IJmuider Courant
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Het Suez-Kanaal.
Autobusondernemers en Spoorwegen
vinden elkaar.
Eén cent per autobuskilometer.
Rijksontvanger
fraudeerde.
Zeepstatistiek.
24e JAARGANG No. 39
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij
voor Courant - Uitgaven en Algem.
Drukkerij N. V. Groote Houtstraat 93,
Haarlem, Tel. 10724. Bureau IJmuider
Courant: Kennemerlaan 42, IJmuiden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle
Advertenties, opgegeven voor dit blad,
„orden kosteloos opgenomen in de
Kennemer Courant.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
VRIJDAG 16 DECEMBER 1938
Abonnementen per week f 0.12Vit per
maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Advertentiën:
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f0.10.
Een der vele nieuwe eischen, door Italië in
den Europeeschen chaos losgelaten, betreft het
Suez-Kanaal. Het vraagt zijn aandeel in de
Suez-Kanaalmaatschappij en een vermindering
van de inderdaad zeer hooge kanaal
tarieven. Natuurlijk passen die eischen volko
men in Italië's streven naar een overheerschen-
de positie in de Middellandsche Zee. Bovendien
zijn de Italiaansche belangen bij het kanaal
geweldig toegenomen sinds het Abessinië ver
overd heeft en zijn Keizerrijk gesticht. In de
statistiek der kanaal-scheepvaart is Italië sinds
zijn Abessinische onderneming tot de tweede
plaats geklommen. Engeland is nog, met groo-
ten voorsprong, nummer één.
Beziet men de statistiek van 1936 dan blijkt
daaruit dat de aantallen schepen van verschil
lende nationaliteit, die in dat jaar door het
Kanaal voeren en de zware kanaaltol betaal
den, de volgende waren: 1. Engeland 2690, 2.
Italië 1326, 3. Duitschland 463, 4. Nederland
326, 5. Frankrijk 264, 6. Noorwegen 263, 7. Grie
kenland 168, 8. Japan 129, 9. Denemarken 78,
10. Ver. Staten 75, 11. Zweden 51, 12 Egypte 15,
13. Rusland 14. De overige landen blijven onder
de tien en kunnen dus onvermeld blijven.
Nu zal ik maar niet de heele historie van het
Suez Kanaal gaan ophalen, want die begint
eigenlijk al in de veertiende eeuw vóór Christus,
toen de Egyptische koningen Setis I en Ram
ses II het eerste kanaal lieten aanleggen, dat,
blijkbaar tengevolge van verwaarloozing, latei-
weer dichtslibde. Later werd een nieuw kanaal
gegraven maar in de 8ste eeuw op last van een
Khalif weer gesloten en gedempt. Pas in 1859
ondernam de vermaarde Fransche ingenieur
Ferdinand de Lesseps de doorgraving van de
landengte van Suez die tot de schepping van
het tegenwoordige Kanaal leidde. Het werd in
November 1869 plechtig geopend door Keizerin
Eugénie van Frankrijk en terloops zij hier opge
merkt dat de wereld aan die plechtigheid nog
een kunstwerk van bijzondere waarde dankt.
Want de Khedive van Egypte had voor de te
houden feestelijkheden bij den Italiaanschen
componist Giuseppe Verdi een opera besteld en
deze schiep toen merkwaardigerwijze op be
stelling! een zijner grootste werken, de opera
Aïda, waarvan de première te Cairo werd ge
geven.
Voor den aanleg van het Kanaal was de
Suez-Kanaalmaatschappij gesticht met een
kapitaal van 200 millioen francs. Alleen de
Franschen schenen de zaak toen aan te dur
ven en daar beroepen zij zich op tot den hui-
digen dag .als men de tarieven en de mono
polistische positie der Maatschappij aanvalt.
Inderdaad kreeg de Maatschappij concessie
voor 99 jaar, die dus in 1968 afloopt. Dan zal
het Kanaal in eigendom aan Egypte moeten
worden overgedragen. En het beleid der Maat
schappij, hoe monopolistisch zij overigens ook
ln haar tarievenpolitiek moge staan, is ge
bonden aan een internationale conventie anno
1888. Daar is in bepaald dat het altijd vrij
en open voor schepen van alle naties zal moe
ten zijn, zoowel voor oorlogs- als handels
schepen en zoowel in oorlogs- als in vredestijd.
Maar Egypte's recht van zelfverdediging
natuurlijk met de hulp van zijn protector,
Engeland is tevens in de conventie gewaar
borgd en nader toegelicht in een Engelsch-
Egyptisch verdrag, dat pas twee jaar oud is
en bepaalt „dat Britsche strijdkrachten alleen
in Egypte zullen mogen verblijven voor de
verzekering van de vrijheid en veiligheid van
de scheepvaart op het Kanaal."
Zooals de zaken dus nu staan hebben
Frankrijk en Engeland de macht over het
Kanaal in handen. De Maatschappij is
Fransch en Frankrijk bezit de meerderheid
van de aandeelen. Van den aanvang af heeft
Frankrijk 56 pet. van het kapitaal in handen
gehad. En het beroept zich natuurlijk op de
concessie van 99 jaar en op de internationale
conventie en zegt: wij hebben deze gewaagde
onderneming aangedurfd, jullie niet. In elk
geval moet in alle nuchterheid erkend wor
den dat als men den Franschen vaak terecht
gebrek aan koopmansinzicht verwijt, dat niet
voor het Suez-Kanaal kan gelden. Het was
Tooiets als de laatste glorieuse prestatie van
trer tweede Keizerrijk en het heeft nu sinds 59
de 99 jaar den Franschen zeer groote win
sten opgeleverd.
De overige 44% van de aandeelen waren
aanvankelijk door den Khedive van Egypte
genomen, maar na enkele jaren was Engeland
zoo slim ze tijdens het bewind van Disraëli,
later Lord Beaconsfield van hem te koopen.
Daar heeft de Britsche staat ook geweldig
aan verdiend terwijl de Britsche scheepvaart
maatschappijen, de voornaamste klanten van
het Kanaal, er zwaar voor moeten betalen en
dit dus zeker als een belasting van hun eigen
staat voelen. Er is dan ook eenige jaren ge
leden een hevige actie tegen de tarieven ge
voerd door de Holt Line, die tot eenige ver
mindering heeft geleid. Maar ze zijn nog altijd
heel hoog.
Risico heeft de aanleg van het Kanaal zeker
meegebracht en dat is ook wel in groote extra-
kosten tot uiting gekomen. De aanleg kostte
432 millioen francs inplaats van de aanvanke
lijk geraamde 200 millioen. In de jaren 1870-
1900 werd meer dan 350 millioen besteed aan
verbeteringen en 545 millioen aan andere uit
gaven. Als de Dultschers, die de Italiaansche
eischen steunen, beweren dat de uitgaven van
de Maatschappij maar 30 pCt. van de inkom
sten bedragen schijnt dit een te krasse voor
stelling van zaken. Maar zeker is dat zeer
hooge dividenden en tantièmes voortdurend
zijn uitgekeerd.
Natuurlijk is het den Italianen meer te
doen om macht over de Maatschappij die
32 commissarissen telt, waarvan 21 Fran
schen, 10 Engelschen en een Nederlander
dan om verlaging der tarieven. En behoor
lijker internationale controle voor een open
baren dienst als deze schijnt redelijk. Maai
de wijtze waarop Italië zijn belangen in de
Roode Zee uitbreidde is niet vergeten.
Dat de Nederlandsche scheepvaartmaat
schappijen ten zeerste gebaat zouden zijn met
een tariefsverlaging van het Suez-Kanaal is
duidelijk. Zij voornamelijk de Maatschappij
Nederland en de Rotterdamsche Lloyd be
talen er nu millioenen per jaar aan.
R. P.
Het tekort bij de Boerenleenbank
te Roswinkel.
Naar den omvang van het tekort moet nog
gegist worden.
Omtrent het onderzoek inzake het tekort bij
de Boerenleenbank te Roswinkel vernemen wij
nader, dat elk bedrag, dat tot dusverre genoemd
is op een gissing berust, daar de acoeuntants er
nog altijd niet in geslaagd zijn de verwarde ad
ministratie in orde te brengen. Het zal nog wel
enkele dagen duren alvorens dit het geval zal
zijn en men bij benadering eenig idee zal hebben
van het tekort.
Intusschen heeft de president van de recht
bank te Assen het voorloopig arrest van den kas
sier G. met dertig dagen verlengd. Hij blijft tot
nu toe in zijn stilzwijgen volharden.
Hoe het tekort zou zijn ontstaan, weet men
nog steeds niet. Er gaan weliswaar de laatste da
gen geruchten over speculaties in kunstmest
stoffen en koren, waarmede G. zich in den loop
van omstreeks tien jaren zou hebben bezig ge
houden, maar ook op dat punt kan door de
zwijgzaamheid van het bestuur der Boerenleen
bank en justitie niets definitiefs worden ge
zegd. Dat de administratie in geen enkel opzicht
aan de eischen beantwoordt en het beheer dus
danig geschiedde, dat men zich daar over thans
verbazen moet, blijkt wel uit het feit, dat geen
der leden schijnt te beschikken over staten en
huishoudelijke reglementen, zoodat ook niemand
weet hoe het staat met de financieele aanspra
kelijkheid. De spaarders weten niet in hoeverre
hun gelden veilig zijn-. Dengenen, die gelden op
genomen hebben bij de bank, is niet eens bekend
of zij daarmede tevens lid der coöperatie zijn
en dus eventueel mede aansprakelijk zijn gewor
den voor een tekort. Het bedrag der belegde
spaargelden beliep op 1 Januari 1938 f 1.027.700
Het eindcijfer der laatste balans was f 1.065.300,
terwijl bij de afsluiting van het laatste boekjaar
aan voorschotten bij de bank was opgenomen
een bedrag van f 600.000.
Deze cijfers werpen eenig licht op den om
vang van de bankinstelling. De in beslag geno
men eigendommen der familie G. worden ge
taxeerd op een waarde van f 175.000.
Biggenmerken vervalscht.
Landbouwer uit Kootwijkerbroek aangehouden
Na langdurige samenwerking tusschen
de gemeentepolitie, rijks veld wacht en
crisis-opsporingsdienst is in Kootwiiker-
broek de landbouwer A. L. gearresteerd
op vermoeden van vervalsching van
varkensoormerken. Reeds geruimen tijd
bestonden er aanwijzingen, dat op dit
deel der Veluwe, op groote schaal val-
sche oormerken in omloop waren ge
bracht. Na dagenlang zoeken, waarbij
vooral de rijksveldwachter Hofman uit
Lunteren zich verdienstelijk heeft ge
maakt, kreeg men zooveel aanwijzingen
tegen L., dat men hem in arrest stelde.
Na een langdurig verhoor, dat door de
politie van Barneveld afgenomen werd,
waarbij de man bleef ontkennen, con
fronteerde de politie hem met eenige
pei'sonen in Ede. Hij is daarna voorloo
pig op vrije voeten gesteld.
Te Londen is een financieele commissie uit Tsjecho-Slowakije aangekomen ter
bespreking van de Britsche leening aan dit land. Twee leden der commissie in
gesprek met het lid der missie-Runciman, Stopford (rechts).
Abonnementshouders kunnen goedkoop
met bussen reizen.
Op 15 Januari a.s. zal voor de al
gemeen-abonnementhouders der
Nederlandsche Spoorwegen, op
vertoon van hun abonnement, de gele
genheid worden opengesteld tegen een
tarief van 1 cent per K.M. gebruik te
maken van ruim honderd autobusdien
sten in den lande, aangesloten bij den
Nederlandschen Bond van Autobus
dienst-ondernemers.
In een Donderdagmiddag te Utrecht gehou
den persconferentie georganiseerd door het da-
gelijksch bestuur van den Nederlandschen bond
van autobusdienst-ondernemers, is dit besluit
nader toegelicht.
De heer Wortman, voorzitter van den Bond,
wees erop, dat in Januari werden vervoerd
5.705.003 reizigers, in Februari was dit aantal
5.283.771 en in Maart 5.159.662. Het aantal rei
zigers, dat maandelijks in de autobussen plaats
neemt, bedraagt ruim 5 millioen, derhalve jaar
lijks ruim 60 millioen.
Het aantal K.M. afgelegd door bovengenoem
de geconcessioneerde autobusdiensten bedroeg
in Januari 7.875.444, in Februari 7.202.097 en in
Maart 7.885.483. Dat is in 3 maanden 22.963.042
K.M. of jaarlijks bijna 92 millioen K.M.
Het initiatief tot de samenwerking van spoor
wegen en autobusdienst-ondernemers is uitge
gaan van den inspecteur-generaal van de rijks-
verkeers-inspectie, den heer Ir. van Marie, die
den grooten stoot tot betere verhoudingen en
samenwerking heeft gegeven.
De getroffen regeling komt hierop neer: dat
aan de algemeene-abonnementshouders der Ne
derlandsche spoorwegen op de autobuslijnen,
welker ondernemers zich bereid hebben ver
klaard tot de overeenkomst toe te treden, een
tarief zal worden toegestaan, dat ongeveer de
helft bedraagt van de normaal geldende tarieven.
De algemeene-abonnementshouders der spoorwe
gen zullen, op vertoon van hun abonnement, na
melijk kunnen reizen tegen een tarief van één
cent per kilometer, met een minimum van 10
cents per afgelegd traject. Daartoe zullen op de
tweehonderd voornaamste stations der spoor
wegen kilometerzegelboekjes verkrijgbaar wor
den gesteld, inhoudende tweehonderd zegels, elk
ter waarde van 5 k.m.
Deze kilometerzegels worden op vertoon der
algemeene abonnementskaarten op de buslijnen
der aangesloten ondernemers in betaling aan
genomen.
De heer Wortman verklaarde verder, dat de
Uit het proces tegen mevr. Skoblin te Parijs: de verdediger van de verdachte,
Ribet, houdt zijn pleidooi.
bond deze overeenkomst ter toetreding aan zijn
leden heeft voorgelegd en dat een zeer groot
aantal ondernemers zich dadelijk tot toetreding
heeft bereid verklaard.
De heer Wortman was er dan ook van over
tuigd, dat weldra alle autobusdienst-ondefnemers
bereid zouden blijken hieraan hun medewerking
te verleenen, zoodat binnen zeer afzienbaren tijd
te verwachten is, dat deze regeling, die 15 Ja
nuari 1939 in werking treedt, algemeene gelding
hebben zal op het geheele Nederlandsche auto-
busnet.
Tekort in kas te Elburg
ruim twintig mille.
Op last van den burgemeester van
Elburg is door de rijkspolitie gearres
teerd de rijksontvanger der directe be
lastingen te Elburg, de heer D. S., wo
nende te Nunspeet, die er van verdacht
wordt fraude te hebben gepleegd tot een
bedrag van ongeveer twintigduizend
gulden.
Hü zal ter beschikking worden ge
steld van den Officier van Justitie te
Zwolle.
De sterkte van de Duitsche vloot.
Twee linieschepen van 35000 ton op stapel.
Volgens het Duitsche Marine jaarboek van
Weyer heeft Duitschland op het oogenblik
twee linieschepen van 35.000 ton op stapel
staan en bestaan plannen voor den bouw van
een derde. Een linieschip van 26.000 ton, de
„Gneisenau", is reeds in dienst, terwijl een
tweede, de „Scharnhorst" op het oogenblik
voltooid wordt.
Volgens het jaarboek zal Duitschland bin
nenkort de beschikking hebben over drie
zware Kruisers van 10.000 ton: de in Augustus
te water gelaten Prinz Eugen en de in a
bouw zijnde Blücher en Admiral von Hipper.
Behalve de zes bestaande lichte kruisers van
6.000 ton zijn er twee van 10.000 ton te water
gelaten. Plannen worden ontworpen voor vier
lichte kruisers van 7.000 ton. De marine be
schikt over 43 duikbooten. Het onlangs te Kiel
te water gelaten vliegtuigmoederschip Graf
Zeppelin zal gevolgd worden door een tweede
dat thans nog op stapel staat.
Luxe-winkels voor buitenlandsehe
producten in Rusland?
Na de benoeming van commissaris Mikojan
doet te Moskou het gerucht de ronde, dat de
regeering binnenkort „luxe winkels" zal ope
nen, waar men tegen hooge prijzen eenige
buitenlandsehe producten zal kunnen koo
pen, meldt Havas. Men zou geenszins afzien
van de economische autarkie, maar eenige af
wijking en invoeren, waarbij een zekere reeks
buitenlandsehe producten ter beschikking zal
komen van welgestelden. Daardoor zou men
wellicht de gewone winkels, waar minder ge
goeden de nationale goederen zouden blijven
koopen, eenigszins ontlasten.
Het is ook mogelijk, dat politieke overwe
gingen in het spel zijn: sedert München
wenscht de Russische regeering klaarblijke
lijk haar betrekkingen met haar naburen, die
ook met Duitschland in contact zijn of dicht
bij Duitschland liggen, te verbeteren en han
delsbetrekkingen tot ontwikkeling te brengen,
hetgeen een der geschiktste middelen lijkt
om dit doel te bereiken.
(Nederland heeft het grootste
zeepverbruik per hoofd der bevol
king in heel Europa.)
Hoera, wij zijn het schoonste ras,
Wij doen het meeste aan de wascli,
Zooals ik heb gelezen;
Het zeepverbruik is in ons land,
Niet enkel aan den hoogen kant,
Het blijkt het hoogst te wezen.
Europa draagt veel volken mee,
Dicht in de buurt en over zee,
Die zich veel beter wanen,
Dan wij, maar in de reincultuur,
Treedt niemand op met zooveel vuur,
In heel ons dal van tranen.
Wij hebben, wie had het geloofd,
Het grootste zeepverbruik per hoofd
Van heel Europa's rassen,
Wie ons te na op het terrein
Van zeep en water komt, wij zijn
Er tegen opgewass(ch)en.
Wij leiden in de schoonheidsleer,
Zelfs onze teal geeft het al weer,
Schoonvader en schoonmoeder
En dan schoondochter en schoonzoon,
Over de heele linie schoon,
Schoonzuster en schoonbroeder.
Wij schieten af en toe te kort
In aantalsmacht, in geld, in sport
En in luidruchtig praten;
Maar daarin zit nu niet de kneep,
Hoera, wij gaan het hardst om zeep,
Die eer moet men ons laten.
P. GASUS.
Inning der „boete" stuit op
moeilijkheden.
Slechts weinig Duitsche Joden kunnen
contant betalen.
In officieele kringen te Berlijn twij
felt men er volgens Reuter aan, of de
heffing van 20 pet. op het bezit der Jo
den voldoende zal zijn om te komen
tot een bedrag van een milliard mark,
het bedrag der boete, waarvan de eer
ste termijn, groot 250 millioen mark
Donderdag vervallen is.
Een ambtenaar van het ministerie van fi
nanciën verklaarde tegenover Reuter: „Wij
kunnen voor het oogenblik niet het bedrag
zeggen, dat tot nu toe is betaald, want het
innen van het geld is uiterst ingewikkeld,
daar waarschijnlijk niet veel Joden contant
kunnen betalen en roerende goederen ver
kocht of verpand moeten worden. Wij weten
niet of het volle bedrag van 250 millioen
thans reeds bijeen is.
De ambtenaar verklaarde, dat het ongeveer
een week zou duren voor het ingezamelde be
drag bekend is
Fascisten mogen geen lid meer
zijn van de Fransch-Italiaansche
oud-strijdersvereeniging.
Ook de Italiaansch-Fransche parlementaire
groep voor hen verboden.
Het D.N.B. meldt uit Rome:
Bij beschikking van den secretaris
van de fascistische partij, minister
Starace, wordt bepaald, dat fascis
ten geen lid meer mogen zijn van de
Italiaansch-Fransche oud-strijders
vereeniging, noch van de Italiaansch-
Fransche parlementaire groep.
Deze beide vereenigingen werden kort
voor de overeenkomst tusschen Laval en Mus
solini van 1935 opgericht.
De „Giornale d'Italia" schrijft „dat de ver
ordening van den partijsecretaris oprechte en
groote vreugde bereidt. De fascisten voelen
zich gelukkiger naarmate de posities opge
helderd worden, want dan kunnen zij des te
scherper de waarheid van heden onder oogen
zien, de heldere en sterke waarheid van Mus
solini, die Italië bezielt en leidt".
Nieuwe Amerikaansclie >nota aan
Berlijn.
Duitschland antwoordde nog steeds niet op
door Amerika gevraagde verzekeringen.
In een Donderdag te Berlijn overhandigde
nota wordt Duitschland ophieuw gevraagd
verzekeringen te geven, dat Amerikaansche
staatsburgers in Duitschland, ongeacht hun
ras of godsdienst, niet aan een discrimineeren-
de behandeling onderhevig zullen zijn.
In de nota, waarvan de tekst door het
Amerikaansche departement van buitenland
sehe zaken is gepubliceerd, wordt voorts uit
drukking gegeven aan de teleurstelling, dat
nog altijd geen antwoord is verkregen op de
in vorige maanden gevraagde verzekeringen.
Memel Duitschers behalen
25 zetels in den Landdag.
Vier zetels voor de Litauers.
Blijkens den officieelen uitslag heb
ben de Memel-Duitschers bij de ver
kiezingen van j.l. Zondag voor den
Landdag van Memelland 25 zetels
behaald en de Litauers 4. De laatsten
verkregen slechts 12,84 pet. der stem
men.