdzakelijk
naar Amerika gezonden om de Japansch-Chi-
neesche oorlog te financieren. Uit den nog
voortdurenden goudstroom uit Japan naar de
V. S. maken verschillende financiers op, dat
de Vereenigde Staten een „goudleveringsbrand-
punt" zouden kunnen worden voor het geval
van een Europeeschen oorlog. De Vereenigde
Staten bezitten reeds een goudvoorraaad van
13 milliard dollars, dat is ongeveer de helft
van de tot nai toe bekende goudvoorraad der
wereld, Als een Europeesche oorlog zou uit
breken zou dit de goudstroom naar de Ver
eenigde Staten nog doen toenemen. Zoodat
Amerika tenslotte drievierde van de geheele
goudvoorraad der 'wereld zou bezitten, als
de regeering tenminste de goudopkooppolitiek
niet stopzet. (United Press.
195 personen stonden terecht.
Havas meldt uit Madrid:
Er hebben 195 personen terechtgestaan we
gens sabotage tegen het regime. 23 beklaag
den o.w. drie vrouwen werden ter dood ver
oordeeld, elf, o.w. een vrouw, tot dertig jaar
werkkampstraf, terwijl zes beklaagden 25 jaar
in een werkkamp zullen moeten doorbrengen.
49 beklaagden werden veroordeeld tot gevan
genisstraffen, varieerende van twee tot 22 jaar,
48 tot geringer straffen. De overigen werden
niet veroordeeld.
Allen waren einde Maart gearresteerd onder
beschuldiging deel te hebben uitgemaakt van
een fascistische organisatie. Volgens de acte
van beschuldiging hadden de leden dezer or
ganisatie tot taak inlichtingen te verzamelen
over de plaatsing van batterijen en troepen
bewegingen. Onder hen bevonden zich eenige
personen, die werkzaam waren bij een tele
foonmaatschappij.
Meening der Sudeten
Duitsche gedelegeerden.
Italië in het anti-semitische spoor.
Binnenkort uitwijzing van 60.000 Joden?
De correspondent te Rome van het
nationaal-socialistische orgaan Rote
Erde meldt, dat Italië binnenkort
60.000 uit Oostenrijk en Duitschland
afkomstige Joden zal uitwijzen.
Hetzelfde blad verneemt, dat Jood-
sche studenten voortaan volledig zul
len wordt uitgesloten van de facultei
ten der medicijnen.
Instituut voor rassenstudie
wordt opgericht.
Naar Havas verneemt zal te Rome een .in
stituut voor verbetering van het menschdom
en ihet behoud van het ras" worden gevestigd.
De staatscourant publiceert een decreet,
waarbij machtiging wordt verleend 10 millioen
lire voor dit doel te besteden.
Zwitserland herdenkt zijn
stichtingsdag.
v
Rede van bondsraad Minger op den dag van
het eedgenootschap
Maandag heeft in Zwitserland de officieele
herdenking van de oprichting van het eedge
nootschap plaats gevonden.
Te Zürich heeft de leider van het militaire
departement, bondsraad Minger, ter gelegen
heid hiervan een rede gehouden, waarin hij
de bijzondere positie van Zwitserland besprak.
Hij herinnerde o.a. aan de tegemoetkomende
houding van de groote mogendheden, op grond
waarvan Zwitserland thans weder in het vol
ledige genot is van de eeuwige onverbrekelijke
neutraliteit.
Chineezen geven Soesoeng prijs.
oen we na afloop van de werkzaam
heden van het 22ste congres der
Internationale Unie van Volken
bondsvereenigingen dankbaar ge
noten van een even mooi als belang
wekkend uitstapje ook dat hadden de
Deensche gastvrouwen en gastheeren alweer
uitstekend georganiseerd kwamen we o.a.
terecht te Elseneur. Daar bezochten en be
wonderden we het oude slot Kronborg. Uiter
aard verwijlden we er in gedachten bij Ham
let en zoo ontsnapte op eenmaal aan een onzer
het citaat: „Te zijn of niet te zijn, dat is de
vraag". Ditin verband met de situatie,
waarin de Volkenbond op het oogenblik ver
keert en tevens met het oog op wat de toe
komst ten aanzien van Genève zal kunnen
brengen.
Nu. dat de Bond, zelfs onder de huidige om
standigheden, er niet alleen (moet zijn maar
tevens blijven, daarvan bleken de deelnemers
aan dit congres in alle opzichten ten volle
overtuigd. Men verheelde zich niet, dat de
wind thans sterk tegen is, dat er sedert 1919
heel wat teleurstellingen ondervonden zijn,
doch dit leidde allerminst tot de zienswijze,
dat men zijn Volkenbondsmatten nu wel kan
oprollen. Volharden bij het ideaal, was het pa
rool van de congressisten, ook al viel in be
langrijke mate waar te nemen, dat zij er in
het tegenwoordige stadium voor terugdeins
den precies aan te geven, wat er zou moeten
en kunnen gebeuren, opdat de Bond weer tot
volle beteekenis en invloed zal kunnen ko
men. In zooverre dient gezegd, dat zelfs de
voorhoede van de ij veraars voor de Volken
bondsgedachte en beginselen min of meer be
vangen was door een mentaliteit van aarze
lend afwachten.
Zoodoende moest het in het algemeen dan
ook wel ontbreken aan debatten van verras
senden aard. Uit een journalistiek oogpunt
mocht dat wellicht ietwat te betreuren val
len, politiek gezien pleitte deze geestesgesteld
heid voor den werkelijkheidszin van het 22ste
Congres. Aldus bijv. het oordeel van iemand,
die door zijn ervaring op het gebied van ar
beid ten behoeve van den Volkenbond, o.m.
zeer goed weet en beseft, welke stroomingen
van en in de internationale openbare meening
wel, en welke niet ten goede komen aan het
instituut, dat zijn zetel te Genève heeft. Die
zelfde beoordeelaar vertrouwde me bovendien
toe, dat het z.i. vooral een troostvolle gedachte
was te weten, hoe onder de jongeren in de
verschillende landen, de vaste wil aanwezig
is Wat ten deele ook op dit Congres te
merken viel om te blijven werken aan we
deropbouw en uitbouw van den Volkenbond.
Het was vermoedelijk mede die wil, welke er
toe bijdroeg, dat men ter Kopenhaagsche bij
eenkomst er in wist te slagen, zonder al te
veel verkwikkelingen, binnen den daartoe be
schikbaren tijd, nuttigen Congresarbeid te
verrichten, arbeid, waarvan men de beteeke
nis toch heusch niet moet onderschatten.
Japansche versterkingen naar het
Jangtsefront.
HANKAU 2 Augustus. Naar het
Chineesche telegraafagentschap meldt,
hebben de Chineezen Soesoeng, te
genover Hoekau, op .40 K.M. ten Zuid
westen van Taihoe, prijsgegeven.
Sinds Zondag j.l. doen de Chineezen tegen
aanvallen op de Japansche stellingen te
Tsiensjan, ruim 80 K.M. ten Noordoosten van
Soesoeng. Bij den slag van Zondag zouden
ruim duizend Japanners gedood zijn.
Intusschen worden uitgebreide Japansche
versterkingen naar het Jangtsefront gezon
den. Honderd Japansche kanonneérbooten en
driehonderd stoombarkassen opereeren thans
op de Jangtse. Dertig Japansche oorlogssche
pen zijn Woehoe gepasseerd, stroomopwaarts
varende, in den loop der laatste dagen. Twin
tig waren geheel bezet met troepen.
Een Japansch vliegtuigmoederschip is on
derweg naar de Hangtsjaubaai. Het heeft 44
jachtvliegtuigen en 25 bombardementstoe
stellen aan boord, zes Japansche torpedoja
gers voeren groote aantallen Japansche troe
pen naar de streek Sjanghai-Hangtsjau.
(A. N. P.)
Vliegeraanval op Barcelona.
Ernstige schade aangericht.
BARCELONA. 2 Aug. Vanmorgen om negen
uur hebben vijf driemotorige Junkermachines
een zestigtal bommen op Barcelona neergewor
pen. De aangerichte schade is belangrijk.
(Havas)
Onthulling in Amerikaansch
omkoopingsproces.
Beschuldiging tegen vroegeren districts-
attorney.
Reuter meldt uit New York 2 Aug: Tijdens
de verhooren in de gangsterszaak wegens om-
kooperij werd groot opzien gebaard toen de
districtsattorney Thomas Dewey den vroege
ren districtsattorney William C. Dodge er van
beschuldigde betrokken te zijn geweest bij
omkooperijen of intimidaties in verband met
den „racket" van „Dutch Schultz", een zaak
welke over vele millioenen ging.
ONZE DACELIJKSCHE KINDER-VERTELLINC
En hier zien jullie op het plaatje de fiets, die oom van dat oude
ding heeft gemaakt. Hij kon nog net één wiel vinden en dat heeft
hij gebruikt voor het voorwiel. Maar een tweede had hij niet meer en
toen heeft hij maar wat anders bedacht. Jullie zien het wel, hè, hoe
hij dat gemaakt heeft. Thijs en Sim schaterden het uit, toen ze het
gedrocht van een fiets zagen
Oom had zoowaar nog een lampje op den kop getikt en een bel
hield hij voor de zekerheid maar in zijn handen.
Maar hier val ik niet meer mee! lachte hij. Met drie wielen
kan ik niet meer omslaan.
En zoo fietste oom kalm door, tot verbazing van Thijs en Sim.,,...,
Wat in het bijzonder de dit keer aan den
dag gelegde Amerikaansche aciviteit betreft,
denk ik aan de resolutie, die men met betrek
king tot het vraagstuk van hervorming van
het Volkenbondshandvest aannam. De Ame
rikanen waren van oordeel, dat het op dit
oogenblik veel meer op den weg van de inter
nationale organisatie lag om zich te zetten
aan bestudeering van allerlei denkbare oplos
singen van het probleem, dan thans reeds,
zonder zulk een nader voorafgaand onder
zoek, precies aan te geven, wat er wel en wat
er niet zou dienen te gebeuren. Dit nam niet
weg, dat de Amerikanen Eichelberger in ver
band met de lijst van te bestudeeren vragen,
eenige vrijwel gloednieuwe tenminste voor
Europa gloednieuwe denkbeelden aan de
hand deed, die de overweging alleszins waard
zijn.
Maakt den Volkenbond werkelijk universeel
door eigenlijk automatisch de geheele samen
leving der staten als Volkenbond te beschou
wen, zoodat dan alles wat betref een van een
beslissing der Bondsorganen afhankelijke toe
treding evenzeer komt te vervallen als uit
zetting of uittreding. Binnen het kader van
zulk een universeelen Bond zou er dan wel
licht de gelegenheid moeten bestaan voor hen,
die daartoe bereid zijn, speciale verplichtingen
inzake verleening van onderlingen bijstand,
deelneming aan sancties enz., op zich te ne
men: een en ander met het oog op bevorde
ring van handhaving en bescherming der in
ternationale rechtsorde. Dit in den trant van
een bijzonder protocol, zooals dat ook be
staat en werkt ten opzichte van de aanvaar
ding van de zgn. verplichte rechtspraak van
het door den Volkenbond in het leven geroe
pen Internationaal Gereehtshof in Den Haag.
En voorts zou men dan misschien zekere
voordeelen op het gebied van internationale
economische samenwerking alleen ten deel
kunnen laten vallen aan die staten, welke
bereid zouden wezen verplichtingen als zoo
even bedoeld, op zich te nemen en na te
komen.
Naar mij ter oore kwam, zou in deze sugges
ties de hoogst bekwame Amerikaansche vol
kenrechts-deskundige prof. Shotwell een be
langrijk aandeel hebben gehad. Hoe het zij,
men zal o.m. in ons oude Europa ongetwijfeld
goed doen met de noodige aandacht te geven
aan deze, uit het jonge, frissche Amerika af
komstige denkbeelden.
Tot de punten van zeer actueelen aard, die
ter tafel kwamen, behoorde uiteraard o.m. de
gang van zaken ten opzichte van Spanje
het Congrees keerde zich met overtuiging te
gen den schijn van non-interventie en be
pleitte daadwerkelijke beëindiging van het
mee laten vechten van buitenlandsche ele
menten en voorts het geval Tsjecho-Slo-
wakije.
De houding der Sudeten-
Duitsche gedelegeerden.
IK moge gewag maken van een typische
•"-ervaring, die ik tijdens de Kopenhaagsche
bijeenkomst in verband met de Tsjec'ho-Slo-
waaksohe verwikkelingen opdeed. In dat land
bestaan ook Volkenbondsvereenigingen van de
minderheden die eveneens op de congressen
der Unie een duit in het zakje kunnen doen
en dan ook vertegenwoordigd waren. Zoo o.m.
de Sudeten-Duitsche Volkenbondsvereeniging
uit Tsjecho-Slowakije. Haar afgevaardigden
bleven echter opzettelijk weg uit de vergade
ringen waar de op de republiek van Benesj
betrekking hebbende resolutie in behandeling
was. Blijkens een door hen rondgezonden
schriftelijke verklaring, achtten zij dit juister,
nu er volgens hun eigen mededeeling
onderhandelingen tusschen hen en Hodza's
regeering gaande zijn. Dit scheen bepaald te
pleiten voor hun verlangen om zich heel kalm
te houden men heeft dat vroeger wel eens
anders beleefd! en om geen min of meer
demonstratieve politiek tegenover de heeren
in Praag, in dit internationale milieu te voe
ren.
Daarmee was nu wel volkomen in overeen
stemming dat mij op een der eerste dagen aan
mijn verblijf in kopenhagen, een van de Su-
dete-Duitsche gedelegeerden ten congresse
aansprak in herinnering roepend, hoe ik hem
twee jaar geleden te Praag had ontmoet, toen
ik een bezoek bracht aan den secretaris-ge
neraal der Sudeten-Duitsche partij. Nu ik de
zen jongeman even goed aankeek, schoot me
inderdaad die ontmoeting te binnen. Het
merkwaardige was, dat ik me bij die gelegen
heid al niet bijster geestdriftig over allerlei
door hem en door zijn chef ontwikkelde denk
beelden had getoond en dat ik later in de
pers waarvan hij beslist kennis had geno
men heel wat critiek ten beste had gege
ven. Dit nam niet weg, dat hij uiterst vrien
delijk was en bepaald de neiging aan den dag
scheen te leggen om mij te doen gevoelen, dat
er heusch wel land met hem en zijn geestver
wanten te bezeilen viel.
Maar sterker nog was, dat hij zich op mijn
vraag omtrent den huidigen stand van za
ken en omtrent de in zijn oogen al dan niet
aanwezige mogelijkheid, dat regeering en Su
deten-Duitsche partij het tenslotte op bevre
digende wijze eens zouden kunnen worden,
niet alleen optimistisch doch tevens hoogst
pacifistisch uitliet Van verbetenheid of van
vrees, dat er met de heeren in Praag toch niets
te bereiken zou zijn, en dat het tenslotte hard
tegen hard zou moeten gaan, geen sprake. En
nu moet men bij dit alles bedenken, dat het
hier betrof de uitlatingen van een functiona
ris van de centrale der partij tegenover
iemand, van wien hij wist, dat die de functie
van journalist uitoefent! Het is duidelijk, dat
het onvoorzichtig ware aan heel dit optreden
weer te veel beteekenis toe te kennen. Doch
in het kader van heel de houding door de SU-
deten-Duitschers ditmaal (in tegenstelling
met vroeger) op het Congres der Internatio
nale Unie van Volkenbondsvereenigingen aan
genomen, scheen het toch wel symptomatisch
te zijn en in elk geval m.i. opvallend genoeg
om er juist nu gewag van te maken.
Zelfs al geven zoo nu en dan ook weer be
richten uit Praag te duchten, dat het met de
vredelievende neigingen van de Henleinpartij
nog v/el beter gesteld kon wezen, zoo meen ik
toch, dat er een mogelijkheid bestaat, dat
daar, om welke redenen dan ook, ten deele wel
eenig besef aanwezig is omtrent het gewensch
te van een minder fel optreden dan tot voor
vrij kort algemeen aan den dag werd gelegd.
Moge de practijk tenslotte zoo wezen, dat na
koming der Volkenbondsverplichtingen, waar
van de door het Kopenhaagsche Congres aan
genomen resolutie inzake Tsjecho-Slowakije
gewag maakt, niet noodig zal wezen! Dan zal
meteen de kans, dat in het algemeen weer
meer te werken zal zijn in de richting der
idealen, die het jongste Congres der Unie van
Volkenbondsvereenigingen gelukkig niet in
den steek liet wellicht weer wat grooter wezen.
Dr. E. VAN RAAtLTE, j
