IJmuider Courant
POLEN van twee kanten
aangevallen
Jiaime Zandaq)
Scheepsdtama bil <M<ze kust
LBomexplosie
te J$ex£iffL~
RUSSISCHE TROEPEN
ZONDAGMORGEN
POOLSCH GEBIED
BINNENGEDRONGEN.
Warschau bereid
ot onderhandelen
Russische troepen
bereiken Wilna.
aan het Westelijk front
Noorsch schip op
een mijn geloopen
iOBCANC NO. 271
lie
„0. "■»l'cb"PPl
[SB" „jtgoven eu 41gem
W""°V Grool' Houtstraat <J.%
10724 Bureau IJmuide.
'„«marl..- Umuidea
t""" «01 Po»'®1" 310791
„..I"» apgenouieo da
Coora»'
DAGBLAD VOOK VELSEN. IJMLIDEIN, SANTPOORT EIN OMSTREKEN
Verschijnt dadelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directiet P W. PEEREBOOM EIN ROBEK1 PEEKEBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
MA Ad DAG IS SEPT. 1939
Abonnementen per week f0.12l/j, pe»
maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55,
franco per poet f 1.95 per kwartaal. Losse
nnmmers 3 cent per ex. Advertentiën»
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f0.1d
p0len's Lot Bezegeld.
i,a. van Polen tegen de Duitsche
V Bf',. ï3n den aanvang af vaststond,
lts»"zekerheid werd toen bleek dat
Frankrijk geen directen steun
R rieenen - ook niet met hun lucht-
*®i° "ra dus slechts een kwestie van tijd
P1" "Zeline verhaast. Zondagmorgen in
«i.4 p kwam het bericht, dat het Russiij
'"5 Polen was binnen gevallen. Dit
4 1 te zijn met instemming van
f ;nd en als reden werd er bij opgege-
r «herming van Russische belangen
e L-heden in Wit-Rusland en de
- In een nota aan de te Moskou ge-
'sf°„ie gezanten van vreemde mogend-
Vide de Sovjetregeering mede, dat
neutraliteit in het huidige conflict
5 ft maar niet neutraal kan blijven
de huidige gebeurtenissen in Po-
""Sn zit een nogal krasse tegenspraak,
kan men gelijktijdig neutraal en
'f- uwal Dit raadsel tracht de
Sregeering op te lossen door te verkla-
t zii den Poolschen staat als niet meer
'd beschouwt. Ook hiervan neemt men
rfazing kennis, want zoolang een volk
triidt voor zijn onafhankelijkheid, zelfs
m 'toot deel van zijn grondgebied be-
door zijn regeering wordt geleid kan
beweerd worden dat de staat er niet
mis Enfin, met dit soort verbazingen kan
«welaan den gang blijven in dezen tijd.
iowekkend is de Russische nota overi-
want zij geeft te kennen dat de
Len niet van zins zijn aan den grooten
Ie deel te nemben. Zij vielen Polen op
Stoen het in strijd tegen een veel groo-
e mogendheid bezig was de nederlaag te
len, om hun deel van de buit binnen te
ïhoon de Polen zich ook tegen deze
^iwe overmacht te weer hebben gesteld is
ion lot nu volkomen bezegeld. Hun nederlaag
at vast, het einde van den strijd in Polen
abij, vanmorgen kwam al het bericht dat
wmenië c.e Poolsche regeering zal toelaten
.j'dat de ministers en de staatspresident
icki zich al te Kutz, aan de Roemeensche
bevonden. Een Reuterbericht uit Ko
penhagen meldt dat de Duitsche en Russische
Sitalre en politieke leiders elkaar vandaag te
Brest-Litowsk zullen ontmoeten en daar de
Terdeeling van Polen bespreken.
Natuurlijk: de verdeeling van Polen. Op
nieuw. Het is nu meteen duidelijk geworden
op welken grond de Russen hun onderhande
lingen met Engeland en Frankrijk afbraken
(/een non-agressie-verdrag met Duitschland
linten. De Duitschers moeten hun een deel
in polen beloofd hebben en de Russen moe-
ten .daarbij hunnerzijds hebben toegezegd,
cezen inval te zullen doen op het daartoe
otereengekomen oogenblik. Volkomen onver
vacht kwam de inval overigens niet; eenige
tevoren had de mobilisatie in West-
ld hem reeds tot een mogelijkheid ge
maakt,
Nu zullen Duitschland en Rusland dus Polen
,n verdeelen. Het is nog de vraag of het als
Staat heelemaal verdwijnen zal. Veronderstel
lingen zijn al gemaakt dat de Russen en de
Duitschers, na ieder hun deel binnengehaald
te hebben, wellicht een soort „Congres-Polen"
zullen overlaten, bij wijze van bufferstaat en
voorts omdat zij op de annexatie van centraal
Polen, met zijn immer naar onafhankelijkheid
strevende bevolking, niet zoozeer gesteld zou-
n zijn. Maar zulk een restant zou dan toch
vel „onder invloed komen te staan". Onder
Duitschen invloed? Er zal moeten blijken of
de Duitschers en de Russen het over zooiets
eens kunnen worden. Hun vriendschap is nog
vat nieuw. Wie had overigens enkele weken
gleden de mogelijkheid durven opperen dat
Duitschers en Russen gezamenlijk de Polen
zouden verslaan?
Een lichtzijde der gebeurtenissen is, dat het
snelle einde van den oorlog in Polen de
nensohenslachting beperkt. Verleden week,
toen de Duitschers begonnen met de bevolking
ln niet-versterkte steden te bombardeeren,
rcs nog te voorzien dat die slachting gewel
de afmetingen zou aannemen. Het zij mij
veroorloofd meer „in menschen" dan
te rekenen. Ik vind het belangrijk en
isel het als een verlichting, dat als de wapen
band in Polen vandaag of morgen gesloten
daarmee duizenden, wellicht tiendui-
tóen menschen voor een verschrikkelijken
of verminking gespaard zullen blijven.
Niet alleen de Russische nota, maar ook een
raming van het Russische eigenbe-
- de factor die beslist leidt tot de ge
bote dat de Russen het bij het Poolsche
avontuur zullen laten, althans niet met de
Duitschers tegen Engeland en Frankrijk zullen
Saan oprukken. De huidige onderneming be-
^gthuneen gemakkelijke winst. Het is nooit
paarüjk geweest den half-verslagen kleinen
- van een ander den beslissenden
iaP toe te dienen. Maar de oneindig grootere
i^ememing in het Westen biedt risico's en
is ook niet erg aannemelijk dat de Russen
o gaan meewerken om Duitschland een
t positie in Europa te bezorgen,
t ware voor hen zelf allesbehalve aange
naam,
^len zou bij wijze van logica kunnen opmer-
so dat Engeland en Frankrijk nu eigenlijk
Rusland den oorlog zouden moeten ver-
r:.en- Oftdat immers de Russen ook Polen
A AN den Poolsclien ambassadeur te Moskou, Grzvbowski,
is in den nacht van Zaterdag op Zondag een nota van de
Sovjet-regeering overhandigd, waarin werd medegedeeld dat
de regeering der Sovjet-Unie zich gedwongen zag „teneinde
haar eigen belangen te waarborgen en ter bescherming der
Wit-Russische en Oekraïnsche minderheden in Oost-Polen,
haar troepen bevel te geven dien morgen om 6 uur Moskou-
schen tijd (4 uur M.E.T.) over de Sovjet-Poolsche grens te
trekken."
Grzvbowski weigerde deze nota in ontvangst te nemen.
De opmarschzoo meldde liet D. N. B„ geschiedde gelijk
tijdig langs de geheele grens van Polosk in het Noorden tot
Kamnez—Podolsk en onder volledige handhaving der
neutraliteit van Sovjet-Rusland in het huidige conflict."
Op het ministerie van propaganda te Berlijn werd aan United
Press verklaard dat het Russische optreden de volledige instemming
van Duitschland had.
In den loop van den Zondagmorgen heeft de bolsjewistische
regeering aan alle bij haar geaccrediteerde regeeringen nota's laten
overhandigen, waarin van haar besluit kennis werd gegeven. Moskou
zegt in deze nota, dat het den Poolschen staat als niet meer bestaand
beschouwt en dat dus verdragen met Polen vervallen zijn.
Uit verscheidene uit Polen ontvangen berichten blijkt dat de
Poolsche troepen overal heftigen tegenstand aan den Russischen
inval boden. Ook tegen den Duitschen opmarsch wordt nog steeds
verzet geboden.
Een speciale verslaggever van Stefani meldt, dat Zondagavond
l
tegen middernacht 26 auto's te Cernauti zijn aangekomen. In deze
wagens bevonden zich o.m. de president der Poolsche republiek en
alle leden der Poolsche regeering.
Het Poolsch Telegraaf agentschap houdt echter vol dat de
regeering zich nog op Poolsch gebied bevindt.
Duitsche xeyeetiny had
een ultimatum qesteld
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt;
Nadat de commandant van Warschau
nog Zaterdag had geweigerd een
naar de stad gezonden Duitschen
onderhandelaar te ontvangen, heeft
hij Zondag door de radio het opperbe
vel van het Duitsche leger bezocht
een Poolschen onderhandelaar te wil
len ontvangen. Van Duitsche zijde
werd daarop den commandant van
Warschau te bereidwilligheid mede
gedeeld een Poolsch onderhandelaar
te ontvangen.
In politieke Roemeensche kringen wordt
bevestigd, dat de Duitsche regeering den
autoriteiten van Warschau Zondagmorgen
een ultimatum gesteld had, waarbij over
gave der stad binnen twaalf uur geëischt
werd. Het ultimatum zou Warschau met een
onbeperkt bombardement bedreigen.
maar is daarom niet waarschijnlijk. De men
schen die gelooven aan „spelregels" tusschen
staten vergeten dat de vaststelling van het
spelreglement in den loop der jaren is mis
lukt. En dat er een spreekwoord is dat zegt
„in den oorlog zwijgen de wetten".
Natuurlijk zal het Duitsche leger in Polen
nu naar het Westfront worden gezonden.
Blijkbaar zijn er al veel troepen heenge-
stuurd.
R. P.
RIGA 18 September (Reuter). Naar
gemeld wordt, hebben de Sovjet troe
pen Wilna bereikt.
fcbben
aangevallen! Het klinkt wel logisch
Adjudant van Hitier plotseling
overleden.
Tijdens verblijf aan het front.
Te Londen is uit Duitschland het
bericht ontvangen van den dood van
.Ernst Bahls, een van Hitler's adju
danten. Zijn overlijden heeft aanlei
ding gegeven tot vele gissingen. Be
halve dat hij plotseling overleed, ter
wijl hij met Hitier aan het front was,
hebben de berichten van zijn dood
geen bijzonderheden medegedeeld.
Bahls stond in nauw contact met
Hitler.
Dogen zwak?
't Is KUIPERS z'n vak.
Gedipl. Opticiens ZIJLSTRAAT 97
Leverancier van ALLE Ziekenfondsen.
(Adv. ingez. Med.)
Van Jiiïn tot Jioeeet
niets Mangxifks
PARIJS, 17 September. iHavas).
De inval der Russische troepen in
Polen valt samen met een rustlgen
dag op het geheele Westelijke front.
Voor het eerst sedert het uitbreken
der vijandelijkheden meldde de Fran-
sche staf Zondagavond, dat van Rijn
tot Moezel niets belangrijks is ge
beurd. Deze kalmte volgt op een leven
dige reactie der Duitsche artillerie en
een serie tegenaanvallen, die de laat
ste dagen op verschillende punten van
het front gedaan waren.
Weer verscheidene schepen tot
zinken gebracht.
Bemanningen gered.
Officieel wordt uit Londen gemeld, dat de
Britsche tankboot „Cheyenne" door een duik
boot tot zinken is gebracht. De bemanning
werd gered door het Noorsche stoomschip
„Idabakke".
Een lid der bemanning van de „Cheyenne"
heeft verklaard, dat toen de duikboot het schip
beschoot, een Britsche torpedojager naderde,
De onderzeeër dook toen snel onder, maar de
torpedojager liet dieptebommen vallen en
bracht later de „Cheyenne" tot zinken, daar
het wrak een gevaar opleverde voor de
scheepvaart.
De „Cheyenne" had een inhoud van 8825
ton en was het eigendom van een Engeelsch-
Amerikaansche petroleummaatschappij
Ook het Engelsche vrachtschip Fanadhead
(5200 ton) is door een duikboot tot zinken
gebracht. Het schip stond onder gezag van
kapitein Pinker ton.
De bemanning, bestaande uit 40 koppen kon
in veiligheid worden gebracht.
Het Belgische persbureau Belga meldt dat
de trawler O 262, uit Oostende, onderweg is
naar Aberdeen, na op de Noordzee twintig
leden der bemanning van het s.s. „Truro" van
de lijn HuilBergen te hebben opgepikt. Ge
meld werd dat de „Truro" op de Noordzee ls
getorpedeerd. Alleen de machinist is gewond.
AKEN, EEN STAD MET EEN
ROEMRUCHT VERLEDEN.
Het belangrijke centrum van het Rijn
district wordt thans geëvacueerd.
Aken, thans een voornaam centrum van de
Rijnprovincie telt ongeveer 160.000 inwoners
en ligt slechts enkele kilometers van het Lim-
burgsche plaatsje Vaals verwijderd. Vele
laken-, naalden-, machine-, meubel-, siga
renfabrieken en ijzergieterijen zijn in deze
oude stad gevestigd. Oude stadReeds in
den Romeinschen tijd was Aken bekend en be
roemd wegens de daar voorkomende warme
bronnen. Ook ten tijd van Karei de Groote
was Aken een zeer belangrijke stad. Tot 1531
werden de Duitsche keizers in Aken gekroond.
In de Middeleeuwen was het een vrije rijks
stad en in den tijd der contra reformatie
werd het door de Katholieke standen ver
overd. Nog steeds is 90 pCt. der bevolking
Roomsch-Katholiek. In 1801 bezetten de Fran-
schen Aken en in 1815 werd het door een
besluit van het Weener Congres Pruisisch.
In Aken komen talrijke spoorlijnen samen
o.a. uit Maastricht, Luik en Keulen. Er zijn
talrijke fraaie gebouwen waarvan vooral de
Münster waar het stoffelijk overschot van
Karei de Groote werd begraven bekend is.
Ook het stadhuis in Gothischen stijl opge
trokken, is ongemeen fraai. Vijf en dertig
Duitsche keizers en keizerinnen werden daar
gekroond. In Aken is verder een Technische
Hoogeschool gevestigd benevens talrijke andere
belangrijke onderwijsinrichtingen waaronder
veel vakscholen. Sinds de ontginning der
steenkolenlagen in het naburige Eschwciler
en Mariadorf ten noorden van de stad is de
1 beteekenis van Aken nog gestegen.
De minerale bronnen zijn nog steeds even
als in den tijd der Romeinen, beroemd.
Aken bestaat uit een oude binnen- en een
nieuwe buitenstad benevens voorsteden.
Het ongeluk mèt den Franschen
mijnenlegger.
In welingelichte kringen te Parijs geeft men
een verbetering op het bericht, omtrent een
ramip met een Fransche marine eenheid te
Casablanca.
Er heeft zich een ontploffing, gevolgd door
brand, voorgedaan aan boord van een mijnen
legger, welke in een haven voor anker lag.
Er zouden ongeveer honderd dooden zijn.
Duitsche ballon omlaag gehaald.
Zaterdagmiddag om half zes hebben grens
troepen bij Kessel (L.) een Duitsche onbeman
de ballon omlaag geschoten en in beslag ge
nomen.
De ballon, die vermoedelijk deel uitmaakte
van een versperring was waarschijnlijk door
een Oostenwind boven Nederlandseh gebied ge
raakt.
Gebouw van het ministerie
van luchtvaart beschadigd
Volgens den Berlijnschen corres
pondent van het Deensche blad „Po-
litiken" is de geheele ingang van het
Duitsche ministerie van luchtvaart te
Berlijn verwoest, vermoedelijk door
een bom.
Alle ruiten aan de zijde van het gebouw,
welke uitziet op de Leipizigerstrasse zijn,
naar verluidt wordt, vernield. De ontplof
fing heeft ook de vensters vernield van een
groot tegenover het ministerie gelegen wa
renhuis.
Uit Berlijn wordt aan Belga gemeld, dat
zich Zaterdagavond in een magazijn in de
Leipzigerstrasse tegenover het ministerie van
luchtvaart een ontploffing voorgedaan heeft.
Van Duitsche zijde zegt men, dat de pleger
van den aanslag weldra zal worden ge
arresteerd en dat men tot nog toe geen enkele
verklaring over deze gebeurtenis kan geven.
Het is niet mogelijk zich met zekerheid een
een oordeel te vormen over den omvang der
ontploffing, daar het verkeer door de politie
werd verlegd. Men merkte slechts op, dat de
ruiten in verscheiden vensters vernield waren.
Geredden dobberden 58 uur
in klein sloepje rond.
Zaterdagavond is te Vlissingen het
Italiaansche s.s. „Providenza", komende
uit Stettin, aangekomen om te bunke
ren. Aan boord bevonden zich twintig
schipbreukelingen van het Noorsche
motorschip „Ronda".
Deze schipbreukelingen, waaronder
vier passagiers, zijn Vrijdagavond in
nachtgewaad door de „Providenza" na
bij Terschelling opgepikt uit redding
booten. waarmede zij op zee zwalkten.
Volgens verklaringen van deze schip
breukelingen is de „Ronda" reeds
Woensdag nabij Terschelling op een
mijn geloopen. en verongelukt. Er wor
den veertien leden van de bemanning
alsmede drie passagiers vermist.
Onder deze passagiers bevindt zich een Ca
nadees. Onder de geredden bevindt zich even
eens een Canadees, genaamd West.
Alle geredden van de „Ronda" zijn door de
zorgen van den Noorschen vice-consul te Vlis
singen in een hotel ondergebracht. Vier hunner
zijn ter verpleging in een ziekenhuis alhier op
genomen.
De „Ronda" welke van de reederij J. Ludwig
Mowinckels te Bergen (Noorwegen) is, is in
1937 gebouwd. Het schip meet 5136 bruto en
2981 netto register ton.
Het ongeluk gebeurde Woensdagmiddag om
een uur. De „Ronda" stootte op een mijn en
korten tijd later vermoedelijk op nog drie an
dere, want kort na elkaar hoorde men nog drie
explosies.
Het schip zonk zoo snel en door de ontplof
fingen was zulk een chaos aangericht, dat het
onmogelijk was de reddingbooten buiten boord
te brengen. Gelukkig was op het dek nog een
luxe sloep, welke bleef drijven. Enkele schip
breukelingen wisten dit notedopje te bereiken
en er in te klimmen. Daarna zijn deze mannen
begonnen de overige schipbreukelingen, die op
wrakhout en kurken rond dreven te redden.
Twee uren heeft men zoo gewerkt toen was
men tot de overtuiging gekomen, dat zeventien
der opvarenden waren verdronken, onder wie
Zeventien slachto'f.eis
een 17-jarig Amerikaansch meisje, wïer^ moeder
tot de geredden behoorde.
De geredden beseften, dat het overbelaste
bootje niet lang tegen de golven bestand zou
zijn en men besloot te probeeren land te be
reiken.
Er was echter maar plaats voor twee roeiers en
de anderen waren gedwongen zich op den bo
dem uit te strekken; zoo lag men dicht opeen,
doodelijk vermoeid en nog verbijsterd door den
plotselingen ondergang van ons schip. Niemand
was er in geslaagd ook maar iets te redden; er
waren ook geen dekens of iets van dien aard in
het bootje en weldra deed de koude zich ge
voelen.
Langzaam verstreken de uren. Om de beurt
losten de roeiers elkaar af en naarmate de duis
ternis viel werd de zee ruwer. Misschien leek
dat ook maar zoo. Toen begon het te regenen.
In stroomen viel het water neer en de schip
breukelingen waren-niet in staat zich er tegen
te beschutten.
De nacht was duister als inkt, zoodat men
weldra geen hand voor oogen meer zag. Het
bootje danste op en neer op de golven; nergens
zag men een licht, waarop men ons kon oriën-
teeren, maar des ondanks bleven de roeiers op
hun post en uiterst langzaam ging het voort in
de richting, waar men de Nederlandsche kust
waande.
Tweemaal zag men vliegtuigen, doch het
kleine bootje werd niet opgemerkt. Vrijdag
avond om elf uur zag men het lichtschijnsel van
een schip. Een der mannen haalde een fluitje
uit zijn zak en blies met zijn laatste krachten
SOS-signalen in morse-teekens, terwijl allen zoo
hard mogelijk schreeuwden en gilden.
Het fluitje was de redding. Het schip, dat la
ter de „Providenza" bleek te zijn, draaide bij
en toen duurde het niet lang meer of een touw
ladder werd uitgeworpen en men was in veilig
heid. Op het dek gekomen zakten de meesten
der schipbreukelingen uitgeput in elkaar; enke
len huilden als kinderen.
Met groote liefde hebben de Italianen de ge
redden verzorgd. Zij werden onmiddellijk naar
bed gebracht en kregen gloeiend heet eten.
