HET NIEUWE AVONDBLAD BORST'S Ook in vroeger eeuwen had De Santhaes" moeilijkheden. Küss die Hand- Visscherij-Snufjes. JAARGANG NO. 294 ZATERDAG 15 OCTOBER '38 IJMUIDER COURANT ABONNEMENTEN per week 1272 ets., per maand 527* cents, per kwartaal 1.55. Geen Incassokosten. Losse nummers3 cents, gantoor Kennemerlaan 42 - IJmuiden, Tel. 5301 VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE OP ZON- EN FEESTDAGEN. UITGAVE LOURENS COSTER, MU. VOOR COURANTUITGAVEN EN ALG. DRUKKERIJ N.V. DIRECTIE P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENTIëN 1—5 regels 0.75. Elke regel meer 15 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Adverten ties van Vraag en Aanbod 1-3 regels 25 ct., elke rage* meer 10 ct Ingezonden mededeelingen dubbele prijs. ALLE ADVERTENTIëN, OPGEGEVEN VOOR DIT BLAD, WORDEN KOSTELOOS OPGENOMEN IN DE NEVEN-EDITIE HET NIEUWE AVONDBLAD DE KENNEMER COURANT. POSTGIRO 310791. één lid duim ƒ50.alle leden wijsvinger ƒ60. Opvarenden van visschers-, marinevaartuigen enz. tu__ bij verdrinkingsdood door ongeval tijdens de vaart; tot een maximum van ƒ2000.—, indien hetzelfde ongeval den dood van vijf of meer abonnés tengevolge mocht hebben. Hog 'afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. Oud Santpoort. Hooge boomen vingen den wind op. Zoo ziet de Santhaes er thans uit Een profest van den molenaar. w E molen De Santhaes in 1616 gebouwd I in het vrije veld werd ouder en ouder. Meer dan een eeuw was alles goed gegaan. Oude buren gingen en nieuwe kwamen. Nu eens hier en dan wéér daar werden boomen geplant. Zoolang ze geen hinder veroorzaakten werd het door den mo lenaar oogluikend toegestaan, totdat de zei len begonnen te klapperen, de molen onregel matig begon te werken en tenslotte de klanten niet meer op tijd bediend konden worden. Het «gevolg was dat van tijd tot tijd verzoeken tot enkelen der omringende grond-eigenaren werd gericht om de toppen der hoornen uit te kappen, aan welke verzoeken aanvankelijk min of meer zonder bezwaren werd voldaan. Tegen den tijd dat over de viering van een an derhalf eeuwfeest kon worden gedacht ver keerde Hendrik Beuderman in moeilijkheden. Bijna dagelijks kwamen de bakkers klagen dat ze dringend behoefte hadden aan hun tarwemeel en dat de mulder toch moest zorg dragen dat ze op tijd bediend werden. Met de bakkers kwamen al spoedig ook de dorpsge- nooten zelf, die telkens weer hun eigen brood met konden bakken, omdat de molenaar niet op tijd leverde. Het was in een woord treurig want welke pogingen Beuderman in het werk stelde om zijn rechten tegenover de buren te handhaven, alles mislukte en tenslotte was hij verplicht de hulp van de Hoogmogende Do- mijnen van Noord-Hollant, Kennemerlant en- de Brederode in het Zuiderkwartier in te roepen, waarvoor hij zich wendde tot den heer Gerlings te Haarlem, de Rentmeester- Generaal in het begin van 1761. Tengevolge van deze klacht kwam een schrijven binnen, gericht aan „De Geregte der Heerlijkheid Velsenende de Santpoort" waarin o.a. stond: ,.dat door de boomen of houtgewassen van Cornelis Malefijt, Frans Koog, Wed. van Voorst, Jan op ten Boel, Wed. Duyvis en Ja cob Verzijlberg, om en bij deszelfs molen staande, in het bekomen der wind tot het ma len zijner molen absoluut nodig ende wegens welken door hem ten behoeve der Domijnen ten zijnen Comptoire zeeker jaarl. recognitie werd betaald; niet alleen dus merkelijk werd 'oelet, dat de molen veelmaal bijnaa niet kan malen, maar zelfs is beducht, daar inne niet werdende voorzien, de molen door het hooger groeien en swaarder worden van 't bovenge meld houtgewas of boomen ten eenenmaale toiyten staat zal geraaken, waardoor de Opge- setenen. aldaar ten molen moetende gaan, ontrijfd, ende hij van zijne kostwinning ont- Alvorens dit schrijven verder te behandelen meenen wij goed te doen met den lezers er op attent te maken, dat de Rentmeester der Do- mijnen enz. hier bevestigt, dat jaarlijks aan zijn kantoor een zeker bedrag wordt betaald öoor de achtereenvolgende molenaars voor het orijgen van den wind, welke beslist noodza kelijk is voor het malen. Met andere woorden dus een bevestiging van het „windrecht" van Santpoort's molen. Iets verder schrijft de Rentmeester, als toe wijs dat hij zijn verplichtingen kent, „alvorens iets anders te tenderen aan den Geregte om- me sig ten dienste der Domijnen en ten hesten Van den klager tot deszelfs redelijke kosten, "egens dezelve klagten te informeeren en mogelijk zijnde te effectueeren, dat het voorz. belet werde weggenomen, ten waare er reede nen contrair ie mogten zijn, welke hij verzoekt msaan over te schrijven. ^Natuurlijk heeft het gerecht van de Heer- filtoeid Velsen en De Santpoort aan boven- En zoo wordt hij, indien gij niet helpt. vermeld verzoek voldaan en met de omhaal en in dien tijd zoo gaarne' gebruikte talrijke woorden van vreemden oorsprong zijn erva ringen medegedeeld. Wij geven u hiermede copie van dat schrijven; gedateerd 28 Maart 1761: „WelEd. Gestrenge Heer. Op Uw WelEd. Ge strenge Missive van 9 deeser hebben wij thans d'eere U WelEd. Gestr. te rescribeeren, dat wij de 'klagte aan u WelEd. Gestr. door of van weegen Hendrik Beuderman Koommolenaar in de Santpoort onder desen Ambagte inge bracht in den eersten opslag oordeelende wel niet ongegrond, daar van op den agtienden daar aanvolgende oculaire inspectie hebben genomen met adhibitie onser devoires ter be vordering, zooveel in ons is geweest, dat Hendrik Beuderman soo min moogelijk benoo- men worde voor het toekomende de Wind tot het maaien zijner molen volstrekt nodig, door een versoek ten dien einde onsent weege door onsen Geregts Bode gedaan, doen aan de hiernagemelde personen, van hunnen boomen te willen verlaagen of af te neemen, dog dat d'antwoorden van dieselvde Persoonen daarop gegeven en door onsen bode dien volgende aan ons gerelateerd zijnde geweest als: van Cornelis Malefijt: ik zal ze wel een beetje aftoppen om geen spul met mijn Buu- ren te hebben; van Frans Koog: ik zal me daar reis over bedenken; van de Wed. Hendrik van Foort (Voorst?) ik sal het wel doen; van Jan op ten Boel: de Boomen hebben daar al geweest eer dat Hendrik Beuderman hier is geweest, ik ben van meening daar nog een partij bij te planten; van Jan Velsen, erfgenaam van Merijtje Sluys, weduwe van Abraham Duyvensz (toen niet t Huys) zelve bij den schout gekomen, en na die boodschap te vraagen: mijn boomen hebben daar al gestaan eer dat de Mole is geset, die in het jaar 1714 daar is geset en dat de Moolenaar als hij geen wind genoeg kan krijgen zijn Mole moest laten opvijselen etc., dat hij egter zijn boomen zal laten top pen, en wie of dat betaalen sal etc.; van Jacob Verzijlberg: om de moeite voor te komen zal ik het doen. Ende mitsdien nog niet voldoende om het belet aan die Moolen daardoor in het geheel te kunnen wegneemen. Daarmede in so verre het in onsen magt is geweest, vertrouwende aan U WelEd. Gestr. versoek te hebben genoeg gedaan, Wij na U WelEd. Gestr. de protectie des Allerhoogsten te hebben aanbevolen ons ten deesen gaarne onderschrijven, WelEd. Gestr. Heer, U WelEd. Gestrenge dienstbereide dienaaren Schout en Scheepenen der Ambagts Heerlijk heid Velsen, Ter- ordonnantie van deselve was geteekent J. VAN KALKER, secret. Herlezen wij bovenstaande missive, dan wil len wij even wijzen op het volgende: Van slechts één der zes genoemde buren van het molenerf is het ons mogelijk aan te geven waar hij woonde. Met dit schrijven doen wij een beroep op de lezers die misschien nadere inlichtingen over de andere adressen zouden kunnen geven. De Vrienden van Oud Sant poort zullen u er dankbaar voor zijn. Bovengenoemde Cornelis Malefijt, die „geen spul met zijn BuuTen wilde hebben" was pas burger geworden van Santpoort. Hij had voor enkele jaren, zooals in de stukjes over het „Buurwegje" valt te lezen, de Gaarenblee- kerij (tegenwoordig Vlugthoven) overgeno men. Als bleeker had hij meer belang bij open v/eiland dan bij hoog geboomte, weshalve hij ook al in het belang van zijn eigen zaak de boomen wel wat wilde inkorten. De bewoners van het Buurwegje aan de Noordzijde hebben vermoedelijk geen hinder gegeven, want de namen van de desbetreffende bewoners wor den niet genoemd, tenzij dit op het terrein was van het Toesiendershuisje, waarvan wij de naam van den bewoner niet kennen. Aan gezien de Toesiender echter een officieele functie bekleedde mogen wij aannemen dat daar geen bezwaren waren. Jan op ten Boel is vermoedelijk een hooge persoonlijkheid ge weest die den strijd aangedurfd heeft met de Domijnen. Zijn verweer, dat de boomen er reeds waren voordat Beuderman er was, komt ons zwak voor, want het Windrecht behoorde aan den molen en niet aan den eigenaar. Jan van Velsen was schijnbaar meer brutaal dan ter zake kundig, hetgeen niet wonderlijk is. Hij was een aangetrouwd familielid van den voor- vorigen eigenaar dus had hij zijn inlichtingen uit de tweede of derde hand. Onmogelijk is het te gelooven dat de molen pas in 1714 was ge bouwd en dat zijn boomen er toen reeds ston den. Zonder twijfel had dan de Domijnen van Noord Hollant, Kennemerlant ende Brederode zich toen niet aansprakelijk gesteld voor het Windrecht en als vergoeding daarvoor een jaarlijksche recognitie laten uitbetalen. Als laatste opmerking willen wij er op wijzen en zonder twijfel zal dit de Santpoorters ten zeerste verbazen, nl. dat onder bovengenoem de eigenaars, de bezitter van Boschbeek niet voorkomt. De eenige conclusie welke hieruit is te maken, is het feit, dat Boschbeek toen nog niet bestond. De zware oprijlaan en het hooge geboomte rondom het bekende jacht huis waren nog niet geplant. Dit komt over een met de door ons ontvangen gegevens. Het was de grootvader van wijlen de laatste eigenaresse mej. v. Wickevoort Crommelin die in het laatst van 1700 begin 1800 de terreinen van „Brakels Bosch" (Bloemendaal- sche Bosch) tot aan Santpoort overnam van de familie „De Cock(?)" en toen het jachthuis liet bouwen en de oprijlaan liet aanleggen. Het waren toen in hoofdzaak schapenduinen met laagstruikgewas, aardappelveldjes en rog geland. Hier en daar een enkel klein keuter- boerderijtje. In 1761 kon Beuderman dus van die zijde weinig hinder hebben ondervonden. Zijn klaagschrift heeft hem niet veel ge holpen en waar toen nog geen Santpoorts Bloei bestond, noch De Hollandsche Molen, noch Vrienden van Oud Santpoort, gevoelde Beuderman zich verplicht zijn molen als niet meer bruikbaar van de hand te doen. Dat wij die desondanks als hoofdversieringstuk voor Santpoort hebben behouden, willen wij In het volgende stukje vermelden. J. S. VISSER. Santpoort. SLAATJES - CROQUETTEN GEBAK en FRUIT. AUTOMATIEK KENNEMERLAAN S2. (Adv. Ingez. Medj IJMUIDEN Crisismaatregelen ten behoeve van de vissclierij. In het tweede kwartaal bijna ƒ20.000 voor de verre visscherij uitgekeerd. In het verslag over het tweede kwartaal 1938 omtrent de landbouw-crisismaatregelen lezen we het volgende aangaande de steunmaatrege len ten behoeve van de visscherij. Per 1 Mei 1938 werd de Crisis-Steunbeschik- king 1936 (slooping zee- en kustvisschersvaar- tuigen) ingetrokken. De vóór dien datum in be handeling genomen aanvragen werden echter nog afgewikkeld. Aan slooppremies werd in de verslagperiode f 4940 uitgekeerd voor reeds vroeger goedge keurde aanvragen. Krachtens de Crisis-Steunbeschikking 1937 (verre visscherij) werd in het tweede kwartaal 1938 f 19.425.40 uitgekeerd. Het experiment der verre visscherij met steun uit het Landbouw-Crisisfonds werd per 1 Mei beëindigd. De verdere afwikkeling van den steun inge volge de Crisis-Steunbeschikking 1937 (herstel visschersvaartuigen) vorderde in de verslagpe riode een bedrag van f 14.747.31. In het tweede kwartaal 1938 werd aan steun voor de groote zeevisscherij over het eerste kwartaal 1938 f 31.187 uitgekeerd krachtens de Crisis-Steunbeschikking 1936 (zeevisscherij). Ter zake van den steun voor de kleine zee visscherij werd over het eerste kwartaal 1938 in de verslagperiode uitgekeerd f 4894,23 inge volge de Crisis-Steunbeschikking 1936 (kleine zeevisscherij De cursus voor het fileeren van visch werd beëindigd; aan de 35 deelnemers kon het di ploma worden uitgereikt. De kosten van dezen cursus bedroegen in de verslagperiode f 441.79. Heffingen. In het 2e kwartaal 1938 werd aan heffing op den aanvoer van zeevisch door buitenlandsche schepen ontvangen f 1896.22, terwijl de heffing op den invoer van zeevisch f 216.15 opbracht. De prijsverschillen uit hoofde van het mono polie op den uitvoer van tong brachten f 587.76 op. (De Letlandsche Bond voor Volks gezondheid is een campagne be gonnen tegen de handkus als on hygiënisch gebruik. De mannen zullen een anti-handkusinsigne kunnen dragen). De bond die voor gezondheid waakt In Letland, een zeer nobel streven, Heeft zich daar eensklaps druk gemaakt, Over 't gebruik van handkus geven. Wij doen daar in ons land niet aan. Wij zijn voor zulk vertoon te schuchter, Iets dat ons niet goed af zou gaan, Wij zijn daarvoor ook wat te nuchter. Het is mij althans onbekend. Dat in het heden of verleden, Ooit een gezondheidsargument, Bij ons de handkus heeft bestreden. Maar 't doet me toch een beetje zeer, Van Letland dit te moeten hooren, Hier gaat naar mijn gevoelen weer Een stukje romantiek verloren. Een ridderlijk en hoofsch gebaar, Dat denken doet aan Menuetten, Eensklaps veroordeeld als gevaar Voor de gezondheid van de Letten. De man toont voortaan in dat land, Dus per insigne aan den lijve Ik kus van nu af aan geen hand. Ik wensch nog wat gezond te blijven. Ik weet niet of het lukken zal, De Letten daartoe te bewegen, En ik beken, in hun geval Was ik er ongetwijfeld tegen. Al deed ook ieder anders dan, Ik zou den lof der vrouwen oogsten: Ziedaar dan nog één hoflijk man. Die niet zichzelf ziet als het hoogste. P. GASUS. HOEDEN. GEHEEL NIEUWE HERFSTCOLLECTIE. VLOTTE MODELLEN. NIEUWE KLEUREN. E L Z E R'S HEERENMODEHUIS, ZEEWEG 78. (Adv. Ingez. MedJ BEëINDIGEN DE DUITSCHE TRAWLERS DE HARINGVISSCHERIJ? Naar wij van een in Duitschland varenden visscher vernemen, hebben reeds tal van Duit- sche trawlers de haringvisscherij beëindigd. Deze trawlers gaan nu naar IJsland, de Ba rentszee enz. en maken dus lange reizen. Het gevolg is dat ook de besommingen en dus ook de verdiensten minder gaan worden en waar het varen op het verre Noorden een zwaar en moeilijk 'bedrijf is, verwacht men dat de animo om onder de Duitsche vlag te gaan varen wel zal verminderen. VELSEN Kwijtschelding van het betalen van huur. Krachtens raadsbesluiten van 27 Januari 1925 werden in huur uitgegeven ten gebruike als speelterrein: a. Aan de Speeltuinvereeniging „Kinder vreugd" te Velsen, een terrein nabij den Doodweg aldaar voor f 100 per jaar; b. aan de Speeltuinvereeniging „In Veilige Haven" te IJmuiden, een terrein nabij de Ahornstraat aldaar, zulks tegen een huurprijs van f 100 per jaar. Door verschillende omstandigheden, o.a. het niet meer ontvangen van gemeente-subsi die, zijn deze vereenigingen niet in staat de voor 1938 verschuldigde huursommen te vol doen, waarom zij hebben verzocht, haar van de betaling daarvan kwijtschelding te verlee- nen. Hiertegen bestaat bij B. en W. geen be zwaar, waarom zij den Raad voorstellen daartoe te besluiten. INSTITUUT VOOR ARBEIDERS ONTWIKKELING. De afdeeling Velsen van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling houdt a.s. Maandag een lezing-avond in het gebouw voor Chr. Belangen aan de Meervlietstraat. Spreker is de heer D. van Staveren, uit den Haag over „Het wonder van de film". De lezing zal worden verduidelijkt met licht beelden. Vermoedelijk zal later een filmbedrijf worden bezocht. HINDERWET. Burgemeester en wethouders der gemeente Velsen brengen ter openbare kennis, dat het verzoek van H. H. Meyer, te Velsen, tot het uitbreiden van zijn bakkerij door het bij plaatsen van een amandel- en een kluts- machine en tw.ee kneedmachines, resp. aange dreven door electromotoren van 1 y2, Vz, IV2 en 2 P.K., in het perceel kadastraal bekend gemeente Velsen, sectie C no. 648, plaatselijk bekend Wijkerstraatweg no. 16 te Velsen, door hen is toegestaan. VERLAGING HUURPRIJS TUINGROND. J. Broese te Velsen heeft o.m. van de ge meente in huur eenige broeikassen met bijbe hoorenden tuingrond in „Rooswijk" tegen een huurprijs van f 100 per jaar. Genoemde huurder heeft den gemeenteraad verzocht met het oog op de steeds verder gaan de ontwatering van den grond, de weinige gewassen welke daarop nog geteeld kunnen worden en de geringe opbrengst daarvan, genoemden huurprijs te verlagen en te bren gen op f 25 per jaar en wel gerekend van 1 November 1937 af. Inwilliging van dit verzoek achten B. en W. billijk. B. en W. stellen den Raad derhalve voor tot deze huurverlaging te besluiten. CCCLXXIV. Het stormweer heeft de loggers aardig uit- elkaar gewaaid en daardoor kon het gebeu ren. dat er Maandag slechts 8 aan de markt kwamen. Ook de aanvoer van de trawlers was veel minder dan anders op Maandag en zoo doende was er dien dag een groot tekort aan visch en dus: hooge prijzen en dito besom mingen. Ook de beide haringbooten, welke dien dag aan de markt waren, maakten mooie reizen, vooral de Utrecht, die ruim f 6500 be- somde. Vergis ik mij niet, dan is dit de mooiste haringreis van dit seizoen. En vergis ik me hierin al dan vergis ik me zeker niet, dat na de Utrecht in dit seizoen zulk een haringreis niet meer gemaakt zal worden. Want het is Maandag, lijkt het. wel de laatste goede dag geweest;. Dinsdag was het heelemaal mis. Toen be- somden de Erin en de Delft, voor een nog grootere vangst slechts de helft van wat daags tevoren de Utrecht maakte. En ook verder in de week werd er geen behoorlijke haringreis meer gemaakt, getuige de besom mingen van de Aneta (1200 m de Haarlem (1700 m.), de Walrus (1200 m.), de Dirkje (1050 m.) en de Alkmaar (1200 m.) We kunnen ge rust zeggen, dat het uit is met de trawlharing visscherij. Of er moest nog eens een flinke vraag uit Duitschland komen. Het is wel een vreemd bedrijf dat visscherij- bedrijf. maar dat weet men zoo langzamerhand wel. In den regel winnen in het haringsei zoen de haringtrawlers het van de gewone Noordzeebooten, maar nu is het andersom, met uitzondering dan van Maandag. Er zijn, dank zij de hooge vischprijzen, mooie besommingen gemaakt, maar het is ook opvallend, hoe weinig kustbooten er nog de visscherij uitoefenen. Er kwamen deze week 41 trawlers binnen en daaronder waren slechts 10 kustbooten. Het is van de beroeps-puf- visschers, verzameld in de Nederlandsche Ver- eeniging van Belanghebbenden bij de Schar en Scholvisscherij dan ook wel wat al te boud gesproken, als zij de trawlers als de groote boosdoeners op het gebied van bedervers van den vischstand signaleeren. Dit gaat zeker niet op als we het uitroeien van de schar en de schol op het oog hebben en dit is op het oogenblik het grootste kwaad. Tegenover het kleine aantal kustbooten, dat in de vaart is, staat een vloot van eenige honderden loggers, kotters en botters en die maaien met z'n allen heel wat meer weg. De visch was dus duur van de week. Vooral kabeljauw, schelvisch en tong van welke soor ten er al heel weinig werd aangevoerd. Het was gedaan met de groote vangsten braad- schelvisch. Ook de haringaanvoer was veel minder. Deze bedroeg 13000 kisten, waarvan de opbrengst varieerde van f 1.20 tot f 3.90 per kist. PIETERMAN. Wanneer stempelen? De stempeluren voor de werkloozen. De stempeluren voor de verschillende or ganisaties voor de week van 17 tot en met 2)2 October zijn vastgesteld als volgt: Werkloozenvereeniging 9.009.30 Algem. Ned. Bouw arbeidersbond 9.359.55 Algem. Ned. Metaalbewerkersbond 10.0010.20 Ongeorganiseerden 10.3011.30 IJmuider Transport Federatie 11.4512.00 R.K. Bonden 9.00— 9.40 Kleine bonden 9.4510. IJmuider Federatie 10.1511.00 Oud-Katholiek Vakverbond 11.1011.25 Chr. Bond van Fabrieks en Transportarbeiders 11.3012.00 VERLEENEN VAN VERGUNNING TOT HET RIOLEEREN EN DEMPEN VAN EEN GEDEELTE BEEK. Van L. Tabak te Velsen is het verzoek in gekomen, hem vergunning te verleenen tot het rioleeren en dempen van een gedeelte van de beek, genaamd Scheijbeek, gelegen op de grens tusschen de gemeenten Beverwijk en Velsen. Verzoeker is eigenaar van een per ceel aan den Westerhoutweg te Beverwijk. Van dit perceel wordt de zuidelijke grens ge vormd door genoemde beek.De gemeentegrens loopt over het midden van de beek, zoodat aan verzoeker slechts behoort de in de gemeente Beverwijk gelegen helft, terwijl de andere, in de gemeente Velsen gelegen helft eigendom is van J. J. Pirovano Bzn. te Velsen. Met dezen eigenaar is verzoeker overeengekomen, een# gedeelte van de beek ter lengte van ongeveer 15 M., te rioleeren, teneinde plaatselijk een beteren toestand te verkrijgen. Tegen inwilliging van dit verzoek, behou dens rechten van derden en onder voorbehoud dat ook de gemeente Beverwijk de eventueel noodige toestemming verleent, bestaat bij B. en W. geen bezwaar. Zij stellen derhalve voor, het besluit te ne men, dat in concept bij de stukken is ge voegd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1938 | | pagina 1