IJmuider Courant
Dmma^Shanqhai
ERNSTIGE INCIDENTEN
IN PALESTINA.
ENORME SCHADE
Dronken woesteling rijdt drie
kinderen en een man dood.
Man doodde zijn
vrouw.
Jiex^JAeatet fnesmteext: I
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
faar wij wonen.
Ontzettend ongeluk bij Lonneker.
Regeeringsgebouw te Tel Aviv
bestormd.
Overpeinzing.
op Timor door noodweer.
24e
JAARG AN
C No. 168
HM» Co!'"' M*"'"'h°ppi)
COOMDI Uileare» »IgenL
•i N. V Groote Houtstraat 93.
TpL 10724. Bureau IJmuider
flasrle®. 'eL
Courant'
Telef<>0D
5301. Postgiro 310791. Alle
grient» opgegeven
worden
kosteloos opgenomeu in de
Courant
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM Els ROBERT PEEREBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
VRIJDAG 19 MEI 1939
Abonnementen per «reek f 0.12'/j, per
maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Ad ver lenden»
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12,
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeclingeD dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f 0.10.
Een statistisch overzicht in dit nummer,
ripr den titel „Waar de Nederlanders
onen" geeft cijfers die vele lezers verrassen
,j]jen Het is wel bekend dat zelfs op ons
kleine' grondgebied de bevolkingsdichtheid
sterk verschilt, maar deze officieele gegevens
leveren
toch wel een heel sterk beeld van
ta moeten gaan raadplegen
Gezien
onze vele droogleggingen en ontgin-
d bunnen wij Nederland zeker als een
r dichtst-bevolkte landen der wereld be-
v °"wen' Hetgeen op zichzelf weer een recht-
lg*ng vormt van de dure drooglegging der
2e, die wordt voortgezet, en ook van het
u, werkelijkheid op. In aansluiting op het
geen ik gisteren schreef over den groei der
groote steden en over „het volbouwen van het
Westen" zijn deze cijfers ook heel sprekend.
Er blijkt uit dat in de twee provincies Noord
en Zuidholland bijna de helft der bevolking
van het land woont. Trekt men van dat
kleine grondgebied de schaarsch-bevolkte
deelen af, zooals de Zuidhollandsche eilan
den, de Waddeneilanden en eenige groote
polders, dan is het heelemaal geen wonder
meer dat het zoo'n gedrang is geworden in de
Irge landen tusschen Zaandam en Dordrecht,
waarde bevolking van Amsterdam (788.373),
Rotterdam (605.733), Den Haag (490.185),
Haarlem (135.356) en daarbij nog die van
zulke flinke steden als Leiden, Hilversum,
Gouda, Dordrecht, Velsen, Zaandam zijn op
eengehoopt tezamen met die van een heele
menigte flinke dorpen.
Drente heeft een iets grooter oppervlakte
dan Noordholland maar slechts één zevende
van het aantal inwoners van onze provincie!
De provincies Zeeland en Drente tellen samen
evenveel inwoners als de stad Den Haag!
Er blijkt uit zulke gegevens wel dat men om
trent de bevolkingsdichtheid van een land
nog niet veel bewezen heeft als men het
aantal inwoners per vierkanten kilometer
heeft genoemd. Dat dient dan toch wel met
een beantwoord te worden met zulke vragen
als: .^loe zijn zij over het land verdeeld?
Welk percentage woont in de steden? Hoeveel
gebied kan nog ontgonnen worden en wat
heeft men daar in den loop der tijden aan
gedaan? Worden landbouw en veeteelt inten
sief beoefend of zijn zij in de verdrukking
geraakt?"
Dit laatste kan men van Nederland zeker
niet zeggen. En evenmin kan men beweren
dat er niet veel aan drooglegging en ontgin
ning is gedaan. Maar er zijn landen waar de
zaken heel anders staan. Die goed te beoor-
deelen vereischt natuurlijk een uitvoerige stu
die en daarom heeft men zoo weinig aan dat
bevolkingscijfer per K.M. 2, waarmee zoo vaak
geschermd wordt.
Onze stadsbevolking is wel zeer belangrijk
geworden. In de vierenveertig groote en mid-
del-groote steden des lands wonen ruim vier
millioen menschen: bijna de helft van de
totale bevolking des lands. Vierenveertig ge
meentebesturen zorgen voor de eene helft der
Nederlanders, duizend-en-twaalf gemeente
besturen voor de andere. Dit is een merk
waardigheid op zichzelf in bestuursorgani
satie. En als men dan waarneemt dat er van
de 1056 gemeenten, waarin het land verdeeld
is, honderdvijftig zijn, die nog geen dui
zend zielen tellen rijst vanzelf de vraag, of het
beheer niet eenvoudiger en ook zuiniger zou
zijn als men de landkaart der gemeentegrenzen
eens ging herzien en die honderdvijftig nietige
dorpjes door samenvoeging met elkaar of met
andere gemeenten tot een veel kleiner aantal
administratieve eenheden terugbrengen. Dat is
natuurlijk heelemaal niet zoo eenvoudig als
het op het eerste gezicht lijkt. Met allerlei
plaatselijke omstandigheden, ook vooral met
de bevolkingsdichtheid, moet rekening worden
gehouden. Maar als men bedenkt dat in de
eerste jaren dezer eeuw de totale bevolking van
ons land maar vijf millioen was en dat zij nu
ruim acht millioen is, en dat in dat tijdsverloop
maar hier en daar wat samenvoegingen van
gemeenten hebben plaats gehad, zonder dat
overigens ooit het geheel in oogenschouw is
genomen, ligt het toch wel voor de hand dat de
indeeling van ons land in gemeenten sterk ver
ouderd moet zijn. En dat zij in geen geval meer
beschouwd kan worden als de meest practi
ce bestuursindeeling.
Het overwicht van de stadsbevolking boven
de plattelandsbevolking in een toch vrij groote
provincie als Noordholland, met veel landbouw
en veeteelt, valt sterk op. Meer dan 2/3 van de
volking onzer provincie woont in zeven
s eden van beteekenis, die zij bezit. Nog ster-
er komt deze verhouding tusschen stad en
Cd in Zuidholland, dat een kwart van de
Cdsbevolking herbergt, tot uiting.
Het surplus der vrouwelijke bevolking in het
sL!?le 13110 ls maar klein. Een verschil van
0 meer vrouwen dan mannen op een bevol
ing van acht millioen telt niet zwaar. Ook
si0Mblijkt ^a*e verdeeling evenwel een
ec te maatstaf. Er zijn zeven provincies waar
5 mannen in de meerderheid zijn; in Noord
en Zuidholland zijn de vrouwen daarentegen
ngrijk in de meerderheid. Hetgeen niet
on er invloed op de huwelijkskansen van
^an Z^n' Maar wie het precies wilde
zou gemeentelijke bevolkings-statistie-
streven
om de Nederlandsche bevolking der ko-
loni" oevunuug utJi
en~ die in aantal nog altijd heel klein is
Donderdagavond omstreeks half zeven is op den Rijksweg Olden-
zaalEnschedé in het dorp Lonneker een vreeseiijk ongeluk gebeurd.
Een personenauto, waarvan de bestuurder onder invloed van sterken
drank verkeerde, is van den weg afgeweken en ingereden op een
wielrijder en twee wandelende meisjes, terwijl ook een kinderwagen,
waarin zich een baby bevond, werd getroffen. De wielrijder, de onge
veer 35-jarige heer Moddejonge, het twaalfjarige meisje Smink en de
zuigeling werden op slag gedood. Het vijftienjarige meisje Smit werd
zóó ernstig gewond, dat zij in den loop van den nacht is overleden.
De bestuurder van de auto, zekere S., uit Enschedé, chauffeur van
beroep, werd door de politie gearresteerd. Alle slachtoffers zijn
afkomstig uit Lonneker.
Uit het onderzoek is gebleken, dat de bestuur
der van de auto, de 34-jarige chauffeur C. S.,
die bij een Enschedesche expeditiefirma in
dienst is, reeds vroeg in den middag in aange
schoten toestand in de stad is gezien.
In een café maakte hij kennis met een inge
zetene van Winterswijk. Er werden verschillende
rondjes gegeven, waarna werd overeengekomen,
dat S. de auto eenigen tijd zou mogen leenen.
Hij nam twee andere personen mee naar Ol-
denzaal, waarna hij op den terugweg tegen zeven
uur het dorp Lonneker passeerde. Getuigen heb
ben aan de politie verklaard, dat de auto hen
even voor het dorp Lonneker in razende vaart
met zegt van 100 tot 120 K.M. was voor
bij gereden. De wagen slingerde over den weg.
In het dorp Lonneker i*aakte de bestuurder in
een bocht van den weg bij de bakkerij van Ba-
veld de macht over het stuur kwijt. Het scheelde
een haar of de auto reed tegen een boom.
De bestuurder wist dit nog te voorkomen, doch
de auto schoot met onverminderde vaart door,
het rijwielpad op, rechts waarvan de 14-jarige
Stientje Smit met 'n kinderwagen waarin haar
zes maanden oude broertje Willem Jan lag, liep.
Het meisje werd tegen den grond geslingerd en
uiterst zwaar gewond. De kinderwagen werd ge
heel versplinterd. De baby kwam in een langs
den weg loopende sloot terecht. Door toege
snelde voorbijgangers werd het levenloos uit den
modder gehaald. De chauffeur raasde echter
door en reed ongeveer twintig meter verder de
12-jarige Annegje Smink aan, die op slag werd
gedood. Weer twintig meter verder fietste het
echtpaar Moddejonge uit Enschedé. De man werd
door den auto gegrepen en eveneens op slag ge
dood. Zijn vrouw, die met een kind op den ba
gagedrager dicht bij haar man fietste, werd ra
kelings door de auto gepasseerd.
Een eindje verder, vlak bij de woning van
den rijksveldwachter Smit, heeft de autobestuur-
te blijven bevorderen en een goede emigratie
ook naar andere landen in de hand te werken.
Hoe het in de toekomst zal moeten gaan is
niet te voorspellen. Men kan dat niet met cij
fers uit heden en verleden aantoonen. Sta
tistieken zijn dingen die met voorzichtigheid
en reserve dienen te worden gehanteerd.
R. P.
Red Star Line blijft op Antwerpen
varen.
De onderhandelingen tusschen de Holland-
Amerika Lijn en de Red Star Line, welke
Woensdag zijn gevoerd, hebben tot het resul
taat geleid, dat de werkelijksche passagiers-
en vrachtdienst tusschen Antwerpen en New-
York v.v. gehandhaafd blijft.
Verdere mededeelingen kon de directie der
Holland-Amerikalijn nog niet verstrekken.
Goud-exploratie in Nieuw-Guinea
staat voorloopig stop.
BATAVIA, 18 Mei. (Aneta-ANP) Naar Aneta
.•erneemt is de kans dat het vliegtuig van de
goud-exploratie in Nieuw-Guinea, het Grumann-
toestel dat op het Sentani-meer is gezonken, zal
worden vervangen, dermate gering, dat de on-
derzoekings-expeditie van de mijnbouw maat
schappij „Nederlandsch Nieuw-Guinea" moest
worden teruggetrokken. Met de uitzending van
een nieuw vliegtuig zal namelijk vele maan
den gemoeid zijn. Het is nog niet te overzien hoe
het onderzoekingswerk verder zal worden gereld.
der zelf stilgehouden. Toen de veldwachter ter
plaatse kwam, stond de man, die beschonken
bleek te zijn, midden tusschen het publiek. Hij
werd naar het politiebureau te Enschedé overge
bracht, waar hij is ingesloten. In verband met
zijn toestand kon hij aanvankelijk niet worden
gehoord.
Na een korte
woordenwisseling.
Op Hemelvaartsdag is in Amsterdam-
West een vrouw door haar man doodge
stoken. Voorbijgangers en bewoners van
het Barendsplein waren getuige van een
drama, dat een zeer kort verloop had cn
waarbij een 42-jarige vrouw om het le
ven is gekomen.
De dader is een 51-jarige man, die reeds ver
scheidene jaren met de vrouw, een kleurlinge
uit Zuid-Java, gehuwdi is. Thans leefde hij ge
scheiden van de vrouw op een kamer in Amster
dam-Zuid.
De vrouw woont in het tehuis van de vereeni-
ging 1-Iulp voor Onbehuisden. Het echtpaar heeft
vier kinderen. De oudste een meisje van dertien
jaar, woont bij den vader, twee kinderen wor
den momenteel in 'n sanatorium verpleegd, terwijl
de jongste met de moeder is ondergebracht bij
hulp voor onbehuisden.
Het schijnt, dat de vrouw omgang had met an
dere mannen, wat de jalouzie van den echtge
noot had opgewekt. De man heeft de vrouw Don
derdag ontmoet en is een eindje met haar mee-
geloopen. Zij bevonden zich omstreeks half twee
op het Barendsplein, waar voorbijgangers merk
ten, dat er een korte, maar zeer felle woorden
wisseling tusschen hen ontstond.
De man greep toen plotseling een groot pad
vindersmes, dat hij bij zich. droeg, en stak de
vrouw eenige malen in den hals Een der steken
trof den halsslagader, die werd doorgesneden,
met het gevolg, dat de vrouw hevig bloedend in-
eenzeeg. Nog vóórdat hulp ter plaatse was, had
zij den geest gegeven.
Twee voorbijgangers, die de noodlottige daad
niet meer hadden kunnen voorkomen, grepen
den man vast, die zich, zonder zich te verzetten,
naar het politiebureau op het Haarlemmex-plein
liet overbrengen.
Vandaar werd hij korten tijd later overge
bracht naar het politiebureau Spaarndammer-
straat, waar hij is ingesloten. De man was ge
heel versuft en gedurende den middag was hij
niet in staat een verklaring af te leggen.
illllllllilllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllillllllllllllllllllllll'
;l!lllllllllllllllll!lll!l!lli!lillilll!llllllll||||it
DE BOTERXIEFF1NG IS HOOGER
GEWORDEN.
Wij vernemen van bevoegde zijde, dat het
bedrag van de heffing en steimuitkeering op
boter, behoudens tusschentijdsche wijziging,
voor de week van 18 tot 25 Mei is vastgesteld
op 60 cent per K.G. (vorige week 55 cent)De
commissienoteering is vastgesteld op 66 cent
per K.G.
ft
I HEDEN en VOLGENDE AVONDEN 8.15 uur; ZONDAG 3 uur
1 MATINEE, een meesterwerk van den grooten regisseur 1
G. W. PABST
jj Een adembenemend schouwspel van menschelijke drama- 1
1 tiek. Het bijprogramma is als altijd goed verzorgd. 1
1 FOX WERELDNIEUWS. - PROFILTI'S ACTUALITEITEN. 1
(Adv. lngez. Med.)
ten dmde en
graat aantaC
gewonden &i[
botsingen te
Jetwzalem
Nadat de inhoud van het Witboek be
kend was geworden is het Donderdag in
verscheidene deelen van Palestina tot
betoogingen van de zUdc der Joodsche
bevolking gekomen, waarbij zich ern
stige incidenten hebben voorgedaan.
De radio-voorlezing van het Witboek in de
drie officieele talen werd bovendien verstoord
doordat alle vier de lijnen tusschen de studio te
Jeruzalem en den zender te Ramallah door on
bekenden doorgesneden waren.
Te Jeruzalem trokken Donderdagmiddag vijf
tienduizend Joden onder leiding van opperrab
bijn Herzog en andere rabbijnen door de hoofd
straten van de Joodssche wijk van Jeruzalem. In
den stoet werden borden met de volgende op
schriften meegedragen: „Wij willen ons niet
overgeven aan de politiek van de regeering" en
„Wij willen geen minderheid vormen onder
Arabische heerschappij".
Ik ben wel op een leeftijd aangekomen,
Dat ik ('t blijft onder ons gezeid),
Van zoo een dertig jaar gelee kan droomen,
Vol weemoed als „die goeie ouwe tijd".
Gedachtig aan de kalmte in die jaren,
Van 't menschelijk en mechanische verkeer.
Aan lasten, die toen zooveel lichter waren,
Aan zooveel minder herrie onder meer.
Je mag daar af en toe toch wel aan denken,
Tot je vanzelf weer uit den droom ontwaakt.
Om nieuwe aandacht aan vandaag te
schenken,
In alle zorgen, die je je weer maakt.
Ik ben zoo juist terug uit het verleden,
En plotseling heb ik mij dit bedacht:
Hoe zal het gaan met het geslacht, dat heden,
Wordt aangemerkt als 't jeugdige geslacht?
De tijd ijlt voort, straks zijn weer dertig jaren,
Die nu nog gelden als een wijd verschiet,
Voorbij, de jeugd van heden zal ervaren,
Dat zij dan ook eens in 't verleden ziet.
Nu hoop ik, dat, wanneer die dagen komen,
En ook mijn kroost zich aan gepeinzen wijdt.
Het van ons heden, lang vergaan, kan
droomen
Vol vreugd als van dien naren ouwen tijd.
P. GASUS.
KOEPANG, 18 Mei. (Aneta-ANP).
De correspondent van Aneta te Koe
pang meldt nader, dat uit de jongste
berichten uit het binnenland van Timor
is gebleken, dat de toestand tengevolge
van noodweer en overstroomingen er
ger is dan men zich had voorgesteld. In
Nederlandsch Timor zijn honderden per
sonen omgekomen. Duizenden dieren
werden het slachtoffer van de overstroo
mingen. Groote oppervlakten aan voe
dingsgewassen zijn vernield, terwijl vele
boomen vernield zijn.
De totale schade wordt thans geraamd
op circa twee millioen gulden.
Reeds vroeg in den ochtend hadden zich groe
pen Joden verzameld, die het Britsche en Ara
bische verkeer uitjouwden.
Op het Joodsch college was de Zionistische
vlag halfstok geheschen. De menigte zong het
Hatikwah-gezang en deelen van den 137sten
Psalm.
Herzorg heeft een toespraak gehouden, waar
in hij zeide, dat Engeland ontrouw is geworden
aan de goddelijke opdracht Israel te verlossen.
Des avonds deden zich op verschei-
dene plaatsen van Jeruzalem ernstige
botsingen voor. Volgens de laatste
schatting zijn hierbij 12 Engelschc poli
tiebeambten en een honderdtal Joden
gewond. Een Engelsch politie-agent werd
gedood.
De politie heeft overigens een groote zelfbe-
heersching getoond, aldus meldt Reuter, twee
uur lang werden de agenten gebombardeerd met
steen en en scheldwoorden en zij grepen eerst in,
toen twee hunner door schoten gewond werden.
Anderzijds hebben verantwoordelijke Joden ge
tracht de menigte van excessen te weerhouden.
Terwijl de betoogingen in den ochtend een rustig
karakter hadden, nam de opgewondenheid der
menigte later op den dag toe, totdat de hoofd
straten van de Joodsche wijk een aanblik van
de grootste wanorde boden. De oproermakers
werden van de wijs gebracht, toen de autoritei
ten de verlichting doofden, zoodat het in de
wijk geheel donker werd.
Thans is de orde hersteld. Gepantser
de wagens rijden door de straten. Tij
dens de ongeregeldheden is brand ge
sticht in een deel van het postkantoor.
Betoogers deden een aanval op een
Britsch warenhuis en een Duïtsch kof
fiehuis, waar schade werd aangericht. I
Ook te Haifa kwam het tot demonstraties.
Bijna vierduizend jongelui hebben op de binnen
plaats van de technische school het Witboek ver
brand temidden van een spottende menigte.
Vierduizend andere personen sloten zich bij deze
demonsti-atie aan. Er werd geroepen: „Leve de
verklaringen van Balfour" en „Weg met het
Witboek".
Te Tel Aviv hebben 1500 Joodsche
betoogers de bureaux van de districts-
overheid bestormd. Zij verwoestten den
inventaris en stichtten brand. Een Jood
sche politie-agent is ernstig gewond,
toen uit de menigte werd geschoten,
nadat de politie een charge had gemaakt.
Ook hier is thans de rust weergekeerd.
Havas meldt nog dat op verschillende plaatsen
in het land de terreur is toegenomen. In den
nacht op Donderdag heeft een gewapende bende
een Joodsche kolonie aan de baai van Haifa aan
gevallen. Een Joodsche vrouw werd gedood, een
der vier bewakende politiemannen werd gewond.
In een gevecht tusschen politie en rebellen bij
het dorp Damough in Galilea werd een der op
standelingen gewond.
De politie nam een hoeveelheid wapens en
munitie in beslag.
In het Lagerhuis heeft de Engelsche minister
van Koloniën MacDonald eenige mededeelingen
over de onlusten gedaan.
Voorts kondigde hij aan dat Maandag en Dins
dag in het Lagerhuis de debatten over de Pa
lestij nsche kwestie zullen worden gehouden. De
regeering zal een motie indienen, waarin wordt
gezegd, dat het Huis de politiek van de regeering
zooals deze uiteen wordt gezet in het Witboek,
goedkeurt.
Adolf Hitler (met lichte jas) tijdens zijn inspectietocht langs de verdedigings
werken in West-Duitschland.
Afschaffing van het Provinciale
weggeld in N.-Brabant overwogen.
Naar wij vernemen, overwegen Ged. Staten
van Noord-Brabant om aan Provinciale Staten
voor te stellen, met ingang van 1 Mei 1940
over te gaan tot afschaffing van de heffing
van weggeld voor het gebruik van de Pro
vinciale wegen. Het ligt in de bedoelng van
het Provinciaal bestuur, in de behoefte aan
middelen voor den wegenbouw te voorzien,
door een matige verhooging van de opcenten
op de rijksbelastingen.
