Thuis bij Emil Ludwig.
|De foeeuwkorjingii?
Een bezoek aan Moscia I
Naar normale betrekkingen
tusschen Amerika
en Duitschland?
MA1KT
EIKICMTEN
„L'Etranger c'est la postérité contemporaine"
Door het buitenland gelezen te worden is de
roem na den dood te smaken, heeft een gees
tig Franschman eens getuigd.
Ik moest aan diens „mot" denken, toen Emil
Ludwig, bekendste der levende biografen, mij
de enorme eikenhouten kast met zijn „kinde
ren", zooals hij ze hartelijk noemt, toonde.
Daar staan ze, plank na plank, gebonden vol
gens een kleurenplan en elke kleur duidt een
andere taal aan. De bruine zijn Engelsche en
Amerikaansche edities, verreweg het grootste
aantal; de gele Duitsch; paars zijn de Hol
landers; grijs de Turken -
De levensbeschrijver
van onzen tijd. aan
het woord.
Oorlogsschaduwen.
Emil Ludwig gelooft, dat oorlog bijna oir
vermijdelijk is. Het eenige dat een catastrofe
- een heele regen- verhinderen kan, is naar zijn meening, een
boog-combinatie moest uitgedacht worden om verbond der groote democratische staten. Hij
toereikend te zijn voor al de talen, waarin is overtuigd, dat de dictaturen het op den
Ludwig over heel de wereld is vertaald; van duur zonder een krijg niet zullen kunnen
Tsjechisch tot Portugeesch, van Chineesch houden.
tot IJslandseh.
Want hij is de biograaf onzer tijden; van
Goethe, Napoleon en Bismarck, tot den exr
keizer, Hindenburg, en Roosevelt welk laatste
boek. onlangs bij Querido in Amsterdam in
„Uraufführung" verschenen, in de komende
maanden in zeven en twintig vertalingen het j
licht zal zien! Doch u schrijft alleen Duitsch?
had ik mijn gastheer, om wiens gastvrije tafel
„Heel hun systeem is gebaseerd op overwin
ning na overwinning. De opkomende Duitsche
generatie is vol van een heilig enthousiasme,
een brandende vlam, doch jammer genoeg
naar een verkeerd doel gericht. Het eenige
aspect, dat mij optimistisch maakt, is de ir
realiteit van de as-Berlijn-Rome, niettegen
staande al de humbug. De Anschluss heeft
Italië meer te denken gegeven, dan het fas-
de conversatie in Fransch, Engelsch én Ita- I cisme openlijk kan toegeven. Die druk van
haansch kabbelt, gevraagd. „Ja, en in al de Groot-Duitschland, niet alleen op de Italiaan-
~u~:;c u"~ grens doch ook op Italiaansche levens
dertig jaren, dat ik het nu schrijf, ben ik er
nog niet in uitgestudeerd."
Eere-doctoraat en eer
verbranding-.
der
Emil Ludwig is zeven-en-vijftig, doch hij
ziet er tien jaar jonger uit. Zijn haar is ietwat
dunner geworden en grijze draden beginnen
hier en daar tusschen zijn lange, resoluut
naar achteren gekamde manen, te verschij
nen. Zij krullen van achteren wat naar boven
en geven zijn sterken kop een zekere gratie.
Hij heeft een nobel hoofd, waaruit een karak-
sche
belangen elders, moet ïiog groeien. En in
dien het tot een kritiek punt mocht komen,
acht ik nog heel wat mogelijk. Want Musso
lini, hoezeer ik het ook met zijn ideologie on
eens ben, is verreweg de gewiektste en de be
gaafdste diplomaat de Duitschers, die
slechts éénmaal een diplomaat hadden, Bis
marck, halen niet daarbij."
,Nog niet zoo lang geleden", vertelt Ludwig,
„kwam een der rijkste menschen in Europa
me opzoeken. Vroeger, als een schrijver een
paar stuivers opzij gelegd had, was hij het.
die naar den bankier ging om te informeeren,
hoe zijn spaarduiten te beleggen. Doch de tij
ter van energie en toch ook geduld, van gees- den schijnen te veranderen; ditmaal kwam de
tigheid en wijsheid, van strengheid en toch financier den auteur consulteeren. Hij pre-
ook weer van mildheid spreekt. Zijn donkere tendeerde niet mijn boeken te kennen. Hij
oogen gaan schuil onder diepe oogleden, wel- vroeg me op den man af, wat ik van de inter-
ke zijn gladgeschoren gezicht domineeren. nationale situatie dacht. Doch we praatten
Hij toont me zijn boek over Goethe, zijn langs elkaar heen. Ik sprak met mijn hart, ik
breede sterke hand liefkoost het bijna. „Hon- za6 ideologieën botsen; hij zag slechts millioe-
derdvijftigduizend exemplaren van dit boek ne" en manoeuvreerde die van land tot land,
zijn in Duitschland verkocht. Ik heb Goethe naarmate ik mijn theorieën ontwikkelde
en later Bismarck dichter tot de groote Doch het was een allemachtig flatteus com-
massa in Duitschland gebracht dan eenig an- pliment", meesmuilt Ludwig.
dere schrijver. Doch toen de Nazis aan de
macht kwamen, verbrandden ze mijn werken
Unter den Linden. Ik had een eereplaats
tusschen Spinoza en Heine.." Aan de deur
post van zijn werkkamer hangt een kleine
ingelijste foto van het Goebbbels vui
en daarboven hangt een woord van Thomas
Edison, den genialen uitvinder, in groote, mo
numentale letters, als Gothische architec-
Gevleugelde overwinning.
In het wonderschoone kanton Tessin, Ita-
•en jueine i iiaansch-sprekend Zwitserland, heeft Ludwig
foto van het Goebbbels vuurfestijn zjjn gebouwd. Met de jaren en met het
komen van het succes werd het vergroot en
verfraaid, totdat het heden een idyllisch
schoone residentie is, genesteld tegen den flu
tuur- .Ludwig, de wereld is rijker om de ge- weeien bergrug, uitziende over den intens-
dachtèn welke gij haar gegeven hebt." „De Na- biauwen spiegel van het Lago Maggiore. De
tuin-terrassen geuren van de heerlijkste bloe
men. pauwen sleepen er trotsch hun zijige
staarten onder palmen en tusschen rhodo
dendrons. Op een hoek der balustrade staat
een prachtige bronzen kopie van de Gevleu
gelde Overwinning van Samotrace..
Emil Ludwig schiep zich zijn eigen over
winning. Zijn visie en zijn talent droegen
zijn faam naar alle landen. In zijn gasten
boek staan de namen van Louis Ferdinand
von Hohenzollem, van Chamberlain en Stre-
semann; Brüning en Braun, Toscanini ^en
George Bernard Shaw zaten aan zijn tafel.
„Geschenken des levens", lacht Ludwig.
Doch het bewijst een succes, waarop een man
trotsch mag gaan. En het verklaart het een
voudige en hartelijke onthaal, dat men in
Moscia vindt.
KEES VAN HOEK.
Bezoek van den hertog van
Windsor aan Sandringham?
Een Amerikaansche wenk aan
Italië.
(Men zie ook elders in dit nummer).
LONDEN, 4 Jan. Over het bezoek, dat
de Amerikaansche ambassadeur te Rome Phil
lips gisteren aan Mussolini heeft gebracht,
verneemt United Press uit kringen, die in
nauw contact staan met de Amerikaansche
ambassade, dat Phillips tegenover Mussolini
de hoop heeft uitgesproken, dat zich in den
Europeeschen toestand geen nieuwe verwik
kelingen zullen voordoen, welke den Europee
schen vrede en mogelijk zelfs den wereldvrede
bedreigen. Hoewel men het onwaarschijnlijk j
acht dat Phillips rechtstreeks op de revisionis- 1
tische campagne van Italië gedoeld heeft, ge
looft men toch, dat de Amerikaansche am
bassadeur liet doorschemeren, dat dit de be
doeling was.
Zoowel de ambassade als de officieele fas
cistische kringen handhaven een strikt stil
zwijgen.
(United Press)
Koningin Mary zou den wensch daartoe
hebben geuit.
Naar United Press verneemt bestaat de moge
lijkheid, dat de hertog van Windsor op of om
streeks 13 Januari a.s. naar Sandringham komt
om een bezoek te brengen aan zijn moeder,
koningin Mary. De gezondheidstoestand van de
koningin heeft den laatsten tijd weieens be
zorgdheid gewekt, vooral omdat haar hart niet
volkomen in orde scheen te zijn.
Toen de hertog van Gloucester onlangs den
hertog en de hertogin te Parijs bezocht, moet
hij zijn broeder medegedeeld hebben, hoe de
gezondheidstoestand van zijn moeder was. Deze
mededeeling kwam voor den hertog als een vol
komen verrassing. De hertog van Gloucester
moet toen tegelijkertijd hebben gezegd, dat de
koningin reeds maandenlang den wensch koes
tert, dat haar oudste zoon haar zou bezoeken
De bedoeling was niet, dat zijn vrouw hem
daarbij vergezelde.
De hertog van Windsor moet toen beloofd I
hebben aan het verlangen zijner moeder te
voldoen, ofschoon hij meer dan eens gezegd
moet hebben niet naar Engeland te zullen te-
rugkeeren, tenzij de hertogin hem, met denl
titel van koninklijke hoogheid kan vergezellen.
Ellsworth aan de Zuidpool.
Vliegtuigen van zijn schip zoeken naar
kampeerplaats.
WASHINGTON, 4 Jan. (D.N.B.) De Poolreizi
ger Lincoln Ellsworth is volgens een radiobe
richt gisteren bij de groote ijsbarrière van het
Zuidpoolgebied aangekomen. Van het Poolschip
„Wyatt-Earp" af zijn vliegtuigen opgestegen,
welke zullen zoeken naar een geschikt landings
terrein en kampeerplaats.
Wilson zal een
onderhoud met
Roosevelt hebben.
CHICAGO, 4 JANUARI (A.N.P.)
Hugh Wilson, de ambassadeur
der Vereen. Staten voor Duitsch
land, heeft verklaard, dat hij naar
Washington zal vertrekken om
een nieuwe bespreking te houden
met president Roosevelt en wel
licht uit te maken of de diploma
tieke betrekkingen met Duitsch
land hervat zullen worden.
Prof. mr. dr. H. W. C. Bordewijk
overleden.
zis beweren", mérkt de schrijver rustig op,
„dat ik Duitschland's waardigheid omlaag ge
haald heb door mijn werk. Maar van al mijn
boeken zijn er slechts twee uitgesproken cri-
tisch: Wilhelm II, wiens fouten den wereld
oorlog onvermijdbaar hielpen maken,
Hindenburg, die het Derde Rijk aan de macht
hielp. Tegen geen van mijn andere werken
kunnen zelfs zij objectief iets inbrengen."
Haat u Duitschland? vroeg ik boudweg.
Energiek draait Ludwig zich om. Hij wijst
naar het portret van zijn vader, den beroem
den oogspecialist, beroemd ook als menschen-
vriend. „Hij was een Jood", zegt zijn zoon,
„en toch tezelfdertijd het type van den Duit
schen geneesheer en van den Duitschen ge
leerde. Hij heeft me niet met Mozes opge
voed, doch met Goethe en Beethoven, zij
zijn mijn vaderlijk erfdeel. Ik woon reeds der
tig jaar in Zwitserland, ik had mijn recht op
Zwitsersche naturalisatie kunnen doen gel
den, toen de wereldoorlog uitbrak, doch ik
ging direct naar Berlijn en meldde me vrij
willig. Na den oorlog wilden mijn vrienden
en ik een beter Duitschland helpen bouwen,
een Duitschland dat een geëerd lid der Ver-
cenigde Staten van Europa zou worden. Het
is ons niet gelukt, doch we gaven onze beste
krachten aan de poging. Hoe zou ik daarom
Duitschland kunnen haten? Ik haat alleen
als socialist een regime. En het regime haat
mij, omdat ik een der uitgestootenen ben, die
het oor der gansche wereld hebben!"
Roosevelt's sociale kruistocht.
Ludwig spreekt langzaam, gemeten. Zijn
stem verheft zich niet. Hij ontleedt weten
schappelijk, zonder hartstocht, daardoor over
tuigt hij zoo.
Ik kijk zijn werkkamer rond, hoog van zol
dering, breed van ramen, spaarzaam gemeubi
leerd. Doch alles hierin is schoon. Op den
breeden schoonsteenmantel ligt een brok mar
mer van het Parthenon, één kant ver-goud
door tweeduizend jaar Atheenschen zonne
schijn, een geschenk van Venizelos. Tegen
een kleine vaas met bloemen staat een por
tretje van Simon Bolivar, den Bevrijder van
Zuid-Amerika, een edel Spaansch gelaat. „Op
deze wijze worden we vertrouwd met elkaar",
merkt Ludwig op. „Ik ben zijn leven aan 't
beschrijven, voornamelijk naar Spaansche
bronnen. Het is een opdracht van de regeering
van Venezuela. Wellicht het eerste contract
ooit door een regeering aan een auteur en
een buitenlandsch auteur bovendien ge
geven om een woord-portret van een nationa-
len held te schilderen!"
Ludwig's „onderwerpen" trekken aan mijn
geest voorbij. Zijn gesprekken met Mussolini
in het Palazzo Venezia,, met Masarijk in het
kasteel van Lani. En vandaar weer een ander
contrast: met Roosevelt in het Witte Huis. Ik
vroeg hem, welk van zijn onderwerpen hem
het naast aan het hart lag. Zonder aarzeling
antwoordt hij: „Masarijk".
„Doch ik ben een groot bewonderaar ge
worden van President Roosevelt", voegt hij
er onmiddellijk aan toe. Liberty, het Ame
rikaansche weekblad, had me opdracht gege
ven zijn leven te beschrijven, ofschoon een
groot deel hunner lezers niets van den presi
dent moesten hebben". Een lach: „De brieven
die we gekregen hebbenIk bestudeerde
niet alleen den President, doch ook zijn om
geving, zijn vrienden en zijn vijanden. En
waar ik het Amerikaansche karakter door
verschillende lezingen-tournée's had leeren
kennen, gaf mij dit uitzonderlijke mogelijk
heden. Hij is een sociaal baanbreker van zulk
een statuur, dat wij in Europa het eenvoudig
niet beseffen kunnen!" Plotseling: „Doch als
je erover gaat peinzen, hoe weinigen zullen
hun roem overleven! Ik vond eens in een een
zaam dorpje op de Argentijnsche Pampas een
plaat van Dante aan den wand hangen. Wie
herinnert zich nog de machtige staatslieden
en vorsten van zijn tijd? Goethe, op zijn
Olymp, moeten de troebelen van onzen tijd
wel gering voorkomen.
VEEMARKT.
Amsterdam, 4 Januari.
Ter veemarkt waren heden aangevoerd:
201 vette kalveren: le kw 7882, 2e kw. 68
76, 3e kw. 5866 per K.G. levendgewicht.
50 nuchtere kalveren 712 per stuk.
129 varkens: vleeschvarkens, wegende van
110 K.G. 5859, zware varkens 5657, vette
varkens 5455 per K.G. slachtgewicht.
Marktoverzicht: vette kalveren: ruimere aan
voer. zeer luie handel, handel, prijzen bedui
dend lager.
Nuchtere kalveren: matige aanvoer, vlugge
handel, prijzen hooger.
Varkens: zeer matige aanvoer, weinig handel,
prijzen lager.
Hoogleeraar in de Staathuishoudkunde en
Statistiek.
GRONINGEN, 4 Januari. In den
afgeloopen nacht is te zijnen huize al
hier, na een langdurige ziekte, in den
ouderdom van 59 jaar overleden prof.
mr. dr. H. W. C. Bordewijk, hoog
leeraar aan de universiteit te Gro
ningen.
Hugo Willem Constantijn Bordewijk werd
15 December 1879 te 's-Gravenhage geboren.
Hij studeerde aan de universiteit te Leiden in
len. Hij had ze alle verkocht aan een 45-jari- de rechtswetenschappen. In 1905 promoveerde
gen koopman te Haarlem, met de mededee- bij aldaar cum laude tot doctor in de staats-
ling dat ze ontvreemd waren. wetenschappen op proefschrift: „Reehtsper-
De politie te Haarlemmermeer heeft in de soonlijkheid der Nederlandsche koloniën" en
woning van den landarbeider te Hoofddorp in 1906 aan dezelfde universiteit tot doctor in
een damesrijwiel in beslag genomen, dat te de rechtswetenschappen. In 1913 werd dr.
Haarlem gestolen is. Ook de fiets, die de man Bordewijk benoemd tot docent aan de rijks
bij zich had, was hier ontvreemd. hoogere land-, tuin- en boschbouwschool te
In de woning van den heler werd een hee- Wageningen. Toen deze instelling in 1918 tot
renrijwiel in beslag genomen, dat hij op 2 Ja- Landbouwhoogeschool werd verheven volgde
nuari van den landarbeider had gekocht. zijn benoeming tot hoogleeraar aan deze
De politie zet het onderzoek voort. Beide school,
mannen werden in verzekerde bewaring ge- In hetzelfde jaar werd prof. Bordewijk be
houden. Zij zullen Donderdag aan de justitie noemd tot hoogleeraar in de staatshuishoud-
Fietsendief en -heler aangehouden.
De politie te Haarlemmermeer heeft aldaar
aangehouden een 30-jarigen landarbeider,
I wonende te Hoofddorp, verdacht van diefstal
I van rijwielen, te Haarlem gepleegd. Hij werd
door de Haarlemsche recherche naar het po
litiebureau aan de Smedestraat gebracht, j
waar hij bekende tusschen October en Decem
ber te Haarlem zes rijwielen te hebben gesto-
worden voorgeleid.
Copyright P. I. B. Boi 6 Copenhagen
En nu begint de derde geschiedenis, waarin de bloementuin van
een oud vrouwtje, dat tooveren kan, een hoofdrol speelt
Hoe was het inmiddels met Gerda, Karel's buurmeisje, gegaan?
Zij had zich voortdurend afgevraagd waar haar vriendje toch wel
gebleven kon zijn. Maar niemand wist het rechte er van. De
jongens, die op het plein gespeeld hadden, konden alleen vertellen,
kuilde en statistiek.
Verschillende publicaties zijn van zijn hand
verschenen o.a. „De theorie der belastingen en
het Nederlandsche belastingwezen" (1930)
„Theoretische-Historische inleiding tot de
economie" (1931), „Grondbeginselen der eco
nomie 1933" (2de druk 1937), Leerboek der
laudhuishoudkunde 1936-'37.
De ontslapene was ridder in de Orde van
den Nederlandschen Leeuw.
dat hg zijn slee achter een prachtige, groote slede gebonden bad
en niet meer teruggekomen was.
Niemand, niemand wist waar hij gebleven kon zijn en de kleine
Gerda schreide heete tranen. Tenslotte zeiden de menschen, dat
Karei dood moest zijn, verdronken in de rivier, die langs de stad
liep. O, het waren droevige dagen dien winter
De op lieeterdaad betrapte
inbrekers.
Eén hunner bekent.
In ons nummer van Maandag werd mede-
I gedeeld, dat een Haarlemsche rechercheur op
Oudejaarsavond een 28-jarigen monteur uit
Apeldoorn en een 36-jarigen bloemist uit Den
j op heeterdaad betrapt heeft, toen zij
bezig waren de keukendeur van een woning
in de Pijnboomstraat te forceeren. De twee
inbrekers zijn in het Huis van Bewaring aan
een nader verhoor onderworpen. Eén hunner
heeft daarbij bekend, met den ander de in
braak in de Eemstraat te hebben gepleegd en
een poging tot inbraak in een perceel aan de
Neptunusstraat te hebben gedaan. Zijn kame
raad ontkent echter medeplichtig te zijn.
De bekentenis komt aan de politie geloof
waardig voor, omdat de man mededeelde, in
de woning aan de Eemstraat ook een sigaren
koker te hebben gestolen. Deze was nog niet
gemist. Bij onderzoek bleek de mededeeling
juist te zijn. Zij hadden de gestolen voor
werpen, omdat ze toch geen waarde hadden, op
een grasveld aan de Jan Gijzenvaart wegge
gooid.
De twee mannen blijven in verzekerde be
waring. De politie zet het onderzoek voort.
Toen kwam de lente in het land en bracht de warme zonneschijn
mede. „Karei is dood en weg", zei Gerda, maar de zonnestralen
antwoordden, dat zij daar niets van geloofden. Zij zei tegen de
zwaluwen, dat Karei dood en weg was. Maar ook de zwaluwen
gaven ten antwoord, dat zij dat niet gelooven konden, zoodat
Gerda het tenslotte zelf ook niet meer geloofde. „Ik zal m'n mooie,
roode schoenen aantrekken", zei ze op een morgen, „en naar de
rivier gaan, om te vragen of zij Karei gezien heeft."
Het was nog erg vroeg in den ochtend, toen zij haar grootmoeder
goedendag kuste om daarna, op haar roode schoentjes, die Karei
en passeerde ook de stadspoort..
nog nooit gezien had, dapper op weg naar de rivier te gaan.
Ze liep denzelfden weg, die Karei met zijn sleedje had genomen,
.(Wordt vervolgd),
Taxi-chauffeurs te New-York
in staking.
Volledige politiemacht der stad op de been.
NEW-YORK, 4 Jan. Onder de taxi
chauffeurs is een staking uitgebroken,
die den autoriteiten veel reden tot on
gerustheid geeft. Men vreest ongere
geldheden.
De staking is afgekondigd door de vakbonden
der taxichauffeurs, omdat de taxibezitters niet
wilden onderhandelen over betere arbeidsvoor
waarden. De organisatie eischt een verbetering
der percentages, nl. een verhooging van 42 op
45 tot 50 procent, in verband met de a.s. we
reldtentoonstelling en het daarbij verwachte be
zoek van honderdduizenden vrecmdelingen.
Tot nu toe hebben, naar United Press meldt,
8500 chauffeux-s zich bij de staking aangesloten.
De kans bestaat, dat de overige 4000 leden zich
er bij zullen voegen, zoodat dan nog slechts 5000
taxi's zullen rijden.
Reuter bericht, dat voor den eersten
keer sedert 1927 de geheele politiemacht
van New-York, welke 19.000 man sterk
is, op de been is om dienst te doen.
Tot nu toe zijn nog slechts weinig incidenten
gemeld. De stakers hebben de onafhankelijke
rijders er voor gewaarschuwd van de straat te
blijven.
Koolhoven moet gaan uitbreiden.
De Koolhoven-fabriek te Rotterdam heeft van
de Fransche regeering een groote bestelling
FK 58-jachtvliegtuigen gekregen. In verband
hiermede zal de fabriek moeten worden ver
groot.
Bij proefvluchten heeft de FK 58 met succes
een duikvlucht gemaakt met een snelheid van
880 KM. per uur.
