Als de steerien
spreken konden,
cjCetfstast&is
Rubriek voor Vragen
Litteraire
Kantteekeningen.
Sterke aardbeving
geregistreerd.
Casino van Monte Carlo
Gezicht op Monaco.
Badend in dë zee van licht waarmee de tal-
looze kroonluchters de verschillende zalen het
aanzien geven van een paleis in feesttooi;
vervuld, van het geroezemoes van stemmen
waarin velerlei talen der wereld dooreenklin-
kep< bont van het gewirwar der komende en
gütnde gasten, uit alle windstreken saamge
dreven door éénzelfden hartstocht: het spel,
door éénzelfde hoop: de winst, door éénzelfde
aanbidding: van het Gouden Kalf; opge
schrokken telkens uit de nerveuze spanning
waarmee Vrouwe Portuna allen in haar ban
houdt, door het geroep der croupiers: rood
of zwart, even of oneven zóó is de speelzaal
van het wereldberoemde Monte Carlo, de
ziel van het Vorstendom Monaco
Het is maar een anderhalven vierkanten ki
lometer groot, dit miniatuur-vorstendom, met
z'n 25000 inwoners. Maar nergens ter wereld
speelt op een zoo luttel stukje grond het Lot
grilliger met rijkdom en armoede, wisselen
eb en vloed van geluk en tegenspoed verras
sender en sneller dan hier in het Casino: „rien
ne va plus - banque va: en kwikzilverig
speelsch springt de roulettebal door den ma-
gischpn kom met.cijfers en kleuren, rolt ver
der, rolt nóg, ligt stil rood of zwart,, even
of oneven, winst of verlies, redding of onder
gang, het Lot heeft beslist en de croupiers op
hun hooge zetels troonend met de gelaatstrak
heid van wassen beelden, hebben hun werk
gedaan: vliegensvlug, met onfeilbare zeker-
heid, strijken de harkjes de winst op faites
vosjeux.... rien ne va plus - banque va.
Zoo gaat het dag-in, dag-uit, hier in de
roulettezaal, daar bij het kaartspel trente-et-
quarante, ginds in de baccarat-zaal, van
's morgens tien tot 's nachts tweebanque
va....
Om het groene laken van de speeltafels
staan en zitten spelers en belangstellenden,
dilettanten en beroepsspelers, strijders voor
hun leven en spelers-uit-sensatie; maar allen
zijn ze betooverd door dien wispelturigen rou
lette-kogel, door de onberekenbare groepee
ring der kaarten. Vertrokken en strakke ge
zichten zien toe, hoe op het groene veld des
geluks het lot beslissen zal. En dan die han
den van de spelbezetenen; Stefan Zweig heeft
ze eens meesterlijk beschreven, die handen:
„als roofdieren bereid tot den sprong, elke
weer anders gevormd en gekleurd, vele onver
sierd, andere met ringen en rinkelende arm
banden opgetuigd, sommige behaard als wilde
dieren, weer andere klam en gekromd als een
aal - maar allemaal gespannen en bevend
van machtig ongeduld. Alles verraden deze
handen, in de wijze waarop zij toegrijpen en
aarzelen: den hebzuchtige door de samenge
balde, den verkwister door de open hand; den
berekende door de rustige, den wanhopige
aoor de trillende vingers. En op aller lippen
zweeft, zooals 't in Gounod's Faust heet: Le
veau d'or est encore debout.
De eerste leider: Francois Blanc
.Weidsch is de naam dien het Casino draagt
Mds Francois Blanc, een gewezen kellner, de
leiding van de speelbank in Bad Homburg
verwisselde met die van het Casino in Monte
Carlo: „Maatschappij tot exploitatie van Zee
baden en de Vreemdelingenclub van Monte
Carlo". Dat was in 1863. Die Franqois mocht
sen heel wat minder klinkenden naam heb
ben dan degenen die hem na zijn dood op
volgden: een Vorst Radziwill van Lithauschen
ninze en een Prins Roland Bonaparte, aan
sakenkennis ontbrak het hem niet. Maar de
«'•genlijke bloei kwam pas, toen de Bank werd
beheerd door Camille Blanc, Francois' zoon,
nje er in enkele jaren tijds een millioen ver
meil in wist te verdienen en desondanks
san den Vorst van Monaco uitkeeringen kon
®oen, waarvan een gansche hofhouding kon
worden onderhouden.
Jgdzaam land, dat Monaco: belasting be
boert er niet betaald te worden, want de
«Jft is contractueel verplicht alle staatsuit-
1 iitfl bekostigen. En dat, terwijl de jaar-
propa§anda, zooals in 1913, werd ge-
°P 1 millioen en het uitgekeerde divi-
mÜÜ j pC^ beliep. Ja, die Monsieur Camille
«stond z'n zaken! En toch kwam het oogen-
He™ daarop de Vorst van Monaco plannen
ttto* Camille Blanc uit de bedrijfsleiding
*f werken. Hoog waren de eischen die hij
..„bet Casino stelde: de jaarlijksche rente,
Vorst uit te keeren, zou geleidelijk
O^^S^rriQeten worden tot tien millioen, het
De wereldoorlog wierp ook zijn schaduw over
het rijk der bave Monegasken: het wilde niet
meer zoo vlotten met de vreemdelingen, zelfs
niet na 1918; wel keerde de speelzuchtige
beau-monde terug naar het wonderland aan
de azuren kust, wel stond als voorheen een
bezoek aan 's werelds beroemdste Speelbank
op het programma van Cook's reisgezelschap
pen, maar de exploitatiekosten van de Bank
met haar personeel van 3000 man waren te
hoog om lucratieve zaken te verzekeren. Een
drastische reorganisatie alleen zou het ver
magerde Gouden Kalf, de welvaartsbron van
het geheele rijk, weer vermogen te mesten.
Maar daarvoor was de assistentie van een
groot financier onontbeerlijk.
Sir Basil Zaharoff helpt.
Waarom nu juist ..de keuze viel op den ge-
heimzinnigsten mah"van heel Europa, ver
meldt de geschiedenis niet; maar het was de
bewapeningskoning Sir Basil Zaharoff die
bereid werd gevonden zich voor de somma
van 1 millioen pond een kleinigheid voor
dezen multi-millionnairbij de Speelbank
te interes.seeren. ..Misschien viel het oog op
dezen gröóten maii'achter de schermen omdat
hij herhaaldelijk aan de Rivièra verblijf hield;
mogelijk ook behaagde het den kanonnen-
koning bij wijze van afwisseling den mario-
nettendans der mitiioenen te doen spelen op
een ander tooneel dan dat der bewapenings-
diplomatie. Hoe dan ook: Basil Zaharoff deed
z'n intrede op een'wijze, een zoon Van God
Mars waardig: van de afwezigheid van Ca
mille Blanc werd listig gebruik gemaakt het
besluit te nemen, dat in den vervolge twee
handteekeningen voor de beslissingen der Ca
sino-directie noodig zouden, zijn, één .van Ca
mille Blanc enéén van Sir Basil. Camille
Blanc, de dictator van het Casino, was ont
troond. In 1923 legde hij wegens gezondheids
redenen het presidium neer, tegelijk met de
ontslagneming van den uitvoerenden bedrijfs
leider Louis Brans. Zaharoff's vertrouwens
mannen namen de opengevallen plaatsen in:
Alfred Delpierre en René Leon.
Daarmee veranderde aanstonds de geest van
het befaamde Casino. Camille Blanc had er
geregeerd als een waardig pater familias, die
er behagen in schept z'n kinderkens te ver
troetelen. Wie berooid en geslagen de treden
van het statige terras afdaalde, liep veel kans
achterhaald te worden met de boodschap van
Monsieur Camille, dat de Bank het geld voor
de thuisreis, en soms ook een jaarlijksche rente
graag voor haar rekening zou nemen, ten be
wijze dat dienstbaarheid aan Vrouwe Fortuna
en het onderhouden van de goede moraal zeer
wel hand in hand konden gaan. Anders, zake-
lijk-nuohter, werd het onder Sir Basil's beheer.
Geen beminnelijke ontvangst, maar een vor
melijk entreebewijs; geen troost voor den ver
liezer in klinkende, munt, hoogstens een fooi-
groet van den gegalonneerdën portier ten af
scheid. Zaken zijn nu eenmaal zaken, in de
Speelbank zoowel als in de bewapen ingsin-
dustrie. Trouwens genoegzaam was de roep
van ongenaakbaarheid van den heer Zaharoff
uitgegaan om een ieder te weerhouden van een
poging tot toenadering. Ja, eens waagde een
overmoedige dame het, den gevreesde aan te
spreken..
„Sir Basil", vroeg ze beminnelijk, dat Casino
is toch van u, niet waar? Kunt u me dan niet
zeggen, hoe ik erkan winnen?"
En waarachtig, Sir Basil blijft staan en ant
woordt droog: „In de eerste plaats, mevrouw,
is het Casino niet van mij alleen en boven
dien kan ik u onmogelijk leeren, hoe men het
moet aanleggen te winnen. Maar één ding kan
ik u wel zeggen: namelijk hoe u geld kimt
sparen!"
„Werkelijk, hoe dan?" dringt de nieuws
gierige schoone aan.
„Door de speelzalen te mijden". En de groote
Zaharoff neemt z'n hopd af en wandelt verder.
Bestaat er een „systeem".
Geloofde die naieve vraagstelster heusch,
dat er zooiets als een systeem bestaat, om de
bank te doen „springen"? Ja, de Bank wil maar
al te graag, dat men het gelooft;" daar zit re
clame in. Het is het Casino allerminst onaan
genaam als het eens voorkomt dat aan een
enkele tafel zoo wordt gewonnen dat de kassier
z'n voorraad contanten uit de centrale kas
moet aanvullen. Zoo opvallend mogelijk wordt
de speeltafel gesloten, opdat het gerucht door
heel Europa zal gaan, „dat de Bank van Monte
Carlo weer eens is gesprongen". Dat geeft den
spelers moed! Arme goedgeloovigen, die niet
weten dat de winstkans van de Bank altijd een
fractie grooter is dan die van den meest vol
hardenden speler! Die niet beseffen, dat de
Bank ook draait voor de niet-volhardenden,
van den vroegen morgen tot diep in den nacht,
rien ne va plus, banque vaZoo draaide ze
in 1925 100 millioen franken in haar kassen en
keerde ze aan haar aandeelhouders niettemin
een dividend van ruim 100 pCt. uit. De aan
deelhouders: dat beteekende hoofdzakelijk.
Sir Basil.
Kort daarop trok de kanonnenkoning zich
uit de „zaken" terug. Maar mèt of zonder hem,
de Bank van Monte Carlo draaide en draait
nóg: rien ne va plus, banque va aan de
groene tafels, lichtoverstraald, in de zaal van
de roulette, in de zaal van het baccaratspel. En
Vrouwe Fortuna beschikt in een gril van gunst
of ongunst over het Lot, toen als nu, rood of
zwart, even of oneven terwijl de croupiers
de harkjes hanteeren met de onverstoorbaar
heid van het noodlot.
C. J. E. DINAUX.
DUIDELIJK GESTELDE VRAGEN
van alle Abonnês van dit blad worden door
een specialen Redacteur en zijn talrijke
medewerkers zoo mogelijk en ten spoedigste
beantwoord.
De vragen moeten worden geadresseerd aan
het bureau van dit blad, met duidelijke ver
melding van naam en woonplaats. Vragen
waaraan naam en adres ontbreken, worden
terzijde gelegd.
De namen der vragers blijven redactie-
geheim.
De antwoorden worden GEHEEL KOSTE
LOOS thuis bezorgd.
Alleen die vragen, welker beantwoording voor
vele anderen behalve den vrager, van nut
kan zijn, worden tevens in ons blad ge
plaatst.
MILITAIRE ZAKEN.
u woest ter bevordering van Monaco's
uiiureeie leven een schouwburg laten bou-
Snppiv,11 exploiteeren en bovendien nog zou de
sfwti zorg m°eten dragen voor de ver
motn landsverdediging, die de Vorst
dn»r>Üen staand leger van tachtig man onvol-
achtte. Aan de westzijde van het rots-
kosfI« waar°P de stad is gebouwd, zou op
vêirH? Van hefc Casino een fortificatie moeten
testüi Het plan Sing, na de Fransche pro-
bSmetdonr np v eei-
daiftSvi5 ?01lder zoo'n vestingwerk en on-
KLiu- tacht}Skoppige leger de unafhah-
^söeid van het Vorstendom Monaco.
E. du Perron. Schandaal in
Holland. Historische roman.
Den Haag. Leopold's U. M.
Er loopt door dit boek en eigen geluid, het
welk dat van E. du Perron is. Men kan dit
betrekkelijk slechts van zeer weinig romans
historisch of niet zeggen en het is al
vast een pluim op dit werk van den auteur, die
hem van rechtswege toekomt, en hem gaarne
verleend wordt. Hij heeft zoo zijn eigen kijk
op die periode onzer geschiedenis, die mis
schien in het midden der achttiende eeuw
haar meest typeerend gezicht vertoont. Bij
dien tijd en bij de meest gangbare opvat
ting, die wij ons er van plegen te maken, past
wonderwel die ietwat monkelende zinswen
ding die dezen schrijver eigen is. Ook de
keuze van het milieu, dat der dichterlijke ge
broeders Willem en Onno Zwier van Haren,
is verrassend, omdat die beide heeren in de
herinnering van de meeste lezers allicht niet
veel meer dan een glimp eener met moeite
verwerkte verveling hebben achtergelaten en
ze nu door dit boek weer in het zonnetje onzer
belangstelling worden gezet, nadat de wol
ken van den tijd dat zonnetje schijnbaar
duurzaam verduisterd hadden.
Toch is over het „geval" van dichter Onno,
die na een glansrijke maatschappelijke car
rière, struikelde en viel door een erotische cu
riositeit, door zijn vijanden misbruikt om
dien val te verhaasten, in zijn tijd en daarna
veel te doen geweest. Het schandaal in Hol
land. door den Frieschen edelman teweegge
bracht, gaf langen tijd stof tot conversatie in
de Haagsche Salons niet alleen, maar is ook
later veelvuldig nageplozen, met als effect
meestentijds een zekere verlichting van Heer
Onno's schuld.
Zijn misgreep leende zich minder tot een
vermelding bij de gedichten, die in de bloem
lezingen in mijn jeugd in gebruik waren,
anders zouden wij die allicht minder verve
lend gevonden hebben. Maar dat ging niet.
Wij zijn nu op dat punt al iets meer verhard
Oorsprong in
Klein-Azië.
Het Koninklijk Nederlandsch Me
teorologisch Instituut deelt mede:
Hedenmorgen om 0 uur 41 min. en
9 sec., Greenwichtijd, werd aan het
Meteorologisch Instituut te de Bilt
een zeer sterke aardbeving geregistreerd.
Afstand 2300 K.M. Oorsprong Klein
Azië.
leren, neem er met een lepel hèt zaad ült en
verdeel verder de stukken ln reepen van onge
veer 8 cM. Kook zo met zoo weinig mogelijk wa
ter en het zout gaar (ongeveer 20 minuten) laat
ze uitlekken, maar bewaar het vocht. Verwarm
roerende de boter mot de bloem, voeg daarbij
langzamerhand de 21/2 d.L. kómkomroervocht of
melk en laat in deze saus de komkommers nog
10 minuten soven. Gebruik dèsverklezende in-
plaats van 21/2 d.L. komkommernat, 2 d.L. van
deze vloeistof met 1/2 d,L. azijn.
VRAAG: Hoeveel zout is noodig voor het in
maken van 10 pond heerenbooncn?
ANTWOORD: 3 K.G. zout.
VRAAG: Hoe kan ik varkensvleesch pekelen
en hoe maak ik pekel?
ANTWOORD: Benoodigd: 3 k.g. vleesch, 250
gram zout, 10 gram salpeter. 50 gram basterd
suiker. Wrijf het vleesch in met het mengsel van
zout, salpeter en suiker. Draal het telkens om
en bewaar het vleesch 3 weken alvorens het te
gebruiken.
DIVERSEN.
VRAAG: Ik ga in dezelfde plaats wonen, waar
mijn man nu al 5 maanden onder de wapenen
is. Kan ik daar nu ook wekelijksche vergoeding
krijgen of moet ik die In Haarlem gaan halen?
ANTWOORD: Indien de nieuwe verblijfplaats
tijdelijk is wordt de vergoeding overgemaakt, is
die vast, dan moet gij worden overgeschreven,
beide gevallen dit persoonlijk opgeven (Stadhuis
Militaire Zaken).
BELASTINGZAKEN.
VRAAG: Hoeveel belasting moet ik betalen
als dienstbode voor dag en nacht? Ik verdien
25 per maand en ben aangeslagen voor 700
(1939).
ANTWOORD: Gemeentefondsbelasting 8.
RECHTSZAKEN.
VRAAG: Mag een winkelier of particulier zijn
radio met open raam of deur aanzetten?
ANTWOORD: Het is verboden bij Politie
verordening.
VRAAG: Hoeveel kostgeld moet een dag
meisje in haar vacantie hebben, dat in haar dienst
uitsluitend de koffietafel gebruikt?
ANTWOORD: 0.35 per dag.
VRAAG: Ik ben schilder. Is mijn patroon ver
plicht mijn volle loon uit te betalen, wanneer ik
van Woensdag half 2 tot Maandag ziek ben
weest?
ANTWOORD: Ja.
MILITAIRE ZAKEN
VRAAG: Hoe moet een jongen van 17 jaar on
derofficier worden, nu het Instructiebataljon te
Kampen opgeheven is? Wat zijn de eischen?
ANTWOORD: Wachten tot hij dienstplichtig
is en wordt goedgekeurd en ingedeeld. Voor een
vrijwillige verbintenis is hij ook nog te jong.
Vereïschte is goed schoolonderwijs.
VRAAG: 1. Is het waar, dat in 1925 van een
gezin van 7 zoons maar één den dienstplicht ver
vullen moest?
2. Indien deze vraag bevestigend beantwoord
wordt, hoe dan te handelen, omdat in dat ge
zin voor 1925 twee zoons den militairen dienst
plicht hadden vervuld, terwijl de-derde In 1925
den dienstplicht heeft vervuld, daarna de herha
lingsoefeningen ook heeft medegemaakt, maar
nu van meening is dat hij door een vergissing
van Defensie gediend heeft en nu bij mobilisatie-
opkomst recht zou hebben, ontslagen te worden
wegens broederdienst.
ANTWOORD: 1. Minstens één.
2. De belanghebbende heeft blijkbaar inder
tijd niet tijdig zijn recht op vrijstelling wegens
broederdienst doen gelden, noch dit kenbaar ge
maakt. Defensie had met dit geval niet te ma
ken. Nu is daar niets meer aan te veranderen.
VRAAG: Een Duitsche juffrouw Is sinds 9
maanden bezig, zich te laten naturallseeren. Zij
voor het verstrekken van inlichtingen ontbo
den bij den Commissaris van Politie te Bloemen-
daal, waar zij woont en bij de Justitie te Haar
lem. Zij heeft verder niets vernomen. Nu is haar
pas over 2 maanden afgeloopen. Wanneer zij dan
nog geen uitsluitsel ontvangen heeft, is zij dan
zonder nationaliteit? Welken weg moet zij in
slaan om dit te voorkomen?
ANTWOORD: 1. Afhankelijk van de beslissing
der Duitsche autoriteiten.
Zich wenden tot die autoriteiten als dat
dreigt.
VRAAG: Wie was Heussens, naar wlen een
straat genoemd is?
ANTWOORD: Heel vroeger liep van de duinen
naar het Spaarne de Dirk van Ileussenvaart.
Daarnaar is de Heussensstraat genoemd, naar
ons aan het gemeentearchief verzekert. Het
water bij het Molentje zou nog een overblijfsel
van die vaart zijn.
BENOEMINGEN DOOR DEN BISSCHOP
VAN HAARLEM
De Bisschop van Haarlem heeft benoemd:
Tot Directeur van de R.K. Jongens-Centrale,
in de parochie van de H. Drievuldigheid te Bloe-
mendaal H. Heesterbeek, de H. Bavo, te Heem
stede G. ten Have; O. L. Vr. van Altijddurenden
Bijstand te Santpoort H. Konijn; O. L. Vr. He
melvaart te Vogelenzang H. Snelders, den H.
Gregorius van Utrecht te IJmuiden C. Stet; O.
L.. Vr. Geboorte te Halfweg C. H. M. Nolet; de
H.H. Elisabeth en Barbara te Haarlem H. M.
Brans; te Bennebroek C. Netten.
Tot geestelijk adviseur van: de R.K. Sport
verenigingen: B. S. M. te Bennebroek C. Net
ten; „Ons Ideaal Voorop" te IJmuiden Majella
van de Laer te IJmuiden-Oost.
Tot geestelijk adviseur van groep IX der Kath.
Soc. Vereen, te Haarlem N. Buurman.
Tot moderator van de K. J. M. V. te Lisse J.
H. M. van Ingen en tot voorzitter der Stichting
,R.K. Industrie- en Huishoudschool voor Meis
jes" te Haarlem S. Mol.
PLANTEN.
en het is reeds door een enkel in dezen roman
aangehaald gedicht niet onmogelijk dat
voor 's mans verzen opnieuw waardeering ge
wekt wordt, waar die per slot van rekening
met zijn zonderlinge neiging voor de eigen
kinderen niets te maken hebben. Du Perron
citeert o.a. deze regels uit de opdracht aan
zijn gade, Adeleïde, nog in Wolvega, dus op
later leeftijd, door Onno geschreven, en
waaruit wel valt af te leiden dat deze mensch
goed was en geen snood wellusteling.
„Mag ik u zien aan mijn zijde,
Als 't einde mijner tijd genaakt,
Als gij, gezond mijn overlijden
Standvastig ziet, hoéwei geraakt.
Als spraak verflauwt in nare snikken
Als ieder adem dreigt te stikken,
En alles spoedt naar 't gapend graf;
Mag dan (met liefde als toen wij trouwden)
Mijn hand, bezwijkende, nog houden
De hand, die mij de trouwdag gaf".
Wanneer wij even de tijdskleur van die
regels in onzen geest verzachten dan blijft er
altijd toch nog een waarlijk dichterlijk sen
timent over een een zekere naïveteit, die zelfs
in zijn misgreep te constateeren viel. Geheel
anders dan zijn broer Willem schijnt Onno
wat men in het modern jargon „een gespleten
karakter" noemt te zijn geweest.
Met is verdienstelijk van Du Perron's boek,
dat wij hen beiden als levende menschen te
zien krijgen en de bepruikte schimmen uit de
loketjes onzer litteraire souvenirs uit wande
len worden gestuurd. Het blijft natuurlijk bij
voortduring Du Perron's kijk op het geval en
op de menschen die erbij betrokken waxen.
Zoo het niet de ware kijk mocht zijn, dan
zal er toch een zeer groote mate van waar
schijnlijkheid aan toegekend kunnen worden
en zonder restrictie kan gezegd worden dat
hij een tijd, een sfeer, een omgeving tot leven
VRAAG: 1. Hoe kan ik binnenshuis een blau
we hortensia verzorgen om het Volgend jaar
weer bloemen te krijgen?
2. Hoe moet ik een gloxiniabol behandelen, die
al begint uit te loopen?
ANTWOORD: 1. De plant te begieten met een
aluinvloeistof, te verkrijgen bij een bandelaar
in tulnfoouwartikelen.
2. Het is eigenlijk nog te vroeg om de plant
nu al op te kweeken, want dan zou de bloei val
len in den winter. Dan Is er te weinig zon, dus
als u den bol door droog te bewaren nog in rust
kunt houden, dan Is dat het beste.
In Maart, April kunt u baar dan oppotten in
verteerde bladaarde gemengd met metselzand.
7kU% fyéiï pwivi
Weineenl Gas los
laten - desnoods wat
bijremmen, als u zoo'n
waarschuwingsbord
passeert. Wan» dat
staat slechts op plaat
sen, waar onverwacht
gevaar kan dreigen.
Dusweest op uw
hoedel
RECEPTEN.
VRAAG: Wat is het recept voor 'gestoofde kom
kommers?
ANTWOORD: Benoodigd: 4 flinke komkom
mers, 5 gram zout, 2y2 d.L. melk of vocht van
de komkommers, 15 gram bloem, 25 gram boter.
Schil de komkommers, snijd ze overlangs in
gebracht heeft op prettige prikkelende, gees
tige wijze.
Adriaan van der Veen. Geld
speelt de groote rol! Den
Haag: Leopold's U. M.
Wanneer de lezer dit bundeltje levensnoti
ties, een dikke honderd kleine pagina's, heeft
doorgelezen, is het mogelijk, dat hij het onbe
vredigd ter zijde legt en alleen door den eer
sten zin van de eerste bladzij, met den schrij
ver in sympathiek contact komt. „Noodig is
het niet dat ik hier zit en enkele herinnerin
gen opschrijf", zegt hij daar. We kunnen dat
volkomen beamen en de vrijmoedigheid waar-
deeren waarmede een schrijver de noodzake
lijkheid van den eigen arbeid onder de oogen
ziet. Het zou onvriendelijk zijn verder te gaan
en naar de noodzakelijkheid te informeeren
die herinneringen in druk te geven, eerst in
een Vlaamsch tijdschrift daarna als de
finitieve uitgave in de boeken met den Leeuwz
Beter is het aan te nemen dat Adriaan van
der Veen het niet in alle opzichten met den
„ik" van zijn verhaal eens is, wat echter aan
ons onbevredigd gevoel geen eind maakt.
Verhalen over kleinburger-misère, ontstaan
door malaise; van geldgebrek en werkloosheid
van afzakking en verstomping in het maat
schappelijke en het moreeleer zijn er te
veel en ze zijn inderdaad onnoodig, zoo de
verteller ze niet boven het peil van het niet
aan intellectueel leven gewende slachtoffer
vermag uit te halen. De schrijver die daaraan
niet voldoet is geen artist, doch schrijft als
een deurwaarder, zonder taalfouten en zonder
fantasie. Misschien komt hij er inderdaad
toe door een „teveel aan vrijen tijd". Maar dat
heeft litterair geen waarde en irriteert bo
vendien de lezers wien de narigheden van
den tijd veel heviger ter harte gaan dan dat
hun geneigdheid groot is, op niet diepgaand
gepraat over die narigheden acht te slaan.
Bij buien en bij verrassing doet deze auteur
vermoeden dat hij gaver werk zou kunnen
maken, zoo hij minder flirtte met een zekere
kille nonchalance in zijn verhaaltrant; tel
kens stuit men op- momenten in zijn ge
schrift, die boven het jongens-opstel uitkomen
en die doen betreuren dat het geheel zulk
een indruk van oppervlakkigheid nalaat.
J. H. DE BOIS.
Langzaam maar zeker, ondanks het mooie,
warme nazomerweer in begin September, na
deren we den herfst. We zien het aan het
langzaam kleuren der kastanjebo.omen, die, al
wat loof laten vallen, we zien hei ook aan een
nieuw opbloeien in den border waar de herfst
bloemen zich ontwikkelen en onzen tuin nog
eenmaal met een weelderige kleurenpracht
zullen tooien.
Wie de zeeaster kent, die over kale opge
spoten gronden in den herfst haar lichtpaars
kleed vol uitbundigheid uitspreidt, zal begrij
pen, hoe mooi de gekweekte soorten herfst-
asters, die diezelfde uitbundigheid iets gecivi-
liseerder herhalen in onze borders zullen vol
doen.
Het zijn sterke vaste planten, die behoefte
hebben aan veel zon. De bodem moet liefst
voedzaam en los zijn. Daar de meeste soorten
vrij hoog worden, is het verstandig om de
planten achteraan in den border te plaatsen.
Hoe mooi en fijn de verschillende variëtei
ten zijn, blijkt wel uit namen als „Herbstzau-
ber" en „Feeënkind".
De kleuren varieeren van paarsblauw, lila-
blauw, lavendelkleurif, wit, rose, purperrose,
rood. Er komen enkel- en dubbelbloemige va
riëteiten voor.
Ook voor de versiering van uw huis leveren
de herfstasters een rijke bron. U kunt er zeer
veel van voor vazen plukken zonder dat de
border er merkbaar door zal verarmen.
HERFSTASTERS.
Het eenige bezwaar is misschien juist deze
uitbundige bloei, waar ook een zeer groote
zaadontwikkeling op volgt. Het zal misschien
wel eens moeilijk zijn om het wegnemen van
de uitgebloeide bloemen geregeld bij te hou
den. Mochten de weggestoven zaadjes een
volgend jaar de verdeeling van de borderplan-
ten te veel in öigen hand hebben genomen,
dan zullen we een beetje meer moeten wie
den om onze eigen smaak de overhand te
laten houden.
Een zeer mooie soort is de Aster Climax, die
nog veel aan de wilde zeeaster doet denken.
De kleur der bloemen is iets donkerder lila-
blauw dan bij de wilde soort. De variëteit As
ter Climax White is van een mooi stralend
wit. Beide planten kunnen tot anderhalven
meter hoog worden.
Aster diffusus Datschl heeft kleine rose-
witte bloempjes en is wel één der laatst-
bloeiende soorten. Deze plant wordt ongeveer
een meter hoog.
We moeten er dus we1 steeds voor zorgen,
dat er vóór de asters andere lagere vaste
planten staan. Maar achter in den border
zullen ze zeker voldoen zoowel door de fris-
sche kleuren als door den langdurigen bloei,
die u maandenlang tevens van snijbloemen
voorziet. A. J. D.
