IJmuider Courant Qud~Sxmtpooct Een drieling DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen De kabinetscrisis Uit de geschiedenis van te Gorssel Vcoim om het leven qzbcachfr r>A* JAARGANG No. 236 PtgaT' Lou ren» Cosier Maatschappij foot Courani UilgaveD eD 41getn Drukkerij N. v Groote Bouisiraal 93. Haarlem. Tel. 10724. Bureau IJmuide» CourantKennemerlaaD 42. IJmuiden. Telefoon 5301. Postgiro 310791 Alle Advertenties, opgegeven voor dil blad. porden kosteloos opgenomen In de gennemer Courant. Directie. P W PEEREBOOM E.N ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM DINSDAG 8 AUG. 1939 Abonnementen per week f 0.12l/j, pe* maand f0.321/}, per 3 maanden f 1.55, franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex. Advertentiën» l»5 regels f0.60, elke regel meer 0.12. Bij abonnementen belangrijke korting. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels f 0.25, elke regel meer f 0.10k Dr. J. J. C. van Dijk wigeren en mr- J- Terpstra aan jhr. de Geer hun medewerking Jhr. mr. D. J. de Geer. Naar ons van betrouwbare zijde wordt medegedeeld hebben de heeren dr. J. J. C. van Dijk en mr. J. Terpstra het standpunt ingenomen, dat zij niet zit ting kunnen nemen in het Kabinet, dat de heer jhr. mr. D. J. de Geer zich voorgenomen heeft te vormen. Nadat de kabinetsformateur, jhr. De Geer gisterochtend ongeveer anderhalf uur in bespre king was gebleven met minister Van Boeyen, ontmoette hij in een van de vergaderzalen van hét departement van Binnenlandsche Zaken, den demissionnairen minister van Waterstaat, jhr. ir. 0. C. A. van Lidth de Jeude. Bij dit on derhoud was minister Van Boeyen niet aanwe zig. Jhr. De Geer, had des middags ten departe- mente van Binnenlandsche Zaken een onder houd met den luitenant-kolonel van den gene- ralen staf A. Q. H. Dijxhoorn. Dit onderhoud duurde van ongeveer half vier tot vijf uur. Eveneens ontving de kabinetsformateur in de middaguren ir. J. W. Albarda. Des avonds had hij op het departement van Binnenlandsche Zaken een bespreking met mr. A. M. Joekes, den voorzitter van de vrijzinnig- democratische fractie der Tweede Kamer. Van ongeveer half negen tot half tien had jhr. De Geer opnieuw een bespreking met den minister van Waterstaat jhr. ir O. C. A. van Lidth de Jeude, ten huize van laatstgenoemde. Daarna begaf de heer De Geer zich huiswaarts. 'Arbeidersbeweging en monarchie. Radio-rede van Koos Vorrink. Wethouder Boekman opent een Internationaal Danscongres. Maandagavond is in Hotel Krasnapolsky te Amsterdam een vierdaagsch internationaal dans congres geopend, uitgaande van de Nederland- sche Vereeniging van Dansleeraren. Dit congres, dat bezocht wordt door vele dansleeraren uit binnen- en buitenland is be doeld als studiecongres. Op dezen gala-avond werden de nieuwe dansen door Engelsche, Fransche, Amerikaansche en Nederlandsche dansexperts gedemonstreerd. Nadat de genoo- digden en buitenlandsche gasten door de com missie van ontvangst uit de Nederlandsche Ver eeniging van dansleeraren waren verwelkomd, gaf de voorzitter van de Nederlandsche Ver eeniging van Dansleeraren, de heer J. Donders, een uiteenzetting van het streven van deze or ganisatie, dat er op gericht is om den dans op een cultureel hooger peil te brengen Hij besloot zijn woorden met het uitbrengen van een dronk op den jongsten telg van het Huis van Oranje, waarna het Wilhelmus werd gespeeld. Hierop opende wethouder Boekman het con gres. Wethouder dr. E. Boekman zeide, dat dit congres in Amsterdam geen alledaagsche ge beurtenis is, vandaar dat het gemeentebestuur hier vertegenwoordigd is. Dit congres is, hoewel er weinig gesproken wordt, minstens zoo belangrijk als vele andere congressen. De dans is niet slechts een zaak van kunst, doch ook van onderwijs. Het ware dan ook beter wanneer het dansleeraarschap wette lijk zou zijn geregeld. Spr. schetste het aandeel van de dansleeraren in de volksopvoeding. De dansleeraren immers kunnen het peil van den dans, 's werelds oudste kunst, opvoeren. Spr. verheugde zich over de groote belangstelling voor dit congres, waarvoor hij zijn beste wen- schen uitsprak. Namens de Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingenverkeer „Amsterdam'' sprak de directeur, de heer J. Nikerk. Beschuit met Oranjemuisjes Deelneemsters aan de feestelijkheden in Haarlem-Zuidwest lieten zich deze lekkernij best smaken Op den nationalen feestdag, heeft de heer Koos Vorrink, voorzitter van de S.D.A.P. een radio-rede gehouden over arbeidersbeweging en monarchie. Na de plaats van de monarchie in het leven van den staat te hebben aangegeven, wilde spr. niet ontkennen, dat er, voor wat Nederland en de S. D.-Arbeidersbeweging betreft, in de ver houding tot het Koninklijk Huis zekere span ningen hebben bestaan, deels als gevolg van zekere theoretische opvattingen en deels als ge volg van zekere feitelijke omstandigheden. Die theoretische opvattingen hebben in het practi- sche optreden van de arbeidersbeweging in het politieke leven nooit een rol gespeeld. Toen in het jaar 1895 het eerste strijdprogram der S. D. A. P. werd opgesteld werd er een voorstel ge daan om daarin ook te eischen: afschaffing van het koningschap. Het voorstel werd krachtig bestreden en verworpen. Reeds in de zoo moei lijke dagen dus van de opkomst der arbeiders beweging. En in 1937 constateerde ir. Albarda op het S.D.A.P.-congres: ,van de zijde der Ko ningin hebben wij nooit anders dan de meest correcte bejegening ondervonden". Met de geleidelijke inschakeling der arbei dersbeweging als een levende factor in de volksgemeenschap, welke het eenheidsbewust zijn wakker riep, is gepaard gegaan een wijzi ging in de waardeering van de vertegenwoor digers van deze eenheid: het staatshoofd en zijn functie in de nationale gemeenschap: een toe nemende behoefte om tot een positieve verhou ding te geraken ten opzichte van het staats hoofd als vertegenwoordiger en als symbool van de nationale eenheid. In het groeiproces der Nederlandsche S. D. Arbeidersbeweging zijn vroegere tegenstellin gen tot de monarchie verbleekt en heeft zich een gevoel ontwikkeld van oprechte hoogach ting en waardeering voor de voorname figuur van de draagster der hoogste waardigheid in ons staatsbestel. Er leeft ook in de S. D. Arbei- dérsoeweging een gevoel van menschelijke sympathie met haar, die eenmaal geroepen zal zijn, die hoogste waardigheid over te nemen WEEK-ABONNEMENTEN dienen uiterlijk Woensdagsavonds betaald te zijn, daar de bezorgers op Donderdag moeten afrekenen. DE ADMINISTRATIE. De Lazarus Mullerlaan Van verschillende zijden ontvingen wij het verzoek iets mede te deeleri over de beteekenis nis van dien naam. Ons verhaal vangt aan in de eerste jaren van den 80-jarigen oorlog. De Watergeuzen hebben den Briel ingenomen en deze daad heeft een dusdanigen indruk op het zeevarend Holland gemaakt, dat de steden Medemblik, Enkhuizen, Hoorn, Edam, Monnikendam, Alkmaar, Purmerend, Haarlem, Dordrecht, Leiden, Gouda, Gorinchem en Oudewater aan den drang der bevolking gehoor gaven en op 15 Juli 1572 te Dordrecht in een ver gadering der staten van Holland onder leiding van Marnix van St. Aldegonde bijeen kwamen. Hier werd besloten Koning Filips en den Prins van Oranje getrouw te blijven, doch zich vijandig te verklaren tegen Due d' Alva en de Spanjaarden. Inzake de geloofs verschillen werd mede aangenomen, dat de Roomsche en Hervormde Godsdienstoefenin gen gelijk toegelaten zouden worden, zoo lang de Roomsche Geestelijkheid zich „niet in ongetrouwheid en vijandschap verliep". Een leger werd samengesteld en onder de hoofdlieden lezen wij den naam van Lazarus Muller, die in opdracht van Prins Willem als overste over een regiment was aangesteld. Tot de hoplieden van dat regiment behoor den: Christoffel Vader, Leenbracht, Van Wit- tenburg, Steenbach, Martin Prins en Coeraadt van Steenwijck die ieder een vaandel onder zich hadden. De welbekende historieschrijver Soeteboom deelt mede, dat het regiment van Overste Lazarus Muller opdracht kreeg om Saanderdam (Zaandam) en den Waterland- schen Dijk te bezetten ten einde daardoor te voorkomen, dat de Spaansche troepen uit Amsterdam zich daar misschien zouden nes telen. De bekende „Kronyk van Alkmaar" van 1645 geeft een ietwat andere lezing: Sonoy, stadhouder van Holland, vernam dat Bossu een bende krijgsvolk over Saerdam (Zaan dam) wilde doen oprukken om Haarlem bij verrassing te nemen. Sonoy zond daarom een Fries, kaptein Wibbe Suyrsz, met eenig volk om den sluis te Saerdam te bezetten, hetgeen geschiedde, doch eenige dagen later komt Suyrsz naar Alkmaar terug en wenscht daar binnen gelaten te worden, hetgeen hem ge weigerd wordt. Wibbe Suyrsz trekt daarna West Friesland in waar hij de bevolking dus danig overlast aandoet dat hij te Medemblik in opdracht van Sonoy „met den koorde" wordt gestraft! opgehangen). Een andere compagnie wordt nu naar Saerdam gezonden, doch Bossu had van dit oponthoud gebruik gemaakt en den vorigen dag de sluis in bezit genomen. In beide boeken lezen wij nu het volgende gelijkluidende verhaaltje: ..Een wel gesteld burger uit Alkmaar in Saerdam ver toevende, werd daar gevangen gezet, schijn baar op last van den schout Adriaan Jansz, die hij later van verraad beschuldigt. Hij wist te ontvluchten „achterlatende zijn mantel en trijpte pantoffelen" (hetgeen in dien tijd naar wij vermoeden een belangrijk bezit was en der moeite waard was om te vermelden). Langs de Sparendammerdijk bereikt hij Sant poort en Vélsen waaromtrent hij uitgeput ter neer valt en in den vroegen morgen door hopman Kolterman wordt gevonden. Aan Luchtbasis te Singapore versterkt. De reis naar het geheimzinnige eiland. Na de avonturen van Roetje en Dribbel tje beginnen wij heden een kinderverhaal „De reis naar het geheimzinnige eiland", waar het zóó geheimzinnig is dat Maar dat vertellen we nietwant dat moeten jullie zelf lezen. Eskader vliegtuigen uit Britsch-Indië aangekomen. SINGAPORE, 8 Augustus. Een eskader van twee-motorige bommenwerpers, bestaan de uit 36 bommenwerpers, 8 transportvlieg tuigen en vier vliegbooten is uit Britsch-Indië hier aangekomen. Uit deze steun voor de luchtbasis van Singapore zal mogelijk Hong kong van vliegtuigen worden voorzien. Waar de Sunderland-vliegbooten reeds in Singapore gestationneerd zijn is de luchtmacht daar in staat langdurige vluchten over Zuid-China naar Hongkong te maken, terwijl een vol doende aantal bommenwerpers en gevechts vliegtuigen aanwezig is om Singapore tegen een eventueelen aanval van zee uit te bescher men. Deze nieuwe versterkingen zijn een onder deel van de organisatie van de Royal Air Force in het middendeel van het Verre Oosten. Ver sterkingen kunnen op ieder oogenblik zoo noodig naar elk punt gezonden worden. Bovendien zijn Zondag de eerste van de 7000 infanterie- en artillerietroepen uit Indië aangekomen, die voor het einde van de maand het plaatselijke garnizoen, dat uit 600Ó man bestaat, zullen komen versterken. (United Press) Kolterman deelt hij de plannen van Bossu mede, waaroip deze onmiddellijk aan Haarlem en Alkmaar hiervan bericht doet toekomen. Kolterman begeeft zich zelf naar Haarlem en met hulp van Ruyghaver en de burgerij wor den de poorten bezet. Het gevolg hiervan was dat de Spaansche bevelhebber Christofer d' Assonville, die gerekend had 's nachts 12 uur Haarlem te bezetten, onverrichter zake terug moest trekken op Spaarndam. Wij lezen nu in Soeteboom. dat Lazarus Muller Saanderdam en de Waterlandsche Dijk ingevolge opdracht van Sonoy moest verlaten om met zijn troepen de Spanjaarden tegen te houden. Het komt ons voor, dat de lezing van de Alkmaarsche Kronyk duister is, die mede deelt, dat Sonoy onmiddellijk 300 man uit Hoorn en 300 man uit Alkmaar onder hopman Cornelis Louisz van Everdingen, versterkt met tal van vrijwilligers uit beide plaatsen onder kaptein Klaes Rop ter hulpe zond. Hoewel geen der beide schrijvers dit vermelden mogen wij aannemen, dat Lazarus Muller met 5 vendels uit het Huis ter Kleef samen met manschap pen uit Hoorn en Alkmaar onder Van Ever- dingen vereenigd de Spanjaarden hebben aan gevallen. Overste Lazarus Muller kwam den 27 van Hooimaand met zijn volk te Santpoort aan en .tusschen Sparendam ende het kapelleke in de Santpoort" stieten zij op de Spanjaarden, waarbij een hevig gevecht ontstond. Het hier genoemde „kapelleken" is zonder twijfel de kapel in het Hofje, juist tegenover den Spa- rendammerdijk. Was de Westlaan bedoeld als plaats van het gevecht dan was ter nadere aanduiding de naam van een der hofsteden genoemd, die aan het einde van de Westlaan in het dorp waren gelegen. Eyndenhoeff en Broeckberge of dier voorgangers. In het pas genoemde gevecht moest .de vijand met achterlating van ruim 100 man schappen, die dicht onder den dijk in de Vel- serbroek den dood vonden, naar Spaarndam de vlucht nemen. Nieuwe legerbenden waren intusschen te Spaarndam aangekomen en met groote overmacht werden de Hoornsche, Alkmaarsche en Haarlemsche krijgslieden onverwachts aangevallen. Lazarus Muller en de zijnen verdedigden zich heldhaftig. De overmacht was echter te groot. De Spaansche soldaten in den krijgsdienst verhard en van beter wapentuig, ja zelfs van geschut voorzien behaalden de overhand en meer dan 700 Hol landers lieten hier het leven. De Alkmaarsche Kronyk zegt hierover zeer laconiek „ende quamen (te Alkmaar) weinig, die 't vertelden". Zooals te verwachten was verdedigde Lazarus Muller zich wanhopig. Reeds waren 2 van zijn vaandragers gesneuveld. Het vluchten werd algemeen en van alle zijden drong de vijand op hem aan. Hij zag het oogenblik reeds ko men, dat hij zich gevangen moest geven. Als een „razende Roelandt" sloeg hij om zich heen aan alle zijden dood en verderf ver spreidend. Het gelukte hem een bres te slaan in den levenden wal van zijn vijanden en al vechtende en wijkende bereikt hij Santpoort om door de bosschen en wildernissen aan den vijand te ontkomen. Zonder twijfel heeft Lazarus Muller de eer verdiend dat een straat naar hem werd ge noemd. Nog is de bouwwoede in Santpoort niet geluwd en er zullen nog tal van nieuwe straten worden aangelegd. Misschien, dat ook aan de andere bevelhebbers van deze scher mutseling zal worden gedacht en Santpoort weldra zal prijken met de Van Everdingen- laan, de Klaes Roplaan, Christoffel Vaderlaan, van Wittenburglaan enz. als herinnering aan hun strijd te Santpoort voor de vrijheid van Nederland en ons volksbestaan. Maandagmiddag heeft mevr. Breuste- den-Limbeek te Gorssel het leven ge schonken aan een drieling, twee meisjes en een jongen. Het gewicht van de meis jes bedraagt 4 pond en dat. van den jon gen 5 XA pond. Santpoort. J. S. VISSER. GULDENS EN 5 FRANC STUKKEN. Naar men weet lijken de Hollandsche gulden en het Belgische 5 francstuk zeer veel op elkaar. Aangezien er thans weer 5 franc stukken in omloop blijken te zijn die verkeerdelijk in guldens worden aangezien, waarschuwen wij u wel er voor, dat u bij wisselen en dergelijke er op let dat men u geen knollen voor citroenen (in casu geen 5 franc stukken voor guldens) verkoopt. Het 5 francstuk is natuurlijk inwisselbaar, doch men krijgt er niet meer voor dan onge veer 27 cent! Vereenigde Staten koopen Chineesch zilver. In welingelichte kringen te Washington wordt vernomen, dat het ministerie van fi nanciën zich verbonden heeft zes millioen ons Chineesch zilver te koopen, betaalbaar tegen de koers van den dag van levering. Op een basis van 35 cent per ons, de huidige koers, zal de Chineesche regeering dus meer dan twee millioen dollar ontvangen. Men is van oordeel, dat dit besluit beteekent, dat, de regeering van de Vereenigde Staten de politiek van het aankoopen van Chineesch [zilver wil voortzetten, hoewel dit den Chinee- schen tegenstand tegen Japan aanmoedigt. DL AUTOSNELWEG AMSTERDAM- UTRECHT. Den 29en Augustus a.s„ zoo schrijft de A. N. W. B. ,zal door den Rijkswaterstaat te 's-Gra- venhage worden aanbesteed de aanleg van de aardebaan met bijkomende werken van een gedeelte van den nieuw ontworpen auto snelweg AmsterdamUtrecht, in de gemeente AbcoudeBaambrugge, ter lengte van onge veer 4.5 K.M. Hiermede wordt een begin gemaakt met den aanleg van dezen belangrijken verkeersweg, welke is geprojecteerd ten Westen en nagenoeg parallel met den smallen, kronkelenden, be- staanden weg. Te Amsterdam zal de nieuwe weg aansluiten aan de Rijnstraat en nabij Utrecht aan den nieuwen Rijksweg naar 's-Hertogenbosch, ter wijl bovendien iets ten Noorden van laatst genoemd punt, nabij de spoorbaan Utrecht Gouda, een aansluiting zal worden gemaakt met den weg, welke leidt naar het centrum van Utrecht. De aardebaan heeft zonder de parallel wegen een gemiddelde breedte van 28 M., welke wordt bestemd voor twee rijbanen, ge scheiden door een middenberm. Het werk zal twintig maanden na den aan vang moeten zijn voltooid. Moordaanslag te Driel Dader meldt zich bij de politie aan Gistermiddag heeft de 40-jarige ongehuwde arbeider H. van W. te Driel (Gelderland) een moordaanslag gepleegd op de 35-jarige echtge- noote van den heer J. D., met welke vrouw hij eenigen tijd omgang heeft gehad. Maandagmiddag toen de vrouw alleen thuis was begaf de man zich naar haar woning, waar eerst eenige woorden werden gewisseld. Plot seling haalde de man een revolver te voor schijn en loste hij eenige schoten. De dader be gaf zich daarna naar de politie om zich aan te geven. Het slachtoffer leefde nog even, doch overleed kort na den moordaanslag. Na een voorloopig verhoor is de dader ter be schikking van den Officier van Justitie gesteld. Dc -pp .-xxxubei he; i-ranx..legui, geneis, ^airuinn. lieeit een bezoek gebracht aan het kamp der Spaansche vluchtelingen te Perpignan. Een regiment Senegaleezen verwelkomt den generaal. Gelukwenschen van den Hoogen Raad. Bij den aanvang van de zitting van den Hoogen Raad heeft de president mr. L. E. Visser een korte rede uitgesproken waar hij de geluk wenschen van den Raad aan H.M. de Koningin en het Prinselijk Gezin overbracht. Namens het parket heeft de advocaat-gene raal. mr. Rombach en namens de orde van advocaten heeft mr. Belinfante zich bij do woorden van den president aangesloten

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1939 | | pagina 1