IJmuider Courant
Roemeensche
vermoord.
DAGBLAD VOOK VELSEIN, IJMU1DEIN, SANTPOORT EIN OMSIREKEIN
Hoed evolutie.
minister-president
IAARCANC NO. 275
piw»**
Coxier MaalscbappO
Courao. UilceveB Algem
i. iv V Groote Houtstraat 93
iwjkltef'J
rai 1072A Bureau IJmuidei
flaarlen*-
KennemerlaaD *2. IJrouiden
«01 PoMeiro 010791 411»
fflefooD
ap0«S«v" hl»d
4 koHteloo» opgenomen to de
*ord«>
.oer Courant
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directiei F W PEEREBOOM EIN RUBER! PEEKEBOOM
Hoofdredacteur: ROBER1 PEEKEBOOM
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1939
Abonnementen per week f 0.12'/a, pew
maand f(l.52'ij, per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Loss*
oummers 3 cent per ex. Advertentiêni
1-5 regels f0.60. elke regel meer 0.12>
Bij abounementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingeD dobbel*
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25, elke regel meer f O.Hk
Tante Anastasie.
la Frankrijk en Engeland heerscht nu
censuur. Die hoort bij oorlog. Dagbladen,
*eer-C "ten, boeken, brieven naar het bul
die gansche golf van uitingen
den menschelijken geest wordt gestuit,
1( deels vernietigd door den censor,
niet in een vreemde taal telefoon-
ekken voeren, vooral niet met het bui-
?esL,i om dat te controleeren wordt er
geluisterd. Het is bijzonder onbe-
°or de telefoneerenden. Maar de
den censor in het publici-
tjatuurlijk
bsaglP vuu
schakeling
teitswezen
en de postzendingen is in de prac-
fljk v
reel erger.
Zij belemmert den handel en
5ij legt de vrije meeningsuiting
a/banden. Natuurlijk werkt zij nog preven
ts ook. Dit klinkt heilzaam, maar is het voor
groot deel niet. Want allerlei menschen,
Sucht voor het ontstellende apparaat, wor-
•èn in bun uitingen bij voorbaat geremd door
gedachte dat dit of dat misschien wel niet
Die onzekerheid wordt vergroot door de
^berekenbaarheid van censors en heeft in-
tasschen tot gevolg, dat men zich in zijn
persoonlijke vrijheid besnoeid voelt. De cen-
Lr is bij traditie een kwelgeest. Met „nood
zakelijk kwaad in oorlogstijd" is zij op haar
Toordeeligst gekenschetst.
in Frankrijk heet zij vanouds „la tante
Anastasie" en pleegt afgebeeld te worden al:
leelijke, spitsneuzige oude vrouw, met ste
lde oogjes achter een vinnigen bril, met
ajngeknepen dunne lippen en een trek van
nijd en bitterheid op de vale kaken. Tante
Anastasie steekt overal den scherpen neus in,
bemoeit zich met alles, misgunt haar mede-
menschen alles, hindert en tergt hen zooveel
zij kan en laat zich door de vreemdste grillen
leiden. Het is natuurlijk wat kras voorgesteld,
maar er zit veel waars in. Ook wat die grillen
betreft.
Want het departement van den censor ken
merkt zich noodzakelijkerwijs door „veelkop
pigheid", als ik het zoo noemen mag en door
onbevoegdheid. Er is niet één censor, er zijn
er honderden. Natuurlijk kunnen die vele
menschen noch in handelsaangelegenheden,
noch in publiciteitszaken deskundig zijn. Zij
krijgen algemeene instructies van hun chef
en passen die volgens hun persoonlijke in
zichten toe. Die zijn sterk uiteenloopend
daarom onberekenbaar. Ik spreek uit ervaring,
want als dagbladcorrespondent te Parijs heb
Ik er tijdens de befaamde vredesonderhande
lingen die tot de verdragen van Versailles
leidden (Januari-Juni 1919) volop van gelust.
Dat was tijdens den wapenstilstand. Nooit is
het anderen of mij gelukt eenig inzicht te
verkrijgen in de geheimzinnige critische wer
king van de censuur. Ik begreep dat de offi
cier, die mijn telefoongesprek met Amster
dam afluisterde, met afsnijden van de ver
binding dreigde als ik er plotseling een Hol-
landsche zin tusschen door gooide. Temeer
omdat die niet bij toeval was uitgesproken en
wel wat inhield. Maar de momenten waarop
hij (of den volgenden avond een ander) mij
stopte omdat ik „dat niet meedeelen mocht'
deden mij vaak paf van verbazing staan. En
hetzelfde gold dikwijls voor de stukken die
men uit mijn artikelen en telegrammen
snoeide. Soms ook voor de dingen die men er
merkwaardigerwijze in liet staan en
welker „kans" ik hard had getwijfeld.
Natuurlijk lagen wij allemaal voortdurend
met tante Anastasie overhoop. De Fransche
regeering bestreed de voortdurende klachten
met de aanstelling van een functionaris, die
tot taak had overleg met ons te plegen,
Krachtens zijn rang diende deze officier
aangesproken te worden met „mon comman
dant" maai' overigens was men wel zoo slim
geweest er den beminnelijksten mensch voor
uit te kiezen dien men had kunnen vinden.
Het was onmogelijk op dezen man boos te
blijven; hij vertegenwoordigde in zijn persoon
al de beste tradities der Fransche hoffelijk
heid en erkende met de grootste vlotheid alle
onrechtvaardigheden en dwaze vinnigheden
van tante. „Que voulez-vous? Après tout ce
n' est pas moi, la tante Anastasie" En hij
beloofde altijd onderzoek, verbetering, ge
noegdoening. Maar als er één werkelijke ver
lichting was, die het sluiten van den vrede
ons bracht, behalve het einde van een tijd
van onmatig-inspannend en daarbij depri-
meerend werk, dan was het de afschaffing van
de censuur.
In den huidigen toestaand blijkt dat de
Fransche veel strenger is dan de Engelsche.
De verklaring is dat in Frankrijk milliaenen
veelsoortige vreemdelingen wonen, waaronder
oen groot aantal die men ongetwijfeld scherp
la de gaten moet houden. Maar de traagheid
van beide departementen, zoowel het Londen-
sche als het Parijsohe, is vooral im den aan-
vang weer verschrikkelijk geweest. Vele
ftededeelingen en van onze Londensche en
Parijsche correspondenten hebben wij ter
pnillemand moeten verwijzen omdat zij toen
zij eindelijk doorkwamen, verouderd waren.
Dat is nu wel verbeterd, althans wat Londen
betreft men moest natuurlijk eerst de heele
organisatie scheppen en voldoende menschen
aanstellen, die de verschillende talen be-
heerschten maar vertraging is en blijft er.
En als men dan hoort wie er dikwijls met een
baantje aan de censuur worden belast! Men
den die wel een taal machtig zijn maar met
bet publiciteitswezen nooi' iets te maken heb-
fen gehad en er dus nigt den minsten kijk
(In een beschouwing over dames
hoedenmode wordt een nieuw mo
del vergeleken bij een kolenbak).
Wat heeft de man op 't punt der dameshoeden,
De laatste tijden al niet veel gesmaald,
Al heeft de altijd volgzame en goede,
Gedwee de grootste fantasie betaald.
Hij heeft ook eens temeer weer kunnen leeren,
En weten te berusten vroeg of laat,
Dat alle humor en ironiseeren,
In zaken van de mode toch niet baat.
Er kwamen er, die op van alles leken,
Tot vogelkooi en klok toe of zoo iets,
Weer andre, zelfs van heel dichtbij bekeken,
Leken eenvoudig kortgezegd op niets.
Weer schijnt een nieuw model ten troon
geheven,
Dat door deskundigen, voor het gemak,
Om het te vergelijken wordt omschreven,
Niet als een kolbak, maar een kolenbak.
Nu voel ik, dat wij toch de grens bereiken,
En plotseling krijg ik weer nieuwen moed.
Dat binnenkort op 't vrouwenhoofd zal prijken,
Als nieuwste nieuws: een hoed gelijk
een hoed-
op hebben, menschen die er krachtens hun
vroeger beroep een soort algemeenen achter
docht tegen voelen, zooals ex-diplomaten of
gepensionneerde generaals, wier snelheid van
denken door hun leeftijd benadeeld is, lieden
die blijkbaar maar haastig schrappen om
gauw klaar te zijn, enzoovoorts! Enfin, het
grillige beleid van de kwaadaardige oude dame
met den scherpen neus wordt vooral door de
veelheid harer adepten en hun velerlei onbe
voegdheid verklaard
Een akelige uitvinding, de censuur, die ir
het land waar zij werkt kranten doet ver
schijnen met groote witte vlakken in pagina's,
met hiaten in artikelen met stukken-zonder-
koppen, zoodat de lezer wel het gevoel moet
krijgen:'er wordt mij veel waarheid onthou
den. Moge tante Anastasie ons, mèt den oor
log, in Nederland bespaard blijven!
R. P.
Treinverbinding Amsterdam-
Parijs hersteld.
Naar de directie derN-ed. Sporqivegen meldt,
zal Zondag 24 September a.s. iin de dienstre
geling worden ingelegd trein d, 22, le, 2e en
3e klasse, Parijs-NoordAmsterdam C.S.
Ingaande Maandag 25 September 1939 wordt
ingelegd trein d 5, le, 2e en 3e kl. Amsterdam
G .S.—IParijs^Noord..
De dienstregeling zal zijn van 25 September
tim. 1 October 1939: Amsterdam C.S. v. 12.01
en van 2 October 1939 af: Amsterdam C.S.
13.38.
De „Bremen" niet in een
Engelsche haven.
Te Londen wordt officieel tegengesproken,
dat de „Bremen" door Britsche oorlogsschepen
zou zijn buitgemaakt.
Drijvende mijnen bij Singapore
gesignaleerd.
BATAVIA, 21 Sept. (Aneta-A.N.P.). Het
bureau voor scheepvaart maakt bekend dat
in de nabijheid van Singapore drijvende mij
nen zijn gesignaleerd.
£eden van de
„Ijzecen Qwtde"
pleegden de misdaad.
De Roemeensche minister-president, Calinescoe, is Donderdag
middag te Boekarest door leden van de z.g. „IJzeren Garde" ver
moord. Calinescoe werd door elf schoten getroffen.
De leider van het complot en zes van zijn helpers konden worden
gearresteerd. De leider is een advocaat, Dumitresco genaamd, de
helpers zijn studenten in de medicijnen.
Dumitresco is zes weken geleden uit de Sub-Karpathische Oekraïne
teruggekeerd. De arrestanten verklaarden individueel te hebben
gehandeld en een „gebaar te hebben willen maken".
Naar hun zeggen behoorden zij tot de oude „brigade van de
ridders van den dood" waarvan melding werd gemaakt bij de
terechtstelling van Codreanoe, den leider van de „IJzeren Garde".
De moord op Calinescoe is naar Havas
meldt, gepleegd op de Dembrovitza-
brug. De moord was wel overwogen.
Drie auto's, een boerenkar en een groep
stratenmakers, die den weg herstelden,
deden er aan mede. Terwijl een auto
den wagen van den minister-president
aanreed, reed de boerenkar voor de
auto van het slachtoffer, om den chauf-.
feur te beletten door te rijden. De beide
anderè auto's reden links en rechts
naast de auto van den minister-pre
sident en een aantal jongelieden, die
hier in zaten, begonnen onmiddellijk
met revolvers te schieten.
De agent van de Roemeensche politie, die den
minister-president vergezelde, werd gedood en
zijn chauffeur werd ernstig gewond. De mi
nister-president zelf werd door elf kogels door
boord, waarvan drie hem in het gelaat troffen.
Toen men het portier van de auto van den
minister-president, opende, gleed het lichaam
van het .slachtoffer op het trottoir.
De omstanders vluchtten verschrikt weg. Toen
de politie kwam,kon zij ter plaatse slechts een
.der moordenaars arresteeren.
Moordenaars drongen radio-station
binnen.
Eénige oogenblikken later kwamen de
moordenaars per auto voor het radio
station van Boekarest. Zij verwondden
den portier en wisten door te dringen
tot de studio. Zij riepen om, dat de mi
nister-president door een groep gardis
ten was gedood.
Men had tien minuen noodig om de
misdadigers te overweldigen, waarna
de omroeper mededeelde, dat het pro
gramma, dat „door een betreurens
waardig incident" werd onderbroken,
werd voortgezet.
Calinescoe, dat deze een energiek man was, die
met gevaar voor eigen leven de IJzeren Garde
in Roemenië heeft vernietigd en de pogingen
van Duitschland om de hand te leggen op Roe
menië heeft verijdeld. Hij sterft op een oogen-
blik, waarop de herhaalde intriges van zijn
tegenstanders in den laatsten Kroonraad zijn ge
ëindigd met de nederlaag. Reeds had de Duitsch
land welgezinde groep, aldus Havas, een minis-
terlijst opgesteld, docb de koning weigerde.
Het Duitsche nieuwsbureau zegt ten aanzien
van den moord op Calinescoe: De IJzeren Garde
heeft verklaax-d in verband met de huidige
moeilijke omstandigheden in de buitenlandsche
politiek de neutraliteit van het land niet in ge
vaar te brengen door daden van terreur. In
Poolsche en Fransch-Britsche leringen was men
de laatste dagen aldus het D. N. B. ont
stemd over de strikte neutraliteit van Roemenië,
dat de leden der Poolsche regeering interneerde
en de naar Roemenië gevluchte Poolsche troe
pen ontwapende en de tweede helft van het
Poolsche goud in beslag nam.
Het D. N. B. verklaart tenslotte, dat
men den moord toeschrijft aan Pool
sche kringen en den Britschen geheimen
dienst, die een samenwerken tusschen
Duitschland en Roemenië wilden hin
deren.
Donderdagavond laat heeft de Roemeensche
regeering onder voorzitterschap van den nieu
wen premier, generaal Argeseanoe, een minister
raad gehouden, waarna een oproeping tot het
land gericht werd. In deze oproeping wordt hul
de gebracht aan den vermoorden minister-presi
dent, die, aldus gezegd, is gevallen in uitvoering
van zijn plicht voor vaderland en vorst. De
oproeping zegt verder, dat de regeering de strik
te neutraliteitspolitiek ongewijzigd zal voort
zetten.
De nieuwe minister-president en de nieuwe
ministers hebben in handen van den koning den
eed afgelegd om daarna hun eerste bijeenkomst
te houden.
Nog Donderdagavond is het op 25 Juli 1938
gedateerde testament van Calinescoe gepubli
ceerd. De omgekomen premier spoort zijn zoon
aan, evenals hij het vaderland te dienen. Cali
nescoe wenschte te Curtea de Arges naast zijn
ouders begraven te worden. Het testament bevat
geen politieke punten.
Moordenaars op de plaats van het
misdrijf terechtgesteld.
De moordenaars van Calinescoe zijn Donder
dagavond op de plaats van hun misdaad terecht
gesteld. Zij werden door een peloton gendarmes
naar deze plaats geleid en moesten het vonnis,
geveld door den nieuwen premier aanhooren.
Vervolgens werden zij voor het oog der menigte
geëxecuteerd. Men zal hun lijken 24 uur laten
liggen.
Onmiddellijk .werden in het geheele land
strenge maatregelen genomen, de telefoon te
Boekarest werd gedurende twintig minuten ge
blokkeerd en iedere verbinding met het buiten
land verbroken. De politie en het leger namen
alle noodige maatregelen om de .veiligheid te
handhaven, de verzamelplaatsen van de Gar
disten te bewaken en de rumoerige minderhe
den in bedwang, te houden..
De ministerraad hield onmiddellijk in het ko
ninklijk paleis onder voorzitterschap van den
koning een vergadering, welke tot zes uur duur
de. Ondertusschen hadden verscheidene voor
aanstaande personen, waaronder de Fransche
ambassadeur, eer bewezen aan het stoffelijk
overschot van Calinescoe.
Op het oogenbhk, dat de moord werd ge
pleegd, ontploften op twee plaatsen in de stad
bommen, doch deze veroorzaakten niet de alge
meene paniek, waarop blijkbaar was gerekend.
In Boekarest is alles kalm.
Twee der moordenaars pleegden in een huis,
waarheen zij voor de politie waren gevlucht,
zelfmoord.
Zooals boven .reeds gemeld konden de leider
en zes van zijn helpers worden gearresteerd.
In bevoegde kringen te Boekarest verklaart
men, dat uit het onderzoek is gebleken, dat de
moord op de Calinescoe het werk van de laatste
overblijfselen der IJzeren Garde is en dat er
geenszins sprake is geweest van een samenzwe
ring, die internationale beteekenis zou kunnen
hebben. Volgens bekentenissen van de daders is
het motief van den moord een persoonlijke
wraakneming van aanhangers van Codreanoe.
In Roemeensche politieke kringen wijst men
iedere andere politieke verklaring van de hand,
vooral daar Calinescoe op internationaal gebied
een strikt neutrale politiek volgde.
Havas schrijft ten aanzien van den moord op
Schipbreukelingen door vlieg-
booten gered.
34 man in veiligheid gebracht.
Het Britsche ministerie voor de voorlich
ting deelt mede, dat Donderdag voor de eerste
maal schipbreukelingen per vliegtuig in vei
ligheid zijn gebracht. Twee vliegbooten redden
n.l. de bemanning van het Britsche vracht
schip „Kensington Court". De toestellen waren
op patrouille, boven den Atlantischen Oceaan,
toen zij S.O.S.-signalen opvingen van het zin
kende stoomschip.
Tien minuten nadat het schip gezonken
was, kwamen zij ter plaatse aan. Zij vonden
een kleine, overvolle boot, terwijl nog schip
breukelingen in het water lagen, die zich aan
de boot vastklemden. Terwijl de eene vlieg-
boot de wacht hield in de lucht, streek de
andere neer en nam veertien man aan boord,
van wie eenigen in wanhopigen toestand ver
keerden. Daarna daalde de tweede vliegboot
en redde de overige twintig man.
Dr. GOEBBELS:
Het ontzettend wapen der onderzeëers. de torpedo, wordt
lanceerklaar gemaakt. Een opname in een der duikbooten tijdens
de oefeningen dei* Indische marine
Vijandelijke onderzeëers worden met .dieptebommen bestreden.
Een demonstratie aan boord van een der Indische oorlogsbodems
tijdens de jongste oefeningen nabij Soerabaja
„Duitschland zal nimmer
de neutraliteit van België
en Nederland schenden"
Het Rijnland niet ontruimd.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Rijksminister dr. Goebbels heeft
Donderdag voor de vertegenwoordigers
der buitenlandsche bladen krachtig
stelling genomen tegen de berichten
in de buitenlandsche pers, dat de Duit
sche weermacht het voornemen zou
hebben de neutraliteit van België en
Nederland te schenden.
United Press had uit Parijs gemeld,
dat de Britsch-Fransche generale
staf besloten had een sterke verdedi
gingslinie in te richten langs de Bel
gische grens, ten einde mogelijke
Duitsche invallen door België tegen te
kunnen houden.
Minister Goebbels antwoordde hier
op: „Ik ben in staat deze berichten
categorisch tegen te spreken. De
Duitsche regeering heeft nooit het
voornemen gehad, heeft ook thans
niet dit voornemen en zal het ook in
de toekomst nooit hebben, de neutra
liteit van Nederland of België te
schenden.
Verder verklaarde dr. Goebbels zich be
reid over dit punt. alsmede over andere vraag
stukken opheldering te verstrekken. De ver
tegenwoordigers van de buitenlandsche pers
stelden hierna vragen, welke door den minister
als volgt werden beantwoord:
Ook Luxemburg kan natuurlijk in
deze verklaring worden inbegrepen.
De Britsche berichten, dat het Rijn
land van Aken tot Saarbrücken zou
zijn ontruimd, omdat men hier een
Franschen aanval verwacht, zijn niet
overeenkomstig de waarheid. Noch de
stad Aken, noch andere steden aan
den Neder-Rijn zijn ontruimd.
