„ïBÉaemetie"
De gele eiimd
De ooren
en oogen van
Weer een ernstig
incident te Dantzig.
Dat was niet de
bedoeiing!
Herlands, de waakhond van New-York
(Van onzen correspondent te New-York).
Wie een denkbeeld wil krijgen van New-York,
zooals het werkelijk is, moet er wel heen gaan.
Hij kan niet met film en boek volstaan. Voor
dat ik in New-York voet aan wal zette, dacht
ik dat er niets dan wolkenkrabbers waren.
Niet waar: er zijn er maar enkele tientallen.
Ik dacht dat New-Yorkers ruwe mannen met
breede malende kaken waren. Niet waar:
ze zijn beleefder dan Hagenaars en dikwijls
bescheidener dan Amsterdammers. Ik dacht
dat de meeste New-Yorkers er warmpjes bij
zaten. Niet waar: ze zijn geen cent rijker
dan alle gemiddelde Europeesche stadsbewo
ners. Ik dacht ook dat burgemeester Piorello
Laguardia een dik clowntje was. Een man die
graag zich zelf hoort. Een jongen uit het volk,
die liet volk naar den mond praat en door de
andere klassen niet geaccepteerd werd. Niet
waar: burgemeester Laguardia wordt op han
den gedragen, omdat hij een man is die eer
lijk is als goud en belangeloos voor zich zelf
is, die vele deugnieten heeft weggebezemd, die
van huis uit advocaat is, die werkt als een
paard, die welk een verademing na den
schalk Jimmy Walker, den Tamany-rakker
voor geen cheque van een millioen dollar op
zij gaat. Laguardia, die van Italiaansche emi
granten stamt, draagt een Italiaansche voor
naam: Fiorello. Dat beteekent ..bloemetje". En
daarom liefkoozen de New-Yorkers hem, in
hun teedere oogenblikken, die zij voor hun
burgemeester vele hebben, door hem „the
little Flower" te noemen. Wel, Bloemetje is
zóó populair in alle kringen en standen van
New-York, dat die geestdrift voor dat dikke,
pittige kereltje zich aan u, die een vreemde
ling ~zijt, meedeelt, zoodat ge óók van hem
gaat houden. En dat ge op de wijde weiden
van uw genegenheid het beste, zonnigste
plekje voor Fiorello gereserveerd hebt.
Fiorello doet ontzettend .yeel. Hij opent
bruggen en nieuwe stadswijken Hij metselt
eerste steenen en knipt linten door. Hij
inaugureert rechters en gebouwen op de we
reldtentoonstelling. Hij eet hot-dog op een
volksfeest en een homard thermidor bij de
ontvangst van gewichtige mannen. En onder-
tusschen bestuurt hij zijn stad, met haar bijna
acht millioen inwoners en wat dies meer zij
met ijzeren hand en een klaar verstand.
Hij doet veel af, Bloemetje, maar hij kan
niet alles doen. Ntuurlijk niet al zou hij dat
denk ik wel graag willen. Hij heeft zijn mede
werkers. Hooge en lage. Dichtbije en ver-affe.
Oude en jonge. Flinke en gewone. Een van de
hoogste, dichtstbije, jongste en flinkste is Bill
Herlands. De burgemeester heeft hem een
eeretitel gegeven, „Mijn ooren en oogen".
Maar zijn officieele titel is Commissioner of
Investigation. Hij moet nauwlettend toezien
op de burger-ambtenaren en beambten van de
stad. Dat zijn er 140.000. En daar is de politie
niet bij.
William B. Herlands is een jonkie van 33
jaar. Eerst had hij pianist willen worden. Nu
is hij de ambtenaar met de scherpste oogen,
de scherpste ooren en den meest fijnen neus
voor dingen die niet goed zijn, die New-York
ooit heeft gehad. Zijn baan is uniek in de Ver-
eenigde Staten. In één woord; hij is de mach
tigste publieke persoon in de machtigste stad
van de wereld. Hij doet niet alleen onderzoe
kingen die hem door den burgemeester of den
gemeenteraad worden opgedragen, maar hij
mag ieder onderzoek instellen dat hij zelf, in
het belang van de stad noodzakelijk acht. En
zoo diep en zoo breed als hij zelf wil. Hij heeft
de macht de bankrekening van iederen ge
meentelijken werknemer te onderzoeken en
hem onder eede te hooren over zijn meest per
soonlijke aangelegenheden. Hij heeft de macht
alle boeken te onderzoeken van iedere firma
die zaken doet met de gemeente. Hij mag,
onder bepaalde omstandigheden, bevelen tot
in hechtenisneming uitvaardigen. Zijn baantje
beteekent: kijken naar alles wat het bekijken
waard kan zijn. Het beteekent kolossale op
lichtingen ontrafelen. Het beteekent snuffelen
in een keurig bureau met keurige menschen
en een keurige boekhouding, juist om nu eens j
te zien of die uiterlijke keurigheid misschien
innerlijke luiheid, spilzucht of dieverij aan
het oog onttrekt. Het beteekent onderhande
lingen voeren met ingenieurs om een of ander
uitvindinkje op de centrale verwarming in de
gemeente-scholen toe te passen die per dag
een paar dubbeltjes kan besparen op de kolen-
rekening; want zulke kleine besparingen op
één school worden, in een stad als New-York,
samengevoegd tot een astronomisch getal. De
carrière van Bill Herlands is typisch Ameri-
kaansch. Hij was een briljant student in de
rechten en begon op 22-jarigen leeftijd zijn
publieke loopbaan als assistent bij het open
baar ministerie. Daar deed hij zulk goed werk,
dat Thomas Dewey, (die een paar jaar ouder
is dan hij en die nu reeds genoemd wordt als
republikeinsch candidaat voor het president
schap der Vereenigde Staten) hem als eersten
medewerker uitkoos toen hij de „rackets" te
vuur en te zwaard ging bestormen. Herland
nam de „cafétaria-racket7' voor zijn rekening.
En hij deed dat zoo afdoende dat Laguardia
het Bloemetje hem naast zich in zijn tuin
tje plantte.
ft^anneer er dan iemand kwam om, als ver
want of vriend, zulk een doode op te eischen,
stuurden de beambten hen naar een bepaalde
begrafenisonderneming, die daarvoor hooge
fooien uitdeelde. Nog luguberder: vijf „balsem-
scholen" (hier worden veel lijken gebalsemd)
kochten onbekende lijken van de stedelijke
morgue-beambten om die als „onderwijs
materiaal" te gebruiken. Daarvan staken die
beambten tienduizenden dollars in hun zak.
Een vuilverwijderingsinrichting stuurde de
gemeente rekeningen die jaarlijks ongeveer
drie millioen dollar bedroegen. Herlands liet
de wagens van die inrichtingen fotografeeren
en wegen. Er waren te veel wagenvrachten op
gegeven en het gewicht van iedere vracht was
veel geringer dan in rekening was gebracht.
Het bleek dat die inrichting tien jaar lang ruim
een millioen dollar teveel had ontvangen. Er
was een gemeente-klerk die geen rooie cent
van zich zelf bezat en een salaris had van
2400 dollar. Die meneer had van 1931 tot 1938
een bankrekening van 192.000 dollar gefokt.
En een andere klerk heeft van 1907 tot 1937
dus dertig jaar lang een salaris van 2500
dollar ontvangen en had al dien tijd slechts
één maand (de eerste) gewerkt. Een vriendje
teekende voor hem het arbeidsregister a raison
van 10 dollar per maand.
En dan heeft Herlands een geweldige
nachtveiligheidsracket ontmaskerd en onscha
delijk gemaakt: er waren 123 nachtveiligheids
diensten met 452 employés die meer dan 56000
klanten hadden. Wanneer een winkel geen
klant wilde worden, werden er voortdurend
ruiten ingegooid en etalages vernield. Van de
452 „nachtveiligheidsmannen" bleken er 406
in het gevang gezeten te hebben.
Bill Herlands taak heeft ook een zeer posi
tieven kant. Hij is een bijzonder knap organi
sator en hij is een zeer rechtvaardig „trouble-
shooter"-man, die oneenigheden tusschen ge
meentelijke diensten ten gemeentelijke ambte
naren uit de wereld helpt. Bovendien is hij
psycho-technicus en menschenkenner. Hij
heeft een groot systeem uitgewerkt en door
gevoerd, waarin studenten, die belangstelling
hebben voor het gemeentebestuur en de ge
meentebedrijven, gedurende hun studie-jaren
gedurende enkele uren per week worden te
werkgesteld. De gemeente betaalt hun daar
voor een klein salaris. En heeft na hun af-
studeeren de beschikking over uitstekende
krachten.
Bill Herlands, de waakhond van New-York,
de ooren en oogen van Bloemetje Laguardia,
wordt langzamerhand een van de bekendste
opkomende figuren in deze reusachtige stad.
Het volk heeft te lang geleden onder wan
beheer en schrikbewind dan dat het de man
nen die daaraan een einde hebben gemaakt
waarvoor veel zedelijke kracht en persoon
lijke moed, veel schranderheid en inzicht noo-
dig waren niet hoogelijk zou vereeren,
Het driemanschap dat in en door die ver
eering opkomt bestaat uit Fiorello Laguardia,
Thorn Dewey en Bill Herlands.
Let op die namen.
U zult er in de toekomst nog wel meer van
hooren
Mr. E. ELI AS.
EXAMENS
Akte NI (natuurkunde en mechanica
Geëxamineerd drie candidaten. Geslaagd:
A. Govers te Overveen.
Een clertigdaagsche Europeesche
wapenstilstand geopperd.
Denkbeeld van Hamilton Fish vindt weinig
weerklank in de Ver. Staten.
WASHINGTON, 16 Augustus (Reuter-A.N.P.)
In officieele kringen staat men zeer gereser
veerd tegenover de berichten uit Oslo, als
zou Hamilton Fish, de republikeinsche leider
uit het Huis van Afgevaardigden, aan de con
ferentie der Internationale Parlementaire
Unie een motie willen voorleggen, een dertig-
daagschen Europeeschen „wapenstilstand" te
houden en een viermogendhedenconferentie
te beleggen tot regeling van de hangende
vraagstukken.
Fish heeft Maandag j.l. geluncht met Von
Ribbentrop nabij Salzburg. In officieele Ame-
rikaansche kringen wordt Fish beschouwd
als een der bitterste tegenstanders van Roose
velt's buitenlandsche politiek en zegt men.
dat hij uitsluitend voor zichzelf spreekt, zoo
dat zijn meeningen niet vereenzelvigd moeten
worden met de officieele Amerikaansche op
vattingen.
Trein rijdt op spoorweg
arbeiders in.
Vier dooden.
CHEMNITZ, 16 Augustus. (D.N.B.) Nabij
het hoofdstation van Chemnitz is een D-trein op
een groep spoorwegarbeiders ingereden. Drie
man waren op slag gedood, een overleed tijdens
het vervoer naar het ziekenhuis.
Poolsch douane-beambte gedood.
DANTZIG, 16 Aug. (Havas-A.N.P.)
Een ernstig grensincident heeft zich
vannacht om drie uur voorgedaan na
bij het dorp Kohling op grondgebied
van Dantzig, waarbij een Poolsche
douane-beambte zou zijn gedood.
Volgens de lezing, welke in Dantzig van het
incident gegeven wordt zou deze Poolsche sol
daat op gebied van Dantzig gekomen zijn en in
antwoord op waarschuwingen der grenswacht
van Dantzig op hen gemikt hebben. Op dat
oogenblik zou een Dantziger op hem geschoten
en hem doodelijk getroffen hebben.
Grensverkeer tusschen Poolsch en
Dultsch Silezië verbroken.
WARSCHAU, 16 Augustus (Reuter-
A.N.P.) De Duitsche autoriteiten heb
ben het grensverkeer in het district
Rybnic (Silezië) verbroken en het tele
foonverkeer tusschen Poolsch en Duitsch
Silezië gesloten.
Ter gelegenheid van een troepenrevue heeft
president Moscicki gisteren een rede gehouden,
waarin hij zeide: „Het Poolsche leger bezield
met den geest van Pilsoedski, zal elke uitdaging
aannemen en zich over eiken vorm van druk
beleedigd achten".
In een gisteravond te Warschau gehouden be
tooging zijn moties aangenomen, waarin ver
klaard wordt, dat het geheele land rustig blijft
en vereenigd, vertrouwt op de kracht van het
leger en zich tegen elke uitdaging zal ver
zetten.
DUITSCHE IMMIGRATIEQUOTA
VOOR AMERIKA TOT 1950
UITGEPUT.
Sommige candidaten zullen
25 jaar moeten wachten!
OOK UIT POLEN EEN STROOM VAN
AANVRAGEN.
WASHINGTON, 16 Augustus (Reuter-A.N.P.)
Terwijl de immigratiequota's van Groot-Brit-
tannië, Ierland, Frankrijk, België, Zwitser
land, Nederland en Scandinavië verre van
uitgeput zijn, zijn de immigratie-aanvragen
uit Midden-Europeesche landen tot zoo'n
hoogte gestegen, dat het voor sommige can
didaten 25 jaar of langer duren kan, alvorens
zij de Vereenigde Staten zullen mogen bin
nengaan.
Ofschoon het Duitsche quota 27,370 per jaar
bedraagt, waren door de Duitsche consulaten
in Duitschland volgens hier gepubliceerde cij
fers 298.000 aanvragen voor visa ingeschreven
op 30 Juni j.l. Dit zou beteekenen, dat het
Duitsche quota voor de eerstvolgende 11 jaar
is uitgeput.
In Polen hebben thans 114.000 personen im-
migratieaanvragen ingediend, terwijl het
Poolsche jaarquota slechts 6.524 bedraagt. Het
percentage afgewezen Polen is echter grooter
dan dat van afgewezen Duitschers.
Een merkwaardige toestand bestaat ten
aanzien van Hongarije, waar 30.000 personen
visa hebben aangevraagd, terwijl een jaar
lij ksch quota van slechts 869 voor Hongarije
bestaat. Ofschoon Hongarije een geringer
percentage afgekeurden heeft dan bijna ieder
ander land, zou het volgens het thans gelden
de systeem van 25 tot 30 jaar duren vóór alle
candidaten in de Vereenigde Staten zouden
zijn opgenomen.
De hofmeester blijft nog
ontkennen.
SEMARANG, 16 Aug. (Aneta-A.N.P.) De
gearresteerde in de koffermoord-affaire, hof
meester K., blijft ontkennen. Bij zijn verhoor
doet hij een omstandig verhaal van de wijze
waarop hij zijn verlof van 9 dagen in Neder
land heeft doorgebracht, waarbij hij echter
de kardinale punten omzeilt.
De gearresteerde zal met de „Marnix van
St. Aldegonde" naar Nederland worden over
gebracht, onder geleide van den hoofdagent
der veldpolitie te Oengaran J. J. Roose De
„Marnix van St. Aldegonde" vertrekt op 3
September van Semarang. Eerdere over
brenging is niet mogelijk, aangezien de „In-
drapoera" reeds is volgeboekt, en het daarop
volgende schip een vrachtboot is, dat geen
accomodatie heeft voor het vervoer van ge
vangenen.
DE MINISTER VAN DEFENSIE BEZOEKT
DE FOKKERFABRIEKEN
's-GRAVENHAGE, 16 Augustus. De mi
nister van defensie, de heer A. Q. H. Dijxhoorn
heeft heden een bezoek gebracht aan de Fok
kerfabrieken te Amsterdam.
De minister werd vergezeld door generaal-
majoor P. W. Best, commandant van de lucht
verdediging, ir. J. II. Coops, directeur van het
luchtvaartbedrijf te Soesterberg, luitenant
kolonel F C. van Heyst, inspecteur van de
militaire luchtvaart, luitenant-kolonel J. G. W.
Zegers, van die inspectie, luitenant-kolonel D.
van Voorst Evekink, hoofd van de tweede af-
deeling b, en luitenant-kolonel C. A. Hartman,
hoofd der vierde afdeeling b van het-depar
tement van Defensie, alsmede door den adju
dant van den minister, kapitein mr. H. J.
Kruis.
Na de lunch in restaurant Schiphol is de
bezichtiging in den namiddag voortgezet.
ft EEN kruisingen ov gelijk niveau
\J Dat was de hoofdgedachtedie
den aanleg van den Nieuwen Rijf;-,
weg AmsterdamDen Haag domineerde
Daarom werden hij alle kruispunten uij.
ducten gebouwd om zoodoende de weg.
gebruikers maximum veiligheid te kun. 1
nen garandeeren. Gistermorgen kwam
voor den Haarlemschen Kantonrechter
evenwel een eigenaardige manier ia.
autorijden aan het licht waardoor de
veiligheid van den nieuwen verkeerswtj
totaal wordt te niet gedaan. Na de be.
handeling van een serie verkeersongeluk,
ken in de Haarlemmermeer, die meeren-
deels zonder ernstige gevolgen waren
gebleven stond een 24-jarige Amster.
damsche chauffeur terecht, die het wj.
gende stoute stukje uithaalde, in pfoafj
van recht door over het viaduct te rijden
sloeg deze autobestuurder voor het via.
duet rechtsaf naar een zijweg, passeerde
dien weg en ging dan weer via een oprit
naar den hoofdweg terug. Hij liet due
het viaduct links liggen en ging moed.
willig een kruising met een zijweg jor.
ceeren. Tegen deze ergerlijke manier
van rijden, die wordt verontschuldigd
door verhalen alsik dacht dat er be.
neden een auto zou staan, die ik op
moest halen of mijn motor haalt de op.
rit naar het viaduct niethield de
Ambtenaar van het O.M. een streng re.
quisitoir, dat hij besloot met den eisch-,
f 50 of 30 dagen en een half jaar ont-
zegging van het rijbeioijs. Herhaaldelijk
zijn op deze manier botsingen ontstaan
en ook de Amsterdamsche chauffeur
ivas tegen de vrachtauto opgereden.
Diepgaande onverschilligheid en »ol.
komen gemis aan verantwoordelijkheids
gevoel op den weg moet deze menschen
bezielen, zei de Ambtenaar. De kanton,
rechter was het daarmee eens en ver.
oordeelde den automobilist tot f 40 boete
en een half jaar intrekking van het rij.
bewijs. Er zijn nog meer van dergelijke
gevallen geconstateerd, deelde de Aihbte-
naar nog mede.
Zóó worden de nieuwe Rijkswegen dus
nog gevaarlijker dan gewone verkeers
wegen. Dat was niet de bedoeling, weg.
gebruikers!
FAILLISSEMENTEN.
Door de Arrondissements-Rechtbank fc
Haarlem zijn de volgende faillissementen uit
gesproken op Dinsdag 15 Augustus 1
1. Mevr. de Wed. J. Bakker—E. S. Oostheii
zonder beroep, wonende te Beverwijk, E
straat 12.
Curatrice mevr. Mr. E. A. J. Scheltema-
Conradi te Haarlem.
2. W. Peters, drukker, handelende onderden
naam Drukkerij en Uitgeverij „Typograiia",
wonende te Zaandijk, Oud-Heinstraat 34.
Curator Mr. H. E. Prinsen Geerligs te. Haar»
lem.
3. De Naamlooze Vennootschap Bloembol
len-Exportbedrijf P. M. Bersee Jr.,
en kantoorhoudende te Haarlem,
54 a.
Curator Mr, H. O. Drilsma te Haarlem.
Rechter-Commissaris in al deze faillisse
menten Mr. C. G. Bijleveld te Haarlem.
De gemeente New-York is in 'n soort onder
gemeenten, ieder met een eigen bestuur, de
zoogenaamde „boroughs" verdeeld. Een van
die boroughs is Brooklyn. En de eerste order
die Herlands van den burgervader kreeg was:
„Clean up Brooklyn" Reinig Brooklyn. Er
bestaan hier anders dan in Nederland
ook gemeentelijke justitieele lichamen met
openbaar ministerie (District Attorney) en
alles wat daaraan vast zit. Er is daar een jury
rechtspraak. En de eerste ontstellende ont
dekking, die Herlands, na heel voorzichtig te
werk gegaan te zijn, deed, was dat in de Brook-
lynsche jury altijd ongure elementen en mis
dadigers zitting hadden. Het was daar zoo'n
rommeltje van diefje en diefjesmaat, steek
penningen en omkooperij, dat Lehman, de
gouverneur van den staat New-York, een
aparten man moest aanstellen om met Bill Her-
lands Brooklyn te zuiveren. Daarna heeft de
jeugdige stedelijke waakhond nog vele van
zulke karweitjes opgeknapt: belastingontdui
kingen, corruptie, omkooperij, allemaal vuile
wasch van den oogenschijnlijk zoo keurigen
Jimmy Walker, den man met de mooie pakken,
de glanzende hooge hoeden, de messcherpe
pantalonplooien. „Bloemetje" loopt meestal
blootshoofds, heeft slechte pakjes aan en zijn
broek slobbert om zijn kromme beentjes. Maar
het uiterlijk kan bedriegen. Wat Herlands aan
regelrechte bedriegerijen en aanverwante ver
spilling heeft ontdekt en beëindigd, loopt in
de mlllioenen dollars per jaar
Daar zijn de raarste voorbeelden van te
geven. Daar was bijvoorbeeld de „Morgue",
het stedelijke lijkenhuis, waar allen die on
bekend gestorven zijn, worden heengebracht.
49) „We moeten zien zoo dicht mogelijk bij het schip te
komen", fluisterde Rob je, en met groote passen liepen ze
de richting in waar de boot lag. Maar tusschen de struiken
door zagen ze ook, dat de dieren op het schip waren ge
klommen en op hen zaten te wachten. „We moeten hier
onze schuilplaats zoeken", zei Rob je, „en als het donker
wordt naar het schip sluipen" en geduldig gingen ze zitten
wachten tot de maan aan den hemel stond.
50) Toen het donker was gingen de dieren naar huis en
de jongens kropen op hun teentjes naar het schip. „Kom,
we moeten eerst eens kijken, welken kant we uit moeten",
zei Rob je en hij klauterde langs de touwen naar het
puntje van den mast. Ook Henkie was na veel moeite bo
ven gekomen en was op het andere einde van de ra ge
klommen. Maar toen er een beetje beweging in het schip
kwam, kon hij zich niet goed meer vast houden en daar
ging ie.
51) Waar was Henkie gebleven? Hij viel recht naar be
neden en een groote plons vertelde Rob je al, dat Henkie
in zee lag te spartelen. Hij had na veel moeite de a
ketting kunnen grijpen en hield er zich stevig aan vast.
Tegelijkertijd begon het schip, voortgestuwd door den
wind, vanzelf te varen en met een luid hoera-geroep kwM
Robje den drenkeling redden.
52) Nadat de jongens een beetje op dreef waren geko
men en vroolijk op zee rond zwierven, stelde Robje voor,
de vischnetten uit te werpen. Zoo goed en zoo kwaad als
het kon hielp Henkie hem en deze kon zijn oogen niet
gelooven, toen ze na een paar uur visschen wel een halve
boot vol groote zeedieren hadden. Robje had zijn handen
vol werk, want Henkie was natuurlijk weer bang en
durfde de visschen niet aan te pakken.
53) Door den wind was het roer van het schip stuk ge
slagen en daardoor konden de jongens niet aan wal ko
men. Telkens probeerden ze uit de verte groote schepen om
redding te roepen, maar ze waren en bleven ver af. Op
een avond echter zouden ze gered worden. De vuurtoren
wachter had hen den heelen dag al zien wuiven en toen
er een groote boot in de buurt was, waarschuwde hij deze
om de jongens te gaan helpen.
54) Dat was een uitkomst voor Robje en Henkie. Er wero
een groot dik touw toegeworpen en rustig dreven ze «j
achter het groote schip aan. De kapitein deed niets anow»
dan lachen toen hij merkte, dat er niemand anders dan o
twee kleine ventjes op het scheepje was. Toen ze eindelij
aan wal kwamen en de geschiedenis vertelden, werd
direct een groot stuk in de kranten gezet.
