IJmuider Courant
(Dc. Coüf*
llaiuur-
1
WEER
JCa&melsfocmateut
£e(
meex
uisch
Jlex Jfieatm
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Een Nieuw Paleis?
Mr. KOOLEN AANVAARDT
DE OPDRACHT NIET
presenteert
Fontenay blijft leiden.
Enne... enne... enne...
24e JAARGANG No. 214
Uitgave Loureni Coster, Maatschappij
voor Courant Uitgaven eD 41gem.
Drukkerij N. V. Groote Houtstraat 93,
Haarlem, TeL 10724. Bureau (Jmuider
Courant» Kennemerlaan 42, IJ muiden.
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle
Advertenties, opgegeven voor dit blad,
worden kosteloos opgenomen in de
Kennemer Courant
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
DONDERDAG 13 JULI 1939
Abonnementen per week f 0.12Va, per
maand f0.52'/2i per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Advertentiëni
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f0.10.
De gedachte aan een nieuw Koninklijk Pa
leis, in Den Haag te bouwen, is weer eens
naar voren gebracht omdat Zorgvliet daar zoo
goed geëigend voor schijnt te zijn. De Haai
sche Post heeft er een artikel oveir geschreven
en toont er zich enthousiaster voor dan voor
het denkbeeld, Zorgvliet voor een congresge
bouw te bestemmen. Al heeft Den Haag dan
ook aan zulk een bouwwerk behoefte, men
zou het ook ergens anders kunnen optrekken.
En het oude Paleis aan het Noordeinde is niet
groot. H.M. de Koningin die zooals iedereen
weet omdat allen het in den loop. der jaren
zelf hebben kunnen waarnemen weinig-
hecht aan uiterlijk vertoon, zou indertijd te
kennen hebben gegeven niet voor den bouw
van een nieuw paleis te gevoelen. Maar het
Haagsche weekblad legt nogal den nadruk op
de beperkte afmetingen van het Paleis aan
het Noordeinde en oppert schuchter de mo
gelijkheid, dat de toekomst van ons Vorsten
huis tot ander inzicht zou kunnen leiden. Het
zou schoon zijn als een nieuw Paleis gereed
zou kunnen zijn tegen den tijd van het gou
den regeeringsjubileum, waarvan wij allen
hopen dat de Koningin het zal mogen beleven.
Het is een aantrekkelijke gedachte en wij
kunnen allen beamen, dat de Nederlandsche
staat niet erg royaal is geweest in den bouw
van paleizen. Door architectonische schoon
heid munten zij (behalve het Amsterdamsche)
ook geenszins uit Vooral het Paleis aan het
Noordeinde niet, dat bovendien zoo ingesloten
is in de bebouwing. Ronduit gezegd is het een
leelij'k gebouw.
De gedachte aan den bouw van een nieuw
Koninklijk Paleis is bovendien zoo belangwek
kend omdat daarin, naar mijn gevoel, ook een
soort symbolische uiting van de kracht en er
kenning van het constitutioneele koningschap
zou liggen. Een uiting die, komende in het
land dat kan bogen op het oudste regeerende
Vorstenhuis, ook buiten de grenzen van ons
land grooten indruk zou maken Zij zou als het
ware ais nieuwe bevestiging van de blijvende
verbondenheid van het Nederlandsche volk
aan het Oranjehuis zijn. En hierbij rijst de
vraag: hoe lang is het al wel geleden dat men
in eenig land een nieuw Koninklijk Paleis
heeft gebouwd? Er zijn wel nieuwe buiten
verblijven gesticht, maar nieuwe representa
tieve Koninklijke Paleizen? Er is mij geen en
kel bekend. Als mogelijk zooiets in een of
ander ver land gebeurd mocht zijn heb ik er
nooit van gehoord.
.Hier rijzen gedachten aan de nieuwe pro
blemen, die de bouw van zulk een Paleis in de
twintigste eeuw zou opwerpen. Want wie aan
de oude paleizen denkt, met hun ouderwet-
sche receptiezalen en hun kil-pralende bin-
nen-architectuur en meubileering, op hun
ergst als zij uit de negentiende eeuw dateeren,
begrijpt meteen dat de bouw en inrichting
van een 20ste eeuwsch Paleis volkomen anders
zouden moeten zijn. Een prachtige, ja een
grootsche opgaaf schijnt het niet alleen voor
architecten maar ook voor andere kunste
naars, wier medewerking zou worden vereischt,
nieuwe uitdrukking te moeten geven aan een
het Koningschap waardige, vertegenwoordi
gende omgeving.
De gedachte aan den bouw van een nieuw
Paleis wordt, in architectonischen zin althans,
niet aangemoedigd door de in Amsterdam
opgedane ervaringen met de prijsvraag voor
den Stadhuisbouw. Velen hebben daaruit de
slotsom getrokken: laat men maar liever
wachten tot tijden aangebroken zijn, die zich
sprekender en vooral op dichterlijker wijze in
groote representatieve gebouwen zullen kun
nen uiten. Maar zelfs zij die er zoo over den
ken zullen wellicht, hoopvol gestemd ten aan
zien van de komende jaren, den bouw van een
Koninklijk Paleis dat tegen het gouden regee
ringsjubileum gereed zou moeten zijn als een
veelbelovende mogelijkheid beschouwen. In
dien althans dergelijke voornemens verder
mochten rijpen en in de eerste plaats de in
stemming van H.M. de Koningin zouden kun
nen verwerven.
Met belangstelling zal men afwachten of de
gedachte tot verdere uiting zal worden ge
bracht.
R. P.
Erfpachtskwestie in Augustus in
den Amsterdainschen raad?
In de Woensdag gehouden vergadering van
den gemeenteraad van Amsterdam is benoemd
tot gewoon hoogleeraar in de keel-, neus- en
oorheelkunde aan de Gemeente Universiteit
van Amsterdam prof. dr. A. P. H. A. de Klein,
thans buitengewoon hoogleeraar.
Tot buitengewoon hoogleeraar in de wijs
begeerte van den godsdienst en de zedetounde
werd benoemd dr. N. Westerdorp Boerma.
Het dezer dagen geipubliceei'de uitbreidings-
plan -Slot ermeerdat o.m. bevat den bouw
van elfduizend woningen en den aanleg van
een park, een meer met zwembad en bad-
strand, werd zonder discussie goedgekeurd.
De voorzitter van de commissie, belast met
het onderzoek naar de erfpachtkwestie, de
heer Walrave Boissevain, deelde mede, dat het
tweede gedeelte van het eerste deel van het
rapport der commissie niet op zoodanig tijdstip
gereed is, dat de oude raad het in de komende
zitting van 26 Juli a.s. zal kunnen behandelen.
Derhalve verzocht die heer Boissevain den
voorzitter het mogelijk te maken, dat de
oude raad nog in een andere zitting bijeen
zou komen om dit gereelte van het rapport
te kunnen behandelen.
Burgemeester De Vlugt zegde toe, indien
mogelijk, den ouden raad daartoe op 29 en 30
Augustus a.s. te zullen bijeenroepen.
's-GRAVENHAGE, 13 Juli.
De regeeringspersdienst meldt:
Mr. Dr. D. A. P. N. Kooien heeft
aan H. M. de Koningin verzocht van
de opdracht tot vorming van een kabi
net te mogen worden ontheven.
Hedenmorgen heeft H. M. Dr. Colijn
ontvangen en hem andermaal opdracht
gegeven tot vorming van een kabinet.
Dr. Colijn heeft verzocht deze nieuwe
opdracht in. beraad te mogen houden.
Groote
propaganda
meeting te
's Gravenhage
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van
de Reedersvereeniging van de Nederlandsche
Haringvisscherij heeft de vaste commissie ter
bevordering van het vischgebruik in Neder
land Woensdagmiddag in de geheel gevulde
groote zaal van den Dierentuin te 's-Graven-
hage een groote meeting georganiseerd om te
wijzen op de nationale beteekenis van de Ne
derlandsche zeevisscherij. Onder de talrijke
aanwezigen bevonden zich vele leerlingen van
Haagsche huishoudscholen.
De zaal was vroolijk versierd met tal van
visschersattributen als netten, dobbers en ton
nen. De voorzitter van de commissie, de heer
T. H. Mëijering, opende de bijeenkomst, waar
bij hij o.m. zeide, dat er meer belangstelling
moet worden aangekweekt voor het visscherij-
bedrijf en het product. Slechts bij een regel
matig vischgebruik door onze landgenooten kan
het bedrijf floreeren.
In de laatste jaren maakt het bedrijf groote
moeilijkheden mede, vooral met den export.
Spr. wees in dit verband op den vischexport
in 1929, die 30 millioen K.G. bedroeg, tegen
over 7 a 8 millioen in 1938. Door talrijke maat
regelen in de laatste tien jaren zijn vele gren
zen voor dit product gesloten. Spr. gewaagde
er van, dat, indien de regeering niet geregeld
en steunend was opgetreden, er voor de vis-
scherij in het geheel geen toekomst meer zou
zijn geweest.
Deze exportmoeilijkheden dwongen er toe, de
vraag te stellen, of het vischgebruik in ons
land niet kan worden vergroot. Dit is nl. ont
stellend laag: 4% a 5 K.G. per hoofd en per
jaar tegen Duitschland 25 en Engeland 35 K.G.
Door verschillende middelen tracht nu de com
missie de belangstelling voor het vlsscherijbe-
drijf aan te kweeken, o.m. 'door de film.
In het bijzonder richtte spr. een woord tot de
aanwezige leerlingen van huishoudscholen, die
veel aan grooter vischgebruik kunnen bijdra
gen.
Vervolgens werd de haringvisscherijfilm ver
toond, welke werd geëxpliceerd door den heer
A. de Graaf, vischhandelaar te IJmuiden, die
haar had vervaardigd. Evenals de trawlervis-
scherijfilm, die na de pauze werd vertoond,
biedt deze film een goeden kijk op de werk
zaamheden der visschers, en de verwerking van
het produet.
In de pauze, die hierop volgde, werd gratis
haring op toast geserveerd, terwijl tevens re
cepten voor tal van haringgerechten verkrijg
baar werden gesteld.
Op de trawlervisscherijfilm volgde een pre
mière kleurenbeelden, waarna mr. J. H. Kie-
wiet de Jonge, voorzitter van de Nederland
sche Visscherij Centrale en voorzitter van de
jubileerende Reedersvereeniging, een slotwoord
sprak.
Ooievaars geroofd.
Dezer dagen zijn de drie jonge ooievaars van
het bekende nest, staande op het landgoed
Gooilust te 's-Graveland, door onbevoegden
weggehaald, vermoedelijk met de bedoeling
die in het binnenland te verkoopen of naar
het buitenland uit te voeren. Deze overtre
ding van de vogelwet geldt een der zeer wei
nige ooievaarsnesten, welke tegenwoordig in
Westelijk Nederland worden aangetroffen en
het rooven der jongen leidt natuurlijk tot
verderen achteruitgang van deze interessante
dieren.
De Vereeniging tot behoud van natuurmo
numenten in Nederland verzoekt allen, die
iets waargenomen mochten hebben van het
wegnemen of het vervoeren van de gestolen
ooievaars, daarvan mededeeling te doen aan
haar kantnor, Heerengracht 540 te Amster
dam. Zij hoopt daardoor te bereiken dat de
daders hun gerechte straf zullen ondergaan.
De eerste afdeeling Britsche militaire vliegers, die deel nemen aan de demonstra
ties op den Franschen nationalen feestdag, 14 Juli, is te Parijs aangekomen.
vanaf VRIJDAG 14 JULI eiken avond 8.15 uur, ZONDAGS 3 uur
MATINEE, DE GROOTE SCHLAGER-OPERETTEFILM
Onze landgenoot JOHAN HEESTERS en de beroemde zangeres
ERNA SACK zullen samen Uw stoutste verwachtingen overtreffen.
In ons goed verzorgd bijprogramma
FOX WERELDNIEUWS - PROFILTI'S HOLLANDSCHE ACTUALITEITEN.
(Adv. Ingez. Med.)
W1ELR1JDEN.
De Jmuc de (friance
Fraaie prestatie van
Anton van Schendel.
Uit Brest: (Van een specialen A.N.P.-verslag
gever)
De derde étappe van Rennes naar Brest over
244 K.M. is gewonnen door Gloarec in 6 uur 52
min. 30 sec.
De tweede plaats werd bezet door Anton van
Schendel, die slechts 13 seconden achterstand
op den winnaar had.
Het was Dinsdagavond, voordat de renners
naar bed gingen, dat wij nog even een praatje
met de gebrs. Van Schendel op hun kamer
maakten. Anton vertelde, dat het den eersten
dag niet zoo goed gegaan was, maar dat de tijd—
race van dien dag hem goed gedaan had en
ook de daarop volgende 120 K.M.
„Ik was stijf en in het geheel niet in vorm.
Dat kon ook niet, want mijn knieblessure, op-
geloopen in den omloop van het Zuid-Westen,
was oorzaak, dat ik geen koersen meer kon rij
den!"
Anton heeft woord gehouden, 40 K.M. vóór
Brest sloeg hij zijn slag; snel, maar soepel en
gelijkmatig reed hij. De drie anderen, die met
hem meegingen, moesten erkennen, dat de Ne
derlander op dat moment de beste van allen
was.
Bandenpech is ook Van Schendel noodlottig
geworden, maar toch heeft hij bewezen, dat zijn
vorm teruggekeerd is en dat wij van hem in de
komende dagen nog groote, misschien wel ver
rassende "daden mogen verwachten.
Opnieuw werd de aandacht van buitenlan
ders gevestigd op een bijzondere prestatie van
een Nederlandschen renner, voor de tweede
maal was een tweede plaats in een étappe be
zet. Dit zijn daden, welke aan de ploeg ver
trouwen geven op eigen kracht en in eigen mo
gelijkheden. De stemming was Woensdagavond
na afloop dezer derde étappe dan ook buiten
gewoon goed.
„Wij kunnen niet altijd tweede blijven; wij
worden ook nog wel eens eerste in een étappe",
zoo luidde de algemeene opinie der renners.
Gommers en Sijen hadden nog last van door
zitten gehad, maar dat was dan ook de eenige
wanklank van dezen dag geweest.
Het tempo, dat op de eerste 100 K.M. van
deze étappe werd gereden, kwam bijna nimmer
boven de 30 K.M. uit. Tot Saint Brieux gebeur
de er dan ook niets bijzonders en het zag er
naar uit, dat het een zeer kalme étappe zou
worden, als reactie wellicht op den zwaren tijd
rit van den tweeden dag.
Maar 90 K.M. voor het einde werd het tempo
plotseling scherp opgevoerd. Er kwam bewe
ging in het peloton; enkele indvidueele uitloop
pogingen hadden geen succes, maar de snelheid
werd zoo groot, dat er zich vooraan een groep
van ongeveer 20 renners vormde, welke gelei
delijk een voorsprong op het peloton nam. Geen
der Nederlanders bevond zich bij de leiders.
Vooraan viel de groep al spoedig uiteen en bij
Ponthou, on ongeveer 80 K.M. vóór Brest, la
gen er 13 renners aan den kop, waaronder
Louviot, Vervaecke, Litschi, Mathias Clemens,
Marcaillou en anderen. Zij hadden 1 min. 20
sec. voorsprong op het peloton. Tusschen de
kopgroep en het peloton lagen o.m. Archam-
baud, Lowie en Le Greves. De voorste twee
groepen hadden elkaar echter spoedig gevon
den en achter hen werd er zóó gejaagd, dat
het verschil weldra tot enkele tientallen se
conden gereduceerd werd.
Vier vluchtelingen.
Zoo reden de renners de tweede controle
plaats door, het schilderachtig gelegen Mor-
laix. Een tiental kilometers verder viel ech
ter de beslissing. Alle renners waren weer
bijeen gekomen met enkele uitzonderingen,
die door bandenpech of andere oorzaken
achterop waren geraakt. Gloarec, Anton van
Schendel en Gianello demarreerden, spoe
dig hadden zij 200 en enkele kilometers ver
der 400 Meter op de groep voorsprong.
Bij Laudivisiau, 37 K.M. voor Brest, had
den de drie vluchtelingen nog hun voorsprong
vergroot, dank zij het zeer snelle dalen van
(In het Staatsblad zijn nieuwe
Koninklijke Besluiten betreffende
de spelling gepubliceerd, waarin
o.a. bepaald is, dat in de geslach
tenregeling de n weder volgens
De Vries en Te Winkel zal worden
toegepast).
Jarenlang staat onze spelling
Nu al, tot verdriet van allen,
Voor revisie op de helling,
Weer is een besluit gevallen.
D' oude n zal wederkeeren,
Eerder dan de meesten dachten,
Trotsch zal zij opnieuw regeeren
In de regeling der geslachten.
Allengs was zij op de scholen
Glad vergeten bij het spellen,
Maar nu aldus is besloten,
Moet men haar in eer herstellen.
Och, die n zal reden geven
Tot veel klachten en veel zuchten.
Er zijn in 't scholierenleven
Heel wat fouten van te duchten.
Want hun spellingmoeilijkheden,
Zijn, met dit besluit genomen,
Na de jaren, die vergleden,
Tot de n-de macht gekomen.
't Mag voor hen rampzalig heeten, -
De beslissing zal hen nopen,
Om de entjes, lang vergeten.
Er opeens weer aan te knoopen.
Dat het logisch is als gestie,
Mag men echter grif erkennen,
Lang al is de spellingkwestie
Almaarenneenneenne
P. GASUS.
de talrijke hellingen. Bij hen had zich inmid
dels nog De Lathouwer van de Belgische B-
ploeg gevoegd. Om beurten namen de vier
uitloopers den kop, waarbij Van Schendel
veel en zwaar werk deed.
Pech zou hem bijna noodlottig zijn gewor
den. Hij wilde trachten door het tempo nog
meer te versnellen, de drie anderen te lossen,
maar bij La Roche, 25 K.M. voor Brest, voelde
hij, dat zijn band langzaam, leegliep. Hij
stapte af, pompte snel bij, en had weldra de
drie anderen weer ingehaald, maar van
vluchten kon nu geen sprake meer zijn. Bij
Brest viel het viertal uit elkaar. Gloarec, die
uit de omgeving van Brest komt, scheen nu
vleugels te krijgen.
Met meer dan tien seconden voorsprong op
Anton van Schendel werd de Franschman
eerste. Van Schendel had De Lathouwer weer
achter zich gelaten, terwijl Gianello bijna
door het peloton, dat op scherpe wijze in de
laatste kilometers de achtervolging had in
gezet, werd ingehaald.
In dat peloton zaten de overige zeven Ne
derlanders.
Speciaal kan nog worden melding gemaakt
van het feit, dat Romain Maes met bijna een
kwartier achterstand op den winnaar de fi
nish passeerde.
In het algemeen klassement is de laatste,
Dubois, (Noord-Oost Frankrijk) geschrapt vol
gens de reglementen. Er zijn thans nog 77 ren
ners in den strijd.
1 Fontenay (Frankrijk) 18 uur 8 min. 35 sec.,
2 Vietto (Frankrijk), 13 uur 10 min. 45 sec.,
3 Tassin (Frankrijk) 18 uur 10 min. 46 sec., 4
Mat. Clemens (Luxemburg) 18 uur 10 min. 51
sec., 16 Lambrichts 18 uur 16 min. 15 sec., 34.
De Korver 13 uur 23 min. 54 sec., 35 A. van
Schendel 13 uur 24 min. 38 sec., 38 Sijen, 18
uur 25 min. 45 Gommers 18 uur 26 min. 54
sec., 46 Dominicus 18 uur 27 min. 8 sec., 55
Ton van Schendel 18 uur 33 min. 14 sec., 66
Hellemons 18 uur 44 min. 9 sec.
Het landenklassement luidt:
1 West-Frankrijk 54 uur 35 min., 3 sec.., 2
Frankrijk 54 uur 41 min. 45 sec., 3 België b
54 uur 42 min. 52 sec., 9 Nederland 55 uur 4
min. 9 sec.
Rem van de tram weigerde.
Heer onder baanschuiver terechtgekomen.
Woensdagavond om elf uur is op den .hoek
van de Ferdinand Bolstraat en de Ceintuur
baan te Amsterdam een 'ernstig ongeval ge
beurd.
Uit de Ferdinand Bolstraat kwam een tram-
stel van lijn 24. De bestuurder wilde bij de
vaste halte op den hoek van de Ceintuurbaan
stoppen. De remmen weigerden echter, waar
door ook de electrische wissel gemist werd. De
tram schoot door, daarbij niet rechtsaf, maar
linksaf zwenkend over het spoor van lijn 4.
Daar stonden eenige personen op het pas-
seeren van de tram te wachten, welke tot hun
ontsteltenis recht op hen af kwam.
Een veertigjarige heer kwam onder den
oaanschuiver van den motorwagen terecht.
De tram moest worden opgevijzeld om den
ongelukkige te bevrijden. Het slachtoffer werd
met een zware hersenschudding en verdere
zware verwondingen opgenomen en door den
geneeskundigen dienst naar het Wilhelmina-
gasthuis overgebracht.
