Mijnhardtjes
Paasikivi vandaag
naar Moskou terug
pAG 21 OCTOBER Ï939
jfER
urksch Russisch contact niet verbroken.
Saradjogloe over zijn besprekingen
te Moskou.
0 UIT SC HL AN D.-^ak SOVJET RUSLAND
f—1 TURKSCHE RIJN FRANSCH BEZIT
j DOOR LONDEN GEGARANDEERDE LANDEN
ITALIAANSCH BEZI1
ARABIÉfoO^
BRITSCHE INVLOEDSSFEER
BRITSCH BEZIT
HET OOSTELIJKE BEKKEN VAN DE MIDDELLANDSCHE ZEE. Bijgaand
baartje geeft den lezer een duidelijk beeld van de strategische beteekenis van
het Turksche rijk, dat in het oostelijke bekken van de Middellandsche Zee den
toegang tot de Zwarte Zee beheerscht. Op de kaart zijn de belangen van
Frankrijk, Engeland en Italië in dit gedeelte van Zuid-Oost-Europa aangegeven.
(jeur blijft open voor verdere bespre-
i met den Sovjet op een nog niet vast-
"Ljen datum" aldus verklaarde de Turk-
,'i minister van buitenlandschc zaken, Sa-
iloe, gisteren tegenover vertegenwoordi-
van dc pers, toen hij te Istanboel uit Mos-
op ue? naar Ankara arriveerde.
'voorts zeide hij: „Ik ben uit Sovjet-Rus-
vertrokken met de oprechte overtuiging,
hl de Turksch-Russische vriendschap even
jflhtig blijft als ooit."
de vraag, waarom zijn verbrijf in Moskou zoo
4t was, antwoordde Saradjogloe: „De besproken
jgggs betroffen vier landen, n.l. Hurkije, Groot
•-anie en Frankrijk, met wie Turkije een over
komst tot wederzijdschen bijstand heeft geslo-
ioowel als Sovjet-Rusland, met welk een pa-
d pact onder oogen werd gezien. Het was geen
der. dat de beraadslagingen met alle betrokken
{gingen vaak onderbroken werden en de be-
rtiingen vertraagden".
Over het pact tot wederzij dschen bijstand met
jakrijk en Engeland zeide Saradjogloe: „De in
lira onderteekende pacten zijn belangrijke do
naten en uiterst nuttig voor de Turksche natie.
Jia er echter van overtuigd, dat de pacten niet
5minste negatieve effect hebben op de oude en
paté vriendschap tusschen Turkije en den
jjtf'i
Tenslotte legde Saradjogloe den nadruk op de
réüjkheid, waarmede hij in Moskou is ontvan
gen op de „uiterst vriendschappelijke atmosfeer"
e ijéens de besprekingen heeft geheerscht.
'iras meldt uit Moskou dat de Sovjet Russische
Z5 niets publiceert over het sluiten van het
sch-Briisch-Turksche verdrag, terwijl op een
nüende plaats de telegrammen worden gepu
urd, welke zijn gewisseld tusschen Saradjogloe
lïolotof en waarin de Turksche minister spreekt
roe vriendschap en het vertrouwen, welke het
merk zijn van de betrekkingen tusschen beide
De Turksche minister van landbouw is in-
te Moskou aangekomen, Men heeft verder
«indruk, dat Frankrijk en Engeland hun best
eeen verdrag tusschen Turkije en de Sovjet-
te ie vergemakkelijken, dat in het belang van
beide landen is en tegemoet komt aan het verlangen
van de Sovjet Unie tot veiligheid in de Zwarte Zee.
Ter gelegenheid van de onderteekening van het
driezijdig verdrag heeft de Turksche president,
Inönü, koning George een telegram gezonden, waar
in hij zegt: „Ik hoop van ganscher harte dat de
samenwerking onzer drie landen vruchten moge
dragen voor de zaak van den vrede en het welzijn
der menschheid, dat ons zoo na aan het hart ligt.'
In zijn antwoordtelegranx zeide koning George:
„Er kan geen grooter bewijs zijn voor het verlan
gen onzer drie landen, gemeenschappelijk te wer-
i
- -
J#*
ken voor de zaak van den vrede en een goede ver
standhouding tusschen de volken, dan dit verdrag.
Het bekroont de hartelijke vriendschap en de we-
derzijdsche achting, die de betrekkingen tusschen
onze landen steeds bezield hebben."
De stafbesprekingen.
De generaals Weygand en Wavell zijn Donder
dag in contact getreden met den Turkschen gene-
ralen staf en de Turksche militaire chefs. Het
stafcontact werd gisteren voortgezet, waarna de
beide generaals aanzaten aan een diner, aange
boden door den Turkschen premier. Generaal
Weygand heeft Vrijdag aan een intiem dejeuner
deelgenomen bij den Poolschen ambassadeur, waar
ook de Fransche ambassadeur en de Fransche
militaire attaché, generaal Voisin aanwezig waren.
Tegen Italië gericht? vraagt de
Duitsche pers.
De Duitsche bladen betoogen, volgens het D. N.
B., in hun commentaar op het verdrag tusschen
Engeland, Frankrijk en Turkije, dat reeds de
voorgeschiedenis dezer gebeurtenis in het nauwste
verband met de Britsche „omsingelingspolitiek'
stond. Zij zeggen ook dat het pact vele punten
onopgehelderd laat. Onduidelijk blijft in de eerste
plaats aldus het „Hamburger Fremdenblatt'"
hoc en tegen wien de Westelijke mogendheden
Turkije hulp zouden kunnen bieden. Artikel twee,
dat spreekt van Turksche hulp aan de Westelijke
mogendheden in geval van een aanval in de Mid
dellandsche Zee, zal, aldus dit blad, in Italië de
bijzondere aandacht trekken. Italië is immers de
eenige Middellandsche Zeestaat, waarop het artikel
betrekking kan hebben. In artikel drie, volgens
hetwelk Turkije ook zal helpen, wanneer vijande
lijkheden ontstaan tengevolge van de Britsche en
Fransche waarborgen aan Roemenië en Grieken
land, ziet de Berlijnsche correspondent van dit
blad het bewijs, dat Engeland het conflict wil uit
breiden. Hij vraagt zich verder af tegen wie de
garantie aan Roemenië gericht kan zijn. De nako
ming der garantie is slechts denkbaar, wanneer de
Dardanellen voor de oorlogsschepen der Westelijke
mogendheden geopend zouden worden. Hieruit kan
men zien, dat het verdrag tegen Rusland gericht
is. Doch ten aanzien van de Sovjet Unie verliest
het verdrag veel van zijn kracht door het protocol,
dat zegt, dat Turkije geen actie behoeft te voeren,
die het in een gewapend conflict met de Sovjet
Unie zou brengen.
Ook uit dit pact blijkt, zoo vervolgt de corres
pondent, dat Engeland de eigenlijke rustverstoor
der op het Europeesche continent is. De les, die het
lot van Polen geleerd heeft, zal juist door de kleine
staten niet zoo spoedig vergeten worden.
De „Deutsche Diplomatisch-Politische Korres-
pondenz" schrijft: De onderteekening is steeds
weer uitgesteld om het verdrag in overeenstem
ming te brengen met de opvattingen van Moskou.
Hierin is men niet geslaagd. Engeland en Frank
rijk hebben Turkije bijzonder geprezen, omdat het
niet heeft toegegeven aan den eisch het binnen
varen van Engelsche en Fransche oorlogsschepen
in de Zwarte Zee te verbieden.
Want het schijnt, dat een oude droom van
Engeland in vervuling is gegaan: niet slechts
de Straat van Gibraltar en het Suez-kanaal
beheerschen, doch ook beschikken over de
Turksche zeeëngten als steunpunt en basis
van aanval tegen de Zwarte Zee.
Bovendien, aldus vervolgt het blad, kunnen de
Westelijke regeeringen haar volken weer eens
toonen, dat na het uitvallen van Polen een ander
volk van het vasteland op het gewenschte oogen-
blik ter beschikking zal staan. Men heeft niet ver
geten reeds eigen generaals voor de verwachte
hulptroepen gereed te houden. In ieder geval is in
dc gegarandeerde Balkanstaten van een storm van
geestdrift heel wat minder te bemerken als van de
vreugde der Westelijke mogendheden, die deze
landen eventueel nog als tooneel van den strijd,
j hepen te zien.
De Turksche president Inönü.
Dienstplicht in Australië.
De Australische minister-president, Menzies, heeft
bekend gemaakt dat met ingang van Januari a.s.
dienstplicht zal worden ingevoerd voor ongehuw-
den, die op 1 Juli 1940 21 jaar oud zijn. De oplei
ding geschiedt voor dienst in het binnenland, ten
zij een vrijwillige verbintenis wordt aangegaan
voor diensten overzee.
Finache regeering heeft
de nieuwe instructies
opgesteld.
Het Finsche belegraafagentschap meldt:
Een vertegenwoordiger van den minister
van buitenlandsche zaken heeft tegenover
de pers verklaard, dat Finland voldaan is
over de resultaten van de conferentie in
Stockholm. De minister van buitenlandsche
zaken heeft gisteravond instructies gegeven
aan de Finsche delegatie, die heden naar
Moskou vertrekt. Het is mogelijk, dat de
delegatie anders zal zijn samengesteld dan
de vorige, maar zij zal onder leiding blij
ven staan van Paasikivi.
Reuter deelt mede dat de Finsche regeering
gisteren de tegenvoorstellen besproken heeft,
die, naar zij hoopt, de grondslag der verdere
onderhandelingen te Moskou zullen zijn. Later
heeft de minister van buitenlandsche zaken,
Erkko, instructies opgesteld voor de nieuwe be
sprekingen van Paasikivi. Men verwacht, dat de
nieuwe conferentie twee tot drie dagen zal
duren. Een officieel woordvoerder zeide niets te
weten van een gerucht uit buitenlandsche bron,
volgens hetwelk Rusland ontstemd zou zijn
over den vertraagden terugkeer der Finsche
delegatie. Hij voegde hieraan toe: „De con
ferentie te Stockholm en de moreele steun van
de Vereenigde Staten en twintig Amerikaamsche
republieken hebben de positie van Finland ver
sterkt".
Verantwoordelijke kringen te Helsinki hopen
dat Paasikivi in Moskou een overeenkomst tot
stand zal brengen die aan de gewettigde Rus
sische eischen voldoet zonder de volledige Finsche
onafhankelijkheid te verminderen. Sommige
kringen denken dat de aanwezigheid van Sta
lin bij de aanvankelijke besprekingen harde
onderhandelingen voorspelt, anderen echter
herinneren er aan, dat Stalin buitengewoon thuis
is in Finsche zaken.
De defensiemaatregelen in Finland worden
als voltooid beschouwd en de troepen zijn ge-
stationneerd in de streken van Karelië, Viipuri
en Kuusamo.
Uit de vrij geringe concentratie van
Russische troepen aan de grens leidt men af,
dat Rusland niet verwacht tot oorlog zijn
toevlucht te zullen gaan nemen.
Volgens den correspondent van de Neuie
Zürcher Zeitung in Helsinki zou Finland als
tegenaanbod aan Rusland de stellige verzeke
ring bieden, dat Rusland niet door een derde
mogendheid zal worden aangevallen door Finland
heen. Om deze verzekering steun te verleenen
zouden de Noorsche staten zich garant stellen
voor de volstrekte neutraliteit van Finland.
Onderhoud met Paasikivi.
De bijzondere correspondent van de „Corriere
della Sera" te Helsinki heeft een onderhoud ge
had met den vertegenwoordiger van Finland in
de besprekingen met de Sovjet Unie, Paasikivi.
Deze deelde mede, dat hij drie besprekingen
heeft gehad met de leiders van de Sovjet Unie
in de werikkamer van Molotof in het Kremlin.
Paasikivi was vergezeld van den Finschen ge
zant te Moskou en kolonel Paasonen, die even
wel niets zeide. Molotof werd bijgestaan door den
chef van zijn kabinet en kolonel Uriukosden, die
evenmin een mond open deed. Stalin kwam
van tijd tot tijd hooren hoe de besprekingen vor
derden en toonde zich reeds zeer beleefd. Hij
was gekleed in zijn gewone witte hemd, tot aan
den hals dichtgeknoopt en droeg laarzen. Ook
Molotof droeg Russische laarzen, Worosjilof liet
zich niet zien, slechts een keer ontmoette
Paasikivi hem in een antichambre. Stalin en
Molotof achtten zich in militaire zaken voldoende
competent om zonder hem te spreken.
Paasikivi verklaarde gaarne nog eens zijn oude
ijot&
VOOR DE
omdat ronde cachets vaak worderi
nagemaakt. Dit is met onze hart»
vormige cachets niet mogelijk want
deze zijn wettelijk beschermd teger»/
namaak en vervalsching. Daarorrrt
geeft de hartvorm U de zekerheid dat}
U de echte Mijnhardtjes ontvangt*
De Mijnhardtjes die zoo veilig en vlogf
helpen bijhoofdpijn, kiespijn, zenuw*
pijnen, maandbezwaren, rneumafische.
pijnengevatte kou, griep,
moe en lusteloos gevoel.
12 stuks 50 ct. 6 stuks 30 ct.
(Adv. Ingez. Med.)
tegenstanders van 1921 te hebben ontmoet met
wie hij te Tartu heeft onderhandeld over de
vredesvoorwaarden tusschen de Sovjet Unie en
Finland, doch hij heeft er geen enkele van kun
nen ontdekken. Alleen hoorde hij dat de persoon,
lijke vriend van Lenin, Berzin, nog in leven
was, hoewel hij zioh uit de politiek had terug
getrokken. Tenslotte verklaarde Paasikivi op
timistisch té zijn.
Tokio en Yokohama Morden door
een kanaal verbonden.
Men is begonnen met het graven van een ka
naal tusschen Tokio en Yokohama. Het kanaal
zal de havens van beide steden verbinden via de
monding van de Tamarivier bij Haneda. Het ka
naal wordt 22.6 K.M. lang, 600 tot 700 meter
breed en 9 meter diep.
Het prefectuur Tokio is verantwoordelijk voor
het aanleggen van het deel tusschen de haven
van Tokio en de monding van de Tama. De kos
ten hiervan worden op 45 millioen yen geraamd.
Sven Hedin's bezoek aan Hitier.
Sven Hedin heeft tegenover het Zweedsche
Telegraaf agentschap een verklaring afgelegd,
waarin hij constateert, dat zijn reis naar
Berlijn en zijn bezoek aan Hitler op eigen
initiatief zijn ondernomen en dat niemand in
een verantwoordelijke functie daarvan in kennis
was gesteld. Het moet een ieder duidelijk zijn,
dat hij tot zijn reis aanleiding heeft gevonden
in zijn ongerustheid over Zweden en zijn ver
langen naar vrede. (D.N.B.)
Abessynië als Joodsch kolonisatie*
gebied.
Op het oogenblik wordt een plan tot Joodsche
kolonisatie in Abessynië bestudeerd. Er is sprake
van het vestigen van 30.000 Joodsche landbouwers,
afkomstig uit Duitschland, Oostenrijk. Tsjecho-
Slowakije en Polen in een gebied ten zuiden van
het Tanameer, waar men een industrieel centrum
voor conserven wil vestigen, dat Indië en Equato
riaal Afrika moet voorzien.
Een Amerikaansche trust heeft reeds 50 millioen
dollar ter beschikking gesteld van de organisatoren.
De Italiaansche regeering behoudt zich het recht
voor later een beslissing te nemen in deze zaak.
\d% 15 October.
a prettige stemming ontwaakt. Geen wonder
«awens, na een vergadering van onze Ruiterclub
"ürin koelbloedig besloten werd het eerste
tam binnenkort feestelijk te vieren. Weliswaar
W de manége en bijna alle paarden door het
fe opgevorderd, maar zou de club wegens zoo'n
ea bezwaar niet kunnen feestvieren? Natuurlijk
bi aj het wèl. Ik overdenk dommelig dat het
w mogelijk moet zijn een ,,carrousel"-nummer
<P coobelpaarden te rijden. Neen, verscheidene
twousel-nummers. Dat is een idéé voor de feest-
pmissie ik moet het voorstellen,
h diezelfde vergadering hield een kapitein-
JEsnarts een uitstekende causerie over het
•■ao. hoe wij het in alle opzichten goed moeten
en berijden. Hij was zoo suggestief en
uf «end dat wij er zeker allemaal aan den-
zullen zoodra we weer met een paard een
dan te maken krijgen. Die man heeft
tóipaT-i voor dieren- ïeder ondoordacht
r^- j We* eens aan een teuSel heb gegeven
j.™or de afdeeling Herinnering der ziel.
*aP'tein is in het burgerleven zoowel ad-
wmdierenarts. Het is een zeldzame samen-
iy I °Verigens bewijst zij opnieuw hoe onver-
-e onaardige dingen zijn, die sommige men-
zoo maar losweg over advocaten zeggen.
- weer zoo'n rustige, klaxonlooze Zondag en
ik de advocaten, die ik persoonlijk
Ju, Is °P 1T>ijn gemak. Voortreffelijke meixr-
In'd Z1J allen' en scherpzinnig!
5£fljfhcZCn vrede;des-Zondags zou men over alle
t n y°l blijdschap kunnen gaan denken als
met oorlogsbex-ichten waren: vele jonge
fat'' i^f *e z^n afgesneden, zoowel aan „het
,!h j>e,en aantallen wil noemen als op zee.
d« Rovai n i vens heeft alleen de ondergang van
in niilfo g?,cosh En als ik dit bepeins roei ik
&i:en ,stzon> temidden van schoone herfst-
aïWeS? hchtsprankelende Spaarne. Daar
en vrede. Wij gelukkigen ge-
tgu M °ezorod van sport en in Scapa Flow, niet
tarlinhf 7an ons weg, sprankelt diezelfde zon
ion ie w» et Water, waarin achthonderd sterke
AUemaof^Zijn *en on(der gegaan
'tonstellingen.: in den mensch, in zijn
ÏEWn m t lot' Maar kunnen wij gaan zitten
-ïenlipM "ttsahakeling van feestcommissies,
fee herf^ mens°henmin, roeitochtjes in stra-
tóuMiJ n en andere goede gevoelens en on-
vermaken? Neen.
16 October.
is^der Nederlandsche suikerdistributie,
e Tii-K1„tk genoeg uitziet. Maar de bruine boo-
ltftkbaar °P-
B tomS zeg8en dat zij de Repulse ook met
0 troffen en zwaar beschadigd heb
ben. Onwaar, antwoorden de Engelschen. De Duit-
schers betoogen voor de zooveelste maal dat zij
de.Ark Royal met luchtbommen naar den zeebo
dem hebben verwezen. Onwaar, verklaren de En
gelschen. De Duitschers doen dan een luchtaanval
op de Firth of Forth, waarbij de Ed'inburghers
staan te kijken omdat iemand vergeten heeft de
sirenes te laten loeien. Afweergeschut dondert,
Engelscfhe vliegtuigen vallen de Duitsche aan. Na
afloop volgen wederzijdsche opsommingen van re
sultaten met wèderzijdsche onwaars. Zoo gaat het
maar door en zoo'zal'het blijven tot de oorlog uit
is. Laat ons althans hopen dat het dan ophoudt.
Ons jongste redactielid zoekt de waarheid bij al
deze gebeurtenissen steeds in het midden, zonder
te beseffen welk een nuchtere Hollander hij reeds
op zijn leeftijd is. Wij moeten nooit met een mi
nisterie van Propaganda beginnen; wij zouden het
zelf niet gelooven.
Er is vandaag een schaamteloos beursbericht uit
Wallstreet dat zoo ongeveer zegt: kooplust gering,
stemming gedrukt, handel lusteloos tengevolge van
voortdurende geruchten over een wapenstilstand.
Als de Amerikanen ooit met een ministerie van
Propaganda mochten beginnen zou het de wereld
en vooral de Vereenigde Staten een dienst kunnen
bewijzen door dit soort, mededeelingen te verbie
den. Mijn gevoelens jegens „Wallstreet" zijn rond
uit bitter. De Hemel beware ons voor beslissenden
invloed van dit gehalte op bemiddelings- en vre-
deskansen!
Duitschland heeft een soort hondenmobilisatie
afgekondigd. Daarbij zal niet op ras worden gelet.
Arme straathond! Ook hij zal dus mogen sneven.
Dinsdag 17 October.
Ons departement van Defensie vraagt ons op
nieuw om honderd millioen gulden. Wij lezen er
allemaal vluchtig over heen. Hebben wij ze? Doet
er niet toe; wij geven ze. Niemand maakt er zioh
druk over. In andere landen schijnt men dat even-
min te doen en ik lees dat de Fransche staats
fondsen zelfs stijgen. Het geldwezen is een zeer
vreemde zaak. Dit doet mij denken aan mijn wis-
kundeleeraar die hoofdschuddend zei: „ik daoht er
met mijn wiskunde achter te zullen komen, maar
heb nu wel gemerkt dat die er niets mee uitstaan
de heeft". Toen hij dat zeide was er nog een
gouden standaard. Nu is er, als ik het althans
vagelijk begrijp, in sommige landen goud maar
geen standaard, in andere een standaard maar
geen goud, in weer andere evenmin goud als een
standaard. Maar de zaak rolt verder en men smijt
meer met geld dan ooit tevoren.
De K.L.M. vliegt sinds Zondag weer naar Lon
den, dat is te zeggen naar Shoreham. Maar eer
men als passagier aanvaard wordt moet men op
formulieren zoowat zijn heelen levensloop invullen.
Overigens geldt het vliegtuig nu als het veiligste
vervoermiddel over de Noordzee. Tenminste: het
K.L.M.-vliegtuig. En de maatschappij vraagt ons
vroolijk om drie millioen om nieuwe toestellen te
koopen. „Da's niet veel", zeggen we opgewekt,
„vergeleken bij de 100 millioen van Defensie.
Pak weg honderd-drie".
Te Moskou praten de Rus Molotof en de Turk
Saradjogloe nu al ruim di'ie weken. Af en toe sto
ren Estlanders, Letlanders of Litauers het onder
houd. Maar niet lang. De Finnen zijn niet zoo ge
willig geweest; zij hebben nog hoop en ik hoop
met hen mee.
Duidelijk blijkt dat in ons land de ongelukken
des vei'keers afnemen, dank zij den autoloozen
Zondag. Maar op de onbewaakte overwegen blijft
het misère en dat terwijl Nederland nu vol bewa
kers staat. Het idee ligt voor de hand: als men
eens militaire posten bij de onbewaakte overwe
gen zette? Soldaten genoeg: wat extra wachtjes
kunnen er wel bij geklopt worden. En ik geloof
dat de mannen dit met bijzondere toewijding zou
den doen.
Ook bemannen zij met moed de huwelijksboot.
In het derde kwartaal van 1939 is te Haarlem het
aantal huwelijken, in vergelijking met het derde
kwartaal van 1938, met bijna veertig procent ge
stegen. Weer een bewijs dat de Hollander zelfs in
deze tijden de toekomst met durf tegemoet gaat en
geen kniesoor is. Bijna-veertig-procent-extra-
bruidsparen, ik wensch u allen geluk! Den overi
gen trouwens ook.
Woensdag 18 October.
Er zijn telkens vele berichten gelanceerd over
een komend groot offensief aan den Rijn. Een
Duitsch offensief. Maar al is er meer activiteit ge
komen, het barst niet los. En nu regent het overal.
Dat remt. Duizenden menschen leven wat langer
voort omdat het regent. „Ik wou dat ik het door
kon laten regenen tot ze huistoe gingen", zegt de
conducteur van de tram. „Jammer dat meneer
Veraart er het regenmaken aan gegeven heeft".
Er worden ook wel wijze woorden op achterbalcons
gesproken.
Saradjogloe heeft vandaag plotseling Molotof
verlaten en is naar huis gereisd. En ze hebben geen
verdrag gesloten! Maar wel zal Turkije morgen,
verdragen van wederzij dschen bijstand met En
geland en Frankrijk sluiten. En ambassadeur Von
Papen, die het Russisoh-Turksche verdrag had
moeten voorbereiden, is door Berlijn uit Ankara
teruggeroepen. Opzienbarend nieuws! De balans
van het „machtsevenwicht", verstoord als zij al is,
slaat weer eens naar den anderen kant door. Ter
heilzame afwisseling vertoef ik een uurtje in een
vriendenkring, waar men over alles praat be
halve over den ooi'log en de internationale politiek.
En urenlang luister ik naar de debatten van den
Haarlemschen gemeenteraad, die er ook niet over
spreekt maar het nochtans over kleinigheden on
eens blijft. Hetgeen mij hindert. Wij Hollanders
moesten het nu althans eens wezen, dus niet ver
deeld zijn over politiekerigheden, die peuterig aan
doen. Erg peuterig.
De Engelschen hebben weer een Witboek uit
gegeven over de vooi'historie van den oorlog. Hen
derson vertelt er in dat Goering eens tot hem zei,
sprekend over Hitlers gezag: „Als er een beslissing
moet worden genomen is niemand van ons meer
waard dan de steenen waarop wij staan". Dit geeft
een geheel nieuwen blik op de eenigszins-opval-
lende figuur van den minister-rijksdagpresident-
generaal-veldmaarschala
De drie Koningen van het Noorden en de pre
sident van Finland zijn met hun ministers van
Buitenlandsche Zaken te Stockholm bijeengeko
men: in een stad vol vlaggen en toejuichende men-
schenmassaas. En ze zijn gaan bex'aadslagen in het
Koninklijk Paleis aan de wild-stroomende rivier,
dat zich massaal boven de schoone Zweedsche
hoofdstad verheft en dat ze „Slottet" noemen, het
geen „het slot" beteekent want de Zweden zetten
het lidwoord achter het zelfstandig naamwoord.
Wonderlijk? Ja, als wij dat eens deden: paardhet,
tafelde, huishet, kokerdeToch moet Finsch
oneindig veel moeilijker zijn dan Zweedsch.
Stockholm is een romantische stad en de samen
komst der drie Koningen van het Noorden met den
president van de bedreigde kleine republiek is ook
romantisch. Er herleeft iets van de Noorsche sa
gen in en het schijnt symbolisch dat de Koningen,
al zijn ook hun volken klein, als drie reuzen tore
nen boven den kleinen president Kallio, dien zij
steunen willen en zullen.
Donderdag 19 October.
Weer stijgt de K.L.M. in ons aller belaixgstelling.
vanwege de Kindervlucht die de Reiger naar In
dië zal maken. Die is ontroerend. Ouders in
Indië willen hun kinderen terug hebben uit het
vex're kleine Nederland in het verdwaasde Europa,
Dat kunnen wij ons allen voorstellen. Er zijn er
al veel per schip gegaan, maar nu volgen de Kin-
dervluchten. Het zal wel niet bij éen blijven. En
er zal natuurlijk goed voor de kinderen gezoi'gd
worden aan booxkl, evenals de vriendelijke „aïr-
hostesses", de luchtgastvrouwen, dat nu al sinds
jaren aan boox-d van alle K.L.M.-vlieg tuigen heb
ben gedaan. Jammer genoeg spoedt dat ten einde.
Onlangs, op het nu stille Schiphol waar meer of
ficieren dan burgers rondliepen en waar ik een der
zeldzame buitenlandsche passagiers kwam afhalen'
vertelde haar chamante leidster, de chief-steward-
ess of moet ik zeggen: chief-aii'-hostess? het
mij zelf: We woi-den allemaal per 1 December
ontslagen." Ik verwacht dat zij allen nieuwe be
trekkingen zullen krijgen, want niet alleen zit er
pit en durf in, maar natuurlijk hebben zij ook een
prachtige leerschool gehad in den omgang met
velerlei menschen in velerlei talen. En er zijn nu
veel tijdelijke functies opentot het einde van
den oorlog.
Wanneer dat zal zijn? Deze dag geeft niet de
minste opheldering omtrent die boeiendste aller
vragen, die zooveel menschen vaak dwazelijk moet
doen verlangen, dat zij eens even helderziend kon
den zijn.
Vandaag hebben de Noord- en Zuid-Amerikaan.
sche republieken goede wenschen en sympathie
naar Stockholm geseind. De conferentie is er be
sloten en de drie Koningen en de President heb
ben voor de x-adio gesproken. De President is dank
baar: niet alleen woorden maar ook daden zijn
hem toegezegd. Intusschen heeft Moskou al boos
aan Helsinki gevraagd of Paasikivi, de Finsche
ondex*handelaar, nu haast terug komt.
Londen en Parijs zijn innig voldaan over hun.
verdrag met de Turken, die er in geslaagd schij
nen te zijn ook Rusland nog te vriend te houden.
Daar grenzen zij trouwens aan. Maar Berlijn is
zeer boos en de teruggeroepen Von Papen schijnt
geen benijdbaar mensch.
Vrijdag 20 October.
De zucht naar staatsmacht, die in de groote
wereld een zoo geweldigen invloed op de gebeur
tenissen heeft, doet zich ook in onze naaste om
geving weer eens gelden. Want de meerderheid
van den Heemsteedschen gemeenteraad, zich het
Versailles van 1927 herinnerend waarbij het mach
tige Haarlem niet alleen heel Schoten maar ook
een groot deel %ran Heemstede en een klein deel
van Bloemendaal bij zich inlijfde, heeft geweigerd
met deze groote mogendheid een contract voor
gaslevering tc sluiten. Woensdagavond heeft de
Haai-lemsche Raad het gasverdrag geratificeerd,
Donderdagavond heeft de regeering der andere
Haute Partie Contractante het in haar parlement
moeten afleggen. Zij is met 8 tegen 7 stemmen
verslagen. In dezelfde historische zitting heeft de
kleine mogendheid besloten, f 170.000 ten koste
te leggen aan vernieuwingen in haar eigen gas-
fabriek.
Het treft mij en het moet velen getroffen heb
ben. dat de samenwerking van Gemeenten, waar
over eertijds al zooveel in Nederland geschreven
is, nog grootendeels tot de vrome wenschen is
blijven behooren. En misschien was het anders ge
gaan als de Europeesche samenwerking geslaagd
was, want de daden der grooten doen hun invloed
gelden op die der kleinen. In dagen als die van
Locarno zou Heemstede dus wel bereid geweest
zijn, het gasverdrag te sluiten. Nu niet.
Dat Bloemendaal en Heemstede beide besloten
hebben schuilloopgraven aan te leggen moet u
evenwel niet als afweermaatxegel tegen mogelijke
nieuwe Anschlusz-plannen van Haarlem beschou
wen. Alleen zit er weer een tegenstelling in, want
Haarlem gelooft niet in schuilloopgraven en wil ze
dan ook niet maken.
Een Deensch blad voorspelt dat de Duitschers
binnenkox-t niet alleen den onafhankelijken staat
Polen, met Warschau als hoofdstad, zullen stichten
maar ook een onafhankelijken Joodschen staat, be
volkt door dx-ie millioen Poolsche Joden met Lublin
als hoofdstad. Als het waar mocht blijken te zijn
is het weer eens iets heel nieuws, al zal het wel niet
zoo erg onafhankelijk wezen, dat nieuwe Joodsche
staatje. Lang niet zoo onafhankelijk als Heemstede
met zijn fiere gas-opvattingen.
De margarine wordt duui-der, de volle pekel
haring mag weer uitgevoerd worden, de Rotter-
damsche Lloyd gaat weer door het Suezkanaal va
ren, onze onafhankelijke rechter stelt vast dat prijs-
vex-hooging niet altijd strafbaar is en dit alles geeft
den burger moed. Behalve het eerste dan. De oor
log is trouwens weer zeer verflauwd. Er wordt
blijkbaar nauwelijks gevochten. Maar van wapen
stilstand en bemiddeling blijkt nog altijd niets,
overigens is deze week veel rustiger geweest daq>
zij bij haar* intrede scheen te zullen worden.
R, B ,'1
