IJmuider Courant
De Crisis in Den Haag.j
Qeett utstemmuiq. met het pceyiamma
Doodelijk ongeval
op onbewaakten
overweg
Britsche
legervliegtuigen
verongelukt
Kabinetsformateur
had drukken dag.
Jac. van Kempen
overleden
Gespannen toestand
te Sjanghai
24e JAARGANG No. 237
leuren. 4o,ter Maal.ch.ppQ
Caaraot Uilga.e» Op.»
0rukk«rij V Crop., Hop.sf... 93
B,»rlam. Tel '°72,1 Bure"u |J™uide'
Couran' K.nnemerla», »2. Utpuiden
Telefoo» 5301 Po.lpiro 310791 411e
jdaolao"1»' opease™» di' blad-
porden koeteloor opgenomen Id de
SeoPemer Co""""
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMU1DEIN, SANTPOORT EN OMS1 REKEJN
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie. P W PEEREBOOM Ëi4 RUBER I PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 9 AUG. 1939
Ahnnnetueuie» per week f 0.12'/j, pe*
tnaand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losa»
nummers 3 cent per ex. Advertentiën»
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementeu belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25. elke regel meer fO.lOl
Het pad dat naar kabinetsformatie leidt
t voor den eerbiedwaardigen Minister van
Staat jhr. mr. D. J. de Geer ook al niet over
rozen. Nu blijken de A.R. oud-ministers, die
hij tot medewerking uitgenoodigd had, dr. van
Dijk en mr. Terpstra weer niet. bereid en de
kansen op een nationaal kabinet bestaande uit
vertegenwoordigers van zes partijen schijnen
dus verdwenen. Sommige crisis-commentaren
van de politieke dagbladen zijn van een zuur
heid, die weinig overeenstemt met de geest
drift waarmee dezelfde bladen de jongste
telg van het Huis van Oranje begroet hebben
en die weinig begrip toont voor de beteekenis
van den naam Irene. Het is schoon dat Prinses
Juliana en Prins Bernhard, die zoo weldadige
oorspronkelijkheid en frischheid in hun gan-
sche optreden toonen, ook in de keuze van de
namen hunner kinderen, dezen naam aan de
pasgeborene hebben geschonken met de uit
gesproken bedoeling, het verlangen naar
Vrede te symboliseeren. Velen zal dit gebaar
ontroerd hebben. Men zou wenschen dat de
politici eruit lazen dat het niet alleen den in
ternationalen vrede geldt maar ook den po-
litieken vrede in eigen land. Als zij het zoo
opvatten en doorvoelden zou er een sterker
streven tot uiting komen om elkaar te vinden
in een nationale regeering.
Dat de pogingen om zulk een regeering te
vormen telkens weer falen maakt een des te
armelijker indruk omdat het niet gerechtvaar
digd schijnt door de meeningsverschülen, die
tot de crisis hebben geleid en haar kennelijk
nog steeds beheerschen. Die meeningsverschil-
len betreffen den omvang der uitgaven voor
de bestrijding der werkloosheid en voor de
defensie. Het zijn moeilijke maar zakelijke
aangelegenheden. En over zulke aangelegen
heden plegen mannen van goeden wil en de
noodige bekwaamheid het eens te kunnen
worden. Ware dit een crisis waarbij tegen
stellingen zich deden gelden, die het diepste
gevoelsleven van den mensch raken, zijn
diepst gewortelde overtuigingen, dan zou men
groote moeilijkheden veel beter kunnen be
grijpen. Maar dat is niet het geval. Ik pleeg
gaarne te luisteren naar het oordeel van rus
tige, verstandige menschen van verschillende
richting en zoo heb ik in de laatste weken
heel wat dergelijke opinies over deze crisis
gehoord. Het résumé kan kortweg zijn dat
men er zich aan ergert en er zich bovendien
bezorgd over maakt. Men vindt het eigenlijk
een trieste vertooning, haalt de schouders
zoowat op over de diverse vernuftig-samenge-
stelde politieke artikeltjes, waarin partijen
elkaar de schuld geven en schudt het hoofd.
Als wij het Zwitsersche instituut der volks
stemming in ons land kenden, en wij konden
dit toepassen door het volk te vragen, of het
voor of tegen de ruimst mogelijke samenwer
king is, zou er m.i. geen twijfel aan het ant
woord behoeven te zijn. Een overweldigende
meerderheid zou er zich vóór uitspreken en
daarmee het gemanoeuvreer van partijen
wraken. Onlangs heeft het voornaamste dag
blad van Engeland, de Times, naar aanleiding
van deze Nederlandsche kabinetscrisis zeer
nuchter opgemerkt dat zij veroorzaakt is door
de moeilijkheid in vele kleine landen heer-
schende dat men defensie-uitgaven moet
doen die men zich eigenlijk niet financiëel
veroorlooven kan. En het Engelsche blad
voegde daaraan toe dat het te betreuren zou
zijn als dit rustpunt van degelijk beleid in
Europa verstoord werd. Twee opmerkingen
die, geloof ik, diepe waarheid bevatten. En de
tweede houdt een erkenning in die in Den
Haag meer indruk had kunnen maken. Wij
kunnen vaak veel leeren van hetgeen anderen
over ons zeggen. Ook de politici in Den Haag
kunnen er van leeren.
Geen van die rustige, verstandige menschen
die ik hierboven heb aangeduid en naar wier
oordeel over de crisis ik heb geluisterd, gaf
schuld aan eenige bepaalde partij. Dat is ook
teekenend. Partijen hebben elkaar over en
weer al zooveel verweten en zulk een doolhof
van de crisis gemaakt dat de bedaarde Neder
lander geneigd is „het allang te gelooven" en
te zeggen „Worden jullie het nu eindelijk
maar eensdat is beter en dat is in het
landsbelang, dat duizendmaal grooter, voor
namer en belangrijker is dan partij
belangen."
De Haagsche politici slaan -met deze lang
gerekte en allesbehalve verheffende crisis,
komend op een oogenblik in de historie, waar
op wij juist tegenover het buitenland Kracht
door Eenheid moesten toonen, bij het Neder
landsche volk een slecht figuur. Een artikel
als dat van de Times bewijst, hoe men ons in
het buitenland observeert. Wij hebben daar
tot dusver over een belangrijken „goodwill"
beschikt, men heeft er de kracht en beteeke
nis van onze staatsinstellingen en tradities
erkend. Dat is een zeer groot bolwerk van
onze defensie. Laat men er zuinig mee zijn!
Ik ben teveel jaren in het buitenland geweest
om niet te hebben geleerd, op welke grond
slagen de Nederlandsche reputatie rust. Wij
zijn op die markt „een oude firma", een er-
^nd huis. Laat ons zorgen het te blijven.
R. P.
Koelie steekt blanke neer.
MALANG, 8 Augustus (Aneta) Een Euro-
peesch employé van de onderneming Soember-
kottes, de heer L. W. Nobel, werd door een
koelie van de onderneming met een piso
blatti gestoken. Zijn long werd geraakt, ten
gevolge waarvan de heer Nobel is overleden.
De aanleiding tot den aanslag was een wraak
neming. De koelie is in arrest gesteld.
jjlllll'"'
Dr. J. J. C. van Dijk.
Mr. J. Terpstra.
Jhr .Ir. O. C. A. v. Lidth de Jeude.
van Jhr. Mr. D. J. de Geer, deed Jhr. Ir. O. C. A. van Lidth
de Jeude, Dr. J. J. C. van Dijk en Mr. J. Terpstra besluiten
géén zitting te nemen in een eventueel kabinet-De Geer.
Joodsche
vluchteling overreden
SANTPOORT Woensdag.
Op den onbewaakten overweg in den Kruid-
bergerweg is hedenmorgen een doodelijk
ongeval geschied. Een Joodsche vluchteling,
wonende te Amsterdam, die in de omgeving
der hoofdstad zijn brood verdiende met den
verkoop van vleeschwaren, naderde op zijn
fiets den onbewaakten overweg om dien over
te steken, juist toen een trein uit de richting
Velsen kwam aanrijden. De bestuurder van
den trein zag den man aankomen en gaf daar
om fluitsignalen. Het was echter al te laat.
De man werd door den trein gegrepen en was
onmiddellijk dood. De politie stelt een onder
zoek in. Door dit ongeval ondervond de
treinenloop eenige vertraging.
limine
Vele dooden
en gewonden
Te Tollerton nabij York in Engeland ls een
groot bombardementsvliegtuig neergestort en
ontploft, waarbij naar men meldt, vijf perso
nen om het leven zijn gekomen.
Voorts hebben reddingsbooten den geheelen
nacht de zee voor de kust van Essex afge
zocht naar een militair vliegtuig, dat vermist
wordt. Het zoeken werd later overgenomen
door twee torpedojagers uit Chatham.
Nabij Aboekir is een bombardementsvlieg
tuig van de Britsche luchtmacht tegen een
dijk te pletter gevlogen. De zeven inzittenden
werden allen min of meer ernstig gewond.
„Slowaken zullen naast de
Duitschers oprukken."
BRATISLAVA. (Havas). Tijdens een ont
vangst ter eere van Duitsche journalisten heeft
vice-president Tuka o.a. gezegd, dat „in geval
van oorlog de Slowaaksche soldaten naast de
Duitsche soldaten zullen oprukken".
Oefening van 500 Britsche
bommenwerpers.
500 Britsche bommenwerpers raasden gister
avond boven het Kanaal. Zij stelden een strijd
macht voor, welke „Oostland" aanviel, een
denkbeeldig gebied ergens in de Noordzee.
De oefening begon met de mededeeling van
het ministerie van luchtvaart, dat de betrek
kingen tusschen Oostland en Westland zeer ge
spannen waren. Het communiqué van het mi
nisterie van luchtvaart werd om 22 uur 10 uit
gegeven. Er werd o.m. in verklaard, dat de
vijandelijkheden om 20 uur waren begonnen.
De oorlogsverklaring tusschen Oostland en
Westland werd spoedig gevolgd door bomaan
vallen door Oostland langs de kust van West-
lan van de Wash-baai (aan de Oostkust van
Engeland) tot een punt ten Noorden van de
monding van de Theems.
Gedurende de eerste veertig minuten van
den oorlog werden boven dit gebied elf onver
wachte aanvallen uitgevoerd.
Amerika's handelsbetrekkingen
met de totalitaire staten.
WASHINGTON, 9 Augustus. (Reuter). Gra
dy, die Sayre als onderminister opvolgt, heeft in
zijn verklaring o.m. gezegd, dat de Vereenigde
Staten onmogelijk de handelsbetrekkingen met
de totalitaire staten zullen kunnen uitbreiden,
zoolang deze het niet noodig oordeelen, hun
principieele economische philosophieën te wij
zigen. In beginsel, aldus Grady, is de totalitaire,
economische philosophie gebaseerd op agressie.
De onze is gebaseerd op den vrede en tenzij zij
hun tegenwoordige werkwijzen opgeven, kan
er tusschen ons geen bevredigende regeling in
handelsaangelegenheden tot stand komen. Wij
hadden oprecht gehoopt, dat wij zoowel met
Duitschland als met Italië tot een wederzijds
voordeelig accoord zouden kunnen komen, doch
wij schijnen op een steenen muur te zijn ge
stuit. waar men niet doorheen kan dringen.
Jhr. Mr. D. J. de Geer heeft gisteren weer
een zeer drukken dag gehad.
Nadat de formateur des morgens prof. Woltjer
te zijnen huize had ontvangen, kreeg hij daar
na bezoek van den heer C. W. Bodenhausen,
den demissionairen minister van Financiën.
Vervolgens kwam oud-minister mr. M. P. L.
Steenberghe zijn opwachting maken.
Het bezoek van den oud-minister van Econo
mische Zaken duurde anderhalf uur.
Toen de heer Steenberghe om half zes het
huis van den heer De Geer verliet, deelde hij
mede, dat hem de portefeuille van Economische
Zaken was aangeboden. De heer Steenberghe
wenschte zich echter niet uit te laten of hij
deze portefeuille zou accepteeren.
Op de vraag of hij meende, dat de heer De
Geer spoedig zal slagen met de formatie van een
kabinet, wenschte de heer Steenberghe evenmin
te antwoorden.
Om vijf uur, toen mr. Steenberghe dus nog
bij den formateur was, heeft luitenant-kolonel
Dijxhoorn van den generalen staf opnieuw een
bezoek aan den heer De Geer gebracht Dit
bezoek duurde drie kwartier.
Tusschen zes en half zeven heeft de forma
teur den directeur van het kabinet der Ko
ningin, jhr. mr. G. C. W. van Tets v. Goudriaan,
te zijnen huize ontvangen.
ïBespcekiaqeit mactgeief
Nieuwe besprekingen
•s-GRAVENHAGE, 9 Augustus).
Vanmorgen heeft de kabinetsforma
teur, jhr. mr. D. J. De Geer, in de ver
gaderzaal van het departement van
Binnenlandsche Zaken een bespreking
gehad met een aantal personen, met wie
hij in de afgeloopen week in verband
met de kabinetsformatie, contact heeft
gehad. Wij zagen achtereenvolgens naar
binnen gaan de heeren H. van Boeyen,
minister van Binnenlandsche Zaken, ir.
J. W. Albarda, overste A. Q. H. Dijx
hoorn, dr. J. van den Tempel, mr. E.
N. van Kleffens, Ch. J. S. M. Wel ter,
mr. M. P. L. Steenberghe, en prof. dr.
R. H. Woltjer. Tevens ging naar bin
nen prof. mr. P. S. Gerbrandy, die
verklaarde te komen voor een radiobe
spreking.
Voorts ging naar binnen mr. A. Albarda, ad
ministrateur, hoofd der afdeeling geldwezen
van het departement van Financiën.
De heer Mr. Albarda verliet voor half elf het
departement van Binnenlandsche Zaken, en
wilde zich niet uitlaten over de hem gestelde
vraag, of in hem een toekomstig minister moest
worden gezien. „Wij spreken elkaar later", zei-
de hij.
Ook prof. Woltjer verliet te kwart over tien
wederom het departement.
De eigenlijke bespreking zou, naar wij ver
nemen, te half elf aanvangen.
Bijna veertig jaar
Concertzanger
Roosevelt verwijt den Senatoren
een gokspel.
In de eerste persconferentie na het einde van
de zitting van het Congres heeft president Roo
sevelt gezegd, dat de leden van het Congres, die
tegen de herziening van de neutraliteitswet heb
ben gestemd, zijn handen hebben gebonden
indien zij niet de goede kaart hebben getrokken
by hun gokspel, dat geen crisis uit zal breken
voor de volgende zitting van het Congres. De
president voegde hieraan toe, dat hij practisch
geen macht heeft om de Vereenigde Staten een
poging te laten doen een uitbreken van een
oorlog tegen te houden. Dit is een ernstige ver
antwoordelijkheid, welke zij op zich hebben
genomen.
Japanners
arresteeren
twee Canadeezen
Alle buitenlandsche strijdkrachten te Sjang
hai en de geregelde en speciale politietroepen
zijn uit voorzorg gemobiliseerd met het oog op
den tweeden verjaardag van hel uitbreken der
vijandelijkheden te Sjanghai.
Deze verjaardag valt op Zondag, doch reeds
thans zijn vele straten gebarricadeerd.
Over mijlen lengte zijn prikkeldraadversper
ringen opgericht.
In de Fransche concessie rijden pantserwagens
volledig bemand rond.
Tot de strijdkrachten behooren twee Britsche
bataljons, een regiment Amerikaansche mari
niers, Fransche koloniale troepen en Italiaansche
mariniers.
Volgens een persbericht uit Hsoetsjau heb
ben de autoriteiten van het Japansche garni
zoen aldaar op 6 Augustus twee Canadeezen
en vier Chineezen gearresteerd, beschuldigd
van spionnage
LOOPGRAVEN BIJ GIBRALTAR.
De Spaansche autoriteiten laten loopgraven
aanleggen op neutraal gebied op een afstand
van ongeveer vijftien tot twintig meter van. de
Britsche schildwachtenlinie bij Gibraltar. In
Mei van dit jaar werd begonnen met het aanleg
gen van loopgraven ten oosten en ten westen
van het neutrale gebied. Ook zijn op den weg
van Gibraltar naar La Linea versperringen aan
gebracht.
Jac. van Kempen.
In het Diaconessenhuis te Haarlem
is na een korte ongesteldheid over
leden de bekende zanger Jac. van
Kempen.
ZEILEN
DE HOLLANDWEEK.
Een locomotief en vier wagons werden vernield bij een treinontsporing in het
Engelsche graafschap Ayrshire.
Het eerste gedeelte geëindigd.
Nederlandsche overwinningen in
drie klassen.
Het eerste gedeelte van de Hollandweek 1939
is achter den rug; het tweede gedeelte heeft
plaats op 11, 12 en 13 Augustus door de Kon.
Watersportvereniging Loosdrecht op de Loos-
drechtsche Plassen.
Deze laatste dag is voor de zeilers wel de
minst aangename geweest. Des morgens was het
mooi zomerweer, maar zonder wind, zoodat de
wedstrijden met een drijf partij begonnen. Later
kwamen er dikke wolken boven het IJselmeer;
deze brachten wind en veel regen.
Enkele verrassingen zijn dan ook niet uitge
bleven. Alleen de twaalfvoetsjollen bleven op
de baan in het Buiten IJ varen; de andere klas
sen gingen óf naar het driehoeksbaantje onder
Zunderdorp óf naar de grootere driehoeksbaan
op het IJselmeer.
In de internationale starklasse zag het er aan
vankelijk naar uit, dat onze landgenoot Bob
Maas ditmaal eens niet zou zegevieren; hij be
zette vrijwel den geheelen wedstrijd de tweede
plaats achter den Duitschen marinezeiler S.
Karpf, vrij dicht gevolgd door de beide deel
nemende Amerikanen. Eerst in het laatste kruis-
rak nam Maas zijn kans om met een geringen
voorsprong toch nog als eerste binnen te loopen.
De Nederlandsche marine-zeiler It. t. z. Cool-
haas had met de Bellatrix een avontuur gewaagd
door ver zee in te gaan; met een mooien langen
slag kon ook hij nog vóór den Duitscher Karpf
binnenkomen, die op zijn beurt door de twee
Amerikanen werd gevolgd.
Ook in de Drakenklasse had Ernst Moltzer
met een dergelijke manoeuvre succes; ook hij
ging verder zee in om ten slotte den Duitschen
zeiler F. W. M. Obladen te verrassen, door als
eerste door de finish te gaan.
Bij de Olympiajollen maakte de Duitscher
Ernst Bickei een zeer slechten start. Wel kon
hij zich naar voren werken, maar Bollemeyer
won gemakkelijk; de Friesche zeilster mej. A.
van Gooi en haar vader A. van Gooi bleven de
tweede en derde plaats bezetten, zoodat de Duit
scher zich met de vierde plaats tevreden moest
stellen.
Een fraaie zege boekte de Duitscher J. Gahde
in de internationale sharpieklasse, waarbij hij
van zijn landgenoot Peter Lenzmann, die als
vierde eindigde, goeden steun kreeg. De Loob-
drecht-zeiler J. H. Louwerse, die tweede werd,
won ten slotte wegens algemeen hetere resulta
ten den hoofdprijs.
