IJmuider Courant
De „Tromp' zwaar beschadigd.
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Herinneringen.
Engelsche reeders verrast door de groote
vangsten der IJmuidensche trawlers.
Een overwinning.
DE AUTOBOTSING OP DEN AMSTERDAMSCHE WEG
24e JAARGANG No. 64
Uitgave Louren» Coster. Maatschappij
voor Courant Uitgaven en Algem.
Drukkerij !N. V Groote Houtstraat 93,
Haarlem, Tel. 10724. Bureau IJmuider
Courant: Kennemerlaan 42, IJmuiden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle
Advertenties, opgegeven voor dit blad,
worden kosteloos opgenomen in de
Keunemer Courant.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
MAANDAC 16 JANUARI '39
Abonnementen per weck f0.12'/2, per
maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Advertentiëni
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f 0.10.
Een viertal dagen van herdenking zal in de
tweede helft dezer maand aanleiding geven
tot heele reeksen artikelen, tot de verschij
ning van alweer meer boeken ik heb ze nog
niet aangekondigd gezien, maar ze kunnen
niet uitblijven en gedeeltelijk ook tot
plechtigheden. Wat men ook van het tegen
woordige Europa moge zeggen: het herdenkt
met ijver. Het moge uit de historie weinig pro
fijt trekken, in internationalen chaos verkee-
ren en zich volkomen onmachtig toonen, bui
ten staatsgrenzen iets op te bouwen, te
scheppen, maar het herdenkt. Het doet den
ken aan den'Schooljongen die zijn geschie
denislessen keurig uit zijn hoofd heeft ge
leerd en ze niet alleen van voren naar ach
teren maar desnoods ook vice versa kan op
zeggen, zonder.ooit over hun beteekenis te
hebben nagedacht of er eenigerlei conclusies
aan te hebben verbonden. Dat kan men den
schooljongen niet kwalijk nemen. Maar
Europa wel.
Op 21 Januari zal het vijftien jaar geleden
zijn dat Lenin, 54 jaar oud, op zijn landhuis
te Gorki overleed. Dat herinnert aan de po
ging tot schepping van een nieuwe mensche-
lijke samenleving, die al vóór Lenins dood
haar principes deels had moeten prijsgeven
en erna leidde tot de dictatuur van Stalin die
in haar latere toepassing veel van de hardste
middelen van het verdreven Tsarisme zou
doen herleven. Sommige koele beoordeelaars
zien in den loop van zaken een onvermijde
lijke ontwikkeli'ngsphase van het Russische
volk, dat zich uit zijn achterlijkheid langs
dergelijke wegen naar een tijdperk van rus
tiger ontwikkeling zou begeven. Intusschen
heeft dit proces de tegenstellingen in Europa
verscherpt, ontzaglijke onrust teweeg gebracht
en talloozen het leven gekost.
Op 26 Januari zal het 175 jaar geleden zijn
dat te Pau in het Fransche departement Bas
ses Pyrénées een jongetje geboren werd, dat
het tot maarschalk van Frankrijk en koning
van Zweden zou brengen en een dynastie
vestigen, die nu nog in Zweden regeert en
derhalve thans den leeftijd van 175 jaar heeft
bereikt. De maarschalk Bernadotte verried
zijn Heer, den grooten Napoleon, wiens gewel
dige poging om geheel Europa onder zijn per
soonlijke macht te brengen faalde. Een der
wonderbaarlijkste episoden van de wereld-
geschiedenis eindigde in de nederlaag van
het geweld. De slimme zoon van den advocaat
uit Pau had evenwel zijn dynastie gevestigd.
Een andere machtsdroom wordt in herin
nering gebracht op 27 Januari, want dan
wordt de Duitsche ex-keizer Wilhelm II, die
sinds zijn vlucht in November 1918 nu al meer
dan twintig jaar in ons land vertoeft, tachtig
jaar. Ook zijn politiek van macht en geweld
faalde. En in Doorn kan hij aanschouwen hoé
de eenvoudige zoon van een douanier het
thans tot een nog grooter heerschers-positie
dan hij, de telg uit het nobele geslacht der
Hohenzollerns, gebracht heeft, maar hoe
Europa nog dieper verscheurd en ontwricht
is dan in den glorietijd van zijn bewind: de
jaren voor dat noodlottige 1914, waarin zijn
Rijkskanselier het „vodje papier" verscheurde.
Dat was het verdrag waarborgende België's
neutraliteit. Hoeveel verdragen hebben wij
sindsdien, in vele landen, als vodjes papier
zien behandelen!
Tenslotte zal het op 30 Januari 50 jaar
geleden zijn dat het eindeloos-besproken en
beschreven drama van Mayerling plaats
greep: dat men de lijken van den Oosten-
rij ksch-Hongaarschen kroonprins Rudolf en
zijn minnares, het 18-jarige baronesje Maria
Vetséra, in het jachthuis te Mayerling vond.
Nooit is afdoende bewezen of hier moord of
zelfmoord in het spel was. Wel teekende deze
episode zich in den loop der tijden steeds
scherper af in de tragedie van den onder
gang van het Huis Habsburg en de dubbel
monarchie. Rudolf immers was de man ge
weest die een nieuw, liberaler en democrati
scher beleid voorstond, die de gevaren door
zag en trachtte het getij te doen keeren, maar
dien men deswege onder een soort curateele
had geplaatst. Het was Oostenrijk-Hongarije,
dat in 1914 het eerst den oorlog verklaarde
en zijn eigen ondergang daarmee inluidde.
Het is nu nog geen jaar geleden dat het laat
ste overschot van Oostenrijk's onafhankelijk
heid definitief bezweek en de mislukking van
de machts- en geweldspolitiek der Habsbur-
gers voorgoed bezegeld werd.
Dit zijn de herinnerings-dagen die ons in
deze maand te wachten staan.
R. P.
Drie soorten burgers in Hongarije.
Bevoorrechte positie der „Toeranische"
Hongaren.
Naar te Boedapest verluidt wordt in Hon
garije een nieuw wetsontwerp voorbereid,
volgens hetwelk voor belangrijke openbare
functies slechts Tc-eranische Magiaren in
aanmerking komen. n.l. Hongaren, wier voor
ouders zich voor 1896 in Hongarije gevestigd
hadden. Deze maatregel zou van tospas
sing zijn op alle politieke, juridische, admi
nistratieve en zelfs kerkelijke posten.
Indien dit ontwerp zou worden aangeno
men, zouden in Hongarije drie soorten bur
gers bestaan, ten eerste de Toeraniërs, die de
bestuursfuncties zouden bekleeden. ten
tweede de Hongaren, wier voorouders
zich na 1896 in Hongarije hebben gevestigd
en ten derde de Joden.
Een schipper uit Grimsby zal aan boord van de Delft
de werkwijze der Hollanders bestudeeren.
Leermeesters werden leerlingen,
Leerlingen, werden leermeesters.
De Hollanders hebben van de Engelschen
het visschen met het moderne trawlnet, den
ottertrawl geleerd, die zijn intrede deed toen
men in het eind der vorige eeuw de visscherij
met stoomschepen ging uitoefenen. Met dit
verbeterde schrobnet, die de Engelsche kor
verving kon men, mede dank zij de grootere
trekkracht van de stoomschepen, veel betere
resultaten bereiken dan met de oude methode,
waarbij het net met behulp van een boom
werd opengehouden, in plaats waarvan men
de „otterboards" ging invoeren. Onze eerste
stoomtrawlers waren in Engeland gekochte
schepen en onze eerste trawlerschippers leer
den het visschen met den ottertrawl van de
Engelsche schippers.
En het is in den loop der tijden gebleken, dat
de Hollanders goede leerlingen waren en in
de laatste jaren hebben de leerlingen de leer
meesters zelfs overtroffen.
Dit is geen „opschepperij", geen chauvinis
me. Deze bewering" berust op feiten, die door
de leermeesters zelf tot hun groote verrassing
zijn ontdekt. In hun eigen havens.
Wat is n.l. het geval?
In sommige tijden van het jaar, wanneer de
markt in IJmuiden overvoerd is, of om de een
of andere reden zooals onlangs tengevolge
van de verkeersmoeilijkheden, veroorzaakt
door den sneeuwval in ons land de visch-
prijzen zeer laag zijn, zenden sommige IJmui
densche reeders eenige hunner booten naar
een Engelsche haven, in den regel naar
Grimsby, om aldaar hun vangst te verkoopen.
En dan blijkt telkens, dat de IJmuidensche
trawlers veel grootere hoeveelheden visch
aanvoeren dan de Engelsche, hoewel zij onder
dezelfde omstandigheden hebben gevischt.
Wij overdrijven niet, als wij zeggen, dat men
in de havens aan gene zijde van de Noordzee
eenvoudig paf staat van de prachtige vangsten
van de Dutchmen en het heeft heel lang ge
duurd, voordat men in Engelsche visschers-
kringen wilde gelooven, dat de visch, die de
IJmuidenaren aan de markt brachten, ook in
derdaad door de schepen zelf gevangen was
en niet „carried" was, d.w.z. door één trawler
aangevoerd, doch door verschillende trawlers
gevangen.
De laatste weken is dit wederom herhaalde
lijk het geval geweest. Gewone IJmuidensche
Noordzeetrawlers hebben in Grimsby zulke
^roote vangsten (800 a. 1000 manden) aange
voerd, dat zelfs de veel grootere Engelsche
trawlers het tegen hen moesten afleggen.
Wij willen ons niet verdiepen in de oorzaken
van deze grootere vangsten der IJmuidenaren,
maar er slechts op wijzen, dat naar onze mee
ning de grootere productiviteit der Holland-
sche schepen in de eerste plaats wel het ge
volg is van een intensiever werksysteem.
Het spreekt vanzelf, dat de Engel
sche reeders met belangstelling de
verrichtingen der Hollandsche traw
lers hebben gevolgd en nu het hun is
gebleken, dat het met de vangsten
daarvan „zuivere koffie" is, hebben ze
deze aangelegenheid tot een onder
werp van studie gemaakt. Als gevolg
hiervan is met den stoomtrawler „Delft"
IJM. 17, die de vorige week naar de
visscherij vertrok, een schipper van
een der grootste reederijen van
Grimsby meegegaan, ten einde de
werkmethode der Hollanders te be
studeeren en daarvan rapport uit te
brengen.
Dit is wel een groote eer voor het vissche-
rijbedrijf van IJmuiden: de leermeesters zijn
diis leerlingen, de leerlingen zijn leermeesters
geworden, leermeesters van een natie, die be
schikt over de modernste stoomtrawlers, uit
gerust met de modernste hulpmiddelen, zoo
wel nautische als visscherij technische, van een
natie, die bovendien beschikt over een weten
schappelijk instituut, dat beter geoutilleerd is
dan dat van welk ander land ook ter wereld.
Schuschnigg nog de gevangene van
de Gestapo.
Dezen winter geen proces tegen den
oud-kawselier verwacht.
Omtrent het lot van oud-kanselier Schusch
nigg is nog niets beslist, zoo meldt Havas uit
Berlijn. Volgens inlichtingen uit Weenen,
wordt hij nog steeds gevangen gehouden in
hotel Metropole, het hoofdkwartier van de
Gestapo te Weenen. Het schijnt, dat geen
voorbereidingen zijn getroffen om nog ge
durende den winter een proces tegen hem te
beginnen.
In nationaal-socialistische kringen te Wee
nen wordt verklaard, dat de gezondheidstoe
stand van Schuschnigg goed is, hoewel hij
zeer nerveus is.
In legitimistische kringen verluidt, dat de.
oud-kanselier geweigerd heeft zijn vrijlating
te aanvaarden, welke hem werd aangeboden
toen zijn vroegere medewerkers uit Dachau
werden vrijgelaten.
Weer een ernstig ongeluk bij de
Britsche luchtmacht.
Jachtvliegtuig neergestort.
LONDEN. 14 Januari. Bij Wamberton in
Sussex is een jachtvliegtuig neergestort. Een
officier en een sergeant kwamen om het le
ven. (Havas).
(In Canada is op 83-jarigen leef
tijd overleden Charles Cromioell,
die 63 jaar geleden de wereld tot
verbazing bracht door in beide
richtingen op een koord over den
Niagara waterval te loopen.)
Ruim drieënzestig jaar geleden,
Stapte een man op 't slappe koord
En dertig meter daarbeneden,
Bruiste de Niagara voort.
Secuur werd elke stap genomen,
Over de hachelijke brug,
En aan den overkant gekomen,
Ging hij denzelfden weg terug.
En drommen zagen die prestatie
In een beangste spanning aan,
Dat was me nog eens een sensatie
In 't anders rustige bestaan.
Toen 't waagstuk goed was afgeloopen,
Toen braken voor den jongen held,
De duizendtallen monden open,
In een ovatie van geweld.
Men bood den durver van die dagen,
Een eereplaatsje in de zon,
Als man, die in vermetel wagen,
De Niagara overwon.
Wat kon den moed der menschen stuiten,
Wie kon hen remmen in hun macht,
Zoo wist men zich vol trots te uiten,
Toen deze krachttoer was volbracht....
Thans, drieënzestig jaren later,
Danst hij niet meer op 't slappe koord,
Maar 't wilde Niagarawater,
Bruist nog onafgebroken voort.
De opening van het Zweedsche parlement door koning Gustaaf. Links de
kroonprins, op den voorgrond de premier Hansson.
Door Duitsch schip aangevaren.
Uit Lissabon wordt gemeld:
Het Duitsche s.s. Orinoco is Zon
dag bij het verlaten van de haven in
aanvaring gekomen met den Neder-
landschen flottieljeleider Hr. Ms.
Tromp". De „Tromp" werd daardoor
ernstig beschadigd.
De „Orinoco" verliet tijdens stormweer de
haven, geassisteerd door twee sleepbooten.
Bij het passeeren van de „Tromp" liep het
schip als gevolg van een hevigen windstoot
uit den koers en kwam met den oorlogsbodem
in aanvaring, welke aan stuurboordzijde werd
getroffen. Een aantal stalen platen van de
„Tromp" werd ingedrukt. Het verluidt, dat de
flottieljeleider ook een gat beneden de wa
terlijn heeft gekregen. De sleepbooten hebben
tevergeefs getracht de aanvaring te voorko
men, waarbij het weinig scheelde of een van
beide vaartuigen was gekapseisd. Na de bot
sing heeft cle „Orinoco", die niet beschadigd
is, de reis voortgezet.
De havenautoriteiten hebben een onder
zoek naar de „Tromp" ingesteld. Zij waren
van meening, dat het schip ter reparatie in
een droogdok zal'moeten worden opgenomen.
In verband hiermede is het vertrek van de
„Tromp" uit Lissabon, dat op a.s. Woensdag
was vastgesteld, tot onbepaalden tijd uitge
steld.
De commandant van de „Tromp", kapitein
ter-zee L. C. A. M. Doorman, bleef den gehee-
len dag aan boord om persoonlijk alle veilig
heidsmaatregelen te nemen.
Zondagmorgen had juist een eerecompagnie
van Hr. Ms. „Tromp", de flottieljeleider, wel
ke een kruistocht door het Westen van de
Middellandsche Zee zou gaan maken en op
weg daarheen de Portugeesche hoofdstad be
zocht, zich naar het gedenkteeken voor de
dooden uit den grooten oorlog begven. Daar
aangekomen werden de militaire eerbewijzen
gebracht. De commandant van de „Tromp'
plaatste op het voetstuk van het gedenktee
ken een foudraal, inhoudende een plaque met
een inscriptie ter eere van de in den oorlog
gesneuvelde Portugeezen.
Des middags werd kolonel Doorman door
generaal Carmona ontvangen.
Hr. Ms. „Tromp" is de jongste aanwinst van
onze marine. Het is een flottielje-leider, maar
men zou het schip ook een kleinen kruiser
De vischauto (1.) en de zwaargehavende autobus (r.) na de hevige botsing, welke Zaterdag op den Amsterdamsche weg bij Velsen
plaats had.
Nadat de politie de situatie had opgenomen en deze op foto's had vastgelegd, werd de zwaar gehavende vischauto naar IJmuiden en de
eveneens zwaar gehavende autobus naar Amsterdam gesleept. Omtrent den toestand der drie gewonden vernamen wij hedenmorgen dat de
heer Otto, die snijwonden opliep, en de heer Zwaan, die een hersenschudding kreeg, het vrij goed maken. Het derde slachtoffer, Meens
geheeten, was hedenmorgen nog niet bij kennis. Zijn toestand baart nog zorg.
kunnen noemen. De waterverplaatsing be
draagt vol uitgerust 4200 ton en de bewape
ning bestaat uit zes kanonnen van 15 cm., uit
acht mitrailleurs en zes torpedobooten. De
snelheid is 32fó mijl; bij een proefvaart over
schreed de „Tromp" die snelheid echter reeds.
De bemanning telt 285 koppen. De kosten
van aanbouw hebben ongeveer 7l/2 mïllioen
gulden bedragen. Het schip is bestemd voor
den dienst in Indië. Met de „De Ruyter" zorg
de de „Tromp" voor verjonging van onze ma
rine* wat het materieel betreft.
Op 21 Januari 1936 werd op een der hel
lingen van de Ned. Scheepsbouw Maatschap
pij de kiel gelegd. Op 24 Mei 1937 werd het
schip te water gelaten, waarbij H.M. de Ko
ningin de doopplechtigheid verrichtte. Op 18
Augustus 1938 geschiedde de indienststelling.
De „Tromp" zou volgens het routeschema op
Woensdag 18 Januari van Lissabon vertrek
ken.
De „Orinoco" is een schip van de Hamburg-
Amerika Lijn met een inhoud van 9660 bruto
ton.
Spoorwagon kwam op zolder
schuit terecht.
Treinverkeer bij Zaandam vijf uur lang
gestagneerd.
Zaterdagmorgen omstreeks 12 uur heeft te
Zaandam een spoorwegongeluk plaats gehad
dat geen persoonlijke ongelukken tengevolge
heeft gehad.
Even buiten het station Zaandam ligt een
brug in het baanvak, welke de verbinding
vormt tusschen de Vaart en dc Papenpadsluis,
waarvan door den houthandel gebruik wordt
gemaakt om de met hout geladen dekschui
ten naar de Zaan te vervoeren.
Kort voor twaalf uur heeft dc brugwachter
Dolleman de brug opengedraaid, om een
schuit geladen met hout, doorgang te verlee-
nen. Op het oogenblik dat de schuit onder
de brug voer, is het achterste rijtuig van een
achteruit rangeerenden ledigen personentrein
tusschen de brughoofden gevallen. De schui
tenvoerder A. Geene, die toevalligerwijze op
het voorste gedeelte van schuit stond, wist
zich door direct op den wal te springen, in
veiligheid te stellen.
Het opruimingswerk werd in belangrijke
mate vergemakkelijkt, doordat de schuit het
truckstel van het rijtuig had opgevangen.
Desniettemin duurde het tot des middags
vijf uur voor het personeel van de werktrei-
nen uit Amsterdam en Alkmaar onder des
kundige leiding erin geslaagd was de belem
meringen voor het herstel van het spoorweg
verkeer tusschen Zaandam en Koog eenerzijds
en tusschen Zaandam en Purmerend ander
zijds uit den weg te ruimen. Van dat uur af
konden de treinen in beide richtingen hun
normalen loop hervatten.
Heel wat werk moest er verzet worden om
dit resultaat te bereiken. Toen het veronge
lukte spoorwegrijtuig uit zijn benarde positie
tusschen de twee brughoofden was bevrijd,
moest nog het zware onderstel, dat van den
wagen was losgeraakt en op den bodem van
den Papenpadsloot lag, worden opgevischt.
Eerst toen dit was geschied kon de brug wor
den neergelaten. Gelukkig was deze niet ont
wricht en klopten ook de verbindingen van
de rails. Tijdens de stagnatie werd de verbin
ding tusschen de stations Zaandam en Koog
en Zaandam en Purmerend door autobussen
onderhouden.
Volgens een verklaring van den schuiten
voerder zou er zich niemand op het achterste
spoorwegrijtuig hebben bevonden, hoewel dit
volgens de voorschriften het geval had. moe
ten zijn.
Johann Strauss overleden.
Neef van den „walskoning".
Op 73-jarigen leeftijd is te Berlijn gestorven
grooten Johann Strauss, den walskoning en
grooten Jahann Strauss, den walskoning en
componist van „An der schónen blauen Do-
nau".
Deze Johann is 'n zoon van Eduard Strauss,
den leider van de bals aan het Weensche hof.
Zelf heeft hij ook eenigen tijd deze functie
bekleed.
