IJmuider Courant
terreinwinst
BERICHT
DAGBLAD VOOR VELSEIN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
0e Gevolgen.
Groentijd.
Chamberlain over
(KitCecs dceiqementr
tot Polen.
T)e Jlaus stieeft
ttacvi mede,
die de levensrechten
van allen beschermt.
De Franschen berichten
Duitsch legerbericht:
Vergeefsche
doorbraakpogingen
der Polen
iaARGANG NO. 269
2t«
ware» «■""'■•PP»
"""Lr.»' U"e»"° 4lBeD1
1|N,V Croon BouHIrnai 91
feL 10724. Bureau IJmuide»
0!3rIelD,KeflnemerlaaD 42. IJmuiden.
C""**" Pnttiriro 310791 411.
felefoo»
lixtrtea'
ford®
5301. Postgiro 310791 Alle
'liefc opgegeven voor dit blad.
"kosteloos opgenomen in de
V»"
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directiet P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur i ROBERT PEEREBOOM
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1939
Abonnementen per week f 0.12'/i, pw
maand f0.52'/23 per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Advertentiën»
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12,
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f0.10i
i
wel erg vroeg om zich nu al te gaan
.h0uden met de gevolgen van een oorlog,
begonnen is. Niet alleen weten wij niet
Overwinnaar zal worden, of er sprake van
militaire overwinning zal zijn, of wellicht
eeD| torting van een bewind het pleit zal be-
- hten of onverwachte invloeden een vrede
tot bewerkstelligen. Ook is het volkomen
ker in hoeverre op den duur de volken
f! oorlogshaat bevangen zullen worden, of
aantal strijdende mogendheden nu
r, dus ve
ff Westen een oorlog a outrance, met ge-
mik van alle beschikbare vernietigingsmid-
rfrien zal worden.
Zoo'n opsomming van enkele leidende vra-
dus veel minder dan in 1914 zich zal
iden of niet, of de uitputtingsstrijd in
f Europa verkeert. Het zwartgallig beschou-
ndkan men er de somberste verwachtingen
ff't halen- Het hoopvol beschouwend kan men
r allerlei gunstige kansen uit puren. Of men
L een of het ander doet is een kwestie van
temperament, maar ook van inzicht. Het
blijft verstandiger de lichtzijde te zoeken en
u. dus de goede kansen voor te houden.
Daarbij sterkt de gedachte, dat na veertien
oorlog in Polen en twaalf dagen oorlog
Jchen Duitschland en Engeland-Frankrijk
nog steeds geen „oorlogsroes" in de betrokken
volken is ontstaan, nog steeds geen geestdrift
merkbaar is maar slechts een somber aan
vaarden van den toestand en de opgelegde
plichten. En dat de regeeringen der betrokken
volken kennelijk hun best doen om het ont
staan van de oorlogsroes, van den volkshaat,
zoowel in eigen land als bij de tegenpartij te
voorkomen. De motieven die daarbij gelden
zijn wel duidelijk geworden en hier al eerder
besproken. Afgezien van die motieven geeft
de toestand op zichzelf reden tot hoop. Hij is
gunstiger dan men na veertien dagen oorlog
had kunnen verwachten. Niemand heeft, voor
de strijd begon, een dergelijken loop van za
ken voorzien. Dat hierbij de groei vari den
afkeer van den oorlog het gedeeltelijke succes
van degenen, die jarenlang een ononderbro
ken anti-oorlogs-actie hebben gevoerd, een
factor van overheerschend belang is kan
niemand meer loochenen. Hadden wij meer
steun gehad, waren minder menschen onver
schillig, sceptisch en daarbij zooals nu wel
zonneklaar gebleken is kortzichtig en dom
geweest, deze oorlog zou vermeden zijn.
Dat de houding van den mensch jegens den
oorlog veranderd is moet de uitkomsten van
den huidigen strijd ook beïnvloeden. In het
slechtste geval is het denkbaar dat de aan
den oorlog deelnemende volken in den loop
van een langdurige slachting weer bevangen
geraken door dien onbeheerschten haat, die
in 1914-1918 heerschte. Maar er zal altijd een
meerderheid van neutraal-gebleven volken
zijn, wier invloed zich zal doen gelden. En het
ontwaken uit een oorlogspsychose zal ook
daarom anders wezen dan in 1918, toen „de
rest van de wereld" Versailles wel niet zonder
critiek, maar toch als een onvermijdelijkheid
aanvaardde. Daarom geloof ik niet aan „een
tweede Versailles", of dat nu in Frankrijk of
ergens anders moge liggen. Ik geloof niet dat
men opnieuw een vrede zal sluiten, die de
kiemen van een volgenden oorlog legt. Daar
voor heeft de wereld te veel geleerd, daarvoor
Is de afkeer van den oorlog te diep geworteld.
Ook zal de historische ontwikkeling van de
Internationale rechtsgedachte niet stilstaan.
In 1918 verscheen Woodrow Wilson met zijn
Volkenbond. Die mislukte, door zijn verbinding
met het tractaat van Versailles, door andere
fouten die bij zijn schepping al begaan wer
den. Welnu, het is logisch dat de volgende
vredesonderhandelingen gepaard zullen gaan
met de stichting van ,;een beteren Volken
bond". Het gegroeide besef in de wereld, dat
de oorlog uitgeroeid moet worden, afgeschaft
als middel tot oplossing van geschillen tus
schen staten, zal daartoe dwingen. Ik zeg
■.dwingen", omdat de geest sterker is dan het
waard en zich in zijn ontwikkeling niet laat
remmen.
Men kan veronderstellingen gaan maken
over dien „beteren Volkenbond" die zal moe
ten komen, maar het kunnen nu slechts fan
tasieën zijn. Men kan een Europeesche Fede
ratie of een Europeeschen Statenbond voor
zien, zelfs een verbond van Europa en Ame
rika. Dat is alles volkomen onberekenbaar.
Wel zal het noodig zijn dat de geesten wak
ker blijven en voorbereid, dat allen die ge
streefd hebben naar een wereld-zonder-oorlog
- met de aanhangers en navolgers die zij
gewonnen hebben door hun overtuigings
kracht en hun bewezen gedeeltelijk succes
Paraat blijven. En dat zullen zij, naar mijn
vaste overtuiging, ook blijven. In alle landen
^üen zij, nu met zekerheid wetend dat zij op
n weS waren die naar uiteindelijk succes
zal leiden, hun invloed blijven doen gelden en
un openbare actie hervatten waar en wan
neer de gelegenheid zich daartoe voordoet.
Dat ik en velen evenals ik daarmee een wet
tige en internationale actie op het oog hebben,
zooals wij die steeds hebben gevoerd, behoeft
nauwelijks te worden gezegd. Het streven naar
6€n samenleving zonder oorlog zonder het
exces der menschelijke verdeeldheden en ge-
sc ïllen moge thans tijdelijk teruggedron-
gen ziïn - het is geenszins verzwakt, veeleer
versterkt door zijn jongste ervaringen. De
tenmaal opgeroepen geest zal niet wijken en
een beeld van de onzekerheid waar-
(Aan onze universiteiten zal
ditmaal de groentijd een zeer
sober en volkomen intern ka
rakter dragen).
Er treedt versobering in heel ons leven,
Een reeks van feesten worden afgelast,
Reeds het idee van vroolijk feestjes geven,
Acht men in deze dagen niet gepast.
Het denkbeeld, zich uitbundig te gedragen,
En zich, met vele zorgen voor 't verschiet.
Zorgloos te toonen, ligt in deze dagen
Begrijpelijkerwijs de menschen niet.
Nu is een soortgelijk besluit genomen,
Betreffende den groentijd in dit jaar,
De nieuwelingen, die zijn aangekomen,
Zijn groen, maar niet zoo officieel als 't waar.
De oudre jaars missen hier een verzetje,
Dat staat wel vast, maar of ook de noviet
Dit voelt als het ontberen van een pretje,
Lijkt mij intusschen nog zoo zeker niet.
De groentijd zal dit jaar zeer sober wezen,
Men laat hem ditmaal grootendeels blauw-
blauw.
Ook voor studenten is een tijd als deze,
Voor zulk jolijt een beetje al te grauw.
P. GASUS.
het zwaard kan hem niet verslaan.
De waarheid is op weg, niets zal haar kun
nen tegenhouden.
Inderdaad weten wij sinds September 1938
voor het eerst met zekerheid, dat de waarheid
inzake den oorlog op weg is en niet meer te
stuiten. Ondanks alles.
R. P.
De Ver. Staten en de blokkades.
Aanhouding van Amerikaansche schepen door
de Britsche vloot verontrust de
regeering niet.
In een formeele verklaring over de
houding der Vereenigde Staten ten aan
zien der door de oorlogvoerende staten
toegepaste blokkades heeft de Ameri
kaansche minister van buitenlandsche
zaken, Huil, gezegd, dat de regeering
zich alle rechten, waarop de Ver. Sta
ten en hun burgers aanspraak kunnen
maken, voorbehoudt volgens het inter
nationale recht en dat zij de noodige
maatregelen zal nemen, wanneer deze
rechten door oorlogvoerenden geschon
den worden.
Huil gaf daarna een uitvoerige opsomming
van .de maatregelen, die langs den weg van
binnenlandsohe wetgeving zijn genomen om het
reizen door Amerikanen op schepen van oor
logvoerende mogendheden te beperken en het
verstrekken van leeningen en credieten aan oor
logvoerenden te beknotten.
Deze beperkende maatregelen aldus zeide
Huil, vormen geen wijziging, en kunnen dat
niet doen, van de beginselen van het internatio
nale recht, doch zij verplichten veeleer de Ame
rikaansche burgers af te zien van het uitoefe
nen van zekere rechten tot het congres anders
besluit. De Amerikaansche regeering heeft geen
afstand gedaan van eenig recht als neutrale mo
gendheid onder de gelding van het internatio
nale recht. De regeering streeft er naar volko
men diligent te zijn bij de bescherming van
Amerikaansche levens en bezittingen en zij moet
natuurlijk verwachten, dat de burgers even di
ligent zijn bij het buiten werkelijk of mogelijk
gevaar blijven.
In een voorafgaande persconferentie had Huil
gezegd, dat er voor zoover hij op de hoogte was,
geen ernstige of ongewone kant was aan het
aanhouden van Amerikaansche schepen door
Engeland en het verwijderen van contrabande
uit deze schepen. Er was reeds een schip vrij
gelaten en eenige andere gevallen van aanhou
ding zouden zich ongetwijfeld in dezelfde rich
ting ontwikkelen.
In tegenspraak met de jongste
Rijksdagrede van den kanselier
constateert de premier.
Engeland zal zich eventueel
zijn vrijheid van handelen
voorbehouden.
Chamberlain heeft Donderdag in het
Lagerhuis verwezen naar de officieele
mededeelingen, welke deze week uit het
hoofdkwartier van Hitier werdein ge
daan over de Duitsche methoden in Po
len.
Chamberlain zeide, dat, hoe ver anderen ook
mogen gaan, de Britsche regeering nimmer haar
toevlucht zal zoeken in een weloverwogen aan
val op vrouwen, kinderen en andere burgers
met geen ander doel dan terrorisme. Indien
een actie van den voorgestelden aard zich mocht
voordoen, zal zij onvermijdelijk verder de vast
beradenheid van ons zelf en onze bondgenooten,
aldus Chamberlain, versterken om den oorlog
voort te zetten, teneinde te verzekeren, dat de
bedreiging, waartegen wij thans strijden, vol
komen zal worden weggenomen.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat deze
mededeeling in feite een botte tegenspraak is-
van de jongste verklaring van den Duitschen
kanselier in den Rijksdag, toen hij betoogde
niet in het minst den wensch te hebben oorlog
te voeren tegen vrouwen en kinderen.
Voortgaande zeide Chamberlain: „de
beperkingen, welke wij en de Franschen
ons opleggen bij de operaties van onze
eigen strijdkrachten, waren gebaseerd
op de voorwaarde, dat onze tegenstan
ders een gelijke beperking zouden in
acht nemen.
De Britsche regeering moet zich de
vrijheid voorbehouden, dat indien een
dergelijke beperking in feite niet wordt
in acht genomen zal worden opgetre
den op een wijze als passend wordt ge
acht".
Intusschen aldus voegde Chamberlain hier
aan toe, moet er aan worden herinnerd, dat
onze strategie en tactiek in alle stadia beheerscht
moet worden door slechts één overweging nl.
de meest doeltreffende wijze van voortzetting
van den oorlog.
Vuurzee op Coney Island.
Groote schade aan het amusementspark
aangericht.
Een felle brand heeft Donderdag gewoed op
Coney Island, het vermaarde amusementspark
van New-York. De brand was ontstaan in het
wassen-beeldenkabinet. Het vuur breidde zich
snel uit, tot de historische renbaan met haar
houten gebouweai vrijwel in lichterlaaie stond.
Later werd gemeld, dat het vuur bedwongen
was. De schade wordt op 300.000 dollar ge
schat
Bij de overhandiging der geloofsbrieven door
den nieuwen Belgischen ambassadeur by het
Vatikaan heeft de Paus een toespraak gehou
den, waarin hij zeide: De aanvang van uw ambt
valt op een tragisch oogenblik, dat ons hart met
diepe droefheid vervult. Wat sedert den laat-
sten wereldoorlog de angst en schrik der volken
was, is opnieuw werkelijkheid geworden, de
werkelijkheid van een onoverzienbare ramp,
want niemand kan voorzien welk een verschrik
kelijk bloedbad deze nieuwe oorlog in zich
draagt.
Omdat wij, hoe onwaardig ook, de plaatsver
vanger zijn van Hem, die als Vredesvorst op
aarde is gekomen, zullen wij gesteund als wij
ons voelen door de gebeden der geloovigen en
versterkt door de innerlijke zekerheid, dat tal-
looze zielen van goeden wil naast ons staan,
niet ophouden den toestand nauwlettend gade
te slaan om met alle kracht gebruik te maken
van de gelegenheden, die zich zouden voordoen,
voor alles van de gelegenheid om de volleen, die
thans verdeeld zijn, te leiden naar een voor
allen eervollen vrede in overeenstemming met
het geweten der menschheid en der Christen
heid, een vrede die de levensrechten van ieder
beschermt en de veiligheid en rust der naties
handhaaft en zoo lang dat niet mogelijk is, zul
len wij er althans naar streven de vreeselijke
wonden, die reeds zijn toegebracht, of die nog
zullen worden geslagen, te verzachten.
Wij herinneren ons zekere verklaringen,
waarin de oorlogvoerende staten bij het
begin van het conflict openlijk uiting hebben
gegeven aan hun wil, bij de oorlogsvoering de
wetten der menschelijkheïd in acht te nemen
en zich te houden aan de bepalingen der In
ternationale overeenkomsten. In het bijzonder
willen wij dus hopen, dat de burgerbevolking
iedere krijgsoperatie bespaard zal blijven, dat
in het bezette gebied leven, eigendom, eer en
godsdienstige overtuiging der bewoners geëer
biedigd zullen worden, dat de krijgsgevangenen
menschelijk behandeld zullen worden en on
belemmerd de versterking van het geloof zul
len kunnen ontvangen en dat geen gebruik zal
worden gemaakt van gifgassen.
Gebieden ten Noord-Oosten
van Sierck bezet
Duitsch opperbevel zegt aanvallen
bij Schweig te hebben afgeslagen
DE BRITSCHE CONSUL IN LEMBERG
VERMIST
De Britsche consul te Lemberg, Middleton,
wordt vermist. Zijn vrouw, die zich aan de
grens te Sniatyn bevindt, heeft sinds eenige da
gen niets van hem gehoord. Men hoopt, dat
Middleton er in zal slagen de gevaarlijke wegen
tusschen Lemberg en Sniatyn te passeeren en
de grens te bereiken.
Slachtoffers van de „Squalus"
geborgen.
Zij, die zich met ingang van 1 October
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in September nog te verschijnen
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Duikboot na lichting naar de haven van
Portsmouth gesleept.
PORTSMOUTH New Hampshire), 15
September (Reuter) Het stoffelijk overschot
van 36 opvarenden van de „Squalus", die om
het leven zijn gekomen bij het vergaan van
den onderzeeër in Mei van dit jaar voor de
kust van New Hampshire, is geborgen. Het
schip is Woensdag j.l. aan de oppervlakte ge
bracht en naar de haven vanPortsmouth ge
sleept.
Wat een gemak 4 GLAZEN IN ééN BRIL. Voor
afstand en nabij.
W. KUIPERS ZN. - Gedipl. Opticiens.
Zijlstraat 97 Telcf. 12726
Leveranciers van ALLE Ziekenfondsen.
(Adv. ingez. Mea.i
PARIJS, 15 September (Havas). Ilct
Fransche legerbericht van hedenoch
tend luidt als volgt:
De operatics van de afgeloopen dagen
hebben ons in staat gesteld, ons het ge
bied te verzekeren ten nooord-oosten
van Sierck. Het bezit van dit gebied
werd betwist sedert het Duitsche offen
sief. waarvan melding werd gemaakt in
het legerbericht van 10 September des
avonds.
Wij hebben bovendien nog verderen
voortgang gemaakt. Gedurende den
nacht hebben wij onze eerste linie
plaatselijk verbeterd, niettegenstaande
de levendige reactie van den vijand,
vooral van zijn artillerie.
Uit Berlijn: Het opperbevel van de
Duitsche weermacht deelt mede:
Aan het Westelijk front ten oosten van
Saarbrücken is de artillerie van den
vüand actief.
De vijand, die op 12 September bij
Schweig, een grensplaats ten zuiden van
Pirmasens, had aangevallen, is onder
den druk van de Duitsche artillerie over
de grens teruggeweken.
Er zijn geen luchtaanvallen gedaan
op Duitsch gebied.
Prins Bernhard maakte Donderdag een inspectietocht langs de Nederlandsche grensverdediging in Zuid-Limburg. De prins inspec
teert de eemvacht bij zijn bezoek aan Maastricht.
BERLIJN 15 September (D. N. B.)
Het opperbevel van het Duitsche leger
deelt mede:
Op 14 Séptember heeft de zuidelijke
gorep van het Duitsche Oostelijke leger
den straatweg Lemberg (Lwow)Lublin
reeds overschreden.
De zeer sterke Poolsche afdeelingen
die bij Putno zijn ingesloten en zich ver
twijfeld verdedigen, hebben gisteren
nogmaaals gepoogd naar 't Zuid-Oosten
door te breken. Deze poging is mislukt.
Ten Oosten van de Weichsel naderen
de Duitsche troepen uit het noorden,
oosten en zuidoosten, de voorstad Praga
van Warschau. Ook hier zijn pogingen
om naar het oosten door te breken af
geslagen.
De troepen, die oprukken naar de vesting
Berst-Litowsk zijn uit het noorden de vesting
gordel binnengetrokken. De forten zijn voor een
deel opgeblazen. De citadel is nog door den
vijand bezet.
De stad Gdingen (Gdynia) is in Duitsche
handen. De zeestrijdkrachten hebben bij den
strijd om Gdingen en het schiereiland Hela
krachtig ingegrepen. Zij wisten zich toegang te
verschaffen tot de zuidelijke haven van Gdingen.
Niettegenstaande het slechte weer heeft de
luchtmacht de spoorwegen en spoorwegstations
met succes aangevallen en ondersteunde den
strijd van het lger te velde, tegen het rond
Kutno ingesloten vijandelijke leger door bom
bardementen en duikvlucht-aanvallen.
De Poolsche oorlogsbodems, welke nog in de
haven van eHisternest lagen, zijn door bommen
tot zinken gebracht.
Melding van den Poolschen
generalen staf.
WARSCHAU 14 September (Havas). Het
14e legerbericht van den Poolschen generalen
staf, dat hedenavond 11 uur door den zender
Warschau is verspreid, zegt: „De vijandelijke
luchtmacht blijft zeer actief. Zij heeft o.m.
Doebno, Wlozimy en Radziwillow gebombar
deerd. In het gebied va Rawaroesca, Debica en
Krolewska heeft onze luchtmacht met succes
een vijandelijke gepantserde colonne gebombar
deerd. Twee vijandelijke vliegtuigen zijn neer
gehaald. Bij Soewalki hebben de Duitschers de
Poolsch-Duitsche grens overschreden. De vijan
delijke afdeelingen, die in de streek van de
Narew en Diébrza waren binnengedrongen, zijn
waargenomen bij Bialystok en Bielsk. Onze af
deelingen houden de westelijke zóne van het
woud bij Balowieza bezet. Op de lijn Kaloeszyn
lokwok duurt de hardnekkige strijd voort. Een
gepantserde colonne en een infanterieregiment.
werden vernietigd. Nog steeds wordt hardnek
kig gevochten op de lijn SkierniewiceLowicz.
Onze troepen bestrijden den vijand, die bij
Opole over den Wiechsel is getrokken. In het
zuiden heeft een vijandelijke gepantserde co
lonne Zamosc bereikt. Een aanval van een ge
pantserde colonne in de richting van Lwow in
den middag van 13 September werd afgeslagen".
Het commando der verdediging van Warschau
deelt mede, dat in de omgeving der stad over
het algemeen schermutselingen tusschen pa
trouilles hebben plaats gehad. Grootere aanval
len op de buitenwijk van Wola zijn op grooten
afstand tot staan gebracht door het optreden
van infanterie en machinegeweren. Een tank
werd in brand gestoken, verscheidene gepant
serde auto's en een anti-tankkanon werden buit
gemaakt. De vijand heeft geen groote verliezen
aan dooden en gewonden geleden. In den afge
loopen nacht is in verscheidene arbeiderswonin
gen te Praga brand ontstaan tengevolge van een
luchtbombardement. Het ziekenhuis te Praga
werd opnieuw gebombardeerd en is ernstig be
schadigd. Een bom is terecht gekomen op het
paleis van den apostolischen internuntius. Don
derdag heeft de Duitsche luchtmacht zich be
perkt tot verkenningsvluchten.
