IJmuider Courant
Veel vervuild water
in Noord Holland
I
Manfred von
Brauchitsch
demoustewt
Cm"°t
DAGBLAD VOOR VELSEIN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
\0Od der Orkesten.
Vischseizoen.
Overhemden Betere pasvorm
SPORT EN SPEL
Van algemeene vervuiling
echter nog geen sprake
N.V. RADIO DISTRIBUTIE-BEDRIJF
De Qtoote neut Zandwml
De Haarlemmer Beels
in
zijn klasse favoriet
uARCANG No. 180
vf Lourem Coster. Maatschappij
^Coura»' Citgoveo en Algem.
°0r N.V. Groote Houtstraat 93,
Drl)klie Tel 10724. Bureau IJmuider
Ojgrleffl. ,e
Kennemerlaau 42, IJmuiden,
C°UrSD '101 Postgiro 310791. Alle
dii bi°d-
,J« ltosIe'OOB °Pge"0,n,!', in de
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ZATERDAG 3 JUNI 1939
Abonnementen per week f0.12'/2, per
uinnnd f0.52'/z, por 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Advertentiën:
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f 0.10.
^rtgebouw
toe -
stelling 2
jlet seizoen 1
tan 1"~'
-t het symphonie-orkest-in-nood volstrekt
Specifiek Haarlemsch verschijnsel is wordt
eens bewezen door het rapport dat de
„•entellike gedelegeerde bij het bestuur
het Residentie Orkest, jhr. van Beresteyn,
ien Haagschen Raad heeft uitgebracht.
Mals de andere orkesten ook het Con-
tsebouw Orkest is er niet florissant aan
1 maakt de uitstekende Haagsche in-
al sinds vele jaren groote tekorten.
938—'39 is gesloten met een defi-
l f 26.000. ofschoon de uitgaven,
'"rte"n' met het vorige jaar, verminderd
Sn van i 219.340 tot f 214.857. En toch heeft
he- Residentie Orkest nog aanmerkelijk slech-
L'financieele jaren gekend: drie jaar gele-
-„droeg het werkelijke tekort op de ex-
ploitaöe meer dan f 40.000.
De rapporteur geeft een heele reeks toe
lichtingen en opmerkingen ten beste, die ik
nle( op den voet zal volgen maar er enkele
punten uit halen. Zoo herinnert hij aan de
Termindering van de sterkte van het orkest
met- „tien lessenaars" en vestigt hij de aan
dacht op de zware concurrentie die van het
Concertgebouw Orkest en van de in beteeke-
nis toenemende Rotterdamsche Philharmonie
Kordt- ondervonden. Natuurlijk raadt hij af
het ensemble nog eens met tien strijkers te
verminderen hetgeen overwogen schijnt te
jjjn want dan zou het een tweederangs
orkest worden dat de concurrentie met Am
sterdam volstrekt niet meer zou kunnen vol
houden. M.a.w.: zulk een bezuiniging met
f 20,000 zou een nieuwe daling van inkomsten
tengevolge hebben en dus zichzelf weer onge
daan maken.
Hieruit blijkt dat tien strijkers gezamenlijk
zoowat f 20.000 per jaar verdienen. Dat is
f 2000 de man en een schrale bezoldiging voor
menschen die er het heele jaar door hard voor
moeten werken en een ontzaglijk aantal con
certen geven. Ofschoon het, zelfs in verhouding
totde 7'/2 maand speeltijd van de H.O.V. nog
heel wat beter is dan hetgeen de Haarlemsche
orkestleden ontvangen. Maar de subsidies die
het Residentie Orkest krijgt zijn dan ook
prachtig in vergelijking met hetgeen de H.O.V.
ten deel valt.
Jhr, van Beresteyn acht het hoog tijd te
overleggen wat er gedaan moet worden als
Den Haag zijn orkest wil behouden, waarvoor
hij bij den Raad niet behoeft te pleiten,
eooals hij vol vertrouwen verzekert, omdat dit
college al meermalen zijn overtuiging heeft
uitgesproken dat het orkest niet kan worden
gemist. Maar als er geen raad wordt geschaft,
en geen geld, zal geen enkel bestuurslid de
verantwoording op zich nemen over een jaar
de contracten voor het dan komende seizoen
af te sluiten. Want de gelden zouden er niet
zijn om ze na te komen.
Verhooging van de gemeentesubsidie met
een belangrijk bedrag acht de rapporteur
onontkoombaar. Gelukkig Den Haag, waar
men verhooging van een orkest-subsidie nog
kan voorstellen niet alleen, maar zelfs toe
passen ook en waar men nog het heele jaar
door kan spelen
Overigens bewijst deze Haagsche historie;
opnieuw dat men orkesten niet kan finan
cieren uit hun recettes. Dat kon zelfs in tijden
van welvaart niet. Deze zeer hooge uiting7van
muzikale kunst eischt een apparaat dat zoo
veel geld kost dat alleen ruime overheidssteun
het kan handhaven. Ik heb het gevoel dat het
velen menschen moeite kost deze kem-moei-
Hjkheid als vaststaand feit te aanvaarden. Het
haat hem niets. Het helpt niet te zeggen een
orkest moet zichzelf maar zien te redden net
als een of andere handelsonderneming, net als
"n bioscoop of als een radio-omroep-vereeni-
?tog, die veel geld overhoudt. Want deze ver
gelijkingen gaan mank.
Als men naast de populaire kunst-uitingen
ue hoogere die altijd maar een beperkten aan-
ang hebben, wil handhaven en inziet dat dit
omdat zij een onmisbare cultureele
«wde vertegenwoordigen evenals bijvoor-
•E d de dure universiteiten bij het onderwijs
-aan moet men daar geld voor over hebben,
antzij zullen nooit in staat zijn er met eigen
'•sanciëele middelen te komen. Zoo is het nu
eenmaa1. En er is meer noodig dan zakelijk-
n»1 tv* nuc^ers^e socmfc om het te erken-
en. ik hoop dat ook in dezen moeilijken tijd
w meerdere inzicht in ons land zal blijven
J 2an. ik hoop dat het ondanks alles zelfs
groemn. Want ik ben begaan met het lot
^orkestleden in een stad als Haarlem. En ik
«J 3e V00r de f 2000 van het Haag-
orkestlid. Zal hij ze houden?
EERLIJKE "VINDERS
•■eaifvlvervoegden zich op het hoofdhu
ur eon te Rotterdam twee jongelieden
vonden harti lde deponeerden welke zij ge-
ge'oorsen waarin een bedrag van f 4700
®aatreffPi0naS' PolRie nam de gebruikelijke
beid dor,,- rt« 60 ,e,enigen tijd later werd zij opge
lat een im p e te Woerden, die mededeelde,
RotterdamT,°ner deze plaats' de heer L" in
4700 hart bankinstelling een bedrag van
feuille in niP! BIijkbaar had hij zijn porte-
lestoken ?0 j van *n zBn binnenzak er naast
r.raat gegleden 'is waardevoRe voorwerp op
terug, S2 de v®rliezer het aanzienlijke bedrag
Otterdam ho°n u hoofdbureau van politie te
hooie helnnn 3 Voor de beide jongelui een
eioonmg achtergelaten.
Nu de Meimaand is vergleden
En de zomermaand is daar,
Staat hij alweer aangetreden,
Onze vrind de hengelaar.
In den nog zeer prillen morgen,
Fietst hij naar een tragen vliet
En slijt uren zonder zorgen
Met zijn hengel tusschen 't riet.
Menig arme kleine tobber,
Vindt verstrooiing naar zijn zin,
Menschen met den hardsten dobber,
Leggen er hun dobber in.
Uit benauwde steedsche straten
Naar de wijdheid der natuur,
Dat mag ai in frissche mate
Gelden als gezondheidskuur.
Lieden, die met vreemde talen,
Niet op goede voeten zijn,
Komen thuis met vischverhalen,
In het vlotste vischlatijn.
Terwijl alle zorg en smarten
Even waaien uit hun kop,
Halen hengelaars hun harten
En hun dobbers weder op.
P| "yFRC'C Heerenmodehuis
R Zeeweg 78
(Adv. Ingez. Med.)
DANSEN
Muziek van de bekende Dans-,
Show- en Stemmingsband
„THE GRASSHOPPERS
lederen ZONDAG van 36 en
vanaf 7 uur.
DANCING BALTUS
UITGEEST TELEFOON 535
(Adv. Ingez. Med.)
Bijna een boschbrand midden
in de stad.
Men passé toch op met vuur.
Vrijdag bemerkte een Scheveningsche vis-
scher, die op een van de talrijke duinpaden
achter de boschjes van Poot te 's-Gravenhage
bij het voormalige c.afé-restaurant wandelde,
dat onder de beplanting met lage dennen de
dennennaalden, die daar den geheelen grond
bedekken, langs het hek lagen te smeulen. Hij
waarschuwde den plantsoenbewaker, die, na
dat hij de brandweer had gewaarschuwd,
gedurende ongeveer tien minuten met de
schop trachtte het vuur te bedwingen. De
brandweer was zeer spoedig ter plaatse met
t-wee spuiten: een van de Duinstraat en een
van de Archimedesstraat. Deze laatste be
hoefde geen dienst te doen. Met twee stralen
op de eerste spuit kon de brandweer het vuur
blusschen. Daar door de aanhoudende droogte
van de laatste dagen de naalden en ook de
dennetjes uiterst brandbaar zijn, liet deze
brand zich aanvankelijk ernstig aanzien. Wan
neer de brandweer langer was weggebleven
hadden de boschjes en de omringende bebou
wing groot gevaar geloopen te meer daar de
krachtige wind het vuur ten goede zou zijn
gekomen. Thans is de brand beperkt geble
ven tot een geringe oppervlakte dennennaal
den. De oorzaak is vermoedelijk het achteloos
wegwerpen van een brandende sigaret of luci
fer.
GEWOND BIJ TRAMBOTSING EN AAN DE
GEVOLGEN OVERLEDEN.
Dezer dagen heeft op den Velperweg te Arn
hem een aanrijding plaats gehad tusschen een
bus van de Geldersche tram en een motorwa
gen van de Gemeentetram, die uit tegenover
gestelde richting kwam. De bus schoof langs
den tramwagen heen met het noodlottig ge
volg dat het dertienjarig zoonje van Ds. Hak
Hervormd predikant te Arnhem, die een arm
buiten een der raampjes hield, ernstig werd
gewond. De arm werd hem, daar de bus met
groote snelheid reed, van het lijf gerukt.
De jongen is thans in het Diaconessenhuis
te Arnhem aan de verwondingen overleden.
Waarschuwing tegen
te groote loozing
op de Noordzee
Strand zou er de
nadeelen van ondervinden
De Nederlandsche vereeniging tegen water-,
bodem- en lucht-verontreiniging heeft Vrijdag
in „Boschlust" te 's-Gravenhage een alge
meene vergadering gehouden onder voorzit
terschap van den heer W. F. Veldhuijzen uit
Amsterdam.
In het huishoudelijke gedeelte dezer bijeen
komst werden de voorzitter eiwde secretaris,
ir. F. E. Samson, te Amsterdam, herkozen, ter
wijl in de vacature van mr. H. Kingma Boltjes
die niet voor herkiezing als bestuurslid in
aanmerking wensebte te komen gekozen
werd dr. G. J. Bolten te Amersfoort. Het be
stuur werd met een lid uitgebreid, waartoe
werd gekozen ir. T. Y. Kingma Boltjes te Am
sterdam.
De voorzitter deelde mede, dat aan den
commissaris der Koningin in Noord-Holland
een door mevr. dr. N. L. WibautIsebree
Moens (Amsterdam) en dr. J. J. Vleeschhouwer
(Dordrecht) met' medewerking van ir. F. E.
Samson samengesteld belangrijk rapport over
de watervervuiling in die provincie is terhand-
gesteld.
Dit in druk verschenen rapport bestaat uit
negen mappen, met tekst en vele teekeningen,
en het behandelt o.a. de loozing van afval
water, den waterstaatkundigen toestand van
Noord-Holland,beschrijvingen van den toe
stand in de landelijke gemeenten, de vesting
steden en de gemeenten met bijzonder karak
ter, de verzilting van Noord-Holland, de zui-
vel-fabrieken, de gasbronnen, het onderzoek
van het Noordzeekanaal en het „plankton".
Het ligt in de bedoeling thans in Zuid-Hol-,
land een dergelijk onderzoek in te stellen.
Naar aanleiding van dit rapport hield ver
volgens mevrouw dr. N. L. WibautIsebree
Moens een voordracht.
Geen algemeene vervuiling in Noord-
Holland.
Er is, zoo merkte spreekster op, in Noord-
Holland zoo ontzettend veel water, dat van een
algemeene vervuiling geen sprake is.
Maar er is veel vervuild water, sterk gelocali-
seerd en dit te meer, omdat het water in
Noord-Holland in het algemeen stilstaand
water is en wordt gehouden. Men vergelijke
bijv. een stad als Arnhem, aan een stroomende
rivier, met Haarlem. De bewoners van de eene
stad produceeren niet meer of ander afvalwa
ter dan die van de andere en toch, de luchtige
frissche lucht van de Geldersche stad ont
breekt in de Noord-Hollandsche. De lucht is
gemengd met die eigenaardige wee-zoetige,
weerzinwekkende lucht, die althans 's zomers
karakteristiek is voor de meeste van onze
Noordhollandsche steden.
Er is overal in Noord-Holland een groote in
consequentie tusschen de propaganda voor en
de distributie van onberispelijk leidingwater,
en de zorgeloosheid over het verdere lot van dit
water, nadat- het in de huizen door de men
schen of de industrieën is vervuild. In vele
gemeenten zijn de grachten open riolen, ter
wijl nog daarbij komt, dat bij de bestaande toe
standen het onmogelijk is, de grachten door te
spuien. In bijna al deze gemeenten bestaan on-
gewenschte toestanden. De slechte stedebouw-
kundige voorlichting ten plattelande en de
ondoordachte regeling van uitbreidingsplannen
zijn volgens spreekster reeds noodlottig ge
worden. Betere technische outillage en voor
lichting zijn eerste vereischte om tot verbete
ring te komen. In politieke colleges ten plat
telande wordt, naar het oordeel van een di
recteur van gemeentewerken eener groote lan
delijke gemeente waarbij spreekster zich
De hertog van Spuiciu, die verwant is aan de Italiaansclie koninklijke familie,
heeft zich verloofd met prinses Irene van Griekenland, de zuster van den
Griekschen koning.
aansloot nog te weinig beseft, hoe hier de
goedkoopste oplossingen achteraf de duurste
blijken te zijn.
In de landelijke gemeenten treft men als
meest primitieven toestand algemeen de huis
jes boven de sloot aan. Daar ontbreken riool,
beerput, tank en waterspoeling.
Ook in de voormalige vestingstadjes is de
waterloozing meestal onvoldoende. Hoorn
vormt een van de gunstige uitzonderingen.
Onder waterverontreiniging is mede de ver
zilting te rekenen, omdat door het door
dringen van zeewater in zoetwater een ver
slechtering daarvan in menig opzicht het ge
volg is.
Hiertegen kunnen evenwel maatregelen wor
den genomen, die beter dan de in Noord-Hol
land bestaande systemen werken.
Tenslotte hield mevr. Wibaut eenige beschou
wingen over de zuivelfabrieken, de gasbron
nen en het onderzoek in het Noordzeekanaal.
Spreekster eindigde met het uiten van een
wensch, zooals de burgemeester eener zeer
kleine gemeente haar te kennen gafmoge net
niet bij het verzamelen van gegevens alleen
blijven.
De financiën spelen een groote rol
Op de voordracht volgde een gedachtenwis-
seling.
De heer A. H. van de Velde, hoofdinspecteur
van de volksgezondheid informeerde hoe in he'
algemeen de houding der plaatselijke besturen
tegenover deze aangelegenheid was.
Mevrouw Wibaut antwoordde, dat men den
toestand wel onaangenaam achtte, ook neiging
tot het aanbrengen van verbeteringen toonde,
doch veelal op financieele bezwaren stuitte.
De heer W. J. F. M. Krul, directeur van het
Rijksbureau voor de Drinkwatervoorziening,
drong aan op het maken van provinciale plan
nen teneinde tot afdoende verbetering te ko
men.
Ir. M. E. H. Tjaden, directeur van Bouw- en
Woningtoezicht te Amsterdam, wees op de
noodzaak eener algemeene regeling van de
waterloozing en waterverversching bij de wet,
o.a. in de uitbreidingsplannen.
De heer J. J. Talsma, burgemeester van Velp
en voorzitter van de Rijkscommissie tegen Wa
terverontreiniging, sloot zich bij- deze woorden
aan en hoopte, dat met medewerking van de
hierbij betrokken organen een afdoende ver
betering zou worden bevorderd.
Ir. de L'Espinasse, van den Rijksdienst vooi
de Werkverruiming, wees nog op diverse verbe
teringen van rioleeringen, welke in eenige ge
meenten van Noord-Holland (Velsen, Bever
wijk, Castricum e. a.) reeds zijn tot stand ge
bracht en zeide verder dat de Rijksdienst
voor werkverruiming gaarne medewerking zal
verleenen aan dergelijke maatregelen.
Middelen tegen waterverontreiniging
Mr. dr. Th. F. J. A. Dolk behandelde daarna
de middelen, die de waterschapsbesturen in het
algemeen en in Zuid-Holland meer in het bij
zonder ten dienste staan om waterverontreini
ging te bestrijden. Spreker lichtte dit onder
werp toe aan de hand van de waterschaps
wetgeving en van de praktijk en hij wijdde
speciale aandacht aan hetgeen ten deze in het
hoogheemraadschap Delfland is geschied.
Ir P. de Gruyter gaf een exposé van de be
strijding der verontreiniging van Rijnlands
boezem. Het hoogheemraadschap Rijnland
strekt zich uit over een gebied in Noord- en
Zuid-Holland over 49 gemeenten, met een be
volking van ruim 400.000 menschen.
Het bestuur van Rijnland stelt zich op het
standpunt, dat in de toekomst loozing van
ongezuiverd huis- of afvalwater in Rijnlands
boezem niet meer kan worden toegelaten, dat
Rijnland alle technische hulp in het belang
van de waterverversching zal verleenen en dat.
de kosten van de zuivering van afvalwater in
het algemeen behooren te worden gedragen
door degenen, die de verontreiniging hebben
veroorzaakt.
Rijnland hoopt hierbij het rijksinstituut voor
de zuivering van afvalwater zooveel mogelijk
tusschen het hoogheemraadschap en de ge-
meentebestuuren te zien ingeschakeld.
Bij de gedachtenwisseling merkte ir. Thijsse
op, dat men bij de doorstrooming van boezem
water niet op een onbegrensde hoeveelheid
Rijnwater kan rekenen.
Ir. Tjaden waarschuwde tegen steeds groo-
ter loozing van afvalwater op de Noordzee, daar
anders het strandgebied de nadeelen hiervan
al te ernstig zou ondervinden.
Ir. van den Steen van Ommeren gaf ten
slotte een overzicht van de rioleeringswerken
in den Haag en omliggende gemeenten, inclu
sief Delft. Spr. beval technische voorlichting
van die gemeentebesturen aan, die tot nu toe
geen behoorlijk rioleeringssysteem hebben.
VOETBAL.
KAMPIOENSCHAP VAN
HAARLEM.
StormvogelsKennemers,
Zondagmiddag twee uur wordt op het
Stormvogels-terrein voor het kampioenschap
van Haarlem de wedstrijd StormvogelsKen-
nemers gespeeld.
Tttriefmachtigingswet van kracht
geworden.
Vrijdag is in het staatsblad afgekondigd de
wet van 17 Mei 1939 tot wijziging van de
ta-riefmachtigingswet 1934. De datum van in
werkingtreding is bepaald op 3 Juni 1939.
EEN BURGEMEESTER PROMOVEERT.
De burgemeester van Boskoop mr. E. P.
Verkerk, is Vrijdagmiddag aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam gepromoveerd tot doc
tor in de rechtsgeleerdheid op een proef
schrift getiteld: „Toelatingseischen voor lid
maatschap van den Volkenbond".
WIELRIJDEN.
DE RONDE VAN DUITSCHLAND.
Schulte wint ook de tweede étappe.
Uit Cottbus: Ook de tweede étappe van de
Ronde van Duitschland is door onzen land
genoot Gerrit Schulte gewonnen. Hij kwam
als eerste te Cottbus door de finish in den tijd
van 6 -uur 39 min. 15 sec., vóór den Belg Bon
duel en den Duitscher Bautz.
Schulte leidt thans in het klassement met
een halve minuut voorsprong op een viertal
renners.
De landenrangschikking na de tweede étap
pe luidt als volgt:
1. Frankrijk 40 uur 8 min. 17 sec.
2. België 40 uur 11 min. 22 sec.
3. Duitschland 40 uur 13 min. 46 sec.
4. Gemengde ploeg, waaronder Schulte en
Middelkamp, 40 uur 21 min. 46 sec.
5. Zwitserland 40 uur 39 min. 23 sec.
NEEM DISTRIBUTIE
HET BESTE uit den aether, billijker
en beter, 50 cent per week. Geen
stroomverbruik. INRUIL OUDE TOE
STELLEN.
BEVERWIJK.
Romerkerkweg 87 ïelet. 5421
(Adv. Ingez. Med.)
AUTOMOBILISME
Op den tweeden dag van de training voor den
Prijs van Zandvoort was de belangstelling rond
het circuit door de duinen bijzonder groot. Ze
ker 3000 toeschouwers zagen in de middaguren
de verschillende wagens hun proefronden draaien
doch het hoofdmoment was toch wel de demon
stratie van den Duitschen coureur Manfred von
Brauchitsch, die met zijn Mercedes Benz eemge
ronden reed. Prachtig lag de lage wagen in de
bochten, scherp sneed von Brauchitsch de hoe
ken af, doch het sprak wel van zelf, dat op dit
bochtige circuit deze racewagen niet op volle
toeren kon draaien. Niettemin haalde hij er nog
een ronde van 1 min. 20 sec. uit, n.l. de vierde,
d.w.z. hij bereikte over ruim 2 k.m. een gemid
delde uursnelheid van 109,5 k.m. De elfde, te
vens laatste, ronde bedroeg 1 min. 20 2/5 sec.,
waarmede hij dus weinig beneden het „rondere
cord" bleef.
Deze dag is niet geheel en al zonder incidenten
verloopen. Zoo vloog de Lancia Aprilla van Po-
rel (Baarn) uit de bocht vlak voor de perstri
bune. De wagen botste tegen de stroozakken en
sloeg over den kop. De berijder liep echter geen
letsel op. De carrosserie van de Lancia was flink
beschadigd doch was nog in staat om te rijden.
Ook de D. K. W. van den heer R. J. Smeets
uit Echt maakte een buiteling. De wagen werd
echter weer op zijn wielen gezet en de heer
Smeets reed door of er niets gebeurd was.
De snelheden van de verschillende deelnemers
waren niet zoo groot als Donderdag. Piet Nortier
maakte met B. M. W. weer de snelste ronde. Van
de deelnemers uit Haarlem en omgeving viel
vooral het beheerschte rijden van Beels met
Bugatti op. Nu de Bugatti van van Rumpt niet
start is de Haarlemmer in zijn klasse sterk fa
voriet.
De „Mercury" van Gatsonides is wel snel doch
deze wagen zal op een parcours met langere
rechte stukken waarschijnlijk beter tot zijn recht
komen.
SCHAKEN.
De internationale Zeskamp.
LANDAU EN EUWE WINNAARS.
De partij tusschen Flohr en Euwe is remise
gegeven. De eindstand van den internationalen
zeskamp van de V.A.R.A. luidt lus:
1. en 2 Landau en dr. Euwe beiden 3y2 punt
3 en 4: Flohr en Cortlever beiden 3 pnt.
5 Szabo 2 pnt.
6 Fontein 0 pnt.
