Sleutel weg? Tel. 11493
De huie kamt!
LOT SS
pacelli's verkiezing tot Paus.
ERNSTIG ONGELUK
op de Marowijne.
Toever gaat de waakzaamheid der Vereenigde Staten)
LANGE VEERSTR. 10
ZA
tFKPAG 4 MAART 1939
waar tc Vaticaanstad verluidt was
„ÏÏ7 bit de eerste stemming van
kardinalen een groote meerderheid
rtfil* kardinaal Pacelli merkbaar. De
ndste cijfers zijn evenwel niet bekend.
ÏÏfrdinL Pacelli bewaarde het diep-
S stilzwijgen en bleef in gedach-
zitten toen tijdens de middag
pauze de kardinalen van cel tot cel
En om van inzicht te wisselen
I" de derde stemming scheen, dat
die kardinalen zoo snel mogelijk tot
stemmen over wilden gaan.
De kardinalen Boggiani en Selvaggiani die
!tek waren, brachten hun stem uit in hun
Cel' pacelli zou volgens de berichten,
die in Vaticaansche kringen de ronde
doen bij de eerste stemming in het
conclaaf 35 stemmen op zich ver-
«nied hebben. 40 bij de tweede en 61
bii de derde. De kardinalen, zoo zegt
„en, waren zoo zeker van de verkie
zing van Pacelli, dat een aantal
hunner reeds de koffers gepakt had
om te vertrekken.
Tiidens de stemming zat kardinaal Pacelli in
mvtiinsche kapel naast kardinaal Lavitra-
uo die eveneens papabel (candidaat voor 't
pausschap) werd geacht. Kardinaal Pacelli zag
bleek en verborg van tijd tot tijd zijn gelaat
m de handen.
Alvorens zich naar buiten te begeven na de
ve'rkiezin» tot het zegenen van de menigte,
toocht de nieuwe Paus de zieke kardinalen
ta hun cel. Hartelijk omarmde hij kardinaal
Warchetti-Selvaggiani, met wien hij sedert
tiin ieugd bevriend is. Kort na zijn verkie
zing telefoneerde de nieuwe Paus ook met zijn
zusters.
De radiorede van den Paus.
Aan de woordelijke vertaling van de bood-
cchap. welke Z.H. Paus Pius XII gistermiddag
door middel van de radio heeft gericht tot de
geheele wereld, een resumé is reeds in ons
blad opgenomen ontleenen wij het volgende:
Terwijl onze ziel vervuld is van de diepste
aandoening en wij ons als beangst voelen voor
de zware verantwoordelijkheid, welke de God
delijke Voorzienigheid, in haar onnaspeurlijke
plannen, ons op de schouders heeft gelegd, voe
len wij ons geroepen zonder verwijl de katho
lieke wereld met ons eerste vaderlijke woord
onze eerste gedachten kenbaar te maken. Voor
alles en met bijzondere liefde, omarmen wij va
derlijk in den Heer onze zeer beminde broeders
kardinalen, welker godsvrucht, deugd en hooge
kwaliteiten ons allen wel bekend zijn. Verder
begroeten wij met buitengewone welwillendheid
allen en ieder van onze eerbiedwaardige broe
ders in het Episcopaat en zegenen wij hen, als
mede de priesters en kloosterlingen, zij, die
werken in de missiën aan de uitbreiding .van
het rijk van Christus of die in de rijen van de
katholieke actie onder leiding van de bisschop
pen medewerken aan het hiërarchisch aposto
laat. Verder alle, onze kinderen, overal verspreid
over de wereld, in het bijzonder zij, die bezocht
worden door armoede of lijden. Dat over allen
en ieder afzonderlijk de overvloedige zegen des
hemels neerdale.
Doch op dit plechtig oogenblik gaat onze ge
dachte ook uit naar allen, die buiten de kerk
staan en die zich verheugen, willen wij gelooven,
dat de Paus ook voor hen bidt tot den Almachti-
gen God en hen alle goed wenscht.
Aan deze vaderlijke boodschap willen
wij nog toevoegen den wensch en een
aansporing tot vrede, dezen vrede, wil
len wij zeggen, welke onze voorganger,
zaliger gedachtenis, met zooveel warmte
den menschen heeft aanbevolen en wel
ke hij in zulk een vurig gebed afsmeek
te, dat hij zelfs God spontaan zijn leven
bood teneinde hem te verkrijgen. Dezen
vrede, sublieme gave van God, welke
elk gevoel te boven gaat, welke ieder
mensch met een hart moet verlangen
en welke de vrucht is van liefde en
rechtvaardigheid.
Wij vragen alle menschen dezen vrede te aan
vaarden, den vrede van een gerust geweten in
de vriendschap met God, den vrede van de
eensgezinde en harmonieuse gezinnen door de
heilige liefde tot Christus, den vrede tenslotte
tusschen de volken door broederlijke hulp,
vriendschappelijke samenwerking en hartelijke
overeenstemming in het groote belang van het
menschelijk geslacht, onder toezicht en be
scherming van de goddelijke voorzienigheid. En
in deze moeilijke uren, terwijl zooveel hinder
palen zich in den weg van den waren vrede,
welke de oprechte hartewensch is, schijnen te
plaatsen, bidden wij God in het bijzonder voor
allen, die aan het hoofd van de staten zijn ge
plaatst en wie de groote eer genieten en de
Bij de eerste stemming al
een groote meerderheid.
zware taak rust de volleen te leiden op den weg
van welvaart en vooruitgang.
Wij hebben voor oogen het visioen van het
groote kwaad, dat op de wereld werkt en tot
bestrijding waarvan de gezegende God ons heeft
gezonden, ongewapend, doch vol vertrouwen.
Om allen aan te sporen ontleenen wij woorden
aan den heiligen Paulus: „Begrijpt ons goed".
Dat onze Heer Jezus Christus, uit wiens vol
heid wij allen ontvangen hebben, onze wensch
vrucht moge doen dragen en als een boodschap
van heilige verzoening over de geheele wereld
moge doen gaan, terwijl wij in Zijn naam u van
ganscher harte den apostolischen zegen geven.
Duitsche critiek op de Fransche
persstemmen.
De Berliner Börsenzeitung verklaart in een
hoofdartikel, dat een groot deel der Fransche
pers Paus Pius XII reeds direct na zijn verkie
zing een standpunt ten gunste der democratieën
en tegen de autoritaire staten toeschrijft. Nog
geen 24 uur zijn sinds het besluit van het con
claaf voorbij, aldus Beiliner Börsenzeitung, of de
Fransche pers noemt den nieuwen Paul* reeds
een politieke aanwinst van Frankrijk. De non
chalance van een dergelijke opvatting zou ver
wondering kunnen baren, wanneer zij niet juist
zou voortkomen- uit de Fransche mentaliteit.
Reeds vele Pausen hebben hen teleurgesteld, die
meenden uit het leven en het optreden dezer
Pausen voor de kroning voorspellingen voor hun
lateren arbeid op den Stoel van Petrus te kun
nen doen.
Gandhi weer in hongerstaking.
Mahatma richt zijn actie thans tegen
den vorst pan Rajkot.
DE SLEUTELSPECIALIST, L. Veerstr. 10
(Adv. Ingez. Med.)
Gaat genieten van de mooie natuur.
DE IJMUIDER WASSCHERIJ
SNEUIUSSTRAAT 5? Telef. 4Ï71
zal Uw wasch doen voor 15 cent per K.G
overweeksch.
Drummond Peterson wordt Britsch
ambassadeur te Burgos.
Thans gezant in Irak.
De Engelsche koning heeft de be
noeming bekrachtigd van Sir Maurice
Drummond Peterson tot ambassadeur
in Spanje.
Peterson, die thans gezant in Irak
is, was in 1929 secretaris van de am
bassade te Madrid. In 1930 en 1931
trad hij op als zaakgelastigde te
Madrid.
SOUDAN NIET GESLAAGD IN
KABINETSVORMING.
Belgische Koning ontheft hem van
zijn taak.
Gandhi.
Reuter meldt uit Rajkot, dat Gandhi
een hongerstaking is begonnen om kracht
bij .te zetten aan de actie der bevolking
van Rajkot voor een meer democrati-
schen regeeringsvorm, waartegen de
vorst van dezen staat zich verzet. Als
laatste maaltijd heeft de mahatma ge
bruikt een kop warme geitenmelk met
brood, tomaten, gekookte groenten en si
naasappelen. Gandhi is thans 70 jaar. De
bevolking van de stad Rajkot is uit
sympathie met den mahatma een dag in
staking gegaan.
Gandhi begon zijn hongerstaking in tegen
woordigheid van een aantal journalisten en een
groote menigte mannen, vrouwen en kinderen,
nadat hij eerst eenigen tijd in gebed verzonken
was geweest.. Een uur later werd een brief ont
vangen van den vorst van Rajkot, Thakore
Saheb, waarin deze met redenen omkleed uit
een zette, waarom hij het verzoek van Gandhi
niet kon inwilligen.
Gandhi zeide ten aanzien van dezen brief, dat
het olie op het vuur is.
Volgens de medici is het weerstandsvermogen
van Gandhi op het oogenblik zeer gering.
(Gandhi had een ultimatum gezonden aan
den heerscher van Rajkot en hem 24 uur
laten om te antwoorden op zijn voorstellen voor
een minnelijke schikking van het conflict tus
schen den vorst en zijn onderdanen. Aangezien
het antwoord niet binnenkwam, is Gandhi weer,
evenals bij vorige gelegenheden, tot een honger
staking overgegaan. Aan den vorst van Rajkot
was verzocht een regeeringsvorm in te voeren,
welke aan zijn volk een stem gaf in het bestuur.
Begin Februari was reeds een actie van burger
lijke ongehoorzaamheid ontstaan om den eischen
kracht bij te zetten, doch Gandhi had de actie
afgelast, teneinde persoonlijk stappen te doen.
Bij meer dan een gelegenheid, waar groote poli
tieke belangen op het spel stonden, is Gandhi
zelfs met gevaar voor zijn leven, in honger
staking gegaan).
De congresministers hebben gisteren stap
pen ondernomen, in de hoop Gandhi van zijn
voedselweigering te kunnen afbrengen. Zij
hebben een telegram aan den onderkoning
gezonden, waarin zij dringend verzoeken, tus-
schenbeiden te komen in het geschil tusschen
Gandhi en den regeerder van Rajkot.
(Adv. Ingez. Med.)
Kroonprins van Iran ziet zijn bruid
Geestdriftige ontvangst in Egypte.
De kroonprins van Iran heeft Vrijdag twaalf
agen voor zijn huwelijk, voor het eerst zijn toe-
-omstige gemalin, prinses Fawzieh, een zuster
an koning Faroek, gezien. Zoowel te Alexan-
ne als te Kairo is de prins geestdriftig begroet.
ia1iwt'aSnaan k°ord van het Egyptische koninklijke
iarM "^a^rn)oessa" van Beiroet gekomen. Hel
_0C. Werd geëscorteerd door een Franschen tor
pedojager.
Lord Allen of Hurtwood overleden
Strijder voor de pacificatie van Europa.
MONTANA—VERMALA (Kanton
Wallis, Zwitserland), 3 Maart. Lord
Allen van Hurtwood, die bekend is
wegens zijn werkzaamheden ten be
hoeve van den Volkenbond is vandaag
op 49 jarigen leeftijd overleden.
Hurtwood was een bekend pacifist, die zijn
idealen verbreidde op grond van zijn waar
nemingen in den wereldoorlog. Hij was een
niet-qfficieele bemiddelaar ten behoeve van
de pacificatie van Europa. Hij heeft bespre
kingen gehad met de leiders der nationaal-
socialisten in Duitschland. Hij heeft eens ver
klaard waarschijnlijk de eenigo te zijn, die
zoowel met Lenin als met Hitier heeft on
derhandeld.
Voor hij pair werd, was Hurwood vier jaren
lang voorzitter van de Onafhankelijke Arbei-
dérs Partij en vele jaren lang de politieke
vertrouweling van Ramsay MacDonald.
In de beginperiode der nationale regeering
was Hurtwood een van haar vurigste aan
hangers. doch twee jaren geleden trad hij
uit de Nationale Labourgroep wegens oneenier-
heid over de Volkenbondspolitiek.
BURGEMEESTER MAX WEIGERT HET
FORMATEURSCHAP.
Het persbureau Belga meldt, dat
senator Soudan zijn pogingen tot het
vormen van een nieuwe Belgische
regeering heeft opgegeven.
Even na 5 uur Vrijdagmiddag had Soudan
op het departement van Buitenlandsche Zaken
een zeer kort onderhoud met de voorzitters
der liberale Senaats- en Kamerfracties, Hen-
ricot en Max. Daarna heeft hij tegenover de
pers de volgende verklaring afgelegd:
„Ik heb den Koning verzocht mij te onthef
fen van de opdracht, waarmede hij mij wel
heeft willen vereeren. De Koning heeft daarin
toegestemd. Ik heb den Koning gezegd, dat ik
meende mijn plicht gedaan te hebben, dat
i>k geen kans heb gezien het beter te doen
en dat ik, door mijn pogingen voort te zet
ten het land niet gediend zou hebben. Ik weet
thans niet, wat er verder gaat gebeuren Mi
nister van Staat Max is op het Paleis ont
boden".
Kort hierop werd bekend, dat ook
Max geweigerd had zich te belasten
met de vorming van een nieuw kabi
net.
Daarna is Pierlot in het Koninklijk Paleis
aangekomen, vanwaar hij om 7 uur weer ver
trok.
Na afloop van den kabinetsraad die gister
avond om kwart voor twaalf geëindigd was,
is ge-en communiqué gepubliceerd.
De ministers hebben omtrent hun bespre
kingen een volstrekt stilzwijgen bewaard. Mi
nister-president Pierlot beperkte zich ertoe
te verklaren:
„Wij hebben den politieken toestand be
studeerd en besloten, tegen Zaterdagmiddag
5 uur een nieuwen kabinetsraad bijeen te
roepen". De premier voegde hier nog aan toe
dat hij voor hedenochtend een audiëntie bij
den Koning had aangevraagd
Voorstel van Soudan tot enquête in
de zaak-Martens.
Over de vergadering der liberale fracties
van Kamer en Senaat, welke voordien hadden
plaats gehad is. aan de. pers een communiqué
verstrekt, waarin o.a. wordt gezegd dat mede-
deeling werd gedaan van een plan van den
heer Soudan een commissie van leden der
rechterlijke macht samen te stellen onder
leiding van den heer Gesche, procureur-
generaal van het hof van beroep.
Deze commissie zou worden belast met een
bestudeering van het dossier van 17 April 1920
waarbij Martens bij verstek werd veroor
deeld.
Een onderzoek in te stellen naar alle feiten
welke aan Martens worden toegeschreven,
welke feiten zich in de jaren 19141918 zou
den hebben voorgedaan.
Op grond daarvan zou de commissie zich
met „ja" of „neen" moeten uitspreken over
de vraag of Martens dingen zou hebben ge
daan, welke hem onwaardig zouden doen zijn
voor de functie van lid van de. Koninklijke
Vlaamsche academie voor geneeskunde.
Na een diepgaande bespreking heeft de
overgroc.te meerderheid der vergadering de
onmogelijkheid voor de liberale partij erkend
deze formule te onderschrijven, aldus het
communiqué. „Zij heeft den wensch uitge
sproken, dat Soudan zijn poging zal voort
zetten een regeering samen te stellen, welke
het geval-Martens zal oplossen het werk van
economisch en financieel herstel van het land
zal voortzetten, de nationale culturen zal be
gunstigen binnen het kader der Belgische
eenheid en zonder administratieve of politieke
deeling van den staat".
Hierop volgde de bespreking van Soudan
met Henriot en Max met het bovenvermelde
resultaat.
Bij een gevatte koude.
Met Mijnhardtjes steeds vlugge resultaten.
Doos 30 en 50 ct.
(Adv. Ingez. Med.)
Vier Franschen verdronken
Boot bij watervallen
omgeslagen.
PARAMARIBO, 3 Maart. Bij een
bezoek, dat de waarnemende gouver
neur van Fransch Guyana aan Su
riname bracht is op de Marowyne, de
grensrivier tusschen Fransch en Ne-
derlandsch Guyana, de met boschne
gers bemande boot, waarop het Fran
sche gezelschap zich bevond, omge
slagen bij de watervallen.
Een luitenant-kolonel en een kapi
tein van den Franschen medischen
dienst zijn verdronken, evenals een
het gezelschap van den Franschen
waarnemenden gouverneur vergezel
lend journalist en de chauffeur van
den gouverneur.
De Fransche gouverneur zelf werd
gered door een soldaat, en de echt-
genoote van den gouverneur door
een boschneger.
De lijken van de omgekomenen zijn
Donderdagavond naar St.-Laurent
(in Fransch Guyana) gebracht.
Ned.-Indië heeft de aandacht van Amerika.
(Van onzen New-Yorkschen correspondent)
NEW-YORK, 22 Februari. De gebeurte
nissen die in Europa de gedachten van Staats
lieden en burgers bezighouden, houden ook de
staatslieden en het volk van de Vereenigde
Staten in spanning. Het feit dat President
Roosevelt, op weg naar de vlootmanoeuvres,
heeft medegedeeld, dat hij wellicht spoediger
naar Washington zal terugkeeren dan hij oor
spronkelijk van plan was met het oog op me-
dedeelingen die hij over den toestand in Euro
pa had ontvangen, heeft hier even grooten in
druk gemaakt als in Europa. De meeningen
omtrent deze min of meer raadselachtige aan
kondiging loopen uiteen. Sommigen zeggen dat
deze mededeelingen inderdaad ernstig zijn,
anderen zijn van oordeel dat Roosevelt deze
woorden bedoeld heeft als een waarschuwing:
„weet wel dat ik mijn oogen en ooren den kost
geef, al bevind ik mij ergens op zee, weet wel
dat de Vereenigde Staten waakzaam zijn!" Hoe
deze waakzaamheid en hare eventueele gevol
gen geïnterpreteerd moeten worden, is niet
duidelijk. In ieder geval is het wel duidelijk,
dat de meeningen hierover uiteenloopen. Een
van deze meeningen is vertolkt door oud-pre
sident Hoover in een rede, die hij onlangs te
Chicago heeft gehouden. „Wij moeten", zoo
zeide hij bij die gelegenheid onder andere,
„onze oogen niet sluiten voor een voorwaarde,
waaronder het Amerikaansche volk, ongeacht
alle andere kwesties, zich in een Europeeschen
oorlog zou mengen. Wij zijn een humaan volk
en onze humaniteit kan uitgeput worden door
brutaliteit. Dat was een van de reden waar
om wij in den vorigen wereldoorlog gegaan
zijn. In de eerste plaats wanneer de totale
aanval zich ook zou richten tegen vrouwen en
kinderen, door vernietiging van steden vanuit
de lucht; dan zou de verontwaardiging van
het Amerikaansche volk niet kunnen worden
bedwongen. Ik geloof niet dat de leidende per
soonlijkheden van welk volk ter wereld ook
zoo krankzinnig zijn, dat zij dit barbarisme
zouden aandurven".
Ex-president Hoover is allerminst een kruid-
je-roer-me-niet. Hij staat een flink eind van
Roosevelt af, zoowel in deze als in andere din
gen. Hij vertegenwoordigt een gematigde rich
ting op velerlei terrein; ook op dat van de
Europeesche politiek der Vereenigde Staten.
Gezien het feit dat er geen Europeesche oorlog
denkbaar is, die niet zou beginnen met een
luchtbombardement van de groote steden, is
maar één uitlegging van Hoover's woorden
mogelijk: dat hij hoopt den vrede in Europa
te kunnen bewaren door bij voorbaat te waar
schuwen voor een inmenging van de Ver
eenigde Staten. In zooverre neemt Hoover het
zelfde standpunt in als Roosevelt. Zij willen
de macht der Vereenigde Staten .inzetten voor
het behoud van den vrede in Europa. En dit
wil' vrijwel het geheele Amerikaansche volk.
Doch over de methodiek van dit „inzetten"
loopen de meeningen uiteen. En het groote
verschil tusschen heide mannen en de groote
stroomingen die zij achter zich hebben ligt
hierin- de Hooverianen (of zoo ge wilt: de iso-
lationisten) willen, al waarschuwende tegen
onberaden stappen, vooralsnog geen partij kie
zen in den Europeeschen strijd der ideeën;
Roosevelt (en de activisten) willen nu reeds
gaan staan aan den kant der democratieën.
Ik zal mij niet wagen aan een oordeelvel
ling over de vraag wie van beide richtingen
het gelijk aan haar zijde heeft. Dit kan noch
mag mijns inziens de taak van een journalist
zijn. Er wordt van journalistieken kant reeds
te veel in de gistende melk der wereldpolitiek
gebrokkeld. Het zoo volledig mogelijk objec
tief inlichten van de openbare meening in
Nederland zij het doel van deze correspon
dentie uit de Vereenigde Staten. En er zijn fei
ten. Vaststaande feiten, die de vermelding
alleszins waard zijn. De waakzaamheid der
Vereenigde Staten ten aanzien van de ontwik
keling der gebeurtenissen in de wereld is, hoe
men over de activeering dezer waakzaamheid
ook denken moge, een feit. Zij openbaart zich
voornamelijk door een reusachtige vergrooting
en versterking van het defensie-apparaat en
het is allerminst toevallig dat president Roo
sevelt, op het oogenblik dat dit geschreven
wordt, zich bij de manoeuvres ter zee bevindt.
De oogen van Amerika zijn meer dan ooit op
de zee gericht. In het Congres wordt veel ge
sproken over een enorm vlootplan en over
marine-bases op Guam en andere ver-verwij-
derde plaatsen. De Vereenigde Staten hebben
een kust aan twee Oceanen te verdedigen.
Vijfduizend mijl lang. Deze verdediging berust
niet alleen bij de vloot. Tot de macht-ter-zee
van een staat behooren ook zijn handelsvloot,
zijn luchtvloot, zijn kustversterkingen. Ook de
capaciteit van zijn ingenieurs en architecten,
de mannen die bouwen en ontwerpen, behoort
daartoe. Hanson W. Baldwin, een maritieme
specialist van de eerste orde, schreef dezer da
gen: „Voor de Vereenigde Staten is de macht
ter zee niet anders dan een natuurlijke zaak.
Wij zijn een groote zeemogendheid, die alleen
door Groot-Brittannië wordt overtroffen. Onze
havens aan beide kusten zijn de spuigaten van
een van de rijkste continenten der wereld". De
buitenlandsche handel der Vereenigde Staten
bereikte 'n totaal-som in 1937 van 6.429.000.000
dollar. Al beteekent dit slechts 4 procent van
het nationale inkomen, het is niettemin van
het grootste belang.
Amerika beschouwt zijn oorlogsvloot al:
„First line of defijce", eerste verdedigings
linie. En deze linie is zeer uitgestrekt. Hawaï
ligt er in en Alaska ook. En wat er den laat-
sten tijd over Panama is te berde gebracht,
maakt het duidelijk genoeg dat dit een der
edele deeien van het Amerikaansche organis
me mag genoemd worden. De Vereenigde Sta
ten willen hun gedeelte van de Oceanen blij
ven beheerschen in evenwicht met Japan. Bij
het bewaren van dit maritieme evenwicht
speelt ook Nederlandsch-Indië een rol. En geen
kleine. Het is een van de voornaamste en be
langrijkste feiten, die den Nederlander in de
Vereenigde Staten onmiddellijk opvallen: dat
Nederlandsch-Indië en zijn plaats in de even-
wichts-structuur ter zee hier de algemeene
aandacht heeft. Men is zelfs geneigd te ver
onderstellen dat de openbare meening in de
Vereenigde Staten meer belang stelt in de
strategische ligging van Nederlandsch-Indië
dan de openbare meening in Nederland zelf.
Ik had de ervaring dat gezaghebbende figuren
in de Nederlandsche kolonie te New-York dit
feit met bezorgheid gade slaan. En ik geloof
dat deze bezorgdheid gerechtvaardigd is.
Op dit oogenblik vertoeven hier een Neder
landsche maritieme missie onder leiding van
vice-admiraal van Duim en een missie van het
Koninklijke Nederlandsch-Indische Leger. Het
doel is: de aankoop van defensie-materiaal.
Walter Lippmann, een gezaghebbend journa
list op het gebied van de buitenlandsche poli
tiek, schrijft naar aanleiding van dit bezoek:
„In het afgeloopen jaar was na Groot-Brit
tannië Nederland de grootste afnemer van
wapenen in de Vereenigde Staten. Waarom?
Omdat Nederland, een klein land, gevaar loopt
in Nederlandsch-Indië door Japan te worden
aangevallen".
I De juistheid van deze opmerking geheel voor
I rekening van den schrijver latende, wordt
hierdoor aangetoond dat Nederlandsch-Indië
een van de hoofdmomenten is in het even-
wicht-ter-zee tusschen Japan en de Vereenig
de Staten, en dat dit in Amerika terdege wordt
begrepen. In den strijd der meeningen omtrent
Amerika's houding ten opzichte van Europa is
Nederlandsch-Indië gemoeid. Daarom is het
voor Nederland van belang te weten welke die
houding zal zijn. Wanneer de Vereenigde Sta
ten bij voorbaat aan de eene of andere zijde in
den vooralsnog ideologischen strijd in Europa
gaan staan, heeft dit consequenties die ver
strekkend zijn. Daarom is er een Amerikaan
sche' meening die zegt: „Wij moeten onze
markten open houden, zoowel in tijden van
oorlog als van vrede, voor alle regeeringen die
contant kunnen betalen voor de wapenen die
zij willen koopen. Niemand mag het, doordat
wij een of ander standpunt hebben ingenomen,
in zijn macht hebben te decreteeren aan wie
wij niet en aan wie wij wel wapens mogen
verkoopen". En Walter Lippmann komt dan
tot dit voorbeeld: „Wanneer Japan het in zijn
hoofd zou halen, formeel den oorlog te ver
klaren aan Nederland, dan zouden de Ver
eenigde Staten, door het een of andere tevoren
ingenomen standpunt, automatisch gedwon
gen kunnen worden een embargo tegen Neder
land af te' kondigen". Ik haal deze zinsnede
van een bekend en gezaghebbend Ameri-
kaansch journalist aan, niet zoozeer om haar
zelfswille, doch om'te demonstreeren dat het
Nederlandsche Rijk buiten Europa hier groote
aandacht heeft. Ben aandacht, die, dunkt mij,
in het moederland zelf ten voorbeeld moge
strekken aan de velen die het belang van dit
alles ln onvoldoende mate inzien.
Mr. E. ELIAS
AUTO-SLEUTELS
KLAAR TERWIJL U
WACHT.
AUTO-SLOTEN
REPARATIE EN DOOR-
SMEREN.
Gew. voordeursleutels, w.o.
Yale, Lips 35 cent.
DE SLEUTEL-SPECIALIST
U HAARLEM TELEFOON 11493
(Adv. Ingez. Med.)
SCHACHT'S NIEUWE TAAK
Weer op gang brengen
van den export.
BERLIJN, 4 Maart. Van betrouw-
bare zijde wordt vernomen, dat dr.
Schacht binnenkoi't de leiding c.p zich
zal nemen van een nieuwe intensieve
Duitsche handelspolitiek teneinde te
pogen de huidige kritieke achteruit
gang van de export «van het Rijk te
stuiten.
Volgens goed ingelichte Duitsche bronnen
heeft Schacht van Hitier persoonlijk opdracht
gekregen om in de eerste plaats nieuwe afzet
gebieden in het buitenland te zoeken, teneinde
uitbreiding te geven aan den Duitschen han
del met het buitenland, hetgeen van vitaal be
lang is. In de tweede plaats moet hij trachten
een regeling te treffen in de kwastie der „be
vroren" schulden en credieten
Men verneemt, dat de actie van Schacht
binnen weinige weken zal beginnen met een
aantal bezoeken aan verschillende Europee
sche landen, in het bijzonder Roemenië, waar
de jongste Engelsche en Fransche handels
activiteit in een gebied dat door Berlijn
beschouwd wordt als zijn eigen economische
invloedssfeer de nationaal-socialistische
leiders belangrijke nadèelen heeft berokkend.
Duitschland heeft reeds een begin gemaakt
met zijn verzet daartegen.
Doctor Helmuth Wohlthat bevindt zich na
melijk op het oogenblik in Roemenië om daar
onderhandelingen te voeren over de uitbrei
ding van den Roemeenschen petroleumuit-
voer naar Duitschland.
Volgens industrieele kringen in Duitschland
zijn Schat's besprekingen over de schul
den- en credietregelingen eveneens reeds be
gonnen tijdens zijn bezoek kort geleden aan
Zwitserland, waar hij particuliere bespre
kingen voerde met bevoegde instanties.
Schacht heeft in de laatste paar dagen
zijn buitenlandsche reizen voorbereid door
het voeren van besprekingen te Berlijn
met Duitsche industrieelen en exporteurs en
met verschillende buitenlandsche fabrikan
ten.
Betrouwbare Duitsche bronnen zijn
van meening. dat Schacht's nieuwe
taak die reeds voorspeld werd door
de verklaring afgelegd bij zijn aftre
den als president van de Rijksbank
hem zal maken tot Hitler's persoon
lijke adviseur en vertrouwde in zaken
van export en handel evenals Von
Neurath dat is voor buitenlandsche
zaken.
De kritieke toestand van den export van het
Rijk dien Schacht zal moeten bestrijden wordt
onthuld door het feit, dat de nationaal-
socialisten zelf toegeven, dat Duitschland in
1939 zijn buitenlandsche verkoopen moet
opvoeren tot minstens 15 procent meer dan
in het vorige jaar, wil men een ernstige be
perking van de nimport vermijden. Dit moet
de geheele werking van Goering's vierjaren
plan noodzakelijk belemmeren.
De drie voornaamste exportindustrieën:
chemische artikelen, steenkool en textielgoe-
deren hebben het vorige jaar een ernstigen
achteruitgang ondervonden, vergeleken hij
1937. De uitvoer van chemische producten
daalde met 13 pct„ die van steenkool met
ongeveer 12 pet. en die van textielgoederen
met ongeveer 17 pet. De toestand is naar
Duitschland's meening nog verergerd door
wat men noemt de onredelijke houding van
Engeland en Frankrijk, die het Derde Rijk
geen volledig handelsmonopolie hebben ge
geven in Midden- en Zuid-Oost Europa.
Het belang, dat Hitier moet hechten aan
een nieuwe benoeming van Schacht kan men
afleiden uit zijn eigen worden, die hij op 28
Januari in zijn Rijksdag-rede sprak:
.Duitschland moet exporteeren of ten onder
gaan",
(United Press).
