WUIP
XkopPEn
MEÖWSEM
VOOR EEN GOEDE
KOUDE VOETEN?
ACCORDEONS
die smaakvol
en elegant is
VELSEN-NOORD
Haalaadaekkaade^ Heuiet
fa. LiesUaut ea Bmmt
IN BRUIKLEEN
Kïumpers Kleeding
pern king ie obeA
I
Burgem.Weertsstr.26-28-38
DAMES,
Mantelmagazïjn HL B. ELZE
PAUL GAUGUINVROUWEN IN HET PARK, ARLES.
E barre winter van negentig, vaag nog
levend in de herinnering van ouderen,
is' door het gelijknamige boek van
Herman de.Man een historische pe-
uuc geworden. De schrijver heeft er een ro-
mantischen winter uit gebrouwen, waarvan
d en jong hebben kunnen genieten, door zijn
talent, van het land tusschen de stijf bevroren
Hollandsche rivieren een tafreel te schilderen,
vaarvan de levendigheid den lezer nog lang
bijblijft.
De winter, die aan dien barren winter voor-
ai ging, onderscheidde zich in niets van de
■eer gewone, waaraan de bewoners der landen
kngs de zee gewend zijn. Doch die winter van
c<«en-en-tachlig heeft voor de kimsthistorie
ïaS den laatsten tijd een bepaalde belangrijk
heid en het is daarom niet onaardig er in een
winternummer iets over te vertellen.
Wij gaan daartoe naar Bretagne dat dan nog
niet, als thans met pleiziertreinen, autocars en
dergelijke te bereiken is, om eens een dagje uit
te zijn; waar dan nog geen coquet-goedkoope
villatjes langs het strand gepoot, nog geen. zo-
merhotels met mondaine namen en duur eten
opgericht zijn. Langs de Bretonsche kust heb
ben de visschersdorpen nog ongeveer het ka
rakter van ons Zandvoort, zeventig, tachtig
laar geleden, toen Jozef Israëls daar kwam om
ér de zee en de visschers te schilderen. Mis
schien waren ze nog eenvoudiger, maar ook
naar die Bretonsche plaatsjes trokken de schil
ders. Het was in het eenvoudig, goed-
koope dorpslogement van Le Pouldu dat
in den bewusten winter een tweetal
schilders hun intrek hadden genomen, waar
van de één een wereldnaam zou krijgen en de
tweede, een Hollander, zoo goed als vergeten
zou zijn binnen enkele tientallen jaren. Van
tijd tot tijd komen er Parijsche vrienden op be
zoek en luisteren naar wat Paul Gauguin zijn
vriend Meyer de Haan te vertellen heeft. Laval
komt er, en Filiger en Armand Séguin, maar
vooral Paul Sérusier die later Gauguin's meest
consequente volgeling zal blijven, als onder de
kameraden over Gauguin's kunst al lang weer
oneenigheid zal ontstaan zijn en zijn leider
schap betwist wordt. Maar in dien winter van
'89.zijn we nog zoo ver niet. Gauguin is dan
nog evenmin beroemd als zijn vriend Van Gogh,
van wien hij juist is teruggekeerd, na in Arles
een zeer bewogen zomer met hem te hebben
doorgebracht. Via Parijs is Gauguin weer naar
Bretagne getrokken, een rustig land voor wie
niet veel te verteren heeft. Hij is er al meer
geweest. In Pont-Aven, wat hij nu nog niet
eens rustig genoeg vindt, waarom hij met De
Haan nog v;at verder naar Pouldu verhuist en
er bij Maria Henry de logementhoudster der
„Grands-Sables" in den kost gaat. In die win
teravondgesprekken krijgen Gauguin's ideeën
en verlangens vasten vorm. Het „met een be
perkt aantal kleuren vullen van een plat op
pervlak" is de door Sérusier later uitgewerkte
idee, over wat een schilderij moet zijn. Daar
mee komt Gauguin tegenover de impressionisti-
cre natuurafbeelding van zijn tijdgenooten te
ttaan en propageert cenigszins een décoratieve
synthese. Onderwijl bleven zijn verlangens uit
gaan naar een leven, zoover mogelijk verwij
derd van de Europeesche cultuur, naar een
land, waar een leven zonder maatschappelijke
banden mogelijk, het klimaat zacht is en men-
schen en zeden natuurlijk zijn. Hij beraamt
reeds zijn vertrek naar Tahiti en het zal zijn
laatste Bretonsche winter wezen. Bretagne zal
hem echter niet uit den geest gaan, al moet hij
zijn einde op de Stille Zuidzee-eilanden vinden.
Wanneer, in 1903, de zendeling en een paar
bevriende inboorlingen den schilder dood vin
den in zijn atelier in Papeete, staat op een ezel
het laatste doek waaraan hij nog gewerkt heeft:
een Bretonsche Winter.
De man, die hem die wintermaanden in Le
Pouldu had gezelschap gehouden, die vergeten
Hollander Meyer de Haan, verdient de erken
telijkheid der kunsthistorie. Hij was een be
gaafd schilder, leerling der Amsterdamsche
Academie, en afkomstig uit een welgestelde fa
milie onzer hoofdstad. De broodfabriek De
Haan in de Rapenburgerstraat.ietwat
oudere Amsterdammers moeten zich die goed
befaamde bakkèrij, althans van hooren zeggen,
nog wel herinneren. Daardoor was de jonge
artist in de familie in staat op bescheiden
schaal onafhankelijk te leven. Na een paar aar
dige successen in Amsterdam was hij naar
Frankrijk gegaan en had bij Pissarro, die Gau
guin's leermeester was geweest, ook met Gau
guin zelf kennis gemaakt. En was door diens
inzichten in leven en kunst zoozeer gepakt, dat
een van zijn kant zeker zeer trouwe vriend
schap ontstaan was. Ook Gauguin had, om te
kunnen schilderen, een prachtige financieele
positie er aan gegeven. Hij was bankbeambte
bij Bertin geweest en jaren gehad, waarin zijn
inkomen tusschen 'twintig en deftig duizend'
francs schommelde. Daarvan was in zijn laat
sten Bretonschen winter zoo goed als niets
meer over. Toen heeft De Haan, die van huis
iedere maand 300 francs toegestuurd kreeg, dat
met zijn vriend gedeeld en is met hem mede
naar Bretagne getrokken. Zoo heeft een thans
vergeten Hollander, die een fijngevoelig mensch
en behalve schilder een zeer ontwikkeld kenner
der litteratuur was, er het zijne toe bijgedra
gen onbewust dat Gauguin zich dat jaar
kon redden en toevallig een kring om zich kon
verzamelen, die als synthetisten en symbolis
ten later in de historie in de „school van Pont-
Aven" gegroepeerd zijn. Eigenlijk was school
van Pouldu juister geweest. Dankbaarheid lag
niet in Gauguin's aard en die heeft De Haan
dan ook niet ondervonden. Hij is een ietwat
tragische maar tegelijk respectabele figuur in
onze kunsthistorie geworden.
Ter illustreering van dit artikeltje geven wij
twee reproducties: de laatste „Bretonsche Win
ter" door Gauguin geschilderd en zijn „Vrou
wen uit Arles in een park" ontstaan na zijn
verblijf bij Van Gogh en dus vlak voor de reis
naar Le Pouldu.
Litteratuur over het voorafgaande kan men
in de boeken van Charles Morice en De Roton-
charnps over Gauguin vinden en vooral in Le
Groupe de Pont-Aven van Charles Chassé.
J. H. DE BOIS.
PAUL GAUGUIN: BRETONSCHE WINTER.
Un pqm
U vindt ze in een groot assortiment
in iederen prijs bij
c=u irvw ira. ra
99
99
DAMES JAPONNEN TRICOT
18.65 - 14.25 - 9.70 - 6.35 - 5.40
DAMES JAPONNEN STOF
9.85 - 8.30 - 6.45 - 4.25 - 3.30
Voor Uw kinderen „DELANA
TRICOT". Vlotte en sterke
Jurken 5.50 - 4.65 - 3.80 - 2.95
met langdurige garantie.
Voor iedere hand en
iedere beurs. Slaagt U
zeker bij
VELSERDUINPLEIN 5
Wij geven U gaarne
inlichtingen over de
gratis OSMIA prijs
vraag. 2000.aan
prijzen.
IJMUIDEN-OOST
OSMIA VULPENHOUDERS
thans vanaf ƒ3.25, met 3
jaar garantie en vanaf
4.25 nu met 5 jaar ga
rantie. Officiéél PARKER
Dealer. Eigen reparatie
inrichting.
Het is niet noodig. Wij hebben reeds
PANTOFFELS vanaf 60 ct.
U kunt bij ons keuze doen uit ruim 100
verschillende soorten. - Daar moet dan
toch wel een pantoffeltje naar Uw zin bij
zijn enU weet het toch, bij KOPPEN
koopt U BETERE KWALITEIT.
ORANJESTRAAT 27.
VOOR BETERE SCHOENEN BEKEND.
BEHANGERS- en SCHILDlas vERf.
Hand?M,n borstelwerk. - uw
WAREN - BORSltt SCHILDER- en
BEHANG-, GLASoerd door
reclamewerk,( j vraagt vn].
Rijvend prijsopgaaf
SPECIALE DAMES-, HEEREN- en KINDERCLUBS.
VRAAGT INLICHTINGEN
VELSER ACCORDEON-SCHOOL
JAC. CATSLAAN17 DRIEHUIS
HOTEL 'T HUIS ASSUMBURG
ASSENDELFT.
Er is toch geen DANCING zoo fijn
als bij COR KLEINE.
lederen ZONDAG van 3—12 uur DANSEN.
PRIJZEN ALLEEN ZEGGEN NIETS. U MOET ZE
BEKIJKEN IN VERBAND MET DE KWALITEIT.
HET HOLLANDSCH KLEEDINGHUIS
ALLEEN STATIONSWEG 161 IJMUIDEN
levert U HET BESTE tegen prijzen, welke VER
BENEDEN de algemeen geldende gaan.
HEERENULSTERS geheel gevoerd vanaf 6.95
op zijde bewerkt
12.—, 13.50, 15—
op kameelhaar bewerkt, zeer
moderne dessins
16.50, 17.50, 18.75
SPORTULSTERSin de nieuwste modellen
9.ƒ10.50, ƒ13—, onze
successerie 14.50, f 15.50
ZWARE VELOURS in alle modellen 12.
13.50, 16.50, 17.50, 18.50,
19.50.
JEKKERS: vanaf .f6.90 tot ƒ10.25
KINDERULSTERS leeftijd 9 jaar, vanaf ƒ4.25
Onze bekende SCHOOLULSTERS
vanaf f 5.50
Wij kunnen niet alles opnoemen, doch wat U ook
zoekt, U slaagt bij ons BETER en VOORDEELIGER
dan elders.
BABY-JASJES - REGENJASSEN - COSTUUMS -
KINDERPAKJES enz. enz.
ENORME SORTEERING.
32 VERKOOPMAGAZIJNEN. EIGEN FABRIEKEN
HET HUIS VAN VERTROUWEN.
Bij ELZE is de voorraad chique WINTER
MANTELS en -JAPONNEN wederom aan
gevuld. Voor U dus een GOEDE GELEGEN
HEID om U tegen UITERST MATIGEN prijs
van mooie duurzame Winterkleeding te voor
zien. Ook in de allergrootste maten voorradig.
KENAUSTRAAT 22, TELEFOON 15723
Een ander zette hem op. Wat verve»
lend nu toch - zoo'n mooie nieuwe.
Maar er is een lichtpunt. Het was
een hoed van Meuwsen, dus verzekerd
tegen verlies, diefstal, vermissing of
verwisseling. Vraagt het certificaat,
dat bij eiken nieuwen Meuwsen*haed
behoort
HAARLEM GROOTE HOUTSTRAAT 32, TELEF. 13440
