Van Atlantischen Oceaan
tot Middellandsche Zee.
Een journalistieke inspectietocht
langs de Zuid-Fransche grens.
Dysenterie
in Heer Hugowaard?
Vliegtuig breekt
doormidden.
Jean Batten in ons land
De zorgelijkheden
des kruiswoord's,
Strandtragedie aan de
Portugeesehe kust.
Zeven inzittenden van bootje verdronken.
LISSABON. 29 Aug. (Havas). Nabij het
strand van Poz Douro is met een groote golf
een bootje met elf personen omgeslagen. Drie
volwassenen en vier kinderen zijn verdronken.
Het Lac d'Oo bij Luchon.
ALSOF alle internationale verwikkelin
gen nog niet voldoende waren heeft
een zeker deel van de Europeesche
pers een nieuwe campagne ingezet.
Deze campagne komt hierop neer: in Zuid-
Frankrijk. in de Pyreneeën., regent het eiken
dag bommen er zijn overal ontzettende epide
mieën van pest. typhus en cholera uitgebro
ken. De menschen. die zich naar Biarritz,
Hendaye, Luchon, Bagnères of Ax-les-Thernes
begeven zijn hun leven niet meer zeker
gaat dus rustig naar de Duitsche- of Italiaan-
sche badplaatsen, waar u comfort en rust
wacht en waar het régime u behoudt voor
ontmoetingen met Spaansche- of andere re
volution nairen. Voorts vernemen we nog, dat
onder het vee in de Pyreneeën en Baskische
landen in hevige mate mond- en klauwzeer
heerscht, dat ook overal gevallen van schurft
en andere huidziekten zijn geconstateerd, zoo-
dat het onverantwoordelijk zou zijn om zich
naar dit zwaar geteisterde gebied te begeven.
Al die liefelijke berichten heeft men in som
mige bladen kunnen lezen en daarom heeft de
Fransche regeering ons gezegd: komt en ziet,
we zullen u niets verbergen, u kunt rustig
overal kijken en ondervragen om te weten
wat er van dit alles waar is.
En zoo hebben we dan een reis ondernomen
ln gezelschap van den Commissaris-generaal
van het Tourisme, M. Boland Marcel. In de
„zwaar beproefde streken", hebben we niet
alleen van Henrave tot aan Andorra alle pre
fecten. onder-prefecten en burgemeesters ont
moet, die ons de officieele rapporten over den
gezondheidstoestand toonden, maar ook tien
tallen geneesheeren, we zochten contact met
de militaire autoriteiten, betraden zelfs
Spaansch grondgebied, zoowel daar, waar
Franco de baas is, als bij de lieden, die Barce
lona steunen. Voorts was 't ons mogelijk om
na te gaan hoe- zeer de Fransche grensbevol
king medeleeft met de gebeurtenissen aan den
anderen kant van de Pyreneeën en welke
maatregelen tenslotte aan de grenzen zijn ge
nomen om de neutraliteit van het grondge
bied te eerbiedigen.
Welnu, op een tocht van honderden kilo
meters over bergpassen en door valleien, vlak
langs de grenzen gaande, in de dorpen en
stedekens stilhoudend om te ondervragen en
rapporten op te eischen, hebben we in to
taal nog geen honderd militairen of gendar
mes gezien, ontwaardden we niet één vliegtuig
en we behoeven zeker niet te zeggen dat er
nergens sprake was van bommen. Het was
overal volkomen rustig en nergens zijn we
aangehouden, vrïj-uit kon men overal rond
gaan. Op de reede van Biarritz lag geen enkel
oorlogsschip, noch voor Hendaye. Verder op,
in de Hooge Pyreneeën, is men door drie berg
ketens emt hoogten van tweeduizend meters,
gle'tschers en sneeuwvelden van Spanje ge
scheiden en zelfs een enkele vluchteling, die
't zou wagen langs deze bergpaden Frankrijk
binnen te treden, zou er weken over moeten
doen, Van een Invasie van legerbenden heeft
men dan ook nooit gehoord. Maar we zijn oo'k
naar de „zwaar bedreigde" punten geweest,
naar de barricades bij Irun, naar den Pont
d'Espagne, naar Bourg-Madame, naar Fort
de Carol. Men moet 't alles met eigen oogen
hebben aanschouwd om er zich rekenschap
van te geven hoe overdreven al die verhalen
zijn welke indertijd gedaan zijn over de gru
welen welke men aan de Fransche grenzen
zag: Fontarabi, het eerste Spaansche stadje,
van zee uit platgeschoten, de brug half ver
nield, Irun platgeschoten en uitgebrand, een
regen van granaten en kogels op Fransch
grondgebied! In Fontarabi, zoo hebben we
zélf kunnen zien is niet één huis verwoest,
zelfs niet beschadigd. De Spaansche republi
keinen hadden op den berg waartegen het
Spaansche stadje is gebouwd, een ui'tzichtpost
over de zee en over de 200 meter breede zee
engte welke Spanje van Frankrijk scheidt.
Toen is er een oorlogsschip van Franco voor
de kust gekomen en er is éénmaal op den
bergtop gevuurd. De 'bewoners, die in roei
bootjes over de zee-engte naar den Franschen
oever vluchtten konden dan ook den volgen
den dag weer rustig terug roeien naar hun on
beschadigde huizen.
Dat wat den kogel-regen betreft.
Want we hebben onze inspectie-reis voort
gezet.
Drie Fransche gendarmes op de internatio
nale brug staan daarom de dreigende le
gers die Frankrijk willen binnen rukken tegen
te houden.
Héél beleefd vragen ze ons of we de noo-
dige identiteits-papieren hadden, wanneer 't
ons zou behagen om 'n uitstapje naar Spanje
te maken. Zoo wel, dan bestond er niet het
minste bezwaar! Waar dat alles zóó gemakke
lijk en zóó eenvoudig is, waar men de heele
bewaking aan slechts drie gendarmes heeft
opgedragen, wèl, daar kwam 't ons toch voor
dat de situatie minder dreigend was dan men
had verteld.
Aan den anderen kant van de internationale
brug (de bevolking, die net zooals in vredes
tijd, ongevraagd van den Franschen naar den
Spaansc'hen oever gaat) stonden drie Spaan
sche soldaten met hun grappige gelakte steek
jes op.
En daar zien we een stadje op Spaansehen
bodem.
Hoe heet 't daar?
Dat is Irun, meneer.
Wij konden zien, hoe tweehonderd van de
twaalfhonderd huizen, welke Irun telde, zijn
uitgebrand en ook konden we constateeren,
dat deze verwoesting niet werd aangericht
door bommen en niet door het geschut, maar
het resultaat moet zijn van brandstichting
door de bevolking zelf, toen zij vluchtte voor
de legers van Franco. Irun is niet gebombar
deerd en 't vlak hieraan grenzende Fransche
grondgebied is geen oogenblik bedreigd ge
weest.
Daarna hebben we onzen inspectietocht van
de Oceaankusten naar de Middellandsche Zee
voortgezet.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
Eén familie zwaar getroffen.
In de gemeente Heer Hugowaard
heerscht sedert Zaterdag groote onge
rustheid over een aantal ziektever
schijnselen van zeer ernstigen aard.
Een kind uit het gezin T„ dat in den
loop der vorige week plotseling ern
stig ziek werd, is Zaterdag tfëgraven.
Naar vermoed wordt, had het kind ge
leden aan dysenterie. In het laatst
van de vorige week is een kind uit
hetzelfde gezin eveneens ernstig ziek
geworden en Zaterdagochtend moes
ten er zelfs drie kinderen naar het
ziekenhuis te Alkmaar worden ver
voerd, terwijl Zondagochtend de ove
rige drie kinderen uit hetzelfde ge
zin naar het ziekenhuis zijn overge
bracht. In den loop van Zaterdag ble
ken ook twee kinderen uit het gezin
van de familie D. uit Heer Hugo
waard door een ernstige ziekte te zijn
aangetast, zoodat hun opneming in
het ziekenhuis noodzakelijk was, ter
wijl Zondagavond uit een derde fa
milie ter plaatse een 17-jarige jongen
en een 20-jarig meisje in het zieken
huis werden opgenomen. Aan twee
van de kinderen der familie T. en
één van de familie D. zijn de laatste
sacramenten toegediend. Hun toe
stand is zeer ernstig. Bij de zes an
dere patiënten zijn de ziektever
schijnselen van minder ernstigen
aard en bestaat geen direct levens
gevaar. Naar verluidt zouden het hier
gevallen van dysenterie betreffen.
(A. N. P.)
De Provinciale Ziekenhuizen.
Voordracht voor directeur te Medemblik.
Bij de oproeping van sollicitanten voor de
betrekking van Eerste Geneesheer-directeur
van het Provinciaal Ziekehuis te Medemblik,
vacant gekomen door het aan den heer J. G.
Dikshoorn met ingang van 1 Juli j.l. verleende
eervol ontslag, hebben zich drie sollicitanten
aangemeld, van wie sedert dien zich één heeft
teruggetrokken.
Overeenkomstig het advies van de Commis
sie van Bestuur van de Provinciale Zieken
huizen heeft het college van Ged. Staten van
Noord-Holland aan de Prov. Staten ter benoe
ming in vasten dienst voorgedragen den heer
dr. H. Hirschfeld, 2e geneesheer, tevens waar
nemend geneesheer-directeur, aan de stich
ting „Beileroord", te Beilen.
In verband met de thans door hem ge
noten jaarwedde achten Ged. Staten het, met
genoemde commissie, billijk hem boven het
minimum één periodieke verhooging toe te
kennen en derhalve de aanvangsjaarwedde,
na vermindering met den standplaatsaftrek
van 4 pCt., te bepalen op 6.840. onder vast
stelling van den pensioensgrondslag op ge
lijk bedrag.
De Wereld kampioenschap pen
Wielrennen.
Nederland heeft er nu zestien
op de korte baan behaald.
Uit een totaal van tachtig.
Sinds de instelling der wereldkampioen
schappen wielrennen is het korte baan-
kampioenschap voor amateurs 42 maal ver
reden, dat voor professionals 38 maal, to
taal dus 80.
Negen maal won een Nederlander het kam
pioenschap der amateurs, zevenmaal won een
Nederlander dat der beroepsrijders. In totaal
dus zestien overwinningen, of twintig procent.
Veel hooger is het percentage van het Ne
derlandsche succes in de jaren na den oorlog,
want vóór 1921 had nog nimmer een Ne
derlander het wereldkampioenschap der profs
gewonnen en vóór 1920 konden wij bij de
amateurs alleen maar bogen op twee over
winningen van Jaap Eden.
In de periode 19201938 behaalde Neder
land dus veertien wereldkampioenschappen
op de korte baan, uit een totaal van achten
dertig. Dat geeft een percentage van 36.8.
Sinds 1920 behaalde Nederland derhalve meer
aan een derde succes op de korte baan, het
geen de kracht van onze wielrenners in de
sprint wel afdoende bewijst. Achter motoren
en in wegwedstrijden hebben onze landge-
nooten evenwel maar heel zelden wereld
kampioenschappen behaald.
De lijst der Nederlandsche wereldkampioe
nen op de korte baan ziet er uit als volgt:
Amateurs: 1894 Jaap Eden, 1895 Jaap Eden,
1920 Maurice Peeters. 1925 Jaap Meyer, 1929
Mazairac, 1933 van Egmond, 1936 Van Vliet,
1937 Van de Vijver, 1933 Van de Vijver.
Professionals: 1921 Moeskops, 1922 Moeskops
1923 Moeskops, 1924 Moeskops, 1926 Moeskops,
1938 Van Vliet.
Natuurlijk werden meermalen tweede, derde
en vierde plaatsen door Nederlanders bezet.
Bij de beroepsrijders was Harry Meyers in
1900 en in 1902 tweede en Guus Schilling in
1901 derde. In 1903 was Harry Meyers derde.
Moeskops was na zijn vijf wereldkampioen
schappen nog tweemaal vierde (1927 en 1928)
en tweemaal tweede (1929 en 1930).
Bij de amateurs wemelt het na 1920 van
Nederlandsche tweede, derde en vierde plaat
senteveel om hier op te noemen.
Voor het eerst gebeurde het Zondag dat Ne
derland de beide wereldkampioenschappen op
de korte baan behaalde.
De Albatross, een vliegtuig dat een
tocht over den Atlantischen Oceaan zou
maken, is Zondag in tweeën gebroken
bij daling op het Britsche vliegveld Hat
field.
De Albatross had juist de laatste proef
vlucht gemaakt voor een groot-en tocht
over den Oceaan zou ivorden onderno
men. Er zijn geen persoonlijke ongeluk
ken gebeurd.
Het toestel had een lading benzine in
genomen, welke ongeveer het dubbele
2vas der hoeveelheidwelke als maximum
ivas toegestaan.
Twee Fransclie vliegtuigen tijdens
nachtvlucht verongelukt.
Acht dooden.
PAU, 27 Augustus. Tijdens een
nachtvlucht zijn twee toestellen ver
ongelukt.
In belde toestellen bevonden zich
vier personen die allen om het leven
kwamen.
Op vacantiereis.
De bekende Nieuw-Zeelandsche
vliegster Jean Batten is Zondagmid
dag om 5.32 uur met haar toestel, de
Percival Gull, G-A.D.P.R.- op het vlieg
veld Ypenburg geland, nadat zij om
4.06 (Ned. tijd! van het vliegveld
Lympne in Engeland was vertrokken.
Daar haar aankomst reeds een uur
eerder was verwacht, awren op het
vliegveld de vele bezoekers, die met dit
mooie weer een uitstapje naar Ypen
burg hadden gemaakt, langen tijd in
afwachting van haar komst. Toen
om ongeveer kwart over vier het be
richt kwam dat zij uit Engeland was
vertrokken, besloten de meesten van
hen op het vliegveld te blijven om de
aankomst van de vliegster af te
wachten.
Jean Batten.
Tegen half zes ontwaarde men een sierlijke,
zilveren machine, welke men aan de groote
snelheid, die ontwikkeld werd, dadelijk als dat
van Jean Batten herkende. Met een grooten
boog zwenkte de laagdekker over het vlieg
veld om ten slotte daarop neer te strijken.
Mevrouw Plesman bood de vliegster een
bouquet donkerroode anjers aan en na eenige
hartelijke begroetingen zette het gezelschap
zich op het terras van de aeroclub neer.
Na een kopje thee verklaarde Jean Batten
zich bereid een en ander aan de aanwezige
journalisten te vertellen.
Geen nieuwe recordplannen.
Men weet, dat Jean Batten recordhoudster
is niet alleen van vele vrouwelijke, doch ook
van absolute vliegrecords. In 1934 vloog zij in
veertien dagen en twee en twintig en een half
uur van Engeland naar Australië, in 1935
maakte zij deze vlucht in 17 dagen en 15 uur,
in hetzelfde jaar vloog zij ook van Engeland
naar Brazilië in ruim twee dagen, maar haar
groote jaar was tenslotte 1936 toen zij in we
reldrecordtijd van Engeland naar Nieuw-Zee-
land vloog in 11 dagen en 45 minuten, het
geen de eerste directe vlucht EngelandNw.-
Zeeland was. Daarbij maakte zij tevens een
record EngelandAustralië, door dezen af
stand in 5 dagen en 21 uur te vliegen. De
terugweg vloog zij in 5 dagen en 18 uur en
dit was de eerste tocht in deze richting door
een vrouw ondernomen. Natuurlijk vroegen we
haar allereerst of ze plannen had voor nieuwe
recordvluchten doch daar kregen wij een ont
kennend antwoord op Voorloopig dacht zij er
niet aan om nieuwe records te gaan breken.
De vlucht naar ons land is een vacantiereisje,
die haar een en ander van ons land zullen
laten zien.
Een imposant stukje historie te Foix,
Inzet der nationale feestelijkheden
Wapenschouw van de Nederlandsche weer
macht voor H. M. de Koningin.
's-GRAVENHAGE, 29 Aug. - De feesten ter
gelegenheid van het 40-jarig regeeringsjubi
leum van H.M. de koningin zetten vandaag in
den lande in met de groote troepenrevue van
het Nederlandsche leger te land en ter zee.
Ongeveer 15.000 manschappen zullen voor
H.M. de koningin defileeren, waarbij dan ge
rekend de huzaren, de artillerie, de wielrij
ders. Vijftienduizend militairen zullen van
middag op de Van Alkemadelaan voorbij mar-
cheeren, terwijl 90 vliegtuigen van uit de
hoogte hun saluut brengen, om de Koningin
te eeren bij haar regeerings jubileum.
Wij hebben enkele oogenblikken op het per
ron gestaan en maakten daar de aankomst
van den trein uit Den Helder mede: de matro
zen stonden in een oogwenk in secties gereed,
commando's weerklonken en in voorbeeldige
discipline marcheerde de troep, door de pij
pers begeleid, aan de achterzijde via den Rijs-
wijkscheweg en langs wijk zeven naar het
Malieveld.
Zoo werden de manschappen uit alle zeven
treinen, welke aan het station H.S.M. binnen
kwamen, door Den Haag begroet.
Den Haag verwacht thans het Nederland
sche leger en op de Van Alkemadelaan zitten
duizenden menschen voorloopig op de randen
dertrottoirs, totdat zij straks achter de af
zetting een plaats moeten vinden. Hiervan
kunnen zij zeker zijn en voorloopig houden zij
zich zoet met de muziek der straatmuzikan
ten en de versnaperingen, die te koop worden
aangeboden.
Het gemotoriseerde gedeelte van de weer
macht had zich in de ochtenduren in Scheve-
ningen opgesteld en wel bij de beide binnen
havens en op het zuidelijk gedeelte van de
boulevard.
Hierdoor had de Scheveningsche bevolking
;en prachtige gelegenheid om dit zeker
lang niet minst interessante gedeelte van
ons leger in oogenschouw te nemen en daar
werd dan ook een druk gebruik van gemaakt,
vooral door het jeugdige gedeelte van de be
volking.
Nademaal de menschen van zeer
verschil.
lende geaardheid zijn, doet ge telkens
neer ge menschelijke woningen binnenhut
nieuwe en ongekende ervaringen op.
Zoo was ik gisteren te gast in een huis v
een familie, die verslaafd is aan het odIoc-
van kruiswoordraadsels. Keurige, fatsoen^0
en zelfs verstandige menschen. doch onh l
punt van kruiswoordraadsels vasthouden*
gepassioneerde onredelijke maniakken n!
houd niet van bridgende menschen, omdat -
daar altijd je mond moet houden, wat vnle
mij altijd heel onaangenaam is, vooral nm
dat ik zelf geen harten van schoppen onfof
scheiden kan, maar kruis,uer'
middellijk in hun waanzin en laten je niet 1
voor je uitgeput van moeheid te kennen cpih
je legerstede te willen opzoeken, ook al wppJ
je niet welke rivier van zeven letters met e
Z in het begin en een Q in het midden dS
een midden-Amerïkaansche republiek loont
Toen ik binnenkwam had ik niet eens <^iP
genheid de familie naar behooren a0pd;e*
avond te wenschen. want nauwelijks had it
mijn neus binnen de kamer, of pa bulderd^
„Zeg, je wéét zoo veel, welke hoofdstad h!'
gint met een C en eindigt met een S en Si
derde letter is een R". Na een kwartier wkt
ik dat 't Caracas moest zijn, maar ma will
dat niet gelooven en toen hebben we bii a
buren een encyclopaedie geleend om het ma
zwart op wit, te doen gelooven. 1
Ze bleef het gek vinden dat een stad zon
heette en zij bleef verzekeren dat ze er nooiï
van gehoord had „maar je hebt ook nooiï
van Arcen gehoord" zei pa, „en toch is dat
dat plaatsje in Limburg van vijf letters mef
een C in het midden". Enfin, toen we dan
Caracas eenmaal hadden, bleek dat de verti
cale held uit de Spaansche geschiedenis ah
vierde letter een A had en dat het woord va^
twee letters, dat een onderdeel van een loco
mobiel was, een as moest zijn, wat Piet wel
direct geweten zou hebben als ze maar <*e
woon „wagen" hadden gezegd en niet loco"
mobiel" om het moeilijk te maken, want dan
dacht je natuurlijk dat het een speciaal
locomobiel-achtig woord moest wezen
Om 10 uur hadden we de heele rechter
helft. Ede en Epe incluis en dat afzichtelijke
woord dat „iets wat je over harde eieren
doet" moest zijn en dat als derde letter «en
Y had en wat dan tenslotte mayonaise moest
wezen, waartegen mama protesteerde omdat
ze nooit harde eieren met mayonaise at; ze
at trouwens überhaupt nooit harde eieren
want haar oom Dirk-zaliger was indertijd in
den jare 1886, maar het kon ook '87 zijn, daar
wilde ma van af wezen, in een hard èi ge-
stikt. Dus kon van mayonaise heelemaal geen
sprake zijn.
Van 10 tot half twaalf heb ik mij suf ge-
peinsd op een populairen voetballer van vier
letters, een merk cigaretten van maar even
tjes elf letters „oekli" op het eind, den mi.
nister-president van Bolivia, een soort nier-
zalf van vijf letters met een Q in het midden
een Fransch chansonnier, het tegenoverge
stelde van desalniettemin met een z als
eerste letter, want anders zou Azalea niet
goed zijn en een J als eerste letter, want een
peer van drie letters met een J als eerste dat
moest toch jut zijn, niet waar?
Om half één waren we zoover gevorderd, dat
we er nog drie moesten vinden: de kinder
meid van Koningin Victoria te beginnen met
Dor en te eindigen met a. een soort schaal-
dier van negen letters en een schijnwerkers-
werktuig met ZMZ in het midden.
Toen heb ik hartelijk afscheid genomen
van de familie omdat ik 's oentends om 9 uur
op kantoor moet wezen, pa riep mij nog na
dat als die kindermeid niet Dorothea heette
die verticale Adriatische Zee fout moest zijn
en of ik misschien nog even wilde aanloopen
bij den leeraar geschiedenis gymnasü, die
bij mij op den hoek woont om het te verifiee-
ren, maar ik zei maar dat ik zeker wist dat
die man op reis was, want wie gaat er nu om
zóó iets om half één 's nachts aanbellen.
Tenslotte ben ik, na drie uur peinzens, in
bed over schrijnwerkerswerktuigen, om 4 uur
vanochtend moeizaam ingeslapen.
Nu heb ik hoofdpijn en mijn oogen vallen
telkens dicht.
Ik ga in het vervolg toch maar liever naar
bridge-maniakken.
Mr. E. ELIAS.
Toekomst der graanpolitiek staat
nog niet vast.
Verhooging tier monopolieheffingen of
denaturatievergoeding?
Naar aanleiding van de berichten over een
audiëntie bij den minister van Economische
Zaken deelt men ons van zeer bevoegde zijde
het volgende mede:
Vrijdag 26 Augustus heeft het Kamerlid
Schilthuis een reeds voor de laatste verhoo
ging der monopolieheffingen aangevraagde
en vastgestelde audiëntie gehad bij den mi
nister van Economische Zaken.
Bij deze audiëntie heeft de minister over de
toekomst der graanpolitiek geen enkele toe
zegging gedaan, doch verwezen naar het pers
communiqué, gegeven bij de laatste verhoo
ging der monopolieheffingen, waarin o.m. de
volgende passage was opgenomen: „Uitdruk
kelijk zij er op gewezen, dat niet vaststaat,
dat een verdere daling der graanprijzen door
een overeenkomstige verhooging der mono
polie heffingen zal worden opgevangen. Moet
verder worden ingegrepen, dan zal te zijner
tijd worden nagegaan, welke maatregel het
meest in aanmerking komt. Hierbij kan dus
mede gedacht worden aan denaturatie-ver-
goeding of directe toeslag op den oogst, zooals
ook in het verleden heeft plaats gehad".
De heer Schilthuis heeft in bedoelde
audiëntie de bezwaren van den graanhandel
tegen de heffingen op de voorraden naar vo
ren gebracht.
De minister heeft hier medegedeeld
dat hij het systeem der restituties
en heffingen op voorraden nader in
studie heeft genomen.
Tenslotte vroeg de heer Schilthuis
de bijzondere aandacht van den mi
nister voor de positie van de gerst.
De minister verklaarde zich bereid
ook deze kwestie nader te onderzoe
ken. Toezeggingen over schadeloos
stellingen zijn door den minister nie>
Vier dooden bij vliegongeluk in
Tsjecho Slowakije.
Militaire toestellen botsten tegen elkaar.
PRAAG, 27 Augustus. In dichten mW
zijn van ochtend bij Zilnina in Slowakije twee
militaire vliegtuigen tegen elkaar gebotst en
omlaag gestort. De vier inzittenden zijn om
het leven gekomen.
